Here naverokê

cejn: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji Wîkîferhengê
Content deleted Content added
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B Bi alfabeyên din: Sererastkirin: {{ku-ar}} / {{ku-kr}}
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B Etîmolojî: Sererastkirin: {{ku-Arab}}
Rêz 49: Rêz 49:


==== Etîmolojî ====
==== Etîmolojî ====
Ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[iag-]] ([[rêz girtin|rêz lê girtin]], [[peristin]] - ji ber ku li destpêkê cejn bi taybetî yên dînî û bo xwedayan bûn), {{ji|ira-pro||-}} *''yejne-'', [[hevreh]]a sanskrîtî ''yeşne-'', avestayî ''yesne-'', farisiya kevn ''*yeşne-'', pehlewî ''ceşn'', farisî {{g|fa|جشن}} (ceşn), soranî {{ku-Arab|[[جه‌ژن]]}} (cejn)...
Ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[iag-]] ([[rêz girtin|rêz lê girtin]], [[peristin]] - ji ber ku li destpêkê cejn bi taybetî yên dînî û bo xwedayan bûn), {{ji|ira-pro||-}} *''yejne-'', [[hevreh]]a sanskrîtî ''yeşne-'', avestayî ''yesne-'', farisiya kevn ''*yeşne-'', pehlewî ''ceşn'', farisî {{g|fa|جشن}} (ceşn), soranî {{g|ckb|جه‌ژن|tr=cejn}}...


<small>Çavkanî: {{Chyet}}</small>
<small>Çavkanî: {{Chyet}}</small>

Guhartoya 17:29, 14 tîrmeh 2023

Bilêvkirin

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî cejn cejn
Îzafe cejna cejnên
Çemandî cejnê cejnan
Nîşandera çemandî cejnê wan cejnan
Bangkirin cejnê cejnino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî cejnek cejnin
Îzafe cejneke cejnine
Çemandî cejnekê cejninan
Cejna sersalê bi guleyên hewayîpîrozkirin..

cejn

  1. Şahî, eyd, pîrozbahî, roşan, roja taybet, rojapîrozkirin.
    Cejna newrozê.
    Cejna remezanê.
    Cejna qurbanan.
    Cejna jidayikbûnê.
    Cejna serxwebûnê.

Bi alfabeyên din

Herwiha

Rastnivîsîn

Hin kes texmîn dikin ku divê ew wek "gejn" (yan gejin, geşin, geşn) were nivîsîn. Bi baweriya wan "g" di bin tesîra erebî de bûye "c". Lê ew bi îraniya kevn *"yesne-" bû û "y" ya iraniya kevn dibe "c" lê nabe g (v dibe g le y na). Bo nimûneyeke guherîna "y > c", binere "cuda". Bi soranî, farisî û pehlewî jî cejn/ceşn e, ne gejn/geşn.

Di erebiya standard de "g" nîne (ji bilî awayê gotina misriyan) lê di kurdî û farisî û zimanên din yên îranî de hem "g" û hem jî "c" bi xwe heye. Ne her peyva ku em bi..."c" dibêjin ji ber tesîra erebî ye. "Car, ceh, cêwî, cêmik..." hemû bi "c" ne (ne bi "g") lê ti tesîra erebî li ser wan nîne.

Rast e ku "gêzer, gamêş, gûz" ji zimanên îranî ketine erebî û di erebî de bûne "cezer, camûs, cewz" ji ber ku "g" di erebî de nîne. Herwiha me li jor jî diyar kir ku "cewz" ya erebîkirî li farisî vegeriye û cihê "gûz" ya orijînal girtiye. Lê ev "cûz" awarte/istisna ye, bi gelemperî peyvên îranî "g"ya xwe parastiye. Herwiha ti peyvên ku di erebî de neyên bikaranîn, di zimanên îranî bi xwe de "g"ya wan neguheriye û nebûye "c".

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *iag- (rêz lê girtin, peristin - ji ber ku li destpêkê cejn bi taybetî yên dînî û bo xwedayan bûn), proto-îranî *yejne-, hevreha sanskrîtî yeşne-, avestayî yesne-, farisiya kevn *yeşne-, pehlewî ceşn, farisî جشن‎ (ceşn), soranî جه‌ژن(cejn)...

Çavkanî: Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.

Werger