Украина

Украина

Україна

Гимн	Ще не вмерла України ні слава, ні воля

Административ билги

Оноу формасы	республика
Президент	Пётр Порошенко
Премьер-министр	Арсений Яценюк
Баш Раданы башчысы	Александр Турчинов
Тил(лер)и	украин тил
Ара шахары	Киев

География билги

Уллу шахар(лар)ы	Киев, Харьков, Днепропетровск, Одесса, Донецк, Запорожье, Львов
Бютеу территориясы	603 628 км2 (дунияда 43-чю)
Сууну юсю	7 %
Сагъат бёлгеси	UTC +2

Тарих билги

Эркинлиги	21 август 1991 джыл (СССР-ден)

Демография билги

Бютеу халкъы (2009)	46 022 306 адам (дунияда 26-чы)
Къалынлыгъы	76,24 адам/км2

Экономика билги

БИП (номинал) (2008)	$ 345 млрд (34-чю)
БИП (ном.) адам башына	$ 532
Валютасы	украин гривна (UAH, код 980)

Башха билги

Домен(лер)и	.ua
Телефон коду	+380

Украи́на (укр. Україна) — Кюнчыгъыш Европада кърал, Европада эм уллу къралланы бириди. Къыблада Къара тенгиз бла, эмда Азау тенгиз бла джууулады. Кюнчыгъышда, шимал-кюнчыгъышда эмда шималда Россия бла чеклешеди, шималда Беларусь бла, кюнбатышда Польша бла, Словакия бла, эмда Венгрия бла чеклери барды, къыбыла-кюнбатышда — Румыния бла, Молдавия бла, эмда танылмагъан Приднестров Молдав Республика бла чеклешеди

Географиясы

Украинаны территориясыны кюнчыгъышдан кюнбатышха 1 316 км., эмда шималдан къыблагъа 893 км узунлугъу барды; шимал кенгликни 52°20’ эм 44°20’ бла кюнбатыш узунлукъну 22°5' эм 41°15' арасындады. Эм къыйыр шимал пункту Чернигов областны Петровка элиди, къыбла — Кърымдагъы Сарыч мысды, кюнбатыш — Карпатарты областны Соломонов элиди, кюнчыгъыш — Луганск областны Къызыл Джулдуз (Червона Зірка) эл. Географиялыкъ арасы уа Добровеличовка поселокдады (Кировоград область).

Бютеулей джери Украинаны — 603,7 минг км². Къуру Европада джери болгъан къралланы ичинде биринчи орун алады уллугъу бла. Европа къралланы ичинде Россиядан сора экинчиди. Тенгиз чегини узунлугъу: 355 км (Къара тенгиз бла — 156,5 км; Азау тенгиз бла — 249,5 км; Керчь ачыкъбогъаз бла — 49 км).

Тарихи

Аты

«Украина» деген словян сез, биринчи Киевде, Ипатий летописде 1187 джыл белгилид. Ол ат бла Переяславль бийликни чеклерини къыйырындагъы джерлеген айтхандыла. Бу сёз дагъыда орус летописчилени джазмаларындада тюбейди 1189, 1213, 1280 эм 1282 джаллада, магъанасы Галиция, Кюнбатыш Волынь джерлеге келеди. Литвачы эмда поляк хроникледе эмда официал документледе, XIV—XVII джюзджыллыкъда "Украина" деб Галицияны, Волынни, Киевни, Подольени джерлерине айтхандыла, къысхасыча айтсакъ Днепр сууну эки джагъасындагъы джерлеге. Днепрни джанында джерле Россиягъа киргенден сора "Украина" сёз Днепрни тёгерегиндеги джерле магъанын тутханды, кечирек «Малороссия» деген сёз бла алмашдырылгъанды. XIX ёмюрюню экични джарымыда - XX ёмюрню башында "Украина" деген сёз кесини бусагъатдагъы магъансын ала башлагъанды, «русин» этнонимда «украинли» этнонимге алмашдырыла башлайды. 1917 джыл «Украина» атын джюрютген биринчи кърал баям этиледи. Официал аты — Украин Халкъ Республика болгъанды.

«Украина» сёзню этимологиясын толу билелмейдиле. Бир теориягъа кёре, бу теория орус эмда поляк тарихчиле баш теорягъа санайдал, бу сёзню магъанасы «къыйыр», «ырджы джанында джер» магъанагъа келеди. Украин тарихчиле санагъаннга кёре «Украина» сёз «країна» сёзден келгенди, магъанасы — джурт.

Бу, Украинаны юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.