Bunnik
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Gemeinte Bunnik | |||||
| |||||
| Provincie | Utrech | ||||
| Hoofplaats | Odijk | ||||
| Börgemeister (lies) | Ruud van Bennekom (PvdA) | ||||
| Opperflaakde – daovan water |
37,57 km² 0,62 km² | ||||
| Inwoeners – deechde: |
14.427 (1-4-2011) 390/km² | ||||
.svg)
Bunnik is e dörp en 'n gemeinte in de Nederlandse provincie Utrech, zjus zuidoostelek vaan de stad Utrech. De gemeinte heet 'n oppervlak vaan 37,62 km², woevaan 0,52 km² water; op 1 januari 2011 bedroog 't aontal inwoeners 14.438, boevaan 6689 in de kern Bunnik.[1] Neve 't dörp Bunnik umvat de gemeinte nog de dörper Odijk en Werkhoven en de naobersjap Vechten, die oonder de kern Bunnik vèlt.
Insignes
[bewirk | brón bewèrke]'t Gemeinteveendel besteit oet drei golvende baone vaan greun, wit en greun. Dit veendel stèlt de Kromme Rijn veur, dee door de greun velder struimp. De gemeinte gebruuk 't neet zoe dèks.[2]
't Waope vaan de gemeinte liet ziech zoe besjrieve: gekwartileerd:
- 't Ierste kerteer in goud 'nen trejjenden haon vaan keel;
- 't Twiede kerteer vaan keel mèt e sjeepke vaan zèlver, getuig mèt e zeil vaan 'tzelfde, bemaand mèt Sinterklaos vaan goud, geziech en han in natuurleke kleur;
- 't Daarde kerteer vaan goud mèt drei lelies gezat 2 - 1;
- 't Veerde kerteer vaan azuur mèt e springend peerd vaan zèlver.
't Waope gedèk mèt 'ne kroen vaan goud, mèt drei fleurons en twie perele en gehawwe door 'nen aofgewenden adeleer vaan sabel en 'nen aofgewende liew vaan goud, allebei genageld en getóngk vaan keel.[3]
De veer kertere stèlle de veer gemeintes veur die de huiege gemeinte Bunnik höbbe gevörmp (zuug ouch oonder bij historie): in 't ierste kerteer steit 't waope vaan de aw gemeinte Bunnik (veur 1964), in 't twiede kerteer dat vaan Odijk, in 't daarde dat vaan de femilie Lichtenberg (hiere vaan Rhijnauwen; de gemeinte veurde zelf gein eige waope)[4] en in 't veerde dat vaan Werkhoven. 't Waope vaan de aw gemeinte Werkhoven had ouch nog twie zèlvere palmtek, die in 't waope vaan Bunnik oontbreke.[5] In tegestèlling tot 't veendel maak 't waope wel deil oet vaan de gemeinte häöre hoesstijl.[3]
Aonzien
[bewirk | brón bewèrke]
De plaots Bunnik besteit veural oet väöl nuibouw, aongezeen 't 'n klein forenzeplaots veur Utrei is gewore, meh heet ouch 'n aontal monuminte. De dörpskèrk (foto) heet 'ne romaansen torie oet d'n daartienden iew en e sjeep oet 1566 in ind-gotiek. D'n torie is bezunder veur deen tied umtot 'r vaan brikke is gebojd (en neet vaan tufstein).[6] Wie mie dörper in Nederland (boete Limbörg) heet Bunnik e raodhoes in neorenaissancestijl (ouch op de foto). De groetste kèrk vaan Bunnik is de modernistische kathelieke kèrk oet 1940, vaan Alphons Boosten (ter vervaanging vaan 'n awwer neogotisch kèrkske), gewijd aon Sinte-Berreb.[7] In totaal bedreug 't aontal rieksmonuminte 103.[8] Odijk heet neet zoeväöl rieksmonuminte (drei um perceis te zien),[9] Werkhoven heet 17 rieksmonuminte[10] en is daobij (al sinds 1966) besjermp dörpsgeziech.[11]
Door de gemeinte löp 't reveerke de Kromme Rijn, wat alledrei de dörper aondeit.[12] In vreuger tije waor dit d'n hoofluip vaan de Rijn; allewijl is 't e sterk meanderend reveerke, vaan touwnummend belaank es natuur- en recreatiegebeed.[13] De landgeujer Rhijnauwen en Oud- en Nieuw-Amelisweerd, mèt 'n belaankrieke recreatiefunctie veur de Utrechse bevolking, ligke (gooddeils entans) binne de Bunnikse gemeintegrenze.[14] In dit Bunniks boetegebeed vint me ouch twie vaan de groetste forte vaan de Nui Hollandse Waterlinie: 't Fort Rhijnauwen[15] en 't Fort bij Vechten.[16]
Demografie en cultuur
[bewirk | brón bewèrke]Religie
[bewirk | brón bewèrke]In Bunnik zien de roems-kathelieke vaanaajds in de mierderheid; bij de Volkstèlling vaan 1971 waor 53% vaan de bevolking katheliek tegeneuver 21% hervörmp, 7% gerifformeerd en 14% oonkèrkelek.[17] Ouch in de negentienden iew gaof 't e dudelek euverwiech.[7]
Dialek
[bewirk | brón bewèrke]In de gemeinte Bunnik weure Utrechse dialekte gesproke, die väöl liekene op 't Stad-Utrechs, meh dao ouch subtiel vaan versjèlle. Wäörd wie peerd en keers (in Werkhoven ouch perd, wie dat in 't Reveregebeed gebrukelek is) zien hei frequent te hure,[18] dewijl 't modern Stads-Utrechs dao paord en kaors heet.[19] De mieste dialeksprekers in 't dörp Bunniks zien evels gemigreerde Stad-Utrechters; hun dialek huurt me hei daan ouch dèkser.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]'t Gebeed vaan Bunnik woort al in de Roemeinsen tied bewoend; 't laog toen aon de Rijn, aon de grens (limes) vaan 't Romeins Riek.[13] Kortbij 't huideg Bunnik laog 't castellum Fectio, op de plaots vaan 't modern Fort bij Vechten.[20] Bunnik zelf oontwikkelde ziech in de achsten of negenden iew en weurt in 914 in 'n oerkónde veur 't iers geneump es Bunnichem (lees Bunnic-hem). In 'tzelfde documint weure ouch Odijk (Iodichem), Vechten (Feedna) en Werkhoven (UUerken) geneump.[21] In de daartiende iew woort 't veurzeen vaan 'n kèrk, woevaan d'n torie nog steit.
Vaanaof 1817 waor Bunnik 'n gemeinte vaan de nui provincie Utrei. In 1857 slókden 't Rhijnauwen op; in 1964 woorte Odijk en Werkhoven aon Bunnik touwgevoog.[22]
Gebore in Bunnik
[bewirk | brón bewèrke]- Annette Barlo, actries
- Birgit Schuurman, actries en zangeres
- Katja Schuurman, actries en zangeres
Vootnote
[bewirk | brón bewèrke]- ↑ Gemeente Bunnik - Aantal inwoners gemeente Bunnik
- ↑ Gemeente Bunnik - Gemeentevlag
- ↑ 3,0 3,1 Gemeente Bunnik - Gemeentewapen Bunnik
- ↑ Heraldywiki - Rhijnouwen (sic)
- ↑ Heraldywiki - Werkhoven
- ↑ Protestantse gemeente Bunnik - Kerkgebouwen
- ↑ 7,0 7,1 Barbara Bunnik - Fotogalerij
- ↑ Rieksmonuminte in de plaots Bunnik
- ↑ Rieksmonuminte in Odijk
- ↑ Rieksmonuminte in Werkhoven
- ↑ Stads- en dörpsgeziechter per 2008
- ↑ 't Gebeed op Google Maps
- ↑ 13,0 13,1 Utrechts Landschap - Kromme Rijn
- ↑ Rivier Kromme Rijn - Van Bunnik naar Utrecht (2)
- ↑ Fort Rhijnauwen
- ↑ Fort bij Vechten
- ↑ Artikel 'Bunnik' in de Winkler Prins Encyclopedie, zevenden drök, 1975
- ↑ Harrie Scholtmeijer, Taal in stad en land: Utrechts, Veluws en Flevolands, D'n Haag 2002: p. 105
- ↑ B.J. Martens Van Vliet (red.), De vollekstaol van de stad Uterech, Utrech 2008: p. 14
- ↑ Fort Vechten - Natuur en Geschiedenis
- ↑ Het Utrechts Archief - 914: Eerste naamsvermeldingen Utrechtse plaatsen
- ↑ Gemeente Bunnik - Geschiedenis en informatie over gemeentewapen, vlag, beeldmerk en ambtsketen
Extenre link
[bewirk | brón bewèrke]-Flag.svg){kind=small}
| |
|---|---|
|
Amersfoort · Baarn · Bunnik · Bunschoten · De Bilt · De Ronde Venen · Eemnes · Houten · IJsselstein · Leusden · Lopik · Montfoort · Nieuwegein · Oudewater · Renswoude · Rhenen · Soest · Stichtse Vecht · Utrech · Utrechtse Heuvelrug · Veenendaal · Vijfheerenlanden · Wijk bij Duurstede · Woerden · Woudenberg · Zeist | |