Erdelanî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Xuyakirin
Content deleted Content added
B Bot: Parametreya tarîx lê hat zêdekirin: {{Bêçavkanî}} {{Çavkanî hewce ye}} |
|||
(37 revîzyonên navberî yên ji 19 bikarhênerên din nayên nîşandan) | |||
Rêz 1: | Rêz 1: | ||
{{Bi zazakî|Erdelankî}} |
|||
⚫ | '''Erdelanî''' |
||
{{Bêçavkanî|tarîx=tebax 2024}} |
|||
⚫ | '''Erdelanî''' zaravayekî [[kurdiya navîn]] ye ku li Parêzgeh [[Sine]] û bajarê [[Riwanser]] girtûperê (derdorê) wî dêt axaftin. Gerçî ji dîmena rezimanî (gramatîk) erdelanî zaravayekî kurdiya navîn ([[soranî]]) ye, lêbelê wî bi [[kurdiya başûr]] jî pirr nêzîk e. Hê jî gelek elementên kevnar yên [[kurdî]] di [[erdelanî]] de parastîne.{{Çavkanî hewce ye|tarîx=tebax 2024}} |
||
== |
== Bernavan == |
||
{| border="1" cellspacing="0" padding="5" |
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" padding="5" |
||
! Erdelanî ||[[ |
! Erdelanî ||[[Soraniya Hewlêrî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]||[[Kirmanckî]]||[[Hewramî]] |
||
|-- |
|-- |
||
| min || min, emin ||min, mi ||ez||ez||emin, min |
| min || min, emin ||min, mi ||ez||ez||emin, min |
||
|-- |
|-- |
||
|to||to, eto||tû, to, ti||tu||ti, tu||to, etu, tu |
|to||to, eto||tû, to, ti||tu||ti, tu||to, etu, tu |
||
|-- |
|-- |
||
|ew, o||ew||ew, o||ew||o/a||ad |
|ew, o||ew||ew, o||ew||o/a||ad |
||
|-- |
|-- |
||
|ême||ême||îme||em||ma||êma,ême |
|ême||ême||îme||em||ma||êma,ême |
||
|-- |
|-- |
||
|êwe || êwe ||îwe, yûwe ||hûn, hingo ||şima, şime||şima, şime |
|êwe || êwe ||îwe, yûwe ||hûn, hingo ||şima, şime||şima, şime |
||
|-- |
|-- |
||
|ewan||ewan||ewan ||ew ||ê||ed |
|ewan||ewan||ewan ||ew ||ê||ed |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
== |
== Reziman == |
||
{| border="1" cellspacing="0" padding="5" |
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" padding="5" |
||
! Erdelanî ||[[ |
! Erdelanî ||[[Soraniya Hewlêrî]]||[[Kelhûrî]]||[[Kurmancî]]||[[Kirmanckî]]||[[Hewramî]] |
||
|-- |
|-- |
||
| min eçim || min/emin deçim ||min/mi çim/diçim ||ez diçim||ez |
| min eçim || min/emin deçim ||min/mi çim/diçim ||ez diçim||ez şina||emin/min lû/milû |
||
|-- |
|-- |
||
|to exweyt||to/eto dexoy||tû/to/ti |
|to exweyt||to/eto dexoy||tû/to/ti xwey/dixwey||tu dixwey||ti/tu wenî/wena||to/etu/tu werî/morî |
||
|-- |
|-- |
||
|ew/o ekat||ew dekat||ew/o keyd/dikey||ew dike||o/a keno/ |
|ew/o ekat||ew dekat||ew/o keyd/dikey||ew dike||o/a keno/kena||ad kero/mikero |
||
|-- |
|-- |
||
|ême ezanîm||ême dezanîn||îme zanîm/dizanîm||em dizanin||ma |
|ême ezanîm||ême dezanîn||îme zanîm/dizanîm||em dizanin||ma zanê/zanîme||êma/ême zanim/mizanim |
||
|-- |
|-- |
||
|êwe erêjnin/erêşnin|| êwe derêjnin ||îwe/yûwe rişnin/dirişnin ||hûn/hingo dirijnin||şima |
|êwe erêjnin/erêşnin|| êwe derêjnin ||îwe/yûwe rişnin/dirişnin ||hûn/hingo dirijnin||şima rişnenê ||şima/şime rişîd/merişîd |
||
|-- |
|-- |
||
|ewan ewînin||ewan debînin||ewan diwînin/dînin ||ew dibînin || |
|ewan ewînin||ewan debînin||ewan diwînin/dînin ||ew dibînin ||ê vînenê||ed wînên/moynên |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
== |
== Formê fermanî (împeratîv) == |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|-- |
|-- |
||
| biço! ço! || biço!||biço! ||biçe!||şo!||bilû! |
| biço! ço! || biço!||biço! ||biçe!||şo!||bilû! |
||
|-- |
|-- |
||
|bê! bêre!||bê! were!||bew!||were!||bê!||borê! |
|bê! bêre!||bê! were!||bew!||were!||bê!||borê! |
||
|-- |
|-- |
||
|bike!||bike!||bike!||bike!||bike!||kere! |
|bike!||bike!||bike!||bike!||bike!||kere! |
||
|-- |
|-- |
||
|bixwe!||bixo!||bixwe!||bixo!||bûre!||bûre! |
|bixwe!||bixo!||bixwe!||bixo!||bûre!||bûre! |
||
|-- |
|-- |
||
|biwîne!|| bibîne! ||biwîn! bîn! ||bibîne!||bivîne!||biwîne! |
|biwîne!|| bibîne! ||biwîn! bîn! ||bibîne!||bivîne!||biwîne! |
||
|-- |
|-- |
||
|bêje!||bile!||bîj! ||bêje! ||vaje!||waçe! baçe! |
|bêje!||bile!||bîj! ||bêje! ||vaje!||waçe! baçe! |
||
|-- |
|-- |
||
|biware!||bibare!||biwar! bar!||bibare!||bivare!||biware! |
|biware!||bibare!||biwar! bar!||bibare!||bivare!||biware! |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
== Taybetmendiyên zaravayê erdelanî == |
|||
⚫ | [[Erdelanî]] tenê zaravayê [[kurdî]], yan betir e ku em bêjin tenê zaravayê îranî yê Bakûrê Rojava ye ku li vî de demê çûbûyî yan sifet bi paşbendika "-ig" tê çê kirin (mîna zimanên îranî yên navîn, bi taybet [[pehlevî]] û [[partî]] ku li wan de jî demê çûbûyî yan sifet bi "-eg" dihate çê kirin). Mînak: |
||
==Taybetmendîyan== |
|||
⚫ | |||
⚫ | [[Erdelanî]] tenê zaravayê [[ |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|-- |
|-- |
||
|kûştig |
|kûştig||kûştû||kûştî||kûştî|| kîşte ||koştê||kûşti|| kûşteg |
||
|-- |
|-- |
||
|nusyag||nusraw||nusyaw|| |
|nusyag , nusyaw||nusraw||nusyaw||nivîskî, nivîsandî|| nuşte ||nêvêştê şodê||benivîşti bebû|| nîbîşteg |
||
|-- |
|-- |
||
|birdig||birdû||birdî||birî||bordê||bûrdi|| bûrteg |
|birdig , birdû||birdû||birdî||birî|| berde ||bordê||bûrdi|| bûrteg |
||
|-- |
|-- |
||
|mirdig||mirdû||mirdî||mirî||mordê||mûrdi || mûrteg |
|mirdig , mirdû ||mirdû||mirdî||mirî|| merde ||mordê||mûrdi || mûrteg |
||
|-- |
|-- |
||
|kiryag|| |
|kiryag , kiryaw||kiraw||kiryaw||hatîye kirin|| kerde, ameya kerdene ||kerdê şodê||hakordi bebû|| kerteg |
||
|-- |
|-- |
||
|zînig || |
|zînig , zînw||zîndû||zîne||zindî|| ganî, cande ||zêndê||zênde|| zîndeg |
||
|-- |
|-- |
||
|gizig||gezû||gizî||gezî, gezû||khak endaz||geze|| |
|gizig , gizi||gezû||gizî||gezî, gezû|| gezi ||khak endaz||geze||- |
||
|-- |
|-- |
||
|tînig||tînû||tînî||tînî||têşnê||teşne|| |
|tînig , tînû||tînû||tînî||tînî|| têşan ||têşnê||teşne|| tîşneg |
||
|-- |
|-- |
||
|kolani xwarig||kolanî xwarû||kolani xwar||kolana xwar||mehellêyê payîn||bên mehelli |
|kolani xwarig||kolanî xwarû||kolani xwar||kolana xwar/jêr|| mehleya ware/cêre ||mehellêyê payîn||bên mehelli||- |
||
|-- |
|-- |
||
|kolani jûrig|| kolanî jûrû ||kolani jûr||kolana jor||mehellêyê bala||cûwer mehelli|| |
|kolani jûrig|| kolanî jûrû ||kolani jûr||kolana jor|| mehleya core ||mehellêyê bala||cûwer mehelli||- |
||
|} |
|||
==Hendek |
== Hendek wûşeyên erdelanî == |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|-- |
|-- |
||
| Xwa || Xûday, Xwa||Xwedê |
| Xwa || Xûday, Xwa||Xwedê |
||
|-- |
|-- |
||
|xawen||xawen||xwedî |
|xawen||xawen||xwedî |
||
|-- |
|-- |
||
|naw, -name (wek: nazname, penename)||naw, nêw||nav! |
|naw, -name (wek: nazname, penename)||naw, nêw||nav! |
||
|-- |
|-- |
||
|sol||sor||sor, xwey |
|sol||sor||sor, xwey |
||
|-- |
|-- |
||
|baran|| baran, werişt ||baran |
|baran|| baran, werişt ||baran |
||
|-- |
|-- |
||
|befir, wefir||befir||berf |
|befir, wefir||befir||berf |
||
|-- |
|-- |
||
|en||hend||hin, hind, qas |
|en||hend||hin, hind, qas |
||
|-- |
|-- |
||
| |
| gûrg || gûrg||gûr |
||
|-- |
|-- |
||
|seg |
|seg||seg||kûçik |
||
|-- |
|-- |
||
|mêman||mêwan||mêvan |
|mêman||mêwan||mêvan |
||
|-- |
|-- |
||
| |
|sa/100||set/100||sed/100 |
||
|-- |
|-- |
||
|rêge, |
|rêge, re|| rêga||rê, rih |
||
|-- |
|-- |
||
|solle||serma||serma |
|solle||serma||serma |
||
|-- |
|-- |
||
|pek||bak||xem, tirs |
|pek||bak||xem, tirs |
||
|-- |
|-- |
||
|pirt, pird||pird||pir |
|pirt, pird||pird||pir |
||
|-- |
|-- |
||
|kewg||şîn||şîn |
|kewg||şîn||şîn |
||
|-- |
|-- |
||
|sewz|| sewz, kesk||kesk |
|sewz|| sewz, kesk||kesk |
||
|-- |
|-- |
||
|zûwan||ziman||ziman |
|zûwan||ziman||ziman |
||
|-- |
|-- |
||
|keleşêr||dîk||dîk |
|keleşêr||dîk||dîk |
||
|-- |
|-- |
||
|hemro||hermê||hermî |
|hemro||hermê||hermî |
||
|-- |
|-- |
||
|berz|| berz||bilind |
|berz|| berz||bilind |
||
|-- |
|-- |
||
|zama, zawa||zawa||zava |
|zama, zawa||zawa||zava |
||
|-- |
|-- |
||
|wevî||bûk||bûk |
|wevî||bûk||bûk |
||
|-- |
|-- |
||
|} |
|} |
||
== Çavkanî == |
|||
⚫ | |||
{{Çavkanî}} |
|||
[[Kategorî:Devokên kurdî]] |
|||
[[Kategorî:Soranî]] |
|||
{{Zimanê kurdî}} |
|||
{{Kontrola otorîteyê}} |
|||
{{Şitil}} |
|||
⚫ |
Guhartoya herî nû ya 12:22, 10 tebax 2024
Erdelanî zaravayekî kurdiya navîn ye ku li Parêzgeh Sine û bajarê Riwanser girtûperê (derdorê) wî dêt axaftin. Gerçî ji dîmena rezimanî (gramatîk) erdelanî zaravayekî kurdiya navîn (soranî) ye, lêbelê wî bi kurdiya başûr jî pirr nêzîk e. Hê jî gelek elementên kevnar yên kurdî di erdelanî de parastîne.[çavkanî hewce ye]
Bernavan
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kelhûrî | Kurmancî | Kirmanckî | Hewramî |
---|---|---|---|---|---|
min | min, emin | min, mi | ez | ez | emin, min |
to | to, eto | tû, to, ti | tu | ti, tu | to, etu, tu |
ew, o | ew | ew, o | ew | o/a | ad |
ême | ême | îme | em | ma | êma,ême |
êwe | êwe | îwe, yûwe | hûn, hingo | şima, şime | şima, şime |
ewan | ewan | ewan | ew | ê | ed |
Reziman
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kelhûrî | Kurmancî | Kirmanckî | Hewramî |
---|---|---|---|---|---|
min eçim | min/emin deçim | min/mi çim/diçim | ez diçim | ez şina | emin/min lû/milû |
to exweyt | to/eto dexoy | tû/to/ti xwey/dixwey | tu dixwey | ti/tu wenî/wena | to/etu/tu werî/morî |
ew/o ekat | ew dekat | ew/o keyd/dikey | ew dike | o/a keno/kena | ad kero/mikero |
ême ezanîm | ême dezanîn | îme zanîm/dizanîm | em dizanin | ma zanê/zanîme | êma/ême zanim/mizanim |
êwe erêjnin/erêşnin | êwe derêjnin | îwe/yûwe rişnin/dirişnin | hûn/hingo dirijnin | şima rişnenê | şima/şime rişîd/merişîd |
ewan ewînin | ewan debînin | ewan diwînin/dînin | ew dibînin | ê vînenê | ed wînên/moynên |
Formê fermanî (împeratîv)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kelhûrî | Kurmancî | Kirmanckî | Hewramî |
---|---|---|---|---|---|
biço! ço! | biço! | biço! | biçe! | şo! | bilû! |
bê! bêre! | bê! were! | bew! | were! | bê! | borê! |
bike! | bike! | bike! | bike! | bike! | kere! |
bixwe! | bixo! | bixwe! | bixo! | bûre! | bûre! |
biwîne! | bibîne! | biwîn! bîn! | bibîne! | bivîne! | biwîne! |
bêje! | bile! | bîj! | bêje! | vaje! | waçe! baçe! |
biware! | bibare! | biwar! bar! | bibare! | bivare! | biware! |
Taybetmendiyên zaravayê erdelanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Erdelanî tenê zaravayê kurdî, yan betir e ku em bêjin tenê zaravayê îranî yê Bakûrê Rojava ye ku li vî de demê çûbûyî yan sifet bi paşbendika "-ig" tê çê kirin (mîna zimanên îranî yên navîn, bi taybet pehlevî û partî ku li wan de jî demê çûbûyî yan sifet bi "-eg" dihate çê kirin). Mînak:
Erdelanî | Soranî | Kelhûrî | Kurmancî | Kirmanckî | Farsî | Mazenderanî | Pehlevî |
---|---|---|---|---|---|---|---|
kûştig | kûştû | kûştî | kûştî | kîşte | koştê | kûşti | kûşteg |
nusyag , nusyaw | nusraw | nusyaw | nivîskî, nivîsandî | nuşte | nêvêştê şodê | benivîşti bebû | nîbîşteg |
birdig , birdû | birdû | birdî | birî | berde | bordê | bûrdi | bûrteg |
mirdig , mirdû | mirdû | mirdî | mirî | merde | mordê | mûrdi | mûrteg |
kiryag , kiryaw | kiraw | kiryaw | hatîye kirin | kerde, ameya kerdene | kerdê şodê | hakordi bebû | kerteg |
zînig , zînw | zîndû | zîne | zindî | ganî, cande | zêndê | zênde | zîndeg |
gizig , gizi | gezû | gizî | gezî, gezû | gezi | khak endaz | geze | - |
tînig , tînû | tînû | tînî | tînî | têşan | têşnê | teşne | tîşneg |
kolani xwarig | kolanî xwarû | kolani xwar | kolana xwar/jêr | mehleya ware/cêre | mehellêyê payîn | bên mehelli | - |
kolani jûrig | kolanî jûrû | kolani jûr | kolana jor | mehleya core | mehellêyê bala | cûwer mehelli | - |
Hendek wûşeyên erdelanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Erdelanî | Soraniya Hewlêrî | Kurmancî |
---|---|---|
Xwa | Xûday, Xwa | Xwedê |
xawen | xawen | xwedî |
naw, -name (wek: nazname, penename) | naw, nêw | nav! |
sol | sor | sor, xwey |
baran | baran, werişt | baran |
befir, wefir | befir | berf |
en | hend | hin, hind, qas |
gûrg | gûrg | gûr |
seg | seg | kûçik |
mêman | mêwan | mêvan |
sa/100 | set/100 | sed/100 |
rêge, re | rêga | rê, rih |
solle | serma | serma |
pek | bak | xem, tirs |
pirt, pird | pird | pir |
kewg | şîn | şîn |
sewz | sewz, kesk | kesk |
zûwan | ziman | ziman |
keleşêr | dîk | dîk |
hemro | hermê | hermî |
berz | berz | bilind |
zama, zawa | zawa | zava |
wevî | bûk | bûk |
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |