Монархия: нускалардын айырмасы
Created page with "'''Монархия''' (Monarchs <monos – жалгыз + archos < башкаруучу) – мамлекеттик башкаруунун бир формасы; мамлек..." |
No edit summary Белгилер: мобилдик түзмөктөн түзөтүү мобилдик көрүнүш режиминде түзөтүү |
||
| (6 intermediate revisions by 5 users not shown) | |||
| 1-сап: | 1-сап: | ||
'''Монархия''' (Monarchs <monos – жалгыз + archos < башкаруучу) – |
'''Монархия(Падышалык)''' (Monarchs <monos – жалгыз + archos < башкаруучу) – [[мамлекет]]тик башкаруунун бир формасы; мамлекеттик бийлик жеке бир адамдын колунда болот. |
||
Бийлик мураска калат. Тарыхта Монархиянын алгачкы формасы абсолюттук Монархия болгон. Ага кандайдыр бир өкүлчүлүк мекемелеринин жоктугу менен катар эле бардык мамлекеттик бийликтин монархтын, падыша, хан, император ж. б. колунда топтолушу мүнөздүү. Бүгүнкү күндө, 40 ашуун Монархия өкүм сүрүүдө; Монархиянын негизин конституциялык: монархтын укуктары жана полномочиелери өлкөнүн конституциялары тарабынан чектелип турат. Абсолюттук Монархия айрым өлкөлөрдө: Сауд Аравиясында, Катарда, Оманда, ОАЭда сакталып калган. Конституциялык монархиялар эки түрдө: дуалисттик жана парламенттик функцияларды аткарышат. Дуалисттик Монархия артта калган өлкөлөр үчүн мүнөздүү. Ал жерлерде феодализмдин калдыктары дале да болсо зор ролду ойноп, буржуазиянын экономикалык жана саясий позициялары алсызыраак. Дуалисттик Монархия негизинде начарлап жаткан феодализм менен күч алып аткан буржуазиянын ортосундагы компромисс. Саясий мекемелердин эки тиби – феодалдык Монархия жана буржуазиялык парламент өз ара мамлекеттик бийликти бөлүштүрүшөт. |
Бийлик [[мураска]] калат. Тарыхта Монархиянын алгачкы формасы абсолюттук Монархия болгон. Ага кандайдыр бир өкүлчүлүк мекемелеринин жоктугу менен катар эле бардык мамлекеттик бийликтин монархтын, [[Падышачылык|падыша]], хан, император ж. б. колунда топтолушу мүнөздүү. Бүгүнкү күндө, 40 ашуун Монархия өкүм сүрүүдө; Монархиянын негизин конституциялык: монархтын укуктары жана полномочиелери өлкөнүн конституциялары тарабынан чектелип турат. Абсолюттук Монархия айрым өлкөлөрдө: Сауд Аравиясында, Катарда, Оманда, ОАЭда сакталып калган. Конституциялык монархиялар эки түрдө: дуалисттик жана парламенттик функцияларды аткарышат. Дуалисттик Монархия артта калган өлкөлөр үчүн мүнөздүү. Ал жерлерде феодализмдин калдыктары дале да болсо зор ролду ойноп, буржуазиянын экономикалык жана саясий позициялары алсызыраак. Дуалисттик Монархия негизинде начарлап жаткан феодализм менен күч алып аткан буржуазиянын ортосундагы компромисс. Саясий мекемелердин эки тиби – [[Феодализм түшүнүгү|феодалдык]] Монархия жана буржуазиялык парламент өз ара мамлекеттик бийликти бөлүштүрүшөт. |
||
Буржуазиялык мамилелердин орношу менен дуалисттик Монархия парламенттик Монархияга же республикага өсүп жетет. Бүгүнкү күндөгү Монархия көпчүлүгү парламенттик. Монархтын бийлиги мамлекеттик бийликтин мыйзам чыгаруу, мамлекеттик башкаруу, өкмөттү көзөмөлгө алуу сыяктуу тармактарында чектелет. Монарх өкмөт башчысынын жана министрлерди дайындоо укугун сактап калган. Бирок, алар да парламенттеги көпчүлүк орунду ээлеген партиялык фракциялардын сунушу боюнча болот. Өкмөт монархтын өкмөтү деп эсептелет, бирок парламенттик жол менен түзүлүп, парламенттин алдында гана жооп берет. Монарх чыгарган мамлекеттик актынын бардыгы ылайык келген министрдин макулдугунан соң юридикалык күчкө ээ болот. Өнүккөн өлкөлөрдө монархтар коомду мамлекеттик башкарууда анча деле маанилүү эмес. Ал эми кээ бир өлкөлөрдө монархтар церемониялык укуктарга ээ болуп, жөн гана символикалык фигура бойдон калышкан. |
Буржуазиялык мамилелердин орношу менен дуалисттик Монархия парламенттик Монархияга же республикага өсүп жетет. Бүгүнкү күндөгү Монархия көпчүлүгү [[Парламент|парламенттик]]. Монархтын бийлиги мамлекеттик бийликтин мыйзам чыгаруу, мамлекеттик башкаруу, өкмөттү көзөмөлгө алуу сыяктуу тармактарында чектелет. Монарх өкмөт башчысынын жана министрлерди дайындоо укугун сактап калган. Бирок, алар да парламенттеги көпчүлүк орунду ээлеген партиялык фракциялардын [[Сунуш кылуу мыйзамы|сунушу]] боюнча болот. Өкмөт монархтын өкмөтү деп эсептелет, бирок парламенттик жол менен түзүлүп, парламенттин алдында гана жооп берет. Монарх чыгарган [[Мамлекеттик тил|мамлекеттик]] актынын бардыгы ылайык келген министрдин макулдугунан соң юридикалык күчкө ээ болот. [[Өнүм|Өнүккөн]] өлкөлөрдө монархтар коомду мамлекеттик башкарууда анча деле маанилүү эмес. Ал эми кээ бир өлкөлөрдө монархтар церемониялык укуктарга ээ болуп, жөн гана символикалык фигура бойдон калышкан. |
||
== Колдонулган адабияттар == |
== Колдонулган адабияттар == |
||
* Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. |
* Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору.Саясат таануу (энциклопедиялык окуу куралы).-Б.: 2004,ISBN 9967-14-11-9 |
||
[[Category:Политология]] |
[[Category:Политология]] |
||
[[af:Monargie]] |
|||
[[als:Monarchie]] |
|||
[[an:Monarquía]] |
|||
[[ar:ملكية]] |
|||
[[arz:ملكيه]] |
|||
[[az:Monarxiya]] |
|||
[[ba:Монархия]] |
|||
[[bar:Monarchie]] |
|||
[[bat-smg:Muonarkėjė]] |
|||
[[be:Манархія]] |
|||
[[be-x-old:Манархія]] |
|||
[[bg:Монархия]] |
|||
[[bn:রাজতন্ত্র]] |
|||
[[bo:རྒྱལ་སྲིད།]] |
|||
[[br:Rouantelezh]] |
|||
[[bs:Monarhija]] |
|||
[[ca:Monarquia]] |
|||
[[crh:Monarhiya]] |
|||
[[cs:Monarchie]] |
|||
[[cv:Монархи]] |
|||
[[cy:Brenhiniaeth]] |
|||
[[da:Monarki]] |
|||
[[de:Monarchie]] |
|||
[[el:Μοναρχία]] |
|||
[[en:Monarchy]] |
|||
[[eo:Monarkio]] |
|||
[[es:Monarquía]] |
|||
[[et:Monarhia]] |
|||
[[eu:Monarkia]] |
|||
[[fa:پادشاهی]] |
|||
[[fi:Monarkia]] |
|||
[[fiu-vro:Monarhia]] |
|||
[[fo:Kongsveldi]] |
|||
[[fr:Monarchie]] |
|||
[[fy:Monargy]] |
|||
[[ga:Monarcacht]] |
|||
[[gl:Monarquía]] |
|||
[[hak:Kiûn-chú-chṳ]] |
|||
[[he:מונרכיה]] |
|||
[[hi:राजतन्त्र]] |
|||
[[hif:Rajshahi]] |
|||
[[hr:Monarhija]] |
|||
[[hu:Monarchia]] |
|||
[[hy:Միապետություն]] |
|||
[[ia:Monarchia]] |
|||
[[id:Monarki]] |
|||
[[io:Monarkio]] |
|||
[[is:Konungsríki]] |
|||
[[it:Monarchia]] |
|||
[[ja:君主制]] |
|||
[[jv:Monarki]] |
|||
[[ka:მონარქია]] |
|||
[[kk:Монархия]] |
|||
[[ko:군주제]] |
|||
[[krc:Монархия]] |
|||
[[kv:Монархия]] |
|||
[[la:Monarchia]] |
|||
[[lad:Monarkiya]] |
|||
[[lb:Monarchie]] |
|||
[[lt:Monarchija]] |
|||
[[lv:Monarhija]] |
|||
[[mk:Монархија]] |
|||
[[ml:രാജവാഴ്ച]] |
|||
[[mn:Хаант засаг]] |
|||
[[ms:Pemerintahan beraja]] |
|||
[[mwl:Monarquie]] |
|||
[[nah:Centēpacholiztli]] |
|||
[[nds:Monarkie]] |
|||
[[nds-nl:Monaarchie]] |
|||
[[nl:Monarchie]] |
|||
[[nn:Monarki]] |
|||
[[no:Monarki]] |
|||
[[oc:Monarquia]] |
|||
[[pfl:Monarchie]] |
|||
[[pl:Monarchia]] |
|||
[[pnb:بادشآئی]] |
|||
[[pt:Monarquia]] |
|||
[[qu:Qhapaq suyu]] |
|||
[[ro:Monarhie]] |
|||
[[rue:Монархія]] |
|||
[[ru:Монархия]] |
|||
[[sah:Монархия]] |
|||
[[sc:Monarchia]] |
|||
[[scn:Munarchìa]] |
|||
[[sh:Monarhija]] |
|||
[[simple:Monarchy]] |
|||
[[sk:Monarchia]] |
|||
[[sl:Monarhija]] |
|||
[[sq:Monarkia]] |
|||
[[sr:Монархија]] |
|||
[[ss:Bukhosi]] |
|||
[[sv:Monarki]] |
|||
[[sw:Ufalme]] |
|||
[[ta:முடியாட்சி]] |
|||
[[th:ราชาธิปไตย]] |
|||
[[tl:Monarkiya]] |
|||
[[tr:Monarşi]] |
|||
[[tt:Монархия]] |
|||
[[uk:Монархія]] |
|||
[[ur:بادشاہت]] |
|||
[[uz:Monarxiya]] |
|||
[[vec:Monarchìa]] |
|||
[[vi:Chế độ quân chủ]] |
|||
[[vls:Monarchie]] |
|||
[[war:Monarkyá]] |
|||
[[xal:Хаани йосн]] |
|||
[[yi:קעניגרייך]] |
|||
[[yo:Àdájọba]] |
|||
[[zh:君主制]] |
|||
[[zh-min-nan:Kun-ông-chè-tō͘]] |
|||
19 январь 2021, саат 23:12 учурдагы соңку нуска
Монархия(Падышалык) (Monarchs <monos – жалгыз + archos < башкаруучу) – мамлекеттик башкаруунун бир формасы; мамлекеттик бийлик жеке бир адамдын колунда болот.
Бийлик мураска калат. Тарыхта Монархиянын алгачкы формасы абсолюттук Монархия болгон. Ага кандайдыр бир өкүлчүлүк мекемелеринин жоктугу менен катар эле бардык мамлекеттик бийликтин монархтын, падыша, хан, император ж. б. колунда топтолушу мүнөздүү. Бүгүнкү күндө, 40 ашуун Монархия өкүм сүрүүдө; Монархиянын негизин конституциялык: монархтын укуктары жана полномочиелери өлкөнүн конституциялары тарабынан чектелип турат. Абсолюттук Монархия айрым өлкөлөрдө: Сауд Аравиясында, Катарда, Оманда, ОАЭда сакталып калган. Конституциялык монархиялар эки түрдө: дуалисттик жана парламенттик функцияларды аткарышат. Дуалисттик Монархия артта калган өлкөлөр үчүн мүнөздүү. Ал жерлерде феодализмдин калдыктары дале да болсо зор ролду ойноп, буржуазиянын экономикалык жана саясий позициялары алсызыраак. Дуалисттик Монархия негизинде начарлап жаткан феодализм менен күч алып аткан буржуазиянын ортосундагы компромисс. Саясий мекемелердин эки тиби – феодалдык Монархия жана буржуазиялык парламент өз ара мамлекеттик бийликти бөлүштүрүшөт.
Буржуазиялык мамилелердин орношу менен дуалисттик Монархия парламенттик Монархияга же республикага өсүп жетет. Бүгүнкү күндөгү Монархия көпчүлүгү парламенттик. Монархтын бийлиги мамлекеттик бийликтин мыйзам чыгаруу, мамлекеттик башкаруу, өкмөттү көзөмөлгө алуу сыяктуу тармактарында чектелет. Монарх өкмөт башчысынын жана министрлерди дайындоо укугун сактап калган. Бирок, алар да парламенттеги көпчүлүк орунду ээлеген партиялык фракциялардын сунушу боюнча болот. Өкмөт монархтын өкмөтү деп эсептелет, бирок парламенттик жол менен түзүлүп, парламенттин алдында гана жооп берет. Монарх чыгарган мамлекеттик актынын бардыгы ылайык келген министрдин макулдугунан соң юридикалык күчкө ээ болот. Өнүккөн өлкөлөрдө монархтар коомду мамлекеттик башкарууда анча деле маанилүү эмес. Ал эми кээ бир өлкөлөрдө монархтар церемониялык укуктарга ээ болуп, жөн гана символикалык фигура бойдон калышкан.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору.Саясат таануу (энциклопедиялык окуу куралы).-Б.: 2004,ISBN 9967-14-11-9