Îrlendî
Îrlendî
Muintir na hÉireann | |
|---|---|
 Nexşeya diyasporê îrlendî | |
| Welat |  Îrlenda |
| Dewlet | Komara Îrlendayê, Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê, Keyaniya Yekbûyî  |
| Ziman | Îrlendî, inglîzî |
| Pêk tê ji |
|
| Nifûs | 70 - 80 milyon (bi diyasporê û bapîran)[çavkanî hewce ye] |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Îrlendî (bi îrlendî: Muintir na hÉireann) gel, komeke etnîkî û neteweyek xwemaliyê li Girava Îrlendayê ne ku dîrok û çandek hevpar parve dikin. Nêzîkî 33 hezar sal e ku li Îrlendayê mirov hene û ji 10 hezar salê zêdetir ve mirov bi awayekî berdewamî li giravê dijîn. Di piraniya dîroka tomarkirî ya Îrlendayê de, îrlendî di destpêkê de gelên galîkî bûn.
Etîmolojî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Navnîşana îrlendî tê îdîakirin ku ew ji peyvê Érainn hat derxistin ku eşîreke keltî nişan dide, wekî bêr demên xiristiyanî jîyan dikir.[1]
Ziman
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Gotara bingehîn: Zimanê îrlendî
Piraniya kesên îrlendî îro bi zimanê inglîzî diaxivin, ji ber ku Îrlenda demêkî dirêj di bin Kolonyalê Brîtanyayê bû. Îro li dewleta Îrlendayê 40.000 heya 80.000 kesên ku bi zikmakiya xwe îrlendî diaxivin henê.[2]
Çand
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Kesên îrlendî ji Destpêka Dema Nûjen deheya piştî sedsala 19 û 20ê deyek ji navdarên nivîskarên zimanê inglîzî bûn. Li vir çend nivîskarên îngilîz ên navdar ku bi eslê xwe îrlendî bûnê.
- Jonathan Swift
- Bram Stoker
- Oscar Wilde
- George Bernard Shaw
- William Butler Yeats
- John Millington Synge
- James Joyce
- Samuel Beckett
- Seamus Heaney
Muzîka kevneşopî ya girava Îrlendayê bi Irish Traditional Music têye navnişan kirin. Komên navdar wekî ew Stîlê Muzîk lîstinê an ji îro jî bazî didin ew in; The Dubliners, The Chieftains, The Pogues, The Wolfe Tones wekî strankerdên solo binnav; Ronnie Drew, Christy Moore, Paddy Reilly û Sharon Shannon.
Pêvekî bi taybet di muzîka îrlendî dans kirin e.Tap Dance, Set Dance di îroyên Îrlenda gelek navdar e û xwedî kevneşopiyekî dirêj in.
Di muzîkên Pop û Rock ji sedsala 20 û 21an deberdewan navdarên îrlendî ya mezin henê wekî binnav; Rory Gallagher, The Boomtown Rats, Boyzone, Chris de Burgh, The Corrs, Johnny Logan, Snow Patrol û U2.
Mijarên têkildar
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "ireland | Etymology, origin and meaning of ireland by etymonline". www.etymonline.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 26 adar 2023.
- ^ Halpin, Hayley (23 çiriya paşîn 2017). "Just 6.3% of Gaeilgeoirí speak Irish on a weekly basis". TheJournal.ie (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 26 adar 2023.
| Neteweyî | |
|---|---|
| Yên din | |
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |