Чарли Чаплин

Чарльз Спенсер «Чарли» Чаплин
Туугъаны	1889 джыл, 16 апрель Лондон
Ёлгени	1977 джыл, 25 декабрь Веве, Швейцария
Этген иш(лер)и	киноактёр, сценарист

Чарльз Спенсер «Чарли» Чаплин (ингил. Charles Spencer "Charlie" Chaplin; 16-чы апрель 1889 — 25-чи декабрь 1977) — ингилиз киноактёр, сценарист, композитор эмда режиссёр, кинону эм белгили джулдузларындан бири, дуниягъа эм белгили бир сыфатны — айланма Чарлини къурагъанды.

Биографияcы

Чарли Чаплин

Чарли Чаплин 1889 джылны 16-чы апрелинде Лондонда, мюзик-холну артистлерини юйдегисинде туугъанды. Анасы тюрлю-тюрлю театрлада джырла бла, тепсеуле бла чыкъгъанды, аны ичинде белгили композиторланы, белгили оперетталаны авторлары - Джилберт бла Салливанны антрепризаларындада ойнагъанды. Атасы- ариу баритонну иеси, 80-чы джылланы орталарында Лондон мюзик-холлада белгили джырчы болгъанды. Ол Европа бла Америкагъа гастролла блада айланыучу болгъанды, алай ахыры бушуулу болгъанды, ауазын тас этиб, белгилигинден болгъандан сора, кесин ичкиге атханды. 1901 джыл Лондондагъы С. Фоманы госпиталында ёлгенди.

Ханна Чаплин эрини ёлгенинден сора ауур ауругъанды, 1896 джыл акъылындан шашханды. Сид бла Чарли къарнашла аналары бла бирге Ламбетде ишчи юйге тюшгендиле, кечирек ёксюз эмда джарлы сабийле ючюн школгъа джюрюб башлагъандыла. Алайдыда, эки къарнаш ётмеклерин кеслери табаргъа керек болгъандыла.

Чарли биринчи кере сахнагъа 1894 джыл чыкъгъанды, ол заманда аннга беш джыл болгъанды. 1898 джылны артында "Сегиз ланкаширчи джаш" атлы сабий тепсеучу къауумгъа къошулгъанды. 1900 джылны аллында "Ланкаширчи джашла" "Кюлбулгъаууч" пантомимода орун алгъандыла, биринчи кере Чарли къараучуланы кюлдюргенди. 1901 джылны джазында 37 джылында, атасы ауушады. Чарли школгъа аз джюрюгенди, газет сатыучу, дохтурну болушчусу, басмада bixb болуб ишлегенди,алай а джылыны азлыгъы себебли кёб турмагъанды бир джерде.

1903 джыл, театрда "шерлок Холмс" театрда Билли чабчы-келчини ролун ойнагъанды. Ол заманда Чарли джаза, окъуй бмлмегенди. Ролуну текстин бергенинде тышынгдан окъут дериклеринден къоркъгъанды, къарнашы Сидни окъуб, алай азбар этгенди ролун.

Талай джыл Чарли варьетеде ойнайды. 16 джылдан башлаб скрпикада ойнаргъа юрениб башлайды, кюнюне 4-16 сагъат ойнайды, тетарны дирежерундан, неда аны танышларында дерсле алады.

1908 джылны 21-чи февралында Фред Карнону театрында актер орунну алады. Аны бла ол белгили бола башлайды.

Чаплин, Карнону труппасы бла 1910 джылны сентябрындан 1912 джылны июнуна дери АБШ-да гастроллада болады. 1912 джыл, ол беш айгъа Ингилизге къайтады, 1912 джылны 2-чи октябрында биягъы труппа бла АБШ-гъа келиб, ызына къайтмайды. Бир чыгъыуланы кёзюуюнде аны белгили кинопродюсер Мак Сепнет эслейди, Чарлини оюнун джаратыб, кесини «Кистоун Филм» атлы студиосуна ишлерге чакъырады. 1913 джылны 23-чю сентябрында Чаплин «Кистоун Филм» бла контрактха къол салады, эмда ыйыкъгъа $150 джал бла ишге джарашады.

Чарли Чаплин эм Джеки Куган «Бала» фильмде

Джууукъда Чарли белгили киноактер болады, алай а бир талай замандан кесида фильле сала башлайды. "Кистоунда" ишлеу аны фахмусун чеклендиргеннге санаб, ол студиядан кетеди. 1914 джыл, Чарли кесини энчи фильмин салады. "Джангургъа тюшген" атлы фильмде ол актерда, режиссерда, сценаристда болады.

Фильмлери ючюн алгъан хакъы тохтаусуз ёсюб башлайды, 1914 джылда ыйыкъгъа 150 доллар ала эсе, 1917 джылны мартында, Чарли «Фёрст Нэшнл» стадия бла $1 млн контрактха къол салады. Ол замандада тарихни эм багъалы актеру эди.

Заман бла 1919 джылда Мэри Пикфорд, Дуглас Фэрбэнкс эмда Дэвид Гриффит бла бирге "Юнайтед Артистс" атлы студиясын къурайды.

1921 джыл Европагъа кетеди, Лондон бла Парижде аны кёргенлей адамла басынадыла, мингле бла адам бир-бирлерин теблейдиле, актерну кёрюр ючюн, Берлинде уа аны киши танымайды, къазауатдан сорагъы Германияда аны фильмлери джокъдула.

1922 джылгъа дери Чаплинни кесини юйю болмагъанды, хаух юйледе, къонакъ юйледе джашагъанды. 1922 джыл Беверли Хиллсде энчи юй ишлейди. Юйюнде 40 бёлмени тышында кинозалы бла органы болгъанды.

Чаплиннге белигликни тауушсуз кино келтиргенди, фильмледе таууш 1927 джыл чыкъсада, Чарли дагъыда он джылны эски фильмлени салады. Биринчи толу тауушлу фильни 1940 джыл салады Чарли. Фильмни аты "Уллу диктатор", бу фильмде айланма-Чарлини сыфаты ахыр кере хайырланады. 1952 джыл "Рампаны отлары" атлы фильмни дуния премьерасы ючюн Лондонгъа кетеди, ол заманда ФБР-ни тамадасы Эдгар Гувер, иммиграция властладан Чаплинни ызына къайтыуун джасакълатады. Чаплин Швейцарияны Веве шахарында орналады. Мында ол эски фильмлерине музыка джазады. Ахыр фильмин ("Гонкогндан графиня") Чаплин 1967 джылда, кесини сценарийни тамалында салгъанды. Баш роллада Софи Лорен бла Марлон Брандо ойнайдыла.

Артист 1977 джылны 25-чи декабрында, Веведе ючюнде ауушханды.

Сиз билемисиз?

• Чаплин, «Уллу диктаторда» эникленнген Гитлерден, тёрт кюннге тамадады.
• Чарлини кёк кёзлери болгъанды.
• Чаплин солагъай болгъанды, скрпиканыда онг къолдан ойнагъанды.
• Чаплин кеслерини фильмлеринде $10,5 млн.алгъанды.