Рубас: различия между версиями
гъ palochka «Ӏ» (via JWB) |
|||
ЦӀар 36: | ЦӀар 36: | ||
|къалинвал = |
|къалинвал = |
||
|агломерация = |
|агломерация = |
||
|миллетар = [[табасаранар]], [[ |
|миллетар = [[табасаранар]], [[цӀапар]], [[лезгияр]], [[агъулар]], [[урусар]] |
||
|динар = [[сунияр|суни]] ва [[шиияр|шии]] [[мусурманар]] |
|динар = [[сунияр|суни]] ва [[шиияр|шии]] [[мусурманар]] |
||
|чпи-чпиз гузвай тӀвар = |
|чпи-чпиз гузвай тӀвар = |
||
ЦӀар 55: | ЦӀар 55: | ||
==География== |
==География== |
||
Хуьр [[Дагъустан Республика]]дин кьибле пата, [[Дербент район]]дин кьиблединни - |
Хуьр [[Дагъустан Республика]]дин кьибле пата, [[Дербент район]]дин кьиблединни - рагъакӀидай пата, [[Дербент]] шегьердилай 18 км кьиблединни - рагъакӀидай пата, [[Табасаран район]]дихъ галаз сергьятдин мукьвал, [[Рубас вацӀ]]ал ала. Мукьвал алай хуьрер: [[Коммуна (Дербент район)|Коммуна]], [[Агълаб]]. |
||
==Тарих== |
==Тарих== |
||
Виликан суван чувудрин хуьр тир <ref>[http://www.mi-dag.ru/news/135/ethnic/2008/12/20/3988 К ИСТОРИИ ИЗУЧЕНИЯ ТАТОВ ДАГЕСТАНА]</ref>. [[ХХ виш йис]]уз иниз [[Полтава губерния]]дай чувудар куьч хьанвай <ref>[http://www.protichka.narod.ru/history/ukr.html Приложения к истории Протички]</ref>. |
Виликан суван чувудрин хуьр тир <ref>[http://www.mi-dag.ru/news/135/ethnic/2008/12/20/3988 К ИСТОРИИ ИЗУЧЕНИЯ ТАТОВ ДАГЕСТАНА]</ref>. [[ХХ виш йис]]уз иниз [[Полтава губерния]]дай чувудар куьч хьанвай <ref>[http://www.protichka.narod.ru/history/ukr.html Приложения к истории Протички]</ref>. |
||
[[XIX виш йис]]уз Рубас хуьр вири [[Куьре округ]]дихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатзава. Империядик квай |
[[XIX виш йис]]уз Рубас хуьр вири [[Куьре округ]]дихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин [[Куьре округ]]дин [[Улусс магал]]диз талукь тир. [[Агълаб]], [[Арабляр]], [[Баят (хуьр)|Баят]] ва [[Муллахуьр]] хуьрерихъ галаз Арабляр хуьруьнжемятдик акатзавай. |
||
[[1966 йис]]уз хьайи къати чилин зурзунрин себебдалди иниз [[Хив район]]дин [[Чулак]] хуьруьн эгьлияр куьч хьанай. |
[[1966 йис]]уз хьайи къати чилин зурзунрин себебдалди иниз [[Хив район]]дин [[Чулак]] хуьруьн эгьлияр куьч хьанай. |
||
==Агьалияр== |
==Агьалияр== |
||
[[2002 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 3326 касди уьмуьр гьалзавай <ref>[http://flnka.ru/obsh_derbentskiy_rayon.html Дербентский район]</ref>. Гзафмиллетрин хуьр я, ина [[табасаранар]], [[ |
[[2002 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 3326 касди уьмуьр гьалзавай <ref>[http://flnka.ru/obsh_derbentskiy_rayon.html Дербентский район]</ref>. Гзафмиллетрин хуьр я, ина [[табасаранар]], [[цӀапар]], [[лезгияр]], [[агъулар]] санал ала, саки вири [[сунияр|суни]] ва [[шиияр|шии]] - [[мусурманар]] я. [[1886 йис]]ан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Рубас хуьруьн агьалияр 189 кас тир: чувудар — 145 (76,7%), цӀапар — 44 (23,3%) кас <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/ulus1886.html УЛУССКИЙ МАГАЛ (1886 г.)]</ref>. |
||
== Баянар == |
== Баянар == |
06:23, 23 январь 2023 жуьре
Хуьр
|
Рубас (урус. Рубас) — Дагъустан республикадин Дербент районда авай, «Рубас» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр.
География
Хуьр Дагъустан Республикадин кьибле пата, Дербент райондин кьиблединни - рагъакӀидай пата, Дербент шегьердилай 18 км кьиблединни - рагъакӀидай пата, Табасаран райондихъ галаз сергьятдин мукьвал, Рубас вацӀал ала. Мукьвал алай хуьрер: Коммуна, Агълаб.
Тарих
Виликан суван чувудрин хуьр тир [1]. ХХ виш йисуз иниз Полтава губерниядай чувудар куьч хьанвай [2].
XIX виш йисуз Рубас хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Улусс магалдиз талукь тир. Агълаб, Арабляр, Баят ва Муллахуьр хуьрерихъ галаз Арабляр хуьруьнжемятдик акатзавай.
1966 йисуз хьайи къати чилин зурзунрин себебдалди иниз Хив райондин Чулак хуьруьн эгьлияр куьч хьанай.
Агьалияр
2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 3326 касди уьмуьр гьалзавай [3]. Гзафмиллетрин хуьр я, ина табасаранар, цӀапар, лезгияр, агъулар санал ала, саки вири суни ва шии - мусурманар я. 1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Рубас хуьруьн агьалияр 189 кас тир: чувудар — 145 (76,7%), цӀапар — 44 (23,3%) кас [4].