Ханбали мазһабы бетінің кодын көру

{{Діни ұйым
 | атауы       = Ханбали мазһабы
 | түпнұсқасы       = {{lang-ar|المذهب الحنبلي}}
 | эмблема        =  Ahmad bin Hanbal Name.png
 | ені         = 
 | эмблема атауы        = 
 | басқа атаулары = ханбалилік, ханбализм
 | құрылуы      = 
 | негізін салушы     = [[Ахмад ибн Ханбал]]
 | елдер         = 
 | ұлттық құрамы = 
 | тілдер          = 
 | саны    = 
 | атағы          = 
 | басшы          = 
 | көсемдері         = 
 | орынбасарлары    = 
 | штаб-квартирасы  = 
 | резиденциясы     = 
 | бас ғибадатханасы   = 
 | құрылды        = IX ғасыр
 | таратылды      = 
 | бұрын         = 
 | құрылымы      = 
 | басқару     = 
 | бөлімдері         = 
 | контроль       = 
 | ЖОО            = 
 | идеологиясы      =
 | құқықтық мектебі = 
 | сенімі  =  [[Әһл әс-Сунна|сүнни]] [[ислам]]
 | ордены          = 
 | жақтастары       = 
 | қарсыластары     = 
 | басылымдары        = 
}}

'''Ханбали мазһабы''' ({{lang-ar|المذهب الحنبلي}}, мазһаб өкілдері '''''ханбалилер''''' деп аталады, {{lang-ar|الحنابلة‎‎}}) — [[Әһл әс-Сунна|сүннетке еруші мұсылмандардың]] бүгінгі күнге дейін сақталған төрт [[фиқһ]] мектептерінің (''[[Мазһабтар|мазһаб]]'') бірі. Мазһабтың негізін қалаушы — ең әйгілі [[хадис]]танушылардың бірі [[бағдат]]тық ғұлама [[Ахмад ибн Ханбал]].

[[Ирак]] аумағында пайда болған ханбали мазһабы XI—XII ғасырларда Шам қалаларыда таралып, осы өлке ханбалилердің «екінші отанына» айналды. Шам аумағынан ханбалилік [[Исмаилия|исмаилилер]] билеп отырған және [[шафиғи мазһабы]] басымдыққа ие болған [[Мысыр]]ға таралады. [[Моңғол шапқыншылығы|Моңғол басқыншыларына]] қарсылық көрсеткендіктен, XIII ғасырға таман ханбалилер мұсылман әлеміндегі ықпалынан айырылып қалды.

Тірі кезінде Ахмад ибн Ханбал шариғи [[құқық]] бойынша бір ғана еңбек жазғандықтан, оның ілімін дамыту ісін ұлдары мен жақын шәкірттері қолына алды. Ханбали мазһабы өкілдерінің арасында Әбу Бәкр ал-Халлал, Ибн Ақил, [[Ибн әл-Жаузи]], [[Ибн Таймийа]] секілді көптеген атақты мұсылман ғұламалары болды.

Жақтаушыларының саны бойынша ханбали мазһабы төрт мазһабтың ішінде соңғы орында орналасқан. Ханбали құқық мектебі [[Сауд Арабиясы]] мен [[Катар]] мемлекеттерінің ресми мазһабы; [[Біріккен Араб Әмірліктері]], [[Оман]] сұлтанаты және [[Парсы шығанағы]]ның маңында орналасқан басқа да мемлекеттерде біршама ханбали мазһабының өкілдері тұрады. [[Ирак]], [[Сирия]], Мысыр, [[Палестина]] және [[Ауғанстан]] елдерінде ханбалилердің азғантай қауымдары бар.

== Анықтамасы ==
''[[Мазһаб]]'' деп [[Ислам]] дініндегі шариғи құқық мектептерін атайды. Ежелден мазһабтар ''асхаб әл-хадис'' («хадисті ұстанушылар») және ''асхаб әр-рай'' («жеке пікірді ұстанушылар») деген екі түрге бөлінеді. Әл-Муқаддаси, [[әш-Шаһрастани]], [[Ибн Халдун]], Ибн ән-Надим секілді ғұламалар бір ауыздан ханбали мазһабын бірінші аталған топқа жатқызған{{sfn|George Makdisi|1979|p=3—4}}. Бірақ атақты тарихшы [[Мұхаммед ибн Джәрир әт-Табари|әт-Табари]] (839—923) ханбали мектебінің мазһаб екенін, Ибн Ханбалдың құқықтанушы екенін мойындамаған{{sfn|George Makdisi|1979|p=7}}.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Әдебиет ==
* {{мақала|авторы=George Makdisi|тақырыбы=The Significance of the Sunni Schools of Law in Islamic Religious History|басылым=International Journal of Middle East Studies|баспасы=Cambridge University Press|жыл=1979|томы=10|нөмірі=1|ref=George Makdisi}}

[[Санат:Мазһабтар]]