Льеж республика
| Льеж республика Republic of Liège Францияны эгеч республикасы | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
 Бирлешген Бельгия Штатла (сары-къызгъылдым), Нидерланд республиканы (сары) эмда башха къуралышланы (боз) арасында Льеж республиканы картасы (акъ) | |||||||
| Ара шахары | Льеж | ||||||
| Тил(лер)и | француз, валлон, лимбург тилле | ||||||
| Тарихи | |||||||
| - Республиканы баямлау | 18 август 1789 | ||||||
| - Адамланы эмда Франшимонту гражданларыны хакъларыны декларациясы | 16 сентябрь 1789 | ||||||
| - Льежни епископлукъ бийлигини реставрациясы | 12 январь 1791 | ||||||
Льеж республика (фр. République liégeoise) къысха джашагъан, бусагъатдагъы Бельгиядагъы Льеж шахар бла тёгерегинде къуралгъан Франциягъа бойсуннган болгъанды. Республика 1789-чу джылны августунда Льеж революция аны аллындагъы дин кърал - Льеж епископлукъ бийликни чачханында къуралгъанды. Аннга хоншулукъда шималда андан да аз джашагъан, Брабант революциядан сора къуралгъан революциячы кърал Бельгияны Бирлешген Штатлары болгъандыла. 1791-чи джылдан республикан кючлени Пруссия бла Австрия империяны аскерлери къаушатадыла, эмда Епископлукъ бийлик орнуна салынады.
Революция
[тюзет | къайнакъны тюзет]1789-чу джылны 18-чи августунда Жан-Николь эмда башха демократла Льежни ратушаны келгендиле. Ала магистратланы тайдырыуун эмда айтхылы эки бургомистрни - Жак-Жозеф Фабри бла Жан-Реми де Шестрени аланы орунларына салынырын даулагъандыла. Сан Вальбур цитатедь дда революциячыланы къолларына тюшгенди. Еписком-бий Цезар Константин Франсуа де Хоенброк кесини Серенеде джайгъы къаласындан джангы къуллукъчуланы бегитиуюне къол салыргъа, эмда халкъ ичинде сюйюлмеген Règlement de 1684 тохтатыу бегимин алдыргъа келтирилгенди. Талай кюнден де Хоенсбрук бусагъатдагъы Германияыны Трир шахарына къачханды. Сыйлы Рим Империя Льеж революциягъа къаршчы чыкъгъанды эмда епископлукъ бийлик режимни кери къайтырын даулагъанды.
Радикал халда кёлленген халкъ республика баямлагъанды.
Литература
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Droixhe, Daniel (2007). Une Histoire des Lumières au Pays de Liège: Livre, Idées, Société. Liège: Université de Liège. ISBN 978-2-87456-036-1.
- Harsin, Paul (1955). La Révolution liégeoise de 1789. Brussels: Notre Passé. OCLC 560799527.