Къаракетланы Исса
Къаракетланы Заурбекни джашы Исса (туугъ. 1900 джыл, Джёгетей эл, Къобан область, Россия империя — ёлг. 1942 джыл, Смоленск область, СССР) — къарачай поэт болгъанды, къарачай совет поэзияны башлагъан адам болгъанды.
Биографиясы
[тюзет | къайнакъны тюзет]1900 джыл Джёгетей элде туугъанды. Ол медреседе эмда эл орус школда билим алгъандан сора, 1929 джыл Москвада КУТВ-ны (орус. Коммунистический университет трудящихся Востока) бла Орджоникидзеде эл мюлк институтну бошагъанды. Къаракет улу талай джылны Хумара округда — исполкомну, Учкулан районда — исполкомну, Къарачайда облсовпрофну председатели болуб ишлегенди.
Поэтни биринчи назмусу 1922 джыл джазылгъанды. Ол къайда окъуса да, къайда ишлесе да, назму джазгъанын къоймагъанды. 1924 джыл «Джангы назмула» деб, биринчи китабын Москвада чыгъаргъанды. Ол къарачай поэзияны биринчи атламыды, кеси да араб харифле бла джазылгъанды.
Поэт, кърал къуллукъчу, гёджеб, джигит аскерчи Ата Джурт къазауатда, джигитча, ёлгенди. Аны къабыры Смоленск областны Подъяблонки элини къатындады. Къаракетланы Исса 1942 джыл ауушханды.
Литература
[тюзет | къайнакъны тюзет]Энчи китаблары
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Джангы шийирле (къарачай-малкъар тилде). М., 1924.
- Революцион джырла. Нарсана, 1931.
- Сайламалары. Черкесск. 1960.
- Эркинликни саугъасы. Назмула бла кёчюргенлери. Черкесск, 1980.
Джыйым китаблада
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Альманах. Къарачай совет литература. Нарсана, 1936.
- Къарачай поэзияны антологиясы, Ставрополь, 1965.
- Къарачай-малкъар адабиятны антологиясы. Анкара, 2002.
- Антология литературы народов Северного Кавказа. том 1. Пятигорск, 2003.
- Къарачай поэзияны антологиясы. Москва, 2006.
Чыгъармачылыгъыны юсюнден
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Караева А. Очерк истории карачаевской литературы. М., 1966.
- Къасайланы Р. Джигитликни джырчысы. Черкесск, 1974.
- Ёхтем Кавказ. // Хубийланы О. Фахму бла байлыкъ. Черкесск, 1982.
- Карачаевская литература. // Литература народов Карачаево-Черкесии. ч. 1. Черкесск, 1999.
- Доюнланы А. Поэзияны джулдузу. // «Къарачай», 9.12.2000.
- Лайпанов К. Джегута. Из истории аула. Черкесск, 2001.
- Тохчукъланы Х. Гёджеб-джазыучу-аскерчи (эсге тюшюрюу). // «Къарачай», 6.10.1998.
- Утверждение литературных традиций. Исса Каракетов. // Чанкаева Т. Эволюция карачаевской литературы: проблематика, поэтика, межлитературные связи. М.-Ставрополь, 2004.