Astato

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

L'àstato l'è 'n elemènt chìmich enserìt endèla tàola periòdica dei elemèncc col sìmbol At. El g'ha nömer atòmich 85, che völ dì che 'l nùcleo de 'n àtom de àstato el g'ha 85 prutù. El fà part de la categurìa dei alògen.

Reprezantasiù schemàtica de 'n àtom de àstato

En natüra, sö la Tèra, l'è prezènt apéna come prodót del decadimènt radioatìf de óter elemèncc piö gréf. Töcc i izòtopi del àstato i è radioatìf e chèl che g'ha 'n perìot de smezamènt piö lónch l'è el ²¹⁰At (8.1 ùre). L'àstato al stat elementàr l'è mai stat vést perchè 'na màsa gràda asé per véser vésta co l'öcc de l'òm la se svapurarès per vìa del riscaldamènt pruducìt de la sò radioatività. Dòpo del francio, l'astato l'è el piö rar elemènt chìmich en natüra. Se fà cönt che en töta la grösta de la Tèra ghe 'n sàpe mìa de piö de 28 gram.

L'astato el ciàpa el sò nòm de la paròla gréca àstatos, che völ dì "mìa stàbil" e l'è stat sintetizàt per la prìma ólta endel 1940 da Dale Raymond Corson, Kenneth MacKenzie e Emilio Segrè a l'Üniversità de la California de Berkeley. Per utignìl i g'ha bombardàt el bismuto con dele partezèle alfa. En prensépe i l'ìa batezàt "alabamio" (sìmbol Ab).