Erdelanî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B îy → iy |
B + {{Zimanê kurdî}} |
||
| Rêz 1: | Rêz 1: | ||
'''Erdelanî''' zaravayek [[Soranî]] ye ku li bajarê [[Sine]] û girtûperê (derdorê) wî dêt axaftin. Gerçî ji dîmena rezimanî (gramatîk) Erdelanî zaravayekî Kurdiya Navîn ([[Soranî]]) ye, lêbelê wî bi [[Kurdiya Başûr]] jî pirr nêzîk e. Hê jî gelek elementên kevnar yên [[Kurdî]] di [[Erdelanî]] de parastîne. |
'''Erdelanî''' zaravayek [[Soranî]] ye ku li bajarê [[Sine]] û girtûperê (derdorê) wî dêt axaftin. Gerçî ji dîmena rezimanî (gramatîk) Erdelanî zaravayekî Kurdiya Navîn ([[Soranî]]) ye, lêbelê wî bi [[Kurdiya Başûr]] jî pirr nêzîk e. Hê jî gelek elementên kevnar yên [[Kurdî]] di [[Erdelanî]] de parastîne. |
||
== |
== Bernavan == |
||
{| border="1" cellspacing="0" padding="5" |
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" padding="5" |
||
! Erdelanî ||[[Soraniya Hewlêrî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]||[[Kirmanckî]]||[[Hewramî]] |
! Erdelanî ||[[Soraniya Hewlêrî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]||[[Kirmanckî]]||[[Hewramî]] |
||
|-- |
|-- |
||
| min || min, emin ||min, mi ||ez||ez||emin, min |
| min || min, emin ||min, mi ||ez||ez||emin, min |
||
|-- |
|-- |
||
|to||to, eto||tû, to, ti||tu||ti, tu||to, etu, tu |
|to||to, eto||tû, to, ti||tu||ti, tu||to, etu, tu |
||
|-- |
|-- |
||
|ew, o||ew||ew, o||ew||o/a||ad |
|ew, o||ew||ew, o||ew||o/a||ad |
||
|-- |
|-- |
||
|ême||ême||îme||em||ma||êma,ême |
|ême||ême||îme||em||ma||êma,ême |
||
|-- |
|-- |
||
|êwe || êwe ||îwe, yûwe ||hûn, hingo ||şima, şime||şima, şime |
|êwe || êwe ||îwe, yûwe ||hûn, hingo ||şima, şime||şima, şime |
||
|-- |
|-- |
||
|ewan||ewan||ewan ||ew ||ê||ed |
|ewan||ewan||ewan ||ew ||ê||ed |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
== |
== Reziman == |
||
{| border="1" cellspacing="0" padding="5" |
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" padding="5" |
||
! Erdelanî ||[[Soraniya Hewlêrî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]||[[Kirmanckî]]||[[Hewramî]] |
! Erdelanî ||[[Soraniya Hewlêrî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]||[[Kirmanckî]]||[[Hewramî]] |
||
|-- |
|-- |
||
| min eçim || min/emin deçim ||min/mi çim/diçim ||ez diçim||ez şenan||emin/min lû/milû |
| min eçim || min/emin deçim ||min/mi çim/diçim ||ez diçim||ez şenan||emin/min lû/milû |
||
|-- |
|-- |
||
|to exweyt||to/eto dexoy||tû/to/ti xwey/dixwey||tu dixwey||ti/tu weney||to/etu/tu werî/morî |
|to exweyt||to/eto dexoy||tû/to/ti xwey/dixwey||tu dixwey||ti/tu weney||to/etu/tu werî/morî |
||
|-- |
|-- |
||
|ew/o ekat||ew dekat||ew/o keyd/dikey||ew dike||o/a keno/a||ad kero/mikero |
|ew/o ekat||ew dekat||ew/o keyd/dikey||ew dike||o/a keno/a||ad kero/mikero |
||
|-- |
|-- |
||
|ême ezanîm||ême dezanîn||îme zanîm/dizanîm||em dizanin||ma zanîmê||êma/ême zanim/mizanim |
|ême ezanîm||ême dezanîn||îme zanîm/dizanîm||em dizanin||ma zanîmê||êma/ême zanim/mizanim |
||
|-- |
|-- |
||
|êwe erêjnin/erêşnin|| êwe derêjnin ||îwe/yûwe rişnin/dirişnin ||hûn/hingo dirijnin||şima/şime rişnenê ||şima/şime rişîd/merişîd |
|êwe erêjnin/erêşnin|| êwe derêjnin ||îwe/yûwe rişnin/dirişnin ||hûn/hingo dirijnin||şima/şime rişnenê ||şima/şime rişîd/merişîd |
||
|-- |
|-- |
||
|ewan ewînin||ewan debînin||ewan diwînin/dînin ||ew dibînin ||ê vînenê||ed wînên/moynên |
|ewan ewînin||ewan debînin||ewan diwînin/dînin ||ew dibînin ||ê vînenê||ed wînên/moynên |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
== |
== Formê fermanî (împeratîf) == |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
|-- |
|-- |
||
| biço! ço! || biço!||biço! ||biçe!||şo!||bilû! |
| biço! ço! || biço!||biço! ||biçe!||şo!||bilû! |
||
|-- |
|-- |
||
|bê! bêre!||bê! were!||bew!||were!||bê!||borê! |
|bê! bêre!||bê! were!||bew!||were!||bê!||borê! |
||
|-- |
|-- |
||
|bike!||bike!||bike!||bike!||bike!||kere! |
|bike!||bike!||bike!||bike!||bike!||kere! |
||
|-- |
|-- |
||
|bixwe!||bixo!||bixwe!||bixo!||bûre!||bûre! |
|bixwe!||bixo!||bixwe!||bixo!||bûre!||bûre! |
||
|-- |
|-- |
||
|biwîne!|| bibîne! ||biwîn! bîn! ||bibîne!||bivîne!||biwîne! |
|biwîne!|| bibîne! ||biwîn! bîn! ||bibîne!||bivîne!||biwîne! |
||
|-- |
|-- |
||
|bêje!||bile!||bîj! ||bêje! ||vaje!||waçe! baçe! |
|bêje!||bile!||bîj! ||bêje! ||vaje!||waçe! baçe! |
||
|-- |
|-- |
||
|biware!||bibare!||biwar! bar!||bibare!||bivare!||biware! |
|biware!||bibare!||biwar! bar!||bibare!||bivare!||biware! |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[[Erdelanî]] tenê zaravayê [[Kurdî]], yan betir e kû em bêjin tenê zaravayê Îranî yê Bakûrê Rojava ye kû li vî de demê çûbûyî yan sifet bi paşbendika "-ig" tê çê kirin (mîna zimanên Îranî yên Navîn, bi taybet [[Pehlevî]] û [[Partî]] kû li wan de jî demê çûbûyî yan sifet bi "-eg" dihate çê kirin). Mînak: |
[[Erdelanî]] tenê zaravayê [[Kurdî]], yan betir e kû em bêjin tenê zaravayê Îranî yê Bakûrê Rojava ye kû li vî de demê çûbûyî yan sifet bi paşbendika "-ig" tê çê kirin (mîna zimanên Îranî yên Navîn, bi taybet [[Pehlevî]] û [[Partî]] kû li wan de jî demê çûbûyî yan sifet bi "-eg" dihate çê kirin). Mînak: |
||
{| border="1" cellspacing="0" padding="5" |
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" padding="5" |
||
! Erdelanî ||[[Soranî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]|| [[Farsî]]|| [[Mazenderanî]]|| [[Pehlevî]] |
! Erdelanî ||[[Soranî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]|| [[Farsî]]|| [[Mazenderanî]]|| [[Pehlevî]] |
||
|-- |
|-- |
||
|kûştig || kûştû||kûştî ||kûştî||koştê||kûşti|| kûşteg |
|kûştig || kûştû||kûştî ||kûştî||koştê||kûşti|| kûşteg |
||
|-- |
|-- |
||
|nusyag||nusraw||nusyaw||hatîye nivîsîn||nêvêştê şodê||benivîşti bebû|| nîbîşteg |
|nusyag||nusraw||nusyaw||hatîye nivîsîn||nêvêştê şodê||benivîşti bebû|| nîbîşteg |
||
|-- |
|-- |
||
|birdig||birdû||birdî||birî||bordê||bûrdi|| bûrteg |
|birdig||birdû||birdî||birî||bordê||bûrdi|| bûrteg |
||
|-- |
|-- |
||
|mirdig||mirdû||mirdî||mirî||mordê||mûrdi || mûrteg |
|mirdig||mirdû||mirdî||mirî||mordê||mûrdi || mûrteg |
||
|-- |
|-- |
||
|kiryag|| kiraw ||kiryaw||hatîye kirin||kerdê şodê||hakordi bebû|| kerteg |
|kiryag|| kiraw ||kiryaw||hatîye kirin||kerdê şodê||hakordi bebû|| kerteg |
||
|-- |
|-- |
||
|zînig || zîndû||zîne ||zindî||zêndê||zênde|| zîndeg |
|zînig || zîndû||zîne ||zindî||zêndê||zênde|| zîndeg |
||
|-- |
|-- |
||
|gizig||gezû||gizî||gezî, gezû||khak endaz||geze |
|gizig||gezû||gizî||gezî, gezû||khak endaz||geze|| |
||
|-- |
|-- |
||
|tînig||tînû||tînî||tînî||têşnê||teşne|| tîşneg |
|tînig||tînû||tînî||tînî||têşnê||teşne|| tîşneg |
||
|-- |
|-- |
||
|kolani xwarig||kolanî xwarû||kolani xwar||kolana xwar||mehellêyê payîn||bên mehelli |
|kolani xwarig||kolanî xwarû||kolani xwar||kolana xwar||mehellêyê payîn||bên mehelli || |
||
|-- |
|-- |
||
|kolani jûrig|| kolanî jûrû ||kolani jûr||kolana jor||mehellêyê bala||cûwer mehelli |
|kolani jûrig|| kolanî jûrû ||kolani jûr||kolana jor||mehellêyê bala||cûwer mehelli|| |
||
|} |
|} |
||
==Hendek Wûşeyên Erdelanî== |
== Hendek Wûşeyên Erdelanî == |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
|-- |
|-- |
||
| Xwa || Xûday, Xwa||Xwedê |
| Xwa || Xûday, Xwa||Xwedê |
||
|-- |
|-- |
||
|xawen||xawen||xwedî |
|xawen||xawen||xwedî |
||
|-- |
|-- |
||
|naw, -name (wek: nazname, penename)||naw, nêw||nav! |
|naw, -name (wek: nazname, penename)||naw, nêw||nav! |
||
|-- |
|-- |
||
|sol||sor||sor, xwey |
|sol||sor||sor, xwey |
||
|-- |
|-- |
||
|baran|| baran, werişt ||baran |
|baran|| baran, werişt ||baran |
||
|-- |
|-- |
||
|befir, wefir||befir||berf |
|befir, wefir||befir||berf |
||
|-- |
|-- |
||
|en||hend||hin, hind, qas |
|en||hend||hin, hind, qas |
||
|-- |
|-- |
||
|ferq, gûrg || gûrg||gûr |
|ferq, gûrg || gûrg||gûr |
||
|-- |
|-- |
||
|seg, sipe||seg||kûçik |
|seg, sipe||seg||kûçik |
||
|-- |
|-- |
||
|mêman||mêwan||mêvan |
|mêman||mêwan||mêvan |
||
|-- |
|-- |
||
|se/100||set/100||sed/100 |
|se/100||set/100||sed/100 |
||
|-- |
|-- |
||
|rêge, rat|| rêga||rê, rih |
|rêge, rat|| rêga||rê, rih |
||
|-- |
|-- |
||
|solle||serma||serma |
|solle||serma||serma |
||
|-- |
|-- |
||
|pek||bak||xem, tirs |
|pek||bak||xem, tirs |
||
|-- |
|-- |
||
|pirt, pird||pird||pir |
|pirt, pird||pird||pir |
||
|-- |
|-- |
||
|kewg||şîn||şîn |
|kewg||şîn||şîn |
||
|-- |
|-- |
||
|sewz|| sewz, kesk||kesk |
|sewz|| sewz, kesk||kesk |
||
|-- |
|-- |
||
|zûwan||ziman||ziman |
|zûwan||ziman||ziman |
||
|-- |
|-- |
||
|keleşêr||dîk||dîk |
|keleşêr||dîk||dîk |
||
|-- |
|-- |
||
|hemro||hermê||hermî |
|hemro||hermê||hermî |
||
|-- |
|-- |
||
|berz|| berz||bilind |
|berz|| berz||bilind |
||
|-- |
|-- |
||
|zama, zawa||zawa||zava |
|zama, zawa||zawa||zava |
||
|-- |
|-- |
||
|wevî||bûk||bûk |
|wevî||bûk||bûk |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
{{Zimanê kurdî}} |
|||
[[Kategorî:Devokên kurdî]] |
[[Kategorî:Devokên kurdî]] |
||
Guhartoya 12:26, 10 nîsan 2012
Erdelanî zaravayek Soranî ye ku li bajarê Sine û girtûperê (derdorê) wî dêt axaftin. Gerçî ji dîmena rezimanî (gramatîk) Erdelanî zaravayekî Kurdiya Navîn (Soranî) ye, lêbelê wî bi Kurdiya Başûr jî pirr nêzîk e. Hê jî gelek elementên kevnar yên Kurdî di Erdelanî de parastîne.
Bernavan
| Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kelhûrî | Kurmancî | Kirmanckî | Hewramî |
|---|---|---|---|---|---|
| min | min, emin | min, mi | ez | ez | emin, min |
| to | to, eto | tû, to, ti | tu | ti, tu | to, etu, tu |
| ew, o | ew | ew, o | ew | o/a | ad |
| ême | ême | îme | em | ma | êma,ême |
| êwe | êwe | îwe, yûwe | hûn, hingo | şima, şime | şima, şime |
| ewan | ewan | ewan | ew | ê | ed |
Reziman
| Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kelhûrî | Kurmancî | Kirmanckî | Hewramî |
|---|---|---|---|---|---|
| min eçim | min/emin deçim | min/mi çim/diçim | ez diçim | ez şenan | emin/min lû/milû |
| to exweyt | to/eto dexoy | tû/to/ti xwey/dixwey | tu dixwey | ti/tu weney | to/etu/tu werî/morî |
| ew/o ekat | ew dekat | ew/o keyd/dikey | ew dike | o/a keno/a | ad kero/mikero |
| ême ezanîm | ême dezanîn | îme zanîm/dizanîm | em dizanin | ma zanîmê | êma/ême zanim/mizanim |
| êwe erêjnin/erêşnin | êwe derêjnin | îwe/yûwe rişnin/dirişnin | hûn/hingo dirijnin | şima/şime rişnenê | şima/şime rişîd/merişîd |
| ewan ewînin | ewan debînin | ewan diwînin/dînin | ew dibînin | ê vînenê | ed wînên/moynên |
Formê fermanî (împeratîf)
| Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kelhûrî | Kurmancî | Kirmanckî | Hewramî |
|---|---|---|---|---|---|
| biço! ço! | biço! | biço! | biçe! | şo! | bilû! |
| bê! bêre! | bê! were! | bew! | were! | bê! | borê! |
| bike! | bike! | bike! | bike! | bike! | kere! |
| bixwe! | bixo! | bixwe! | bixo! | bûre! | bûre! |
| biwîne! | bibîne! | biwîn! bîn! | bibîne! | bivîne! | biwîne! |
| bêje! | bile! | bîj! | bêje! | vaje! | waçe! baçe! |
| biware! | bibare! | biwar! bar! | bibare! | bivare! | biware! |
Taybetmendiyan
Erdelanî tenê zaravayê Kurdî, yan betir e kû em bêjin tenê zaravayê Îranî yê Bakûrê Rojava ye kû li vî de demê çûbûyî yan sifet bi paşbendika "-ig" tê çê kirin (mîna zimanên Îranî yên Navîn, bi taybet Pehlevî û Partî kû li wan de jî demê çûbûyî yan sifet bi "-eg" dihate çê kirin). Mînak:
| Erdelanî | Soranî | Kelhûrî | Kurmancî | Farsî | Mazenderanî | Pehlevî |
|---|---|---|---|---|---|---|
| kûştig | kûştû | kûştî | kûştî | koştê | kûşti | kûşteg |
| nusyag | nusraw | nusyaw | hatîye nivîsîn | nêvêştê şodê | benivîşti bebû | nîbîşteg |
| birdig | birdû | birdî | birî | bordê | bûrdi | bûrteg |
| mirdig | mirdû | mirdî | mirî | mordê | mûrdi | mûrteg |
| kiryag | kiraw | kiryaw | hatîye kirin | kerdê şodê | hakordi bebû | kerteg |
| zînig | zîndû | zîne | zindî | zêndê | zênde | zîndeg |
| gizig | gezû | gizî | gezî, gezû | khak endaz | geze | |
| tînig | tînû | tînî | tînî | têşnê | teşne | tîşneg |
| kolani xwarig | kolanî xwarû | kolani xwar | kolana xwar | mehellêyê payîn | bên mehelli | |
| kolani jûrig | kolanî jûrû | kolani jûr | kolana jor | mehellêyê bala | cûwer mehelli |
Hendek Wûşeyên Erdelanî
| Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kurmancî |
|---|---|---|
| Xwa | Xûday, Xwa | Xwedê |
| xawen | xawen | xwedî |
| naw, -name (wek: nazname, penename) | naw, nêw | nav! |
| sol | sor | sor, xwey |
| baran | baran, werişt | baran |
| befir, wefir | befir | berf |
| en | hend | hin, hind, qas |
| ferq, gûrg | gûrg | gûr |
| seg, sipe | seg | kûçik |
| mêman | mêwan | mêvan |
| se/100 | set/100 | sed/100 |
| rêge, rat | rêga | rê, rih |
| solle | serma | serma |
| pek | bak | xem, tirs |
| pirt, pird | pird | pir |
| kewg | şîn | şîn |
| sewz | sewz, kesk | kesk |
| zûwan | ziman | ziman |
| keleşêr | dîk | dîk |
| hemro | hermê | hermî |
| berz | berz | bilind |
| zama, zawa | zawa | zava |
| wevî | bûk | bûk |