Jump to content

Quantum redactiones paginae "Historia physicae" differant

E Vicipaedia
Content deleted Content added
m ~ (10K)
 
(11 intermediate revisions by 4 users not shown)
Linea 1: Linea 1:
[[Fasciculus:Newtons_cradle_animation_book_2.gif|thumb|Pendulum Newtonianum.]]

'''Physica''' est [[disciplina]] [[scientia naturalis|scientiae naturalis]], cuius obiectum primarium studium [[materia (physica)|materiae]] et [[energia]]e est. [[Inventio]]nes physicae a scientiis naturalibus et [[technologia]] adhibentur. Hodie [[physica]] laxe dividitur in physicam classicam et hodiernam.
[[Fasciculus:Newtons_cradle_animation_book_2.gif|thumb|Pendulum Newtonianum]]
Physica est disciplina scientiae naturalis, cuius obiectum primarium studium materiae et energiae est. Inventiones physicae a scientiis naturalibus et technologia adhibentur. Hodie physica laxe dividitur in physicam classicam et modernam.


== Historia antiqua ==
== Historia antiqua ==
Elementa quae postea physicam constituerint apprime ex disciplinis astronomiae, optices et mechanicae hauserunt, methodologice per studium geometriae adunatis. Quae disciplinae antiquitus se evolvere coeperant cum scriptoribus Babylonianis et Graecis, utputa Archimedem et Ptolemaeum. Philosophia tamen antiqua inclusit id quod postea physicam appellabant.
Elementa quae postea physicam constituerint apprime ex disciplinis [[astronomia]]e, [[optica|optices]], et [[mechanica]]e hauserunt, [[methodologia|methodologice]] per studium [[geometria]]e adunatis. Quae disciplinae [[antiquitas|antiquitus]] se evolvere coeperant cum [[scriptor]]ibus [[Babylonia]]nis et [[Graecia antiqua|Graecis]], utputa [[Archimedes|Archimedem]] et [[Ptolemaeus|Ptolemaeum]]. [[Philosophia]] tamen antiqua inclusit id quod postea physicam appellabant.


=== Notio Graeca ===
=== Notio Graeca ===
Saltem ex aetate archaica philosophi prae-Socratici in Graecia (650-480 a.Ch.n.) naturam rationaliter intelligere conabantur. Philosophus celeberrimus, Thales Milesius (saeculis 7 et 6. a. Ch. n.) pater scientiae vocari solet, quoniam varias supernaturales explicationes religiosas seu mythologicas ad phaenomena naturae enucleanda accipere renuebat, asseverans omni eventui esse causam naturalem. Tales progressui scientiae contulit, cum ipse aquam elementum fundamentale esse proposuisset, in experimentatione sucini magnetumque versatus.
Saltem ex aetate archaica philosophi prae-Socratici in Graecia ([[650 a.C.n.|650]]-[[480 a.C.n.]]) naturam rationaliter intelligere conabantur. Philosophus celeberrimus, [[Thales Milesius]] (saeculis [[saeculum 7 a.C.n.|septimo]] et [[saeculum 6 a.C.n.|sexto a.C.n.]]) pater scientiae vocari solet, quoniam varias supernaturales explicationes religiosas seu mythologicas ad phaenomena naturae enucleanda accipere renuebat, asseverans omni eventui esse causam naturalem. Tales progressui scientiae contulit, cum ipse aquam elementum fundamentale esse proposuisset, in experimentatione sucini magnetumque versatus.


Anaximander, ob theoriam suam proto-evolutionariam celeberrimus, ideas Thalis redarguit, et substantiam quam apeiron nuncupavit materiam constituentem proposuit. Anno fere 500 a.Chr.n, Heraclitus autumabat legem fundamentalem universum regentem esse principium mutationis, nihilque indeterminate eodem statu manere. Quibus observatis, primus academicorum physices antiquae factus est, qui munus quo tempus in universo fungitur agnoverit, notionem in hodierna physica recentissima maximi momenti simulque contentiosi.
[[Anaximander]], ob theoriam suam proto-evolutionariam celeberrimus, ideas Thalis redarguit, et substantiam quam apeiron nuncupavit materiam constituentem proposuit. Anno fere [[500 a.C.n.]], Heraclitus autumabat legem fundamentalem universum regentem esse principium mutationis, nihilque indeterminate eodem statu manere. Quibus observatis, primus academicorum physices antiquae factus est, qui munus quo tempus in universo fungitur agnoverit, notionem in hodierna physica recentissima maximi momenti simulque contentiosi.
[[Fasciculus:Aristotle_Altemps_Inv8575.jpg|left|thumb| Aristoteles (384-322 a. Chr.n.)]]
[[Fasciculus:Aristotle_Altemps_Inv8575.jpg|left|thumb| [[Aristoteles]] (384-322 a. Chr.n.)]]
Tempore Graeciae classico (saeculis 6, 5, et 4 a.Chr.n) necnon hellenistico, philosophia naturalis tarde in campum studiorum commoventem et contentiosum se evolvebat. Aristoteles, Platonis discipulus, conceptum promovit phaenomenorum physicorum observationem demum conferre poterunt ad detegendas leges naturae eadem gubernantes. Scripta Aristotelis physicam, metaphysicam, poesim, theatrum, musicam, logicam, rhetoricam, glottologiam, politicam, reipublicae moderamen, ethicam biologiam et zoologiam attingunt. Primum opus scripsit quod in studio physices speciatim versatur - saeculo 4 a.Chr.n., Aristotle systema, quod postea ut physica Aristotelica innotuit, condiderat. Ideas enucleare conabatur ut motum (et gravitatem), ope theoriae quattuor elementorum. Aristoteles credidit omnem materiem compositam esse aethere, combinatione quadam quattuor elementorum: telluris, aquae, aeris ignisque. Aristoteles porro putavit haec quattuor elementa terrestria transformationis capacia esse et locum eorum naturalem versus moveri: itaque lapis cadit deorsum versus centrum cosmi, flammae vero sursum surgunt circumferentiam versus. Denique, physica Aristotelica enormiter percrebruit per plura saecula in Europa, unde medium aevum, praesertim in evolutione scientiali et scholastica notiis augebatur. Doctrina receptissima manebat donec Galilaeus et Newton apparuissent.
Tempore Graeciae classico (saeculis 6, 5, et 4 a.Chr.n.) necnon hellenistico, philosophia naturalis tarde in campum studiorum commoventem et contentiosum se evolvebat. [[Aristoteles]], [[Plato]]nis discipulus, conceptum promovit phaenomenorum physicorum observationem demum conferre quituram esse ad detegendas leges naturae eadem gubernantes. Scripta Aristotelis physicam, metaphysicam, poesim, theatrum, musicam, logicam, rhetoricam, glottologiam, politicam, reipublicae moderamen, ethicam biologiam et zoologiam attingunt. Primum opus scripsit quod in studio physices speciatim versatur: saeculo 4 a.C.n. systema Aristotelicum, quod postea ut physica Aristotelica innotuit, condiderat. Ideas enucleare conabatur ut motum (et gravitatem), ope theoriae quattuor elementorum. Aristoteles credidit omnem materiem compositam esse aethere, combinatione quadam quattuor elementorum: telluris, aquae, aeris ignisque. Aristoteles porro putavit haec quattuor elementa terrestria transformationis capacia esse et locum eorum naturalem versus moveri: itaque lapis cadit deorsum versus centrum cosmi, flammae vero sursum surgunt circumferentiam versus. Denique, [[physica Aristotelea|physica Aristotelica]] enormiter percrebruit per plura saecula in Europa, unde medium aevum, praesertim in evolutione scientiali et scholastica notiis augebatur. Doctrina receptissima manebat donec [[Galilaeus Galilaei|Galilaeus]] et [[Isaacus Newtonus|Newton]] apparuissent.


Mature in Graecia classica, scientia, quod Tellus est sphaericum, communiter accepta erat. Circa annum 240 a.Chr.n., Erastothenes (276-194 a.Chr.n) accurate eius circumferentiam aestimavit. Contra quod Aristoteles opinatus est, Aristarchus Samius explicite argumentum ostendit pro modello heliocentrico systematis solaris, i.e. Solem, neque Tellurem, in ejus centrum collocans. Seleucus, Aristarchinae theoriae heliocentricae assecla, Tellurem circa eius axem rotare asseruit, quod vicissim, circa solem revolvitur. Argumenta quae adhibuit quamvis deperderentur, Plutarchus asseveravit Seleucum primum fuisse qui systema heliocentricum ratiocinatione demonstrasset.
Mature in Graecia classica, scientia, quod Tellus est sphaericum, communiter accepta erat. Circa annum 240 a.Chr.n., Erastothenes (276-194 a.Chr.n.) accurate eius circumferentiam aestimavit. Contra quod Aristoteles opinatus est, Aristarchus Samius explicite argumentum ostendit pro modello [[theoria heliocentrica|heliocentrico]] systematis solaris, i.e. Solem, neque Tellurem, in ejus centrum collocans. Seleucus, Aristarchinae theoriae heliocentricae assecla, Tellurem circa eius axem rotare asseruit, quod vicissim, circa solem revolvitur. Argumenta quae adhibuit quamvis deperderentur, Plutarchus asseveravit Seleucum primum fuisse qui systema heliocentricum ratiocinatione demonstrasset.
[[Fasciculus:Domenico-Fetti_Archimedes_1620.jpg|thumb|240x240px| Archimedes, mathematicus Graecus, ob suas ideas quoad mechanicam fluidam praeclarus]]
[[Fasciculus:Domenico-Fetti_Archimedes_1620.jpg|thumb|240x240px| [[Archimedes]], mathematicus Graecus, ob suas ideas quoad mechanicam fluidam praeclarus]]
Saeculo 3 a.Chr.n., mathematicus Graecus, Archimedes Syracusanus, qui grandissimus suae aetatis mathematicus esse fertur, grandissimusque omnium temporum, fundamina hydrostaticaeque staticaeque iecit, mathematicam bracchii computavit. Scientiarum studiosus praestantissimus, Archimedes systemata trochlearum elaboravit quibus obiecta larga minimo conamine moverentur. Cochlea Archimedis artem hydro-ingeniariam recentissimam suffulsit, machinamenta bellica quae invenit multum ad copias Romae retinendas conferebant tempore Primi belli Punici. Quin immo Archimedes, argumenta Aristotelis illiusque metaphysicam discerpserat, idque ostendit, quod fieri nequit, ut mathematica et natura dissocientur, theoriis matheseos in inventiones practicas conversis. Ipse circa 250 porro legem, quam vim erigendi appellant, elaboravit, quae ut principium Archimedis innotescebat. In mathematica, Archimedes methodum exhaustionis adhibuit, ut aream sub arcu parabolae summatione serierum infinitarum computarent, accuratam approximationem pi praebuit. Principia quoque elaboravit statuum equilibrii centrorumque gravitatis, ideorum, quem postea academicos clarissimos Galilaeum et Newtonum affecerunt.


[[Saeculum 3 a.C.n.|Saeculo tertio a.C.n.]], [[Archimedes]] Syracusanus, [[mathematicus]] [[Graecia antiqua|Graecus]], qui grandissimus suae aetatis mathematicus esse fertur, grandissimusque omnium temporum, fundamina hydrostaticaeque staticaeque iecit, mathematicam bracchii computavit. Scientiarum studiosus praestantissimus, Archimedes systemata trochlearum elaboravit quibus obiecta larga minimo conamine moverentur. [[Cochlea Archimedis]] artem hydro-ingeniariam recentissimam suffulsit, machinamenta bellica quae invenit multum ad copias Romae retinendas conferebant tempore Primi belli Punici. Quin immo Archimedes, argumenta Aristotelis illiusque metaphysicam discerpserat, idque ostendit, quod fieri nequit, ut mathematica et natura dissocientur, theoriis matheseos in inventiones practicas conversis. Ipse circa 250 porro legem, quam vim erigendi appellant, elaboravit, quae ut principium Archimedis innotescebat. In mathematica, Archimedes methodum exhaustionis adhibuit, ut aream sub arcu parabolae summatione serierum infinitarum computarent, accuratam approximationem pi praebuit. Principia quoque elaboravit statuum equilibrii centrorumque gravitatis, ideorum, quem postea academicos clarissimos Galilaeum et Newtonum affecerunt.
[[Hipparchus]] (190-120 BCE), praesertim astrologiae matheseosque studiosus, elegantissimis technis geometricis usus est ad describendam motum astrorum et [[Planeta|planetarum]], etiam tempora quae accidunt [[Defectio solis|solis eclipsibus]] praedicens. Addidit computationes distantiae Solis et Lunae a Terra, ex emendationibus suis instrumentis observationalibus eo tempore adhibitis. Alius priscorum physicorum clarissimus fuit [[Claudius Ptolemaeus|Ptolemaeus]] (90-168), unus ex praestantissimis ingeniis temporis [[Imperium Romanum|imperii Romani]]. Ptolemaeus auctor fuit plurium tractationum scientificarum, quarum tres saltem graves erant ad scientiam islamicam et Europaeam postea. Primus est tractatus astronomicus nunc ut ''[[Syntaxis mathematica|Almagest]]'' pervulgatus. Secunda est ''[[Geographia (Ptolemaeus)|Geographia]]'', quae notitias geographicas Romanorum et Graecurum petractat.


[[Hipparchus]] (190-120 a.Chr.n.), praesertim astrologiae matheseosque studiosus, elegantissimis technis geometricis usus est ad describendam motum astrorum et [[Planeta|planetarum]], etiam tempora quae accidunt [[Defectio solis|solis eclipsibus]] praedicens. Addidit computationes distantiae Solis et Lunae a Terra, ex emendationibus suis instrumentis observationalibus eo tempore adhibitis. Alius priscorum physicorum clarissimus fuit [[Claudius Ptolemaeus|Ptolemaeus]] (90-168), unus ex praestantissimis ingeniis temporis [[Imperium Romanum|imperii Romani]]. Ptolemaeus auctor fuit plurium tractationum scientificarum, quarum tres saltem contulerunt ad scientiam islamicam et Europaeam postea. Primus est tractatus astronomicus nunc ut ''[[Syntaxis mathematica|Almagest]]'' pervulgatus. Secunda est ''[[Geographia (Ptolemaeus)|Geographia]]'', quae notitias geographicas Romanorum et Graecurum pertractat.
Multa a vetustissimis nota, quae olim coacervabantur, perierunt. Immo vero, pauca tantum operum a clarioribus ingeniis scriptorum supererant. Quamvis saltem quattuordecim libros scripserit, nihil paene ex opere immediato Hipparchi supererat.

Multa a vetustissimis nota, quae olim coacervabantur, perierunt. Immo vero, pauca tantum operum a clarioribus ingeniis scriptorum supererant. Quamvis saltem quattuordecim libros scripserit, nihil paene ex opere immediato [[Hipparchus|Hipparchi]] supererat.


=== India et Sinae ===
=== India et Sinae ===
[[Fasciculus:Hindu-arabic1.jpg|thumb| Systema numerale Indorum Arabumque. ]]
[[Fasciculus:Hindu-arabic1.jpg|thumb|upright=0.8|Systema [[numerus|numerorum]] Indorum Arabumque.]]
Traditiones physicae et mathematicae etiam in antiquitate Sinensi et Indica exstabant.
[[Traditio]]nes physicae et [[mathematica]]e etiam in antiquitate [[Sinae|Sinensi]] et [[India|Indica]] exstabant.


== Bibliographia ==
== Bibliographia ==

* Buchwald, Jed Z. and Robert Fox, eds. ''The Oxford Handbook of the History of Physics'' (2014) 976pp; [https://www.amazon.com/Oxford-Handbook-History-Physics-Handbooks/dp/019969625X/ excerpt]
* Buchwald, Jed Z. and Robert Fox, eds. ''The Oxford Handbook of the History of Physics'' (2014) 976pp; [https://www.amazon.com/Oxford-Handbook-History-Physics-Handbooks/dp/019969625X/ excerpt]
* {{cite book|author1=Byers, Nina|author2=Williams, Gary|title=Out of the Shadows: Contributions of Twentieth-Century Women to Physics|publisher=Cambridge University Press|year=2006|isbn=0-521-82197-5|url-access=registration|url=https://archive.org/details/outofshadowscont0000unse}}
* {{cite book|author1=Byers, Nina|author2=Williams, Gary|title=Out of the Shadows: Contributions of Twentieth-Century Women to Physics|publisher=Cambridge University Press|year=2006|isbn=0-521-82197-5|url-access=registration|url=https://archive.org/details/outofshadowscont0000unse}}
* {{cite book|author=Cropper, William H.|title=Great Physicists: The Life and Times of Leading Physicists from Galileo to Hawking|publisher=Oxford University Press|year=2004|isbn=0-19-517324-4}}
* {{cite book|author=Cropper, William H.|title=Great Physicists: The Life and Times of Leading Physicists from Galileo to Hawking|publisher=Oxford University Press|year=[[2004]]|isbn=0-19-517324-4}}
* {{cite book|last=Dear|first=Peter|year=2001|publication-date=2001|title=Revolutionizing the Sciences: European Knowledge and Its Ambitions, 1500–1700|location=Princeton|publisher=Princeton University Press|isbn=0-691-08859-4|oclc=46622656}}.
* {{cite book|last=Dear|first=Peter|year=[[2001]]|publication-date=2001|title=Revolutionizing the Sciences: European Knowledge and Its Ambitions, 1500–1700|location=Princeton|publisher=Princeton University Press|isbn=0-691-08859-4|oclc=46622656}}.
* {{cite book|author=Gamow, George|title=The Great Physicists from Galileo to Einstein|url=https://archive.org/details/greatphysicistsf0000gamo|url-access=registration|publisher=Dover Publications|year=1988|isbn=0-486-25767-3|author-link=George Gamow}}
* {{cite book|author=Gamow, George|title=The Great Physicists from Galileo to Einstein|url=https://archive.org/details/greatphysicistsf0000gamo|url-access=registration|publisher=Dover Publications|year=1988|isbn=0-486-25767-3|author-link=George Gamow}}
* {{cite book|author=Heilbron, John L.|title=The Oxford Guide to the History of Physics and Astronomy|publisher=Oxford University Press|year=2005|isbn=0-19-517198-5}}
* {{cite book|author=Heilbron, John L.|title=The Oxford Guide to the History of Physics and Astronomy|publisher=Oxford University Press|year=2005|isbn=0-19-517198-5}}
* {{cite book|last=Nye|first=Mary Jo|year=1996|publication-date=1996|title=Before Big Science: The Pursuit of Modern Chemistry and Physics, 1800–1940|location=New York|publisher=Twayne|isbn=0-8057-9512-X|oclc=185866968}}.
* {{cite book|last=Nye|first=Mary Jo|year=1996|publication-date=1996|title=Before Big Science: The Pursuit of Modern Chemistry and Physics, 1800–1940|location=New York|publisher=Twayne|isbn=0-8057-9512-X|oclc=185866968}}.
* {{cite book|last=Segrè|first=Emilio|year=1984|publication-date=1984|title=From Falling Bodies to Radio Waves: Classical Physicists and Their Discoveries|location=New York|publisher=W. H. Freeman|isbn=0-7167-1482-5|oclc=9943504|url-access=registration|url=https://archive.org/details/fromfallingbodie00segr}}.
* {{cite book|last=Segrè|first=Emilio|year=1984|publication-date=1984|title=From Falling Bodies to Radio Waves: Classical Physicists and Their Discoveries|location=New York|publisher=W. H. Freeman|isbn=0-7167-1482-5|oclc=9943504|url-access=registration|url=https://archive.org/details/fromfallingbodie00segr}}.
* {{cite book|last=Segrè|first=Emilio|year=1980|publication-date=1980|title=From X-Rays to Quarks: Modern Physicists and Their Discoveries|location=San Francisco|publisher=W. H. Freeman|isbn=0-7167-1147-8|oclc=237246197|url-access=registration|url=https://archive.org/details/fromxraystoquark0000segr}}.
* {{cite book|last=Segrè|first=Emilio|year=1980|publication-date=1980|title=From X-Rays to Quarks: Modern Physicists and Their Discoveries|location=Franciscopoli|publisher=W. H. Freeman|isbn=0-7167-1147-8|oclc=237246197|url-access=registration|url=https://archive.org/details/fromxraystoquark0000segr}}.
* {{cite book|author=Weaver, Jefferson H. (editor)|title=The World of Physics|url=https://archive.org/details/worldofphysicssm00weav|url-access=registration|publisher=Simon and Schuster|year=1987|isbn=0-671-49931-9}} A selection of 56 articles, written by physicists. Commentaries and notes by [[:en:Lloyd_Motz|Lloyd Motz]] and Dale McAdoo.
* {{cite book|author=Weaver, Jefferson H. (editor)|title=The World of Physics|url=https://archive.org/details/worldofphysicssm00weav|url-access=registration|publisher=Simon and Schuster|year=1987|isbn=0-671-49931-9}} A selection of 56 articles, written by physicists. Commentaries and notes by [[:en:Lloyd_Motz|Lloyd Motz]] and Dale McAdoo.
* de Haas, Paul, [https://web.archive.org/web/20090826083339/http://home.tiscali.nl/physis/HistoricPaper/ "Historic Papers in Physics (20th Century)"]
* de Haas, Paul, [https://web.archive.org/web/20090826083339/http://home.tiscali.nl/physis/HistoricPaper/ "Historic Papers in Physics (20th Century)"]

{{NexInt}}
*[[Historia scientiae]]
*[[Christianus Hugenius]]
*[[Mechanica quantica]]
*[[Relativitas specialis]]


== Nexus externi ==
== Nexus externi ==
*Joachim Schummer: [http://www.joachimschummer.net/kurs/hpp/ praelectio Carolsruhae habita de historia et philosophia physicae]

* [http://www.newtonproject.sussex.ac.uk/prism.php?id=90 "Selected Works about Isaac Newton and His Thought"] apud: ''The Newton Project''
* [http://www.newtonproject.sussex.ac.uk/prism.php?id=90 "Selected Works about Isaac Newton and His Thought"] apud: ''The Newton Project''
*[http://szallies.de/Zeittafel.htm chronologia]
*[https://en.wikisource.org/wiki/Portal:Physics Vicifons]


[[Categoria:Historia physicae| ]]
*Joachim Schummer: [http://www.joachimschummer.net/kurs/hpp/ praelectio Carolsruhae habita de historia et philosophia physicae]
[[Categoria:Historia physicae]]
{{Myrias|Historia}}
*[http://szallies.de/Zeittafel.htm chronologia]

Redactio novissime (die 30 Iunii 2024, hora 12:58) facta

Pendulum Newtonianum.

Physica est disciplina scientiae naturalis, cuius obiectum primarium studium materiae et energiae est. Inventiones physicae a scientiis naturalibus et technologia adhibentur. Hodie physica laxe dividitur in physicam classicam et hodiernam.

Historia antiqua

[recensere | fontem recensere]

Elementa quae postea physicam constituerint apprime ex disciplinis astronomiae, optices, et mechanicae hauserunt, methodologice per studium geometriae adunatis. Quae disciplinae antiquitus se evolvere coeperant cum scriptoribus Babylonianis et Graecis, utputa Archimedem et Ptolemaeum. Philosophia tamen antiqua inclusit id quod postea physicam appellabant.

Notio Graeca

[recensere | fontem recensere]

Saltem ex aetate archaica philosophi prae-Socratici in Graecia (650-480 a.C.n.) naturam rationaliter intelligere conabantur. Philosophus celeberrimus, Thales Milesius (saeculis septimo et sexto a.C.n.) pater scientiae vocari solet, quoniam varias supernaturales explicationes religiosas seu mythologicas ad phaenomena naturae enucleanda accipere renuebat, asseverans omni eventui esse causam naturalem. Tales progressui scientiae contulit, cum ipse aquam elementum fundamentale esse proposuisset, in experimentatione sucini magnetumque versatus.

Anaximander, ob theoriam suam proto-evolutionariam celeberrimus, ideas Thalis redarguit, et substantiam quam apeiron nuncupavit materiam constituentem proposuit. Anno fere 500 a.C.n., Heraclitus autumabat legem fundamentalem universum regentem esse principium mutationis, nihilque indeterminate eodem statu manere. Quibus observatis, primus academicorum physices antiquae factus est, qui munus quo tempus in universo fungitur agnoverit, notionem in hodierna physica recentissima maximi momenti simulque contentiosi.

Aristoteles (384-322 a. Chr.n.)

Tempore Graeciae classico (saeculis 6, 5, et 4 a.Chr.n.) necnon hellenistico, philosophia naturalis tarde in campum studiorum commoventem et contentiosum se evolvebat. Aristoteles, Platonis discipulus, conceptum promovit phaenomenorum physicorum observationem demum conferre quituram esse ad detegendas leges naturae eadem gubernantes. Scripta Aristotelis physicam, metaphysicam, poesim, theatrum, musicam, logicam, rhetoricam, glottologiam, politicam, reipublicae moderamen, ethicam biologiam et zoologiam attingunt. Primum opus scripsit quod in studio physices speciatim versatur: saeculo 4 a.C.n. systema Aristotelicum, quod postea ut physica Aristotelica innotuit, condiderat. Ideas enucleare conabatur ut motum (et gravitatem), ope theoriae quattuor elementorum. Aristoteles credidit omnem materiem compositam esse aethere, combinatione quadam quattuor elementorum: telluris, aquae, aeris ignisque. Aristoteles porro putavit haec quattuor elementa terrestria transformationis capacia esse et locum eorum naturalem versus moveri: itaque lapis cadit deorsum versus centrum cosmi, flammae vero sursum surgunt circumferentiam versus. Denique, physica Aristotelica enormiter percrebruit per plura saecula in Europa, unde medium aevum, praesertim in evolutione scientiali et scholastica notiis augebatur. Doctrina receptissima manebat donec Galilaeus et Newton apparuissent.

Mature in Graecia classica, scientia, quod Tellus est sphaericum, communiter accepta erat. Circa annum 240 a.Chr.n., Erastothenes (276-194 a.Chr.n.) accurate eius circumferentiam aestimavit. Contra quod Aristoteles opinatus est, Aristarchus Samius explicite argumentum ostendit pro modello heliocentrico systematis solaris, i.e. Solem, neque Tellurem, in ejus centrum collocans. Seleucus, Aristarchinae theoriae heliocentricae assecla, Tellurem circa eius axem rotare asseruit, quod vicissim, circa solem revolvitur. Argumenta quae adhibuit quamvis deperderentur, Plutarchus asseveravit Seleucum primum fuisse qui systema heliocentricum ratiocinatione demonstrasset.

Archimedes, mathematicus Graecus, ob suas ideas quoad mechanicam fluidam praeclarus

Saeculo tertio a.C.n., Archimedes Syracusanus, mathematicus Graecus, qui grandissimus suae aetatis mathematicus esse fertur, grandissimusque omnium temporum, fundamina hydrostaticaeque staticaeque iecit, mathematicam bracchii computavit. Scientiarum studiosus praestantissimus, Archimedes systemata trochlearum elaboravit quibus obiecta larga minimo conamine moverentur. Cochlea Archimedis artem hydro-ingeniariam recentissimam suffulsit, machinamenta bellica quae invenit multum ad copias Romae retinendas conferebant tempore Primi belli Punici. Quin immo Archimedes, argumenta Aristotelis illiusque metaphysicam discerpserat, idque ostendit, quod fieri nequit, ut mathematica et natura dissocientur, theoriis matheseos in inventiones practicas conversis. Ipse circa 250 porro legem, quam vim erigendi appellant, elaboravit, quae ut principium Archimedis innotescebat. In mathematica, Archimedes methodum exhaustionis adhibuit, ut aream sub arcu parabolae summatione serierum infinitarum computarent, accuratam approximationem pi praebuit. Principia quoque elaboravit statuum equilibrii centrorumque gravitatis, ideorum, quem postea academicos clarissimos Galilaeum et Newtonum affecerunt.

Hipparchus (190-120 a.Chr.n.), praesertim astrologiae matheseosque studiosus, elegantissimis technis geometricis usus est ad describendam motum astrorum et planetarum, etiam tempora quae accidunt solis eclipsibus praedicens. Addidit computationes distantiae Solis et Lunae a Terra, ex emendationibus suis instrumentis observationalibus eo tempore adhibitis. Alius priscorum physicorum clarissimus fuit Ptolemaeus (90-168), unus ex praestantissimis ingeniis temporis imperii Romani. Ptolemaeus auctor fuit plurium tractationum scientificarum, quarum tres saltem contulerunt ad scientiam islamicam et Europaeam postea. Primus est tractatus astronomicus nunc ut Almagest pervulgatus. Secunda est Geographia, quae notitias geographicas Romanorum et Graecurum pertractat.

Multa a vetustissimis nota, quae olim coacervabantur, perierunt. Immo vero, pauca tantum operum a clarioribus ingeniis scriptorum supererant. Quamvis saltem quattuordecim libros scripserit, nihil paene ex opere immediato Hipparchi supererat.

India et Sinae

[recensere | fontem recensere]
Systema numerorum Indorum Arabumque.

Traditiones physicae et mathematicae etiam in antiquitate Sinensi et Indica exstabant.

Bibliographia

[recensere | fontem recensere]

Nexus interni

Nexus externi

[recensere | fontem recensere]