Îslahiye: Cudahiya di navbera guhartoyan de
B r2.7.2) (robot zêdekirin:es:İslahiye |
|||
(34 revîzyonên navberî yên ji 15 bikarhênerên din nayên nîşandan) | |||
Rêz 1: | Rêz 1: | ||
{{Agahîdank navçe |
|||
{{Infobox bajar |
|||
| nav = Navçeya Îslahiyê |
|||
| navê_din = |
|||
| navê_fermî = İslahiye |
|||
| nexşeya_cihan = Tirkiye |
|||
| wêne = |
|||
⚫ | |||
| lon_deg = 36 | lon_min = 38 | lon_sec = 1 | lon_dir = E |
|||
| welat = [[Bakurê Kurdistanê]] <!--- KARGÊRIYÎ --------------> |
|||
⚫ | |||
| dewlet = [[Tirkiye]] |
|||
| parêzgeh = [[Entab (parêzgeh)|Entab]] |
|||
| serbajar = Îslahiye |
|||
| qeymeqam = |
|||
| hejmara_nahiyeyan = 2 <!--- BINEBEŞ ----------------> |
|||
| şaredar = Malike Uludağ (DP) |
|||
| hejmara_bajarokan = 5 |
|||
| gelhe = 31.204 kes (2008) |
|||
| hejmara_taxan = |
|||
| hejmara_gundan = 49 |
|||
| hejmara_mezrayan = |
|||
| nifûs = 66.193 <ref>[http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_idari_yapi_10sonrasi.RDF&p_il1=27&p_yil=2012&p_dil=1&desformat=html tuik, 2012]{{Mirin girêdan|bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes |tarîx=çiriya pêşîn 2023 }}</ref> <!--- GELHE û ERDNÎGAR -------> |
|||
| dem = UTC+2 |
|||
| sala_nifûsê = [[2012]] |
|||
| nifûsa_bajarî = |
|||
| nifûsa_gundewarî = |
|||
| temamiya_qadê_km2 = 818 |
|||
| berbelaviya_nifûsê_km2 = 80,92 |
|||
| nifûsa_serbajarê = 32.342 <!--- BAJARÊ NAVENDÎ ---------> |
|||
| sala_nifûsa_serbajarê = [[2012]] |
|||
| qada_serbajarê_km2 = |
|||
| bilindahî_m = 520 |
|||
| koda_postayê = 278xx |
|||
| koda_telefonê = (+90) 342 |
|||
| nexşeya_reptiyeyê = Tirkiye |
|||
| koordînat = {{Koord|37|1|27|N|36|37|54|E|display=inline, title}} |
|||
}} |
}} |
||
'''Îslahiye''' an '''Avasîm''' [[ |
'''Îslahiye''', '''Eslahiye'''<ref>{{Jêder-malper |url=http://www.mardinlife.com/iste-BDP-Adaylarinin-Tam-Listesi-haberi-13490 |sernav=Kopîkirina arşîvê |tarîxa-gihiştinê=2018-11-21 |tarîxa-arşîvê=2020-11-29 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20201129124820/https://www.mardinlife.com/iste-bdp-adaylarinin-tam-listesi-haberi-13490 |rewşa-urlyê=mirî }}</ref> an '''Avasîm''' [[navçe]]yeke [[Dîlok]]ê ye. Nifûsa wê 80.174 e. Bilindbûna axa herêmê ji deryayê 518–670 m ye. Tirkan bajarok di sala 1933'î de bi Dîlokê ve girêdane. Lê herêmê asta pişavtina kurdan gelek biserketî ye. Gelek saziyên pişavtinê yên dewleta tirk li herêmê li ser kar in. |
||
== Dîrok û bingeha navê navçeyê == |
== Dîrok û bingeha navê navçeyê == |
||
Bingeha bajêr di dema [[Med]]an de wekî |
Bingeha bajêr di dema [[Med]]an de wekî gundekî hatiye avêtin. Bi destketina [[Grek]]an gund mezin bûye û Grekan (Yewnanan) jê re gotine '''Nîkopolîs'''. Di dema Medan de ji herêma ku îro navçe lê ava ye re, ''Avasîm'' (gorî qeydên Grekî, Aphasimma) dihatibûye gotin. Bajarok gelek caran ji aliyê [[Mongol]], [[Rom]] (Tirk) û [[Ereb]]an ve hatiye rûxandin û talankirin. Herêm herçendî ji aliyê Osmaniyan ve hatibe dagirkirin jî, ti carî îdareya Romiyan nepejirandibû. Gelek caran serhilhanên eşîrên [[Celalî]], Sekbanî hwd ên li dijî desthilatdariya [[Osmanî]], rûdane. Osmaniyan jî bo nifûsa [[Kurd]]an kêm bikin, gelek koçberên [[Tirkman]], Yörük û hin malbatên Ereban ên bo Osmaniyan dixebitîne anîne li vir bicihkirine. |
||
Di destpêka 1800'î de Osmanî êdî ji destê Kurdên herêmê neçar e û biryara artêşeke taybet bo binpêkirina serhildanên Kurdan digire. Sala [[1853]]'î bi navê [[Firqeya Îslahiyê]] (Tr: Firka-î Îslahiye) hêzeke çekdarî dadimezirîne û li dijî Kurdan û [[Asûrî]]yan bikartîne. Wekî serleşker bi navê ''Dervîş Paşa'' kesekî berpirisiyar dike. Ev hêz ji [[Alban]], Erebên peyayên Osmanî, Tirkman, [[Çerkez]], [[Gurcî]] û hin mehkûmên giran ên [[Balkan]]î pêkdihat. Ev hêz qetlîamên mezin pêk tîne. [[Êla Qerefeqiyan]] bi tevayî ji holê radike. Pirraniya zilamên [[Çêlikan]] di hefteyekê de dikujin. Tevahiya herêmê dagirdikin û Kurdan dikujin, sirgûn dikin û dest didin ser dewlemendiya wan. Di demekê kurt de navê herêmê jî êdî dibe Îslahiye. Ango bi gorî Tirkan, Kurd li vir hatina Îslehkirin, tirsandin û teslîmgirtin. Di dema şerê cîhanî yê |
Di destpêka 1800'î de Osmanî êdî ji destê Kurdên herêmê neçar e û biryara artêşeke taybet bo binpêkirina serhildanên Kurdan digire. Sala [[1853]]'î bi navê [[Firqeya Îslahiyê]] (Tr: Firka-î Îslahiye) hêzeke çekdarî dadimezirîne û li dijî Kurdan û [[Asûrî]]yan bikartîne. Wekî serleşker bi navê ''Dervîş Paşa'' kesekî berpirisiyar dike. Ev hêz ji [[Alban]], Erebên peyayên Osmanî, Tirkman, [[Çerkez]], [[Gurcî]] û hin mehkûmên giran ên [[Balkan]]î pêkdihat. Ev hêz qetlîamên mezin pêk tîne. [[Êla Qerefeqiyan]] bi tevayî ji holê radike. Pirraniya zilamên [[Çêlikan]] di hefteyekê de dikujin. Tevahiya herêmê dagirdikin û Kurdan dikujin, sirgûn dikin û dest didin ser dewlemendiya wan. Di demekê kurt de navê herêmê jî êdî dibe Îslahiye. Ango bi gorî Tirkan, Kurd li vir hatina Îslehkirin, tirsandin û teslîmgirtin. Di dema şerê cîhanî yê yekem de herêm ji aliyê Brîtanî û Fransiyan ve tê dagirkirin. Dewleta Tirk Kurdên herêmê bi navê "Biratiya Îslamê û pejirandina Kurdistanê" dixapîne û li dijî wan birêxistin dike. Kurd bi qehremanî Fransiyan beredervedikin. |
||
Bi navê [[Elo Axa]], [[Îsmaîl Axa]], [[Mirşîd Axa]], [[Paro]], [[Qereyilan]] hwd gelek Kurdên navdar li dijî Fransiyan şer dikin û Fransiyan dikin der. Lê pişti avakirina Komara nû ya Romiyan, hebûna Kurdan jî nayê bibîranîn û ev kesana yan tên kuştin, sirgûnkirin an wan wekî xaîn didin nîşandan. Heya bigire hin siyasetmedarên Tirk wan wekî Tirk jî binavdikin. |
Bi navê [[Elo Axa]], [[Îsmaîl Axa]], [[Mirşîd Axa]], [[Paro]], [[Qereyilan]] hwd gelek Kurdên navdar li dijî Fransiyan şer dikin û Fransiyan dikin der. Lê pişti avakirina Komara nû ya Romiyan, hebûna Kurdan jî nayê bibîranîn û ev kesana yan tên kuştin, sirgûnkirin an wan wekî xaîn didin nîşandan. Heya bigire hin siyasetmedarên Tirk wan wekî Tirk jî binavdikin. |
||
Rêz 35: | Rêz 44: | ||
{| class="sortable wikitable" |
{| class="sortable wikitable" |
||
|- |
|- |
||
|'''Navê fermî (1928)<br /> <small>Qeza: Cebelberket<br />Nahiye: Îslahiye< |
|'''Navê fermî (1928)<br /> <small>Qeza: Cebelberket<br />Nahiye: Îslahiye</small>''' |
||
|'''Navê kurdî (2008)''' |
|'''Navê kurdî (2008)''' |
||
|'''Navê bi tirkî (2008)''' |
|'''Navê bi tirkî (2008)''' |
||
Rêz 99: | Rêz 108: | ||
|Hasanlök |
|Hasanlök |
||
|- |
|- |
||
|Îdîllî |
|||
|îdîllî |
|||
| |
| |
||
|Idilli |
|Idilli |
||
Rêz 232: | Rêz 241: | ||
|} |
|} |
||
== Çavkanî == |
|||
{{Çavkanî}} |
|||
{{Navçeyên Entabê}} |
{{Navçeyên Entabê}} |
||
{{Kurt}} |
|||
{{Kontrola otorîteyê}} |
|||
⚫ | |||
{{Koord|37|01|27|N|36|37|54|E|type:city(32342)|display=title}} |
|||
⚫ | |||
[[de:İslahiye]] |
|||
[[en:İslahiye]] |
|||
[[es:İslahiye]] |
|||
[[fr:Islahiye]] |
|||
[[gag:İslahiye]] |
|||
[[it:Islahiye]] |
|||
[[mrj:Ислахие]] |
|||
[[pl:İslahiye]] |
|||
[[pnb:ضلع اسلاہیۓ]] |
|||
[[ro:Islahiye]] |
|||
[[ru:Ислахие]] |
|||
[[sw:Islahiye]] |
|||
[[tr:İslahiye]] |
Guhartoya herî nû ya 20:49, 3 hezîran 2024
Navçeya Îslahiyê | |
---|---|
İslahiye | |
Koordînat: 37°1′27″Bk 36°37′54″Rh / 37.02417°Bk 36.63167°Rh | |
Welat | Bakurê Kurdistanê |
Dewlet | Tirkiye |
Parêzgeh | Entab |
Serbajar | Îslahiye |
Hejmara nahiyeyan | 2 nahiye |
Hejmara bajarokan | 5 bajarok |
Hejmara gundan | 49 gund |
Qada rûerdê | |
• Giştî | 818 km2 (316 sq mi) |
Bilindahî | 520 m (1710 ft) |
Nifûs (2012) | 66.193 [1] |
• Berbelavî | 80,92/km2 (209,6/sq mi) |
• Serbajar (2012) | 32.342 |
Koda postayê | 278xx |
Koda telefonê | (+90) 342 |
biguhêre |
Îslahiye, Eslahiye[2] an Avasîm navçeyeke Dîlokê ye. Nifûsa wê 80.174 e. Bilindbûna axa herêmê ji deryayê 518–670 m ye. Tirkan bajarok di sala 1933'î de bi Dîlokê ve girêdane. Lê herêmê asta pişavtina kurdan gelek biserketî ye. Gelek saziyên pişavtinê yên dewleta tirk li herêmê li ser kar in.
Dîrok û bingeha navê navçeyê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Bingeha bajêr di dema Medan de wekî gundekî hatiye avêtin. Bi destketina Grekan gund mezin bûye û Grekan (Yewnanan) jê re gotine Nîkopolîs. Di dema Medan de ji herêma ku îro navçe lê ava ye re, Avasîm (gorî qeydên Grekî, Aphasimma) dihatibûye gotin. Bajarok gelek caran ji aliyê Mongol, Rom (Tirk) û Ereban ve hatiye rûxandin û talankirin. Herêm herçendî ji aliyê Osmaniyan ve hatibe dagirkirin jî, ti carî îdareya Romiyan nepejirandibû. Gelek caran serhilhanên eşîrên Celalî, Sekbanî hwd ên li dijî desthilatdariya Osmanî, rûdane. Osmaniyan jî bo nifûsa Kurdan kêm bikin, gelek koçberên Tirkman, Yörük û hin malbatên Ereban ên bo Osmaniyan dixebitîne anîne li vir bicihkirine.
Di destpêka 1800'î de Osmanî êdî ji destê Kurdên herêmê neçar e û biryara artêşeke taybet bo binpêkirina serhildanên Kurdan digire. Sala 1853'î bi navê Firqeya Îslahiyê (Tr: Firka-î Îslahiye) hêzeke çekdarî dadimezirîne û li dijî Kurdan û Asûrîyan bikartîne. Wekî serleşker bi navê Dervîş Paşa kesekî berpirisiyar dike. Ev hêz ji Alban, Erebên peyayên Osmanî, Tirkman, Çerkez, Gurcî û hin mehkûmên giran ên Balkanî pêkdihat. Ev hêz qetlîamên mezin pêk tîne. Êla Qerefeqiyan bi tevayî ji holê radike. Pirraniya zilamên Çêlikan di hefteyekê de dikujin. Tevahiya herêmê dagirdikin û Kurdan dikujin, sirgûn dikin û dest didin ser dewlemendiya wan. Di demekê kurt de navê herêmê jî êdî dibe Îslahiye. Ango bi gorî Tirkan, Kurd li vir hatina Îslehkirin, tirsandin û teslîmgirtin. Di dema şerê cîhanî yê yekem de herêm ji aliyê Brîtanî û Fransiyan ve tê dagirkirin. Dewleta Tirk Kurdên herêmê bi navê "Biratiya Îslamê û pejirandina Kurdistanê" dixapîne û li dijî wan birêxistin dike. Kurd bi qehremanî Fransiyan beredervedikin.
Bi navê Elo Axa, Îsmaîl Axa, Mirşîd Axa, Paro, Qereyilan hwd gelek Kurdên navdar li dijî Fransiyan şer dikin û Fransiyan dikin der. Lê pişti avakirina Komara nû ya Romiyan, hebûna Kurdan jî nayê bibîranîn û ev kesana yan tên kuştin, sirgûnkirin an wan wekî xaîn didin nîşandan. Heya bigire hin siyasetmedarên Tirk wan wekî Tirk jî binavdikin.
Gundên Îslahiyê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Navê fermî (1928) Qeza: Cebelberket Nahiye: Îslahiye |
Navê kurdî (2008) | Navê bi tirkî (2008) |
? | Ağabey | |
Axaler | Ağalarobasi | |
Alace | Alaca | |
? | Arfali | |
? | Aşağibilenler | |
Burûnsizler | Burunsuzlar | |
Kewecîler | Çerçili | |
Çinarlî | Çinarli | |
Çolaqler | Çolaklar | |
Degirmencik | Değirmencik | |
Albistanhiyuxî | Elbistanhüyüğü | |
? | Esenler | |
? | Güngören | |
Xanaxzî | Hanağzi | |
Hesenlûg | Hasanlök | |
Îdîllî | Idilli | |
Qebaqler | Kabaklar | |
Qalayciq | Kalaycik | |
? | Kaleobasi | |
? | Karacaören | |
? | Karakaya | |
? | Karapinar | |
? | Karapolat | |
Qeyabaşî | Kayabaşi | |
? | Kazikli | |
Qîrîqçalî | Kirikçali | |
? | Köklü | |
? | Kozcağiz | |
? | Kuşçumustafa | |
? | Örtülü | |
? | Şahmaran | |
? | Tandir | |
Tellî | Ban (?) | Telli |
? | Türkbahçe | |
Tesbî | Yağizlar | |
? | Yelliburun | |
? | Yeniköy | |
Yesemek | Yesemek | |
? | Yeşilova | |
Erebûşaxî | Arapuşaği (Bayraktepe) | |
Belîkanlî | Belikanli (Güllühüyük) | |
? | Çibik (Çubuk) | |
Întîllî | Intilli (Kozdere) | |
Kestan | Kestan (Yeniceli) | |
Melîkanlî | Melikanli (Ortakli) | |
Musikanlî | Müsikanli (Akinyolu) | |
Şerîkanlî | Şerikanli (Bilenler) | |
Heltanlî | Xaldiyan (?) | Haltanlı (Altinüzüm) |
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ tuik, 2012[girêdan daimî miriye]
- ^ "Kopîkirina arşîvê". Ji orîjînalê di 29 çiriya paşîn 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 21 çiriya paşîn 2018.
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (lînk)