Aller au contenu

Alɣu aseddayan i yizerfan n wemdan

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Aceggir-agi yettwag di 16 Yunyu 2021 à 15:05 sɣuṛ 105.155.34.226 (mmeslay) (→‎Imagraden)
Alɣu aseddayan i yizerfan n wemdan
Laṣel
Ameskar Agraw amatu n yeɣlanen yeddukklen
Year of creation 1948
Azemz n ufsar 1940
Azwel aẓaran Universal Declaration of Human Rights, Declaración Universal de los Derechos Humanos, 世界人权宣言, Всеобщая декларация прав человека, Déclaration universelle des droits de l'homme, الإعلان العالمي لحقوق الإنسان d 世界人權宣言
Pages 6
Characteristics
Tawsit acte juridique (fr) Suqel
Description
Part of it Charte internationale des droits de l'homme (fr) Suqel
Ansa
Tazeddayt palais de Chaillot (fr) Suqel
Taluft tagejdant izerfan n wemdan
un.org…
Eleanor Roosevelt

Alɣu aseddayan i yizerfan n wemdan d arkawel azerfan agraɣlan i d-isgensisen alɣu amgani sɣur Tuddsa n Yeɣlanen Yeddukklen deg wass n 10 dujamber 1948 deg weɣrem n Trocadero i d-izgan di temdint n Paris. Alɣu ayi ittmeslay ɣef turda n Yiɣlanen Yeddukklen ɣef izerfan n wemdan yettwaggẓen ɣer yimdanen yakk.

Alɣu aseddayan i yizerfan n wemdan yegber seg 30 n imagraden, akken i d-ssezlamay turda n ugraw amatu deg wayen yezzin ɣef yizerfan n wemdan yettunefken i yimdanen.
Alɣu aseddayan i yizerfan n wemdan i d-innulfan deg useggas n 1948 yettumeggez seg gar n yirkawalen tigraɣlanin tigejdanin n yizerfan n wemdan i tegguni tuddsa n yiɣlanen yeddukklen. Yerna tewwi adeg s wazal-is deg usaduf agraɣlan (yakk d urkawal agraɣlan n yizerfan iɣarimen d isertanen deg useggas n 1966, d arkawal agraɣlan n yizerfan idamsanen d yimettiyen d yidelsanen deg useggas n 1966). Dɣa 3 n irkawalen-a ssiliɣen-d ayen yettusemman s tfelwit n yizerfan igraɣlanen. Deg useggas n 1976 , seld mi i d-yella ulkan ɣef sin n irkawalen sɣur waṭas n yiɣlanen, tafelwit n yizerfan igraɣlanen tewwi tadusi n usaduf agraɣlan.

Amezruy

Asenfar n ulɣu

Imagraden

Amagrad 1

Akk midden ttlalan-dd d-ilelliyen d-igdayen en ulallu ed yinezgan, yettwafk asen wenẓaẓ ed unugga, aha yuccel asen ad ttemyawaḍen jar-asen es yiman en tewmat.

Amagrad 2

Akk afgan ila inezgi ad yageẓ akk inezgan ed tlelliwin ay dd-yusan deg Usussen a, war tannarfa akkma yella wawsen ines, am tennarfa ɣef ucettal niɣ aklu niɣ anaw niɣ tutlayt niɣ ajjed niɣ iẓri asertan niɣ ca en yiẓri nniḍen, niɣ inetti amuran niɣ amunay, niɣ en wagla niɣ en tlalit niɣ kra en waddad nniḍen. Rni-d ɣef mayen yizwaren, urad yettili usennuref akkma iga ɣef udasil en waddad asertan niɣ asaḍofan niɣ agramuran en kra en tmurt niɣ en wakal ay zeg d-yucka uterras, amen tella tmurt a niɣ akal a d-imezzurag niɣ saddu teɣlift niɣ war anbaḍ afulman niɣ malla tanaya en tmurt tella saddu ca en usekref.

Amagrad 3

Akk afgan ila inezgi en tudert ed tlelli ed tfatit en yiman ines.

Amagrad 4

Wer izerri usesmeɣ niɣ aseklet en wefgan manwenma yella; akklu ed tmesɣiwt ed uzenzi en yisemɣan ttwagedlen mamecma ggin.

Amagrad 5

Urad yettwazinez ca en wefgan i usennulef niɣ i kra en umuggu niɣ tamarrut tameggurzent niɣ tar-affugnant niɣ talekkawant.

Amagrad 6

Akk amdan manima yella ila inezgi ad tettwasikez tudemt nnes tasaḍofant.

Amagrad 7

Akk midden d-igdayen mnid en osaḍof, aha yella ɣer-sen yinezgi war tinuraf ad ilin saddu taggaẓt en osaḍof ɣef udasil en tugdat. Akk midden lan inezgi en taggaẓt tagdayt mgal tinuraf akkma llant ay yettreẓẓan Asussen a, aha mgal azuccen akkma yella i tnuraf am tina.

Amagrad 8

Akk afgan yella ɣer-s yinezgi ad yetter zi tegrawin en uzuref timuranin timsasayin ad t ssumunt es tmuggit ɣef tgawin ay deg yella uzekker mgal inezgan idasilanen ay d-as tewca tmenḍawt niɣ asaḍof.

Amagrad 9

Wer izerri woḍof en ca en wefgan niɣ askurmet nnes niɣ asiyeǧ nnes es tkiriṭṭ.

Amagrad 10

Akk afgan ila inezgi, es tugdut yemdan aked wiyaḍ, ad tettwaẓer tɣawsa nnes mnid en yict tsenbaḍt en uzuref d-tamezzarugt d-tamaɣadt es tezreft ed toḍrart afad ad tebḍa jar yinezgan nnes ed tsuɣan nnes ed kra en tsurdat tabekkaḍant ay zeg yettwasurda.

Amagrad 11

- Akk afgan yettwasurdan es yan obekkaḍ ila inezgi ad yettwaẓer zund imelsi ar telken tnekḍi nnes es osaḍof deg yijen osaraḍ oḍraran ay deg rad d-as ttwasɣelfent wakk tiseɣlaf yucclen i westan ines.

- Urad yettwasenkeḍ kra en wefgan fella en tigawt nnes niɣ en twagit nnes ad yegg kra en tɣawsa ay ttuɣa wer yellin d-abekkaḍ deg wakud ay deg tet yesker, saddu osaḍof amuran niɣ agramuran. Rni-dd, urad tettwager ɣef-s ca en tmarrut yeẓḍayen ugar ɣef tenni ay ttuɣa yucclen ad tettwager deg wakud en usekkir en obekkaḍ.

Amagrad 12

Wer tettaɣ kra en wefgan tmekcemt tikiriḍant di tudert tusligt nnes niɣ tawacunt nnes niɣ tazeddiɣt nnes niɣ tibratin nnes, niɣ kra en yiẓeḍḍimen ɣef tillummta ed waddur nnes. Akk afgan ila inezgi en taggaẓt tasaḍofant mgal kra am temkecmin nni niɣ iẓeḍḍimen nni.

Amagrad 13

- Akk afgan ila tilelli en omoṭṭey ed westay en weḍɣaṛ en tzeddiɣt nnes di ugensu en yibuda en yal awanak.

- Akk afgan ila inezgi ad yeffeɣ tamurt akkma tella waxxa d-tamurt nnes, altu netta ila inezgi ad ɣer-s yedwel.

Amagrad 14

- Akk afgan ila inezgi ad yeddurri di ca en tmurt nniḍen niɣ ad yarem ad deg-s yeddurri es tṛewla zi toẓẓirt.

- Wer yettlommoẓ deg yinezgi a wenn yettwaḍfaren deg uzuref ɣef kra en yibekkaḍen ilawen wer yellin d-isertanen niɣ ɣef kra en tigawin wer dd-yettisen aked yiswan en Timura Imunen ed yimenzayen ines.

Amagrad 15

- Akk afgan ila inezgi en tmuri.

- Wer izerri ad yettwasfuta ca en wefgan zi tmuri nnes es tkiriṭṭ niɣ ad yettwakerref deg yinezgi nnes ad yessenfel tamuri nnes.

Amagrad 16

- Iryazen imawaḍen ed tmeṭṭoḍin timawaḍin yella ɣer-sen yinezgi en wercal ed usenti en tewja war asekref es umentil en ucettal niɣ en tmuri niɣ en wajjed. Aha llan ɣer-sen yinezgan igdayen ɣer wercal, deg wakud en wercal, aha ɣer taggara nnes.

- Arcal wer yettili ɣas malla yella udeggi ilelli ummid en sin en midden yexsen ad reclen.

- Tawacunt d-taferdist tagamant tadasilant en wamun, aha yella ɣer-s yinezgi ad tedder es taggaẓt en wamun ed uwanak.

Amagrad 17

- Akk afgan ila inezgi ad ɣer-s yili wagla nnes netta d-awlawal niɣ es tedrawt aked yinneḍni.

- Wer izerri ad yettwakkes wagla i ca en wefgan es tkiriṭṭ.

Amagrad 18

Akk afgan ila inezgi en tlelli en weswingem ed unugga ed wajjed, tudef deg yinezgi a tlelli ad yessenfel ajjed nnes niɣ tademmawt nnes, d-awlawal niɣ aked kra en tegrawt en wiyaḍ, es toḍrart niɣ es tuffra, aha ad yessken ajjed nnes niɣ tademmawt nnes es uselmed ed tigawt ed usumed ed wedriz.

Amagrad 19

Akk afgan ila inezgi en tlelli en yiẓri ed wawal, inezgi a tudef deg-s tlelli ad yeḍfer iẓriyen war kra en temkecmin, day ad yerzu ɣef ineɣmisen ed twengam day ad ten yameẓ day ad ten yessoḍrer es tesgaynant akkma tella asel isekraf en yibuda en wakal.

Amagrad 20

- Akk afgan ila inezgi en tlelli en ummegraw amelwi ed wadaf aked tmesmunin.

- Wer izerri ad yettwakreḍ cra en wefgan ad yadef aked cra en tmesmunt.

Amagrad 21

- Akk afgan ila inezgi en wedraw deg onebbeḍ en tmurt nnes, es tarrayt tusridt niɣ ɣef ufus en yigensasen yettwafernen es tlelli.

- Akk afgan ila inezgi simantennes yellan ɣer yinneḍni ad yeṭṭef timajilin tunbizin di tmurt nnes.

- Tuxsa en weɣref d-nettat yellan d-adasil en tenbaḍt en onabaḍ, day ad yessiwel waɣref ɣef tuxsa nnes es tefranin tiwalayanin timezdagin yettwasuddsen ɣef udasil en westay amatay es tugdat jar wakk iwdan, day ad ilint es westay uffir niɣ es ca en tsekkirin tigdayin iḍekklen tilelli en westay.

Amagrad 22

Akk afgan, am yella netta d-agmam en wamun, ila inezgi en oḍakal amunay day ad yaweḍ, ɣef webrid en tgeẓẓalt tamurant ed wemyawas agramuran es wemsasa aked tuddsa en wakk awanak ed yisugam nnes, ɣer yinezgan idamsanen, imunanen aha idelsanen iy yellan d-ineẓmayen i ulallu nnes ed tigmi tilellit en tudemt ines.

Amagrad 23

- Akk afgan ila inezgi en twuri, day yella ɣer-s yinezgi en tlelli ad yefren tamajilt, day yella ɣer-s yinezgi en umahil es tfadiwin tuɣdimin igeṛṛẓen, altu netta ila inezgi en taggaẓt mgal toṛṛawt.

- Akk afgan, war kra en tannarfa, ila inezgi en teɣraḍ tigdayin ɣef twuri.

- Akk afgan isekkren kra en twuri ila inezgi en teɣraḍ tuɣdimin igeṛṛẓen ay d-as ɣa iḍekklen i netta ed twacunt nnes ict tudert d-yettasen aked ulallu en wefgan, ad ɣer-s mmernin, malla ucclen, wammaken yaḍnin en taggaẓt tamunayt.

- Akk afgan ila inezgi ad yessenta day ad yadef aked yinmula en umahil i taggaẓt en tnafut nnes.

Amagrad 24

Akk afgan ila inezgi en weswunfu ed wakuden ilelliyen, yudef deg-s ugelluy yettwagran en yisragen en twuri ed tnorẓam tisemẓoyanin es teɣraḍ.

Amagrad 25

- Akk afgan ila inezgi en yijen weswir en usadur yudan i wejbar en tdawsa ed tnuflayt i netta ed twacunt ines, yudef deg-s wučči ed warroḍ ed tzeddiɣt ed wesmagel ujjyan ed tenfiwin timunayin tukmirin, day netta ila inezgi en usseɣlef en usadur nnes deg waddaden en toṛṛawt ed waṭṭan ed tkucemt ed tujjult ed tewsar ed wayen yaḍen en temzalt en wallalen en usadur yellan d-tafellawt en temsutal yeffɣen afus nnes.

- Tayemmawt ed terbawt yella ɣer-sent yinzegi en tneṭṭoft ed tallalt tinagmaḍin. Akk irban ed terbatin ad amẓen taggaẓt tamunayt simantennes am tusa-dd tlalit nsen zeg wercal am wer dd-tusi.

Amagrad 26

- Akk afgan ila inezgi en welmad. Yuccel i uselmed ad yili d-abennan es wudrus deg iẓonaẓ imenzuten aha idasilanen. Yuccel ad yili uselmed amenzu d- asaduzan. Day yeqqen-d ad yili uselmed atiknik aha awuriyan yeggʷra i midden akk, day ad yili uselmed amattay yettwaṛẓem i midden akk es tugdat day ɣef udasil en teklalit.

- Yuccel ad yessiweḍ uselmed ed usegmi ɣer osemɣeṛ en tudemt en wefgan es timmad, ɣer usedwes en wezrekki en yinezgan en wefgan ed tlelliwin tidasilanin, ɣer usenyuddu en wemsefru ed wemsuruf ed tdukli jar yiɣerfan akk ed tegrawin ticettalanin aha tujjidin, aha ɣer usiriw en yirmuden en Timura Imunen di taggaẓt en telwit. Yella ɣer imaṛawen yinezgi amezwaru deg wefran en wawsen usegmi ay rad yettwawcen i yirban ed terbatin nsen.

Amagrad 27

- Akk afgan ila inezgi ad yedrew es tlelli di tudert tadelsant en wamun, day ad yageẓ es tẓoriwin day ad yamu deg wattas ussnan day ad yellommeẓ deg yibɣuren ines.

- Akk afgan ila inezgi en taggaẓt en tnafutin tiɣaranin tanganin ifellun zi kra en ufares ussnan, aseklan niɣ aẓoriyan ay yesker.

Amagrad 28

Akk afgan ila inezgi en yiwen unagraw amunan agramuran ay deg ɣa dewlen yinezgan ed tlelliwin yettwarin deg Usussen a d-tilawt yemdan.

Amagrad 29

- Akk afgan ila tuɣunin mnid en wamun ay deg tezmer tudemt nnes ad tegma yat tegmi tilellit tummidt.

- Akk amdan yettemsalen es yinezgan nnes ed tlelliwin nnes ad yanez ddaw en yisekraf nni igelley osaḍof waha, i oḍakal en usikez yucclen en yinezgan en midden yaḍnin ed tlelliwin nsen ed wezrekki nsen, daɣen i wesdaddat en yiswaren uɣdimen en tɣara ed unagraw unbiz ed tnafut tamatayt deg yijen wamun adimoqraṭi.

- Wer izerri di ca en waddad amekma yella ad ttwameslen yinezgan ed tlelliwin a es yat terrayt yessegdalen isuɣad ed yimenzyen en Timura Imunen.

Amagrad 30

Wer yelli deg Usussen a kra en weḍris izemren ad yettwasefru am wenn yetticcen i kra en uwanak niɣ tagrawt niɣ aterras kra en yinezgi ad ggen kra en wermud niɣ tawuri yexsen ad nedlen inezgan ed tlelliwin ay deg-s d-yusan.

Ẓeṛ daɣen

Tamselyut