1986: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Gebore: Feis (25 jannewarie). |
|||
| (7 tösseligkendje versies door einen angere gebroeker neet getuind) | |||
Tekslien 1:
<center>[[1983]] - [[1984]] - [[1985]] - [[1986]] - [[1987]] - [[1988]] - [[1989]]</center>
'''1986''' (MCMLXXXVI) waor e [[gewoen jaor wat op goonsdig begintj|gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag]] op de [[Gregoriaanse kalender]].
== Gebäörtenisse ==
;Jannewarie
* [[1 jannewarie|1]] - [[Flevoland]]j (170.000 inwoners) wirt de twelfde provincie van [[Nederland]]
* 1 - [[Aruba]] weurt [[status aparte|aofgesjeie vaan]] de [[Nederlandse Antille]] en weurt 'n apaart land binnen 't [[Keuninkriek vaan de Nederlen|Keuninkriek]].
*
* [[
* [[26 jannewarie|26]] - De ruumdesonde ''[[Voyager 2]]'' bereik de planeet [[Uranus (planeet)|Uranus]] en is 't eësjte en pès noe (2019) toe 't ènnige ruumdetuug dat dees planeet haet bezeuk.
* [[28 jannewarie|28]] - De [[Space Shuttle
;Fibberwarie
* [[7 fibberwarie|7]] - President [[Jean-Claude Duvalier]], ouch bekind es 'Baby Doc', oontvlöch [[Haïti]].
* [[19 fibberwarie|19]] - De [[Sovjet-Unie]] lanceert [[ruimtestatie]] ''[[Mir]]''.
* [[26 fibberwarie|26]] – Opnuuj eine kawwe wèntjer mèt opnuuj eine [[Èlfsjtedetoch]] mèt [[Evert van Benthem]] es winnaer.
* [[27 fibberwarie|27]] - De [[Tweëde Kamer]] besjluut 't wètsóntwerp good te köre wo-in ein euvereinkóms sjteit mèt de [[Vereinigde Sjtate]] euver de sjtasjenering van kruusvlöchwaopes.
* [[28 fibberwarie|28]] - De Zjweedse premier [[Olof Palme]] wirt in [[Sjtockholm]] vermoord, de zaak is tot op heje ónopgelos gebleve.
;Miert
* [[13 miert|13]] - "De óntmoeting van de eëuw" vundj plaatsj: de Europese sonde [[Giotto (ruumdesonde)|Giotto]] nadert de [[komeet van Halley]], dae veur 't eësj saer 1910 weer in de buurt van de aarde kump. 't Ruumdetuug zundj unieke beelde van de kern van de komeet trögk nao de aarde.
* [[19 miert|19]] - In [[Verenigd Keuninkriek|Groat-Brittannië]] wirt de verloving van [[prins Andrew]] mèt [[Sarah Ferguson]] bekènd gemaak.
* [[19 miert|19]] – De gemeinteraodsverkezinge in Nederland levere ein groate wins op veur de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]].
;April
* [[15 april|15]] - Amerikaanse bómmewerpers veure eine aanval oet op de
* [[26 april|26]] - Ein van de veer reactors van de [[kerncentrale]] van 't [[Oekraïne|Oekraïense]] [[Kernramp van Tsjernobyl|Tsjernobyl]] óntplof. Meë es veerdoezend luuj kómme óm 't laeve biej de reddingsoperatie, en waarsjienlik miljoene angere kómme óm of drage de gevolge van de vriejgekómme sjtraling. De gevolge veur Nederlandj en Belsj zint gering. 't [[RIVM]] wirt gevraog óm de sjtralingsmaetinge oet te breije. Allein 't verboewe van [[roaje koal]] is in Nederland veur ein zekere periood verbaoje es gevolg van sjtralingsgevaor.
* [[26 april|26]] - [[Steven Rooks]] wint de 21ste editie van
;Mei
* [[3 mei|3]] - Belsj wint 't [[Eurovisie Songfestival 1986|31ste Eurovisie Songfestival]] in [[Bergen (Noorwegen)|Bergen]], [[Noorwegen]]. [[Sandra Kim]] behaolt mèt ''J'aime la vie'' 176 punte.
* [[14 mei|14]] - 't RIOD publiceert ein tot nog toe neet gepubliceerd deil van 't Dagboek van [[Anne Frank]].
* [[21 mei|21]] - Biej de [[Tweëde Kamerverkezinge 1986|Tweëde Kamerverkezinge]] haolt 't [[Christen Democratisch Appèl|CDA]] ein forsje euverwinning, tot verbazing van völ luuj. De [[CPN]] verdwient nao 67 jaor oet de Nederlandse volksvertaengewoordiging.
;Juni
* [[31 mei]] - [[29 juni]]: [[Wereldkampioensjap hierevoetbal]] in [[Mexico]]. Kampioen weurt [[Argentijns hierevoetbalèlftal|Argentinië]] mèt staarspeuler [[Diego Maradona]]. 't [[Belsj hierevoetbalèlftal|Belsj]] haolt in 'n historische prestatie de haaf finales, [[Nederlands hierevoetbalèlftal|Nederland]] deit neet mèt. Ouch weurt op dit toernooj de [[Mexican wave]] wereldwied bekind.
* [[26 juni]] - De [[Lies van premiers van 't Belsj|Belzjen ex-premier]] [[Paul Vanden Boeynants]] weurt veroerdeild tot drei jaor veurweerdelek en 'n geldboete.
;Juli
* [[1 juli|1]] - [[Ronnie Brunswijk]] riech in 't binneland vaan [[Suriname]] 't [[Junglecommando]] op, 'n [[guerilla]]beweging geriech tegen 't rezjiem vaan [[Desi Bouterse]].
* [[12 juli|12]] - [[Nui-Zieland]] legaliseert [[homoseksualiteit]].
* [[27 juli|27]] - D'n Amerikaan [[Greg LeMond]] wint veur 't iers de [[Runde vaan Fraankriek]] en versleit daomèt ouch ziene kopmaan [[Bernald Hinault]].
;Augustus
* [[21 augustus|21]] - In 't [[Nyosmeer]] in [[Kameroen]] vint 'n [[limnische explosie]] plaots, mèt zoe'n 2000 doeje tot gevolg.
* [[31 augustus|31]] - 't Sovjet-Russisch passageerssjeep ''[[Admiraol Nachimov]]'' kump op de [[Zwarte Zie]] in bóksing mèt 't vrachsjeep ''[[Pjotr Vasev]]''. 398 lui koume um.
;September
* [[6 september|6]] - ''[[The Economist]]'' introduceert de [[Big Mac Index]], 'ne graodmeter veur wereldwij prieze.
* [[7 september|7]] - 'ne Mislökden aonslaag op de Chileensen dictator [[Augusto Pinochet]] heet d'n doed vaan vief liefwachte tot gevolg.
* 7 - [[Desmond Tutu]] weurt d'n ierste zwarten aartsbisjop vaan de [[Anglicaonse Kèrk]] in [[Zuid-Afrika]].
* [[28 september|28]] - In [[Taiwan]] weurt de [[Democratische Progressief Partij]] opgeriech, dee tot de belangriekste concurrent vaan de regerende [[Kwomintang]] zal oetgreuje.
;Oktober
* [[4 oktober|4]] - De [[Oosterscheldekering]] tösse [[Schouwen-Duiveland]] en [[Noord-Beveland]], ein vaan de lèste deile vaan de [[Deltawerke]], geit ope.
* [[11 oktober|11]] - [[Michail Gorbatsjov]] en [[Ronald Reagan]] treffe ziech in [[Reykjavík]].
* [[17 oktober|17]] - De VS legaliseer alle [[illegaol migratie|illegaol immigrante]] die tot en mèt 1982 't land in zien gekoume.
* [[31 oktober|31]] - Fraankriek lievert de oontveurders vaan [[Freddy Heineken]] oet aon Nederland.
;November
* [[4 november|4]] - De [[Noordeleke Mariaone]], veurheer beheersgebeed vaan de VS, slete 'n politieke unie mèt hun moojerland. De eige groondwèt treujt heimèt in wèrking.
* [[22 november|22]] - [[Mike Tyson]] weurt wereldkampioen zwoergewiech in 't [[bókse]]. Heer is mèt 20 jaor de joonkste kampioen tot daan touw.
* [[29 november|29]] - Bij 'nen aonval vaan 't Surinaams leger op 't marrons dörp [[Moiwana]] koume mie es 40 börgers um.
;December
* [[18 december|18]] - De extreemlinkse terroristische gróp [[RaRa]] lègk twie filiaole vaan de [[Makro]] in de as.
* [[19 december|19]] - De Sovjet-Russische sjriever en dissident [[Andrej Sacharov]] en zien vrouw kiere oet binnelandse ballingsjap in [[Nizjni Novgorod|Gorki]] trök nao [[Moskou]].
===Nobelprieze===
* '''[[Lies vaan Nobelprieswinners (natuurkunde)|Natuurkunde]]''':
** [[Ernst Ruska]] "um zie fundamenteel werk in de elektroneoptiek en veur 't oontwerp vaan de ierste [[elektronemicroscoop]]."
** [[Gerd Binnig]] en [[Heinrich Rohrer]] "um hun oontwerp vaan de [[rastertunnelmicroscoop]]."
* '''[[Lies vaan Nobelprieswinners (sjemie)|Sjemie]]''': [[Dudley Herschbach]], [[Yuan T. Lee]] en [[John Polany]] "um hun bijdrage umtrint de dynamiek vaan sjemische elementair percesse."
* '''[[Lies vaan Nobelprieswinners (geneeskunde)|Geneeskunde]]''': [[Stanley Cohen (biosjemicus)|Stanley Cohen]] en [[Rita Levi-Montalcini]] "um hun oontdèkking vaan [[greujfactor]]e."
* '''[[Lies vaan Nobelprieswinners (literatuur)|Literatuur]]''': [[Wole Soyinka]] "dee 't existentieel drama in e wied cultureel perspectief en mèt poëtische bijklaank toejt."
* '''[[Lies vaan Nobelprieswinners (vrei)|Vrei]]''': [[Elie Wiesel]], "veurzitter vaan de 'Presidentieel Commissie vaan de Holocaust'."
* '''[[Lies vaan Nobelprieswinners (economie)|Economie]]''': [[James M. Buchanan]] "um zien oontwikkeling vaan de contractueel en groondwètteleke bases veur de theorie vaan economische en politieke besluitvörming."
===[[Persoen vaan 't Jaor|Vrouw vaan 't Jaor]]===
[[Corazon Aquino]]
== Gebore ==
Regel 32 ⟶ 84:
* [[24 miert]] - [[Nathalia Dill]], [[Brazilië|Braziliaanse]] actries
* [[28 miert]] - [[Lady GaGa]], [[Vereinegde Staote|Amerikaanse]] zangeres
* [[1 mei]] - [[Jesse Klaver]], Nederlandse politicus
* [[29 juni]] - [[Edward Maya]], 'ne [[Roemenië|Romeense]] zenger
* [[17 augustus]] - [[Sebastian Kurz]], veurmaligen [[Oasteriek]]se [[bondskanseleer]]
* [[26 oktober]] - [[Fresku]] (Roy Michael Reymound), Nederlandse rapper
== Gesjtorve ==
Regel 55 ⟶ 109:
* [[27 september]] - [[Cliff Burton]] (24), Amerikaans bassist ([[Metallica]])
* [[15 oktober]] - [[Christine Wttewaall van Stoetwegen]] (85), Nederlands politica
* [[19 oktober]] - [[Samora Machel]], [[Mozambique|Mozambikaanse]] politicus (53)
* [[28 oktober]] - [[Marga Klompé]] (73), Nederlands politica, eësjte vrouwelike minister in Nederlandj
* [[29 oktober]] - [[Sem Presser]] (68), Nederlands fotograaf
| |||