Кърым ханлыкъ
Кърым ханлыкъ Qırım Yurtu — قريم يورتى бойсунмагъан кърал (1478 джылгъа дери; 1774 джылдан сора) Османлы къралны вассалы (1478 джылдан 1774 джылгъа дери) | |||||||||
| |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Кърым ханлыкъ 1600 джылда | |||||||||
Ара шахары | Бахчасарай | ||||||||
Тил(лер)и | кърымтатар осман (XVII-XVIII ёмюрледе) | ||||||||
Кърал дини | ислам | ||||||||
Джер ёлчеми | 52 200 км² | ||||||||
Кърал оноууну формасы | монархия | ||||||||
Династия(лары)сы | Герийле | ||||||||
Кърым ханлыкъ (кърым. Qırım Hanlığı, قريم خانلغى) — кърымтатарлыланы 1441—1783 джыллада болгъан къралларыды. Къралны кесини аты — Кърым джурт (кърым. Qırım Yurtu, قريم يورتى) болгъанды. Кърым джарымайрымкандан сора да Дунай бла Днепрни арасында джерлени, Азау тенгизни тийресин эмда Россияда бусагъатдагъы Краснодар край бла Ростов областны кесеклерин (Дон суу бла Къобаны сууну арасында тюзлени) алгъанды. 1478 джылда Кърым ханлыкъ официал халда Османлы империягъа бойсуннган кърал болгъанды эмда 1774 джылда Кючюк-Кайнарджа мамырлыкъ кесамат бегитилгинчи дери ол статусда тургъанды. Ханлыкъ 1783 джылда Россия империя джанындан аннексия этилгенди.
Географиясы
[тюзет | къайнакъны тюзет]Джарымайрымканнга кирилген джерде баш къала — Ор Къапы болгъанды (оруслула Перекоп деб таныгъандыла), бу Кърымны къабагъы болгъанды. Кърымны къоруулау функцияны къала—шахарла — Арабат эм Керич джюрютгендиле. Дагъыда Балыкълауада, Судакъда, Керичде, Кефеде аскер гарнизонла тургъандыла. Баш саудюгер портла — Кезлеу бла Кефе болгъандыла.
Бахчасарай, 1532 джылдан башлаб, ханлыкъны ара шахары болгъанды. Акъмежгит — къалгъа-солтанны тургъан джери болгъанды, Къарасуубазар а уа — Ширин бийлени тургъан джери болгъанды. Кефе — осман солтанны келечисини резиденциясы болгъанды.
Бу, тарихни юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа. |