Контентге кёч

Алтыкюнлюк къазауат (1967): Версияланы арасында башхалыкъ

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
Интерактивная навигация по истории
← Эски тюзетиуДжангы тюзетиу →
Контент кетерилди Контент къошулгъанды
КёрюнюмлюВикитекст
Тюзетиуню ачыкълауу джокъду
Тизгин 44: Тизгин 44:


* 1966 джылны 13-чю ноябрында Израиль кесини аскерчилерини минада атылгъанларына джууабха палестиначылагъа къаршчы операция башлайды. Ол операцияда, Иордания оккупация этген Иорданны кюнбатыш джагъасында 125 юй атылтылады, 15 иордан аскерчи эмда 3 мамыр адам ёледи. <ref name="Черчилль2"/><ref name="Rubin"/><ref>Israel, Army and defense — A dictionary, [[Шифф Зеэв|Zeev Schiff]] & [[Хабер, Эйтан|Eitan Haber]], editors, Zmora, Bitan, Modan, 1976, Tel-Aviv {{ref-he}}</ref><ref>[http://www.zionism-israel.com/hdoc/Symington_Samu.htm 1967 Israeli-Arab Six Day war:Senator Symington on the Es-Samu incident]
* 1966 джылны 13-чю ноябрында Израиль кесини аскерчилерини минада атылгъанларына джууабха палестиначылагъа къаршчы операция башлайды. Ол операцияда, Иордания оккупация этген Иорданны кюнбатыш джагъасында 125 юй атылтылады, 15 иордан аскерчи эмда 3 мамыр адам ёледи. <ref name="Черчилль2"/><ref name="Rubin"/><ref>Israel, Army and defense — A dictionary, [[Шифф Зеэв|Zeev Schiff]] & [[Хабер, Эйтан|Eitan Haber]], editors, Zmora, Bitan, Modan, 1976, Tel-Aviv {{ref-he}}</ref><ref>[http://www.zionism-israel.com/hdoc/Symington_Samu.htm 1967 Israeli-Arab Six Day war:Senator Symington on the Es-Samu incident]
* «The deaths were apparently due to the unexpected presence of a Jordanian patrol.»</ref> Бу операция Кюнбатыш джагъада хашемит династиягъа къаршчы демонстрациялагъа чурум болады. Аны ызындан Иорданияны басмасы Насерни «БМО-ну аскерлерини этеклерини артында бугъуб, берген сёзюне ие болуб Иорданиягъа болушмады» деб терслейди<ref>Benny Morris 2001 стр. 303</ref>. Израиль операцияны БМО-ну Къоркъуусузлукъ Кенгеши 228-чи резолюциясы бла айыблайды<ref>[[s:en:United Nations Security Council Resolution 228|United Nations Security Council Resolution 228]]</ref>.

19:07, 5 июнь 2012 версиясы

Алтыкюнлюк къазуат
Файл:Soldiers Western Wall 1967.jpg
10-чу июнь 1967: израилчи десантчыла Джылауну Къабыргъасыны къатында.[1].
Баргъан кёзюую 5-чи июнь — 10-чу июнь 1967 джыл
Баргъан джери Джууукъ Шаркъ
Эсеби Сирия Голан мийикликлени тас этеди, Мисир Синай джарымайрымкан бла Газаны Секторун, Иордания уа Иордан сууну кюнбатыш джагъасын тас этедиле. Израиль хорлайды.
Къаршчыла
Израиль Израиль Сирия
Мисир
Ирак
Иордания Иордания

э. б.

Аскер башчыла
Израиль Ицхак Рабин
Израиль Моше Даян
Израиль Узи Наркис
Израиль Исраэль Таль
Израиль Мордехай Ход
Израиль Ариэль Шарон 		Мисир Абдель Хаким Амер
Мисир Абдул Муним Риад
Иордания Саид ибн-Шакер
Иордания Асад Ганма
Сирия Хафез Асад
Абдель Рахман Ареф
Къоранчла
Израиль 776 ёлген, 2563 джаралы, 15 джесир
 Мисир 11 500 ёлген, 20 000 джаралы, 5500 джесир,
Иордания 696 ёлген, 421 джаралы, 550 джесир
Ирак 10 ёлген, 30 джаралы
Сирия 1000 - 2500 ёлген, 5000 джаралы, 365 джесир
  1. ↑ "June 10, 1967 - Israeli paratroopers reach the Western Wall".

Алтыкюнлюк къазауат (ивр. מלחמת ששת הימים‎, Мильхемет Шешет ѓа-Йамим; араб. حرب الأيام الستة‎, Ḥarb al‑Ayyam as‑Sitta неда араб. حرب 1967‎, Ḥarb 1967, ингил. Six-Day War) — Джууукъ Шаркъда Израиль бир джанында, Мисир, Сирия, Иордания, Ирак эмда Алжир башха джанында болуб баргъан къазауатды. Уруш 1967 джылны 5-чи июнундан 10-чу июнуна дери баргъанды.

Ал тарихи

Мисирдеги июль революция монархияны къоратады. Путнчу этген абычарладан Революцион аскер башчылыкъны кенгеши къуралады. Джууукъда Мисирге президент болуб, ол абычарладан бири — Гамаль Абдель Насер болады. Республика баямланады. Насер миллетни бирикдирирге, революцияны башха араб къраллагъа джаяргъа излегенди[1].

1956 джылда Суэц кризисни заманында (Мисир Суэц каналны национализация этеди) Израилни, Уллу Британияны эмда Францияны аскерлери таша келишиуледен сора Мисирге чабадыла. Израиль бютеу Суэц джарымайрымкан бла Газаны Секторун кючлейди. Алай а АБШ бла СССР-ни басымыны эсебинде Мисирге чабхан къралла аскерлерин ызына алыргъа керек боладыла. Израиль бла Мисирни чеклеринде БМО-ну аскерлери орналадыла, ала мамырлыкъны джакъларгъа эмда Мисирден Израилге палестин къазауатчыла--федаинлени кириулерин тыяргъа керек болгъандыла. 1956 джылдан сора мисир-израиль эмда иордан-израиль чекледе инцидентле азаядыла[2].

50-чи джылланы ахырындан башлаб Мисир кюнбатыш къралладан айрылыб, СССР джанына тая башлайды, СССР кесине Джууукъ Шаркъда джанлы къралы болурун бек излейди. Бу нюзюр бла СССР Мисирге кючлю экономика болушлукъ этгенди, хайырлы ёнкючле бергенди, Асуан бедженни ишлеуде уллу болушлукъ этгенди, сауут, мюрзеу сатханды[3].

1967 джылны аллында Израилде Мисир уллу къазауат ачарыкъ тюлдю оюм джюрюгенди. Ол заманда Мисирни сегиз сайлама бригадасы Йемендеги граждан къазауатда роялистлеге къаршчы республикачыла джанлы болуб уруш этгендиле. 1967 джылны джазы израиль-мисири илишкиле рахат болгъандыла.

Ол заманда Израиль бла Сирияны арасында илишкиле юч фатор себебли тикли болгъандыла - суу къайнакъла ючюн конфликт, 1948 джылда сермешиуню тохтатыу сыздны узунулугъу бла демилитаризация зонаны контролу эмда сириясы правительствону палестиначы араблыланы сауутлу къуралышларына джакъ бериу.

  • 1964—1966 джыллада Сирия бла Израилни арасында суу къайнакъла ючюн конфликт чыгъады. 1964 джылны июнунда Сирия Израилде Кинерет кёлге акъгъан Иордан сууну кесини джерине бурургъа оноу этеди. 1964-65 джыллада танкала бла авияция къошулуб 4 уллу чекчи уруш болады. 1966 джылны июлунда израилчи авиация сууну бурууда ишлеген ауур техниканы уруб чачады, къатышыргъа излеген сириячы МиГ-ни да тюшюреди[4].
  • 1965 джылда Палестинаны Къутхарыу Организациясы къуралады, ол кесени баш нюзюрюнде палестиначы араблылагъа этилген адилсизликню тюзетиу эмда «сионист къуралыш» чачыуну салады. Бу организацияда баш орунда сауутлу къуралыш Эль-Фатх болады, ол 1965 джылны 2-чи январында Израилге къаршчы биринчи операциясын этеди (бютеу-израиль суу быргъыгъа чабыу). 1965 джылны январындан башлаб 1967 джылны июнуна дери Эль-Фатх бла башха къауумла Израилге къаршчы 122 чабыуул этгендиле, аланы кёбюсю джетишимсиз болгъанды. Эль-Фатхны чабыууларыны асламысы Ливан бла Иорданияны территориясындан болса да, сауутну берген, юретген эмда джакълыкъ этген Сирия болгъанды. Сириячыла кеслерини территорияларында чабыуул болса Израилден джууаб аллыкъларындан къоркъуб, башха араб къралладан чабыуул болурун излегендиле. Иорданияны королу кесини къралыны джеринден Израилге чабыуулланы тохтатыр мурат бла кёб амал этгенди[5].
  • 1966 джылны октябры бла ноябрында террорист организация «Эль-Фатх» Израилге къаршчы диверсияларын кючлешдиреди[6].
  • 7 октябрны кечесинде Иерусалимни къатында Огъары Ромема шахарчыкъда юч атылыудан сора эки юй оюлады, терт адам да джаралы боладыла. «Тинтиулеге кёре атылтхан диверсантланы ызлары Иордания бла чекге баргъанды»[1].
  • 8-чи октябрда Шаар ха-Голан элни къатында, Иордан ёзенде эл мюлкде хайырланнган мекямланы атылтадыла. Атылу болгъан джерге келген моторлу патруль минада атылады, чек полицияны тёрт къуллукъчусу ёледи. Диверсияны кесине Эль-Фатх алады.[1]
  • 11-чи ноябрны кечесинде, Израиль бла Иорданны кюнбатыш джагъасыны арасында чекни районунда ФАТХ-ны къазауатчылары салгъан мина атылады. 3 израилчи аскерчи ёледи, 6 джаралы болады[7].
  • 1966 джылны 13-чю ноябрында Израиль кесини аскерчилерини минада атылгъанларына джууабха палестиначылагъа къаршчы операция башлайды. Ол операцияда, Иордания оккупация этген Иорданны кюнбатыш джагъасында 125 юй атылтылады, 15 иордан аскерчи эмда 3 мамыр адам ёледи. [6][7][8][9] Бу операция Кюнбатыш джагъада хашемит династиягъа къаршчы демонстрациялагъа чурум болады. Аны ызындан Иорданияны басмасы Насерни «БМО-ну аскерлерини этеклерини артында бугъуб, берген сёзюне ие болуб Иорданиягъа болушмады» деб терслейди[10]. Израиль операцияны БМО-ну Къоркъуусузлукъ Кенгеши 228-чи резолюциясы бла айыблайды[11].
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Леонид Млечин, Зачем Сталин создал Израиль?орус.
  2. ↑ [Morris Benny 2001 стр.301]
  3. ↑ Шесть дней, которые чуть не потрясли мир, АЛЕКСАНДР Ъ-ШУМИЛИН «Коммерсантъ» № 84 (1266) от 05.06.1997орус.
  4. ↑ Benny Morris 2001 303-304 бетле
  5. ↑ [Benny Morris 2001 стр.303 ]
  6. ↑ 6,0 6,1 Цитата этиуде халат: Неверный тег <ref>; для сносок Черчилль2 не указан текст
  7. ↑ 7,0 7,1 Barry M. Rubin. Revolution until victory? — Harvard University Press, 1994. — P. 11. — 271 p. — ISBN 0674768035.
  8. ↑ Israel, Army and defense — A dictionary, Zeev Schiff & Eitan Haber, editors, Zmora, Bitan, Modan, 1976, Tel-Aviv Шаблон:Ref-he
  9. ↑ 1967 Israeli-Arab Six Day war:Senator Symington on the Es-Samu incident
    • «The deaths were apparently due to the unexpected presence of a Jordanian patrol.»
  10. ↑ Benny Morris 2001 стр. 303
  11. ↑ United Nations Security Council Resolution 228
Чыкъгъаны — «https://krc.wikipedia.org/w/index.php?title=Алтыкюнлюк_къазауат_(1967)&oldid=74358»