Cesium
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Cesium of caesium is e sjemisch element mit es symboeal Cs en 't atoeamnómmer 55. 't Is e zilver- toet góldkluuerig alkalimetaal.
Toepassinge
[bewirk | brón bewèrke]Cesium wuuertj toegepas in atoeamklokke. Saer 1967 wuuertj de sekónd in 't SI-stèlsel gediffenieerdj es 9.192.631.770 cycli vanne straoling die huuertj biejen euvergank tösse twieë enerzjietoestenj (ground state hyperfine splitting frequency) vannen isotoeap 133Cs bie 't absoluut nólpuntj.
Isotoeape
[bewirk | brón bewèrke]| Stabielste isotoeape | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Iso | RA (%) | Halveringstied | VV | VE (MeV) | VP |
| 133Cs | 100 | stabiel mit 78 neutrone | |||
| 134Cs | syn | 2,0648 j | β- | 2,059 | 134Ba |
| 135Cs | syn | 2,3·106 j | β- | 5,400 | 135Ba |
| 137Cs | syn | 30,07 j | β- | 1,176 | 137Ba |
Veerendertig isotoeape van cesium zeen bekèndj (mit 'n atoeammassa van 112 toet 145); det is 't meiste van alle elemente. Aevel kump inne netuur slechs eine stabielen isotoeap veur: 133Cs. De radioactieven isotoeap 137Cs wuuertj gebroek in hydrologisch óngerzeuk, analoog aan 't gebruik van tritium. 137Cs óntsteitj bie nucleair explosies en wuuertj ouch gevörmp in kerncentrales.