Arabië

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Arabië of 't Arabisch Sjiereiland (Arabisch: شبه الجزيرة العربية shibh al-jazīrah al-ʻarabīyah of جزيرة العرب jazīrat al-ʻArab; "eilandj vanne Arabiere") is e gebied in Azië, drek t'n oeaste van Afrika. 't Wuuertj begrens dore Roeaj Zieë, de Golf van Aden, d'n Indischen Oceaan, de Arabische Zieë, de Golf van Omaan enne Perzische Golf.

't Sjiereilandj ómsleitj de volgendje lenj: Saoedi-Arabië, Jemen, Omaan, Kataar, Koeweit enne Vereinigdje Arabische Emirate. Ane naordrandj ligke Jordanië en Irak die ouch nag e deil van 't sjiereilandj bezitte. Bahrein ligk op 'n eilandj kórt veure kus van 't sjiereilandj.

De regio speeltj 'n wichtige geopolitieke rol in 't Midden-Oeasten ennen Arabische werreld door zien groeat aolje- en gaasveurraoje.

Veure modernen tied woort 't Arabisch Sjiereilandj ingedeildj in veer versjillige regio's: Hidzjaz, Nadzjd, Zuud-Arabië en Oeas-Arabië. Hidzjaz en Nadzjd maken 't grótste deil oet van 't hujig Saoedi-Arabië. Zuud-Arabië besteitj oet Jemen en Omaan. Oeas-Arabië besteitj oete ganse kusstrook vannen Arabische kantj vanne Perzische Golf.

Bevölking

In 2014 wóndje róndje de 80 miljoen luuj op 't Arabisch Sjiereilandj. De bevölking van Jemen bedroog 27 miljoen; van Saoedi-Arabië 30 miljoen; van Oman en Koeweit bei 4 miljoen; vanne Vereinigdje Arabische Emirate 9,2 miljoen en van Kataar 2,2 miljoen. Bahrein haw 1,3 miljoen inwoeaners.

Landjgebroek

't Grótste deil van Arabië is óngesjik veur landjboew, wodoor irrigatie essentieel is. De smaal kusvlakdje enne geïsoleerdje oases, die veur minder es ei percent vanne landjoppervlakdje staon, waere gebroek veur 't verboewe van kaore, kóffe en troeapische vröchte. Oppe res van 't sjiereilandj is de vieëteelt mit geite, sjäöp en kemieële wied-verbrèdj.

Sómmige gebiede wie Dhofar en Al Mahrah in Omaan en Jemen kènnen e troeapisch moessonklimaat. Hie vindj me groeatsjaolige kokospalmplantages. 't Grótste deil van Jemen haet e bergklimaat det veur e deil wuuertj beïnvloodj dore troeapische moessonraenges. De vlakdjes höbbe meistes e troeapisch of subtroeapisch druueg weusdjeklimaat of e druueg steppeklimaat.

Dore vröchbaar baomen in Jemen óntstinge naerzèttinge in bao gans 't landj, van zieëniveau toet inne berg toet huuegdjes van 3000 maeter. Inne hoger zaone zeen groeate terrasse geboedj gewaore veur 't verboewe van kaore, vröchte, kóffe, gember en khat meugelik te make.