Марсельеза бетни къайнагъына къара

{{Гимн 
 | аты                         = La Marseillaise
 | транскрипциясы              = {{IPA|[la maʁsɛˈjɛz]}}
 | къарачай-малкъар тилде      = Марсельеза
 | сурат                       = Pils rouget lisle chantant marseillaise mb (Musée).jpg
 | ёлчеми                      = 200px
 | башлыгъы                    = Руже де Лиль  Марсельезаны ойнайды.<br />[[Пильс, Изидор|И. Пильсни]] сураты.
 | сёзлерини автору            = [[Руже де Лиль, Клод Жозеф|Клод Жозеф Руже де Лиль]]
 | сёзлерини джазылыууну датасы= 1792
 | композитор                  = [[Руже де Лиль, Клод Жозеф|Клод Жозеф Руже де Лиль]]
 | макъамыны джазылыуну датасы = 1792
 | кърал                       = {{Флагификация|Франция}}
 | бегитилгени                 = [[1795 джыл]], [[1879 джыл]], [[1944 джыл]]
 | статусдан чыгъарылгъаны     = [[1804 джыл]], [[1940 джыл]]
 | аудиофайлы                  = La_Marseillaise.ogg
 | ангылатыуу                  = Инструментал версиясы
 | форматы                     = ogg
}}
[[Файл:La Marseillaise (1907).webm|thumb|thumbtime=1|''La Marseillaise'' (1907).]]
'''Марселье́за''' ({{lang-fr|La Marseillaise}} — «марселчи») — [[Уллу француз революция]]ны эм белгили джырыды, аллында революциячыланы гимни болгъанды, кечирек а уа бютеулей [[Франция|къралныкъы]] болады. Биринчи Марсельеза «Рейнчи аскерни аскер маршы» атны джюрютгенди. Маршны [[1792 джыл]]ны [[25-чи апрель|25-чи апрелини]] кечесинде, революцион Франция «[[II Франц|Богемия бла Маджарны королуна]]» [[Биринчи коалицияны къазауатлары|къазауатны]] баямлагъандан сора талай кюн кетиб, аскер инженер [[Руже де Лиль, Клод Жозеф|Клод Жозеф Руже де Лиль]] джазгъанды. Бу джырны джырлай ол джылны 30-чу июнунда [[Париж]]ге Марселчи кёллю (волонтёр, ''добровольческий'') батальон киргенди. Ол кюнден башлаб джыр кесини бусагъатда атын алыб, дуниягъа джайылыуун башлайды.

[[1793 джыл]]ны [[24-чю ноябрь|24-чю ноябрында]] [[Миллет Конвент]], Марсельезаны Франциягъа кърал гимн этиб сайлайды. Марсельеза тарихинде статусуну тюрлениулерин кёб сынагъанды.

[[1848 джыл]]дан сора революцияланы бютеу [[Европа]]гъа джайылгъан заманында, Марсельеза бютеу революциячыланы белгиси болады. Марсельеза ахыр кере [[Вишини режими]] бла [[Экинчи дуния къазауат]]ны заманында джасакъланнганды (1940—1944 джыллада Францияны гимни «[[Маршал, биз былайдабыз!]]» деген джыр болгъанды), [[1944 джыл]]да биягъынлай гимн статусуна ие болады.

== Оригинал тилде джырны тексти ==

{{Clr}}
{| class="toccolours" align="center" cellpadding="8px" rules="cols"
!scope=col bgcolor=#CCCCCC|La Marseillaise
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|1 куплет 
|-
|{{nobr|<poem>Allons enfants de la Patrie,
Le jour de gloire est arrivé !
Contre nous de la tyrannie,
L'étendard sanglant est levé, ''(bis)''
Entendez-vous dans les campagnes
Mugir ces féroces soldats ?
Ils viennent jusque dans vos bras
Égorger vos fils, vos compagnes !</poem>}}
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу:
|-
|style="text-align:center;"|{{nobr|<poem>Aux armes, citoyens
Formez vos bataillons
Marchons, marchons !
Qu'un sang impur
Abreuve nos sillons !</poem>}}
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|2 куплет 
|-
|{{nobr|<poem>Que veut cette horde d'esclaves,
De traîtres, de rois conjurés ?
Pour qui ces ignobles entraves,
Ces fers dès longtemps préparés ? ''(bis)''
Français, pour nous, ah ! quel outrage
Quels transports il doit exciter !
C'est nous qu'on ose méditer
De rendre à l'antique esclavage !</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|3 куплет 
|-
|{{nobr|<poem>Quoi ! des cohortes étrangères
Feraient la loi dans nos foyers !
Quoi ! ces phalanges mercenaires
Terrasseraient nos fiers guerriers ! ''(bis)''
Grand Dieu ! par des mains enchaînées
Nos fronts sous le joug se ploieraient
De vils despotes deviendraient
Les maîtres de nos destinées !</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|4 куплет 
|-
|{{nobr|<poem>Tremblez, tyrans et vous perfides
L'opprobre de tous les partis,
Tremblez ! vos projets parricides
Vont enfin recevoir leurs prix ! ''(bis)''
Tout est soldat pour vous combattre,
S'ils tombent, nos jeunes héros,
La terre en produit de nouveaux,
Contre vous tout prêts à se battre !</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|5 куплет 
|-
|{{nobr|<poem>Français, en guerriers magnanimes,
Portez ou retenez vos coups !
Épargnez ces tristes victimes,
À regret s'armant contre nous. ''(bis)''
Mais ces despotes sanguinaires,
Mais ces complices de [[Буйе, Франсуа Клод де|Bouillé]],
Tous ces tigres qui, sans pitié,
Déchirent le sein de leur mère !</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|6 куплет 
|-
|{{nobr|<poem>Amour sacré de la Patrie,
Conduis, soutiens nos bras vengeurs
Liberté, Liberté chérie,
Combats avec tes défenseurs ! ''(bis)''
Sous nos drapeaux que la victoire
Accoure à tes mâles accents,
Que tes ennemis expirants
Voient ton triomphe et notre gloire !</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|7 куплет<br />(сабий куплет атны джюрютеди)
|-
|{{nobr|<poem>Nous entrerons dans la carrière
Quand nos aînés n'y seront plus,
Nous y trouverons leur poussière
Et la trace de leurs vertus ''(bis)''
Bien moins jaloux de leur survivre
Que de partager leur cercueil,
Nous aurons le sublime orgueil
De les venger ou de les suivre</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|}

== Джырны кёчюрмеси ==
{{Clr}}
{| class="toccolours" align="center" cellpadding="8px" rules="cols"
!scope=col bgcolor=#CCCCCC|Марсельеза
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|1 куплет
|-
|{{nobr|<poem>О, джуртуму балалары, алгъа!
Махтау кюнюбюз келгенди,
Бизге зулмучуланы аскери келеди, 
Къанлы байракъны кёлтюрюб! (bis)
Эшитемисиз сабанлада 
Хыны аскерчилени тауушларын? 
Ала аман мурат тутхандыла, 
Тиширыула бла сабийлени ёлтюрюрге!</poem>}}
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу :
|-
|style="text-align:center;"|{{nobr|<poem> Сауут къолгъа алыгъыз, джолдашла!
Сафланы къысыкъ тутугъуз!
Джауну къанындан тойсунла,
Бизни сабанларыбыз!</poem>}}
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|2 куплет
|-
|{{nobr|<poem>Не керекди бу къул аскерге, 
Бу патчах бирликге?
Ала бугъоуланы сыйсызлыгъын
Эртдеден да французлагъа хазырлайдыла! (bis)
Хоу, бизге! Не сыйсызлыкъды!
Джюрекледе ачыу къайнайды:
Ким бизни къул этер 
Хапарны башларгъа ётленеди?</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|3 куплет
|-
|{{nobr|<poem>Тыш адамланы джыйылыуу, 
Бизни юйлерибизге къууаргъа,
Излейдиле сыйсыз джаланбыдырла. 
Уллу Аллах! Бугъоуларгъа!
Боюнсханы боюнубузгъа кийдирирге,
Зулмучула, деспотла бизни къолда тутар ючюн!</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|4 куплет
|-
|{{nobr|<poem>Къалтырасын хар зулмучу,
Сыйсыз джыйынлары бла бирге!
Харам къралланы муратлары,
Кеслерини башларына келсин!(bis)
Хар бирибиз аскерчи болдукъ: 
Джаш джигитле джан берирле, 
Джерибиз аллайладан, 
Эки къатха кёб джаратыр,
Ала къолгъа сауут алыб,
Сизни тюб этер, къаушатыр!</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|5 куплет
|-
|{{nobr|<poem>Французла! Мийик рухугъуз! 
Сизден кёб аяуну тилер.
Аланы юсюнден хапар джюрюйдю, 
Къазауатха разы тюлдюле! (bis)
Бу къанлы зулмучу уа, 
[[Буйе, Франсуа Клод де|Буйе]]’ни туура эгери,
Адам тюлдюле ала — хыны къапланладыла,
Ана кёкюрекни талагъан…</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|6 куплет
|-
|{{nobr|<poem>Джуртубузгъа сыйылы сюймеклигибиз,
Дерт джолда бизни алгъа элт. 
Азатлыкъ! Бизни къаныбыз ючюн
Эмда сени ючюн джокъду кечмеклик! (bis)
Сени кючлю чакъырыуунга,
Байракълагъа учуб келир Хорлам,
Уллу кёллю хоншубуз кёрюр
Махтау бизни бек сюйгенин.</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|-
|bgcolor=#DFDFDF style="font-weight:bold;text-align:center;"|7 куплет<br />(сабий куплет)
|-
|{{nobr|<poem>Ол джолгъа биз да барырбыз,
Тамадала уа бизни бла болмазла,
Аланы ёлюклерин джолда табарбыз: 
Ётгюрлюклерин чырт унутмазбыз. (bis)
Аласыз джашагъандан эсе, 
Ала ызындан барайыкъ.
Бютеу кючюбюзню джыйыб — 
Ёлсек да дертни алайыкъ!</poem>}}
|-
|style="font-style:italic;text-align:center;"|Эжиу
|}

== Джибериуле ==
* [http://www.marseillaise.org/ La Marseillaise]
* [http://www.marseillaise.org/audio/mireille_mathieu_-_la_marseillaise.mp3 Mireille Mathieu — La Marseillaise MP3]

[[Категория:Гимнле]]