|
|Оригинал аты =Canada
|Байракъ =Flag of Canada.svg
|Герб =Royal Coat of arms of Canada.svg
|Герб орнуна =
|Гимн =O Canada!
|Эм уллу шахарла =[[Торонто|Торонто]], [[Монреаль|Монреаль]], [[Ванкувер|Ванкувер]], [[Калгари|Калгари]], [[Оттава|Оттава]]
|Башчыланы постларыны атлары =Къралны башчысы<br />Генерал-губернатор<br />Премьер-министр
|Башчыла =[[КоролеваCharles II Елизавета|Королева II ЕлизаветаIII]]<br />[[Джонстон, Дэвид Ллойд|Дэвид Ллойд Джонстон]]<br />[[Харпер, Стивен|Стивен Харпер]]
|Территориясыны орну =2-чи
|Территория =9 984 670
|Белги = <references/>
}}
'''Кана́да''' ({{lang2|en|fr|Canada}}) — [[Шимал Америка|Шимал Америкада]]да орналгъан [[кърал]]ды, джерини ёлчеми бла дунияда экинчи орундады ([[Россия]]дан сора). [[Атланика океан|Атлантика]], [[Шимал Бузлауукъ океан|Шимал Бузлауукъ]] эм [[Шош океан|Шош]] океанла бла джууулады, къыбылада эмда шимал-кюнбатышда [[АБШ]] бла чеклешеди, шимал-кюнчыгъышда уа — [[Гренландия]] ([[Дания]]) бла. Канаданы [[АБШ]] бла чеги — эки къралны арасында болгъан эм узун чекди.
Бюгюнлюкде Канада, [[Ингилиз тил|ингилиз]] бла [[Француз тил|француз]] тилле федерал дараджада официл статусда танылгъан [[конституция]]лы [[Монархия|монархияды]], эки [[тил]]ли эмда кёб [[культура]]лы къралды. Технологиясы эмда индустриясы айныгъан Канаданы экономикасы бай [[табийгъат]] ресурслада эмда сатыу-алыуда (артыкъсызда бек [[АБШ]] бла) тамалланады.
== Тарихи ==
{{Джазылмагъан бёлюм}}
Француз тенгиз джолоучу эмда тинтиучу [[Жак Картье]] [[1534 джыл]] ачхан Канада, [[Квебек|Квебекде]]де француз колонияладан башланнганды. Ингилиз колонизациядан сора юч [[Уллу Британия|британ]] колонияны (аннга дери [[Джангы Франция|Джангы Францияны]]ны [[Территория|территориясы]] болуб тугъан) бирлигинден Канада конфедерация къуралгъанды. Канаданы [[суверенитет]]и, [[1867 джыл]]дан [[1982 джыл]]гъа дери баргъан мамыр процессни эсебиди.
== Халкъы ==
Канаданы халкъыны тёртден ючюсю чакълы бир, [[АБШ]]-ны чегинден 160 километрден узакъ кетмей джашайды<ref>{{Cite book|last=Custred|first=Glynn|title=Immigration policy and the terrorist threat in Canada and the United States|editor=Alexander Moens|publisher=Fraser Institute|date=2008|page=96|chapter=Security Threats on America's Borders|isbn=0889752354}}</ref>.
[[2001 джыл]] санаугъа кёре канадалыланы саны <a href="tel:30 007 094">30 007 094</a> болгъанды. Канада статистика къуллукъну информациясына кёре [[2009 джыл]]ны мартына къралны халкъы 33,5 миллион адам болгъанды, аладан 8 миллион француз тиллиле (франкофонла). Халкъны ёсюую кёбюсюне [[иммиграция]] бла байламлыды.
Канада, этника кёрюм бла бек кёб тюрлю миллетли къралды. Канадалыланы кёбюсю, артыкъсыз да бек бабалары колонизацияны заманында келгенле, кеслерин энчи канада этнос кибик кёргенликлери ючюн, эм уллу этника группа кесине «канадалыла» дейди (39,4 %). Андан сора кеслерине ингилизлиле (34,4 %), французла (25,7 %), немецле (3,6 %), итальянлыла (2,8 %), украинлиле (1,7 %), аборигенле (индейлиле бла эскимосла 1,5 %), къытайлыла (1,4 %), голландлыла (1,4 %), полякла (0,9 %), оруслула (0,1 %) дегенле барадыла.
== Политикасы ==
Бусагъат заманда Канада, 10 провинция бла 3 территориядан къуралгъан федератив къралды. Кёбюсюне француз тиллиле (франкофонла да дейдиле алагъа) джашагъан провинция [[Квебек]]ди, къалгъанла кёбюсюне ингилиз тилли (англофон) провинцияладыла, француз тилли Квебек бла тенглешдирилселе алагъа «ингилиз Канада» да дейдиле. КюбюсюнеКёбюсюне ингилиз тилли тогъуз привинцияны санында болгъанлыкъгъа, джангыз [[Нью-Брансуик]], официал халда эки тилли провинцияды. [[Юкон территория]], официал халда эки тиллиди (ингилиз эм фрнацуз тилле), [[Шимал-Кюнбатыш территорияла]] бла [[Нунавут|Нунавутда]]да а уа 11 официал тил танылынадыла (аланы ичинде ингилиз бла француз тилле да).
== Административ бёлюннгени ==
[[Файл:Map Canada political ru.png|thumb|280px|left|Канаданы падминистратив бёлюнюую]]
Бусагъатда Канада 10 провинция бла 3 территориягъа бёлюнеди. Эм джангы административ бирим [[Нунавут|Нунавутду]]ду ([[1999 джыл|1999 джылда]]да къуралгъанды).
=== Провинцияла (кюнбатышдан кюнчыгъышха) ===
[[Категория:Къралла]]
[[ab:Канада]]
[[ace:Kanada]]
[[af:Kanada]]
[[als:Kanada]]
[[am:ካናዳ]]
[[an:Canadá]]
[[ang:Cænada]]
[[ar:كندا]]
[[arc:ܩܢܕܐ]]
[[arz:كندا]]
[[as:কানাডা]]
[[ast:Canadá]]
[[av:Канада]]
[[az:Kanada]]
[[ba:Канада]]
[[bar:Kanada]]
[[bat-smg:Kanada]]
[[bcl:Kanada]]
[[be:Канада]]
[[be-x-old:Канада]]
[[bg:Канада]]
[[bi:Kanada]]
[[bm:Kanada]]
[[bn:কানাডা]]
[[bo:ཁ་ན་ཌ།]]
[[bpy:কানাডা]]
[[br:Kanada]]
[[bs:Kanada]]
[[ca:Canadà]]
[[cdo:Gă-nā-dâi]]
[[ce:Канада]]
[[ceb:Canada]]
[[chr:ᎨᎾᏓ]]
[[chy:Canada]]
[[ckb:کەنەدا]]
[[co:Canadà]]
[[cr:ᑳᓇᑕ]]
[[crh:Kanada]]
[[cs:Kanada]]
[[csb:Kanada]]
[[cu:Канада]]
[[cv:Канада]]
[[cy:Canada]]
[[da:Canada]]
[[de:Kanada]]
[[diq:Kanada]]
[[dsb:Kanada]]
[[dv:ކެނެޑާ]]
[[dz:ཀེ་ན་ཌ་]]
[[ee:Canada]]
[[el:Καναδάς]]
[[en:Canada]]
[[eo:Kanado]]
[[es:Canadá]]
[[et:Kanada]]
[[eu:Kanada]]
[[ext:Canadá]]
[[fa:کانادا]]
[[fi:Kanada]]
[[fiu-vro:Kanada]]
[[fo:Kanada]]
[[fr:Canada]]
[[frp:Canada]]
[[frr:Kanada]]
[[fur:Canadà]]
[[fy:Kanada]]
[[ga:Ceanada]]
[[gag:Kanada]]
[[gan:加拿大]]
[[gd:Canada]]
[[gl:Canadá - Canada]]
[[gn:Kanatã]]
[[gv:Yn Chanadey]]
[[ha:Kanada]]
[[hak:Kâ-nâ-thai]]
[[haw:Kanakā]]
[[he:קנדה]]
[[hi:कनाडा]]
[[hif:Canada]]
[[hr:Kanada]]
[[hsb:Kanada]]
[[ht:Kanada]]
[[hu:Kanada]]
[[hy:Կանադա]]
[[ia:Canada]]
[[id:Kanada]]
[[ie:Canada]]
[[ig:Kánada]]
[[ik:Kanada]]
[[ilo:Kánada]]
[[io:Kanada]]
[[is:Kanada]]
[[it:Canada]]
[[iu:ᑲᓇᑕ]]
[[ja:カナダ]]
[[jbo:kadnygu'e]]
[[jv:Kanada]]
[[ka:კანადა]]
[[kab:Kanada]]
[[kbd:Канадэ]]
[[ki:Canada]]
[[kk:Канада]]
[[kl:Canada]]
[[km:កាណាដា]]
[[kn:ಕೆನಡಾ]]
[[ko:캐나다]]
[[ku:Kanada]]
[[kv:Канада]]
[[kw:Kanada]]
[[ky:Канада]]
[[la:Canada]]
[[lad:Kanada]]
[[lb:Kanada]]
[[lez:Канада]]
[[li:Canada]]
[[lij:Canada]]
[[lmo:Canada]]
[[ln:Kanadá]]
[[lt:Kanada]]
[[ltg:Kanada]]
[[lv:Kanāda]]
[[mdf:Канада]]
[[mg:Kanada]]
[[mhr:Канада]]
[[mi:Kānata]]
[[mk:Канада]]
[[ml:കാനഡ]]
[[mn:Канад]]
[[mr:कॅनडा]]
[[mrj:Канада]]
[[ms:Kanada]]
[[my:ကနေဒါနိုင်ငံ]]
[[mzn:کانادا]]
[[na:Kanada]]
[[nah:Canada]]
[[nap:Canadà]]
[[nds:Kanada]]
[[nds-nl:Kannede]]
[[ne:क्यानाडा]]
[[nl:Canada]]
[[nn:Canada]]
[[no:Canada]]
[[nov:Kanada]]
[[nrm:Cannada]]
[[nv:Deeteel Bikéyah]]
[[oc:Canadà]]
[[om:Canada]]
[[or:କାନାଡ଼ା]]
[[os:Канадæ]]
[[pa:ਕੈਨੇਡਾ]]
[[pag:Canada]]
[[pam:Canada]]
[[pap:Canada]]
[[pcd:Canada]]
[[pdc:Kanadaa]]
[[pih:Kaneda]]
[[pl:Kanada]]
[[pms:Canadà]]
[[pnb:کینیڈا]]
[[ps:کاناډا]]
[[pt:Canadá]]
[[qu:Kanada]]
[[rm:Canada]]
[[rmy:Kanada]]
[[rn:Kanada]]
[[ro:Canada]]
[[roa-rup:Canada]]
[[roa-tara:Canada]]
[[ru:Канада]]
[[rue:Канада]]
[[rw:Kanada]]
[[sa:केनडा]]
[[sah:Канаада]]
[[sc:Canada]]
[[scn:Canadà]]
[[sco:Canadae]]
[[se:Canada]]
[[sg:Kanadäa]]
[[sh:Kanada]]
[[simple:Canada]]
[[sk:Kanada]]
[[sl:Kanada]]
[[sn:Canada]]
[[so:Kanada]]
[[sq:Kanadaja]]
[[sr:Канада]]
[[srn:Kanadakondre]]
[[ss:IKhanada]]
[[stq:Kanada]]
[[su:Kanada]]
[[sv:Kanada]]
[[sw:Kanada]]
[[szl:Kanada]]
[[ta:கனடா]]
[[te:కెనడా]]
[[tet:Kanadá]]
[[tg:Канада]]
[[th:ประเทศแคนาดา]]
[[tk:Kanada]]
[[tl:Kanada]]
[[to:Kānata]]
[[tpi:Kanada]]
[[tr:Kanada]]
[[ts:Canada]]
[[tt:Канада]]
[[tw:Kanada]]
[[ty:Tanata]]
[[ug:كانادا]]
[[uk:Канада]]
[[ur:کینیڈا]]
[[uz:Kanada]]
[[vec:Canada]]
[[vep:Kanad]]
[[vi:Canada]]
[[vls:Canada]]
[[vo:Kanadän]]
[[wa:Canada (payis)]]
[[war:Kanada]]
[[wo:Kanadaa]]
[[wuu:加拿大]]
[[xal:Канадин Орн]]
[[xmf:კანადა]]
[[yi:קאנאדע]]
[[yo:Kánádà]]
[[zea:Canada]]
[[zh:加拿大]]
[[zh-classical:加拿大]]
[[zh-min-nan:Canada]]
[[zh-yue:加拿大]]
[[zu:IKhanada]]
| 
