იხილეთ წყარო გვერდისთვის პარანოია

{{ვიკი}}
'''პარანოია''' — ქრონიკულად მიმდინარე ბოდვითი ფსიქოზის ერთ-ერთი სახე.

==ისტორია==

[[ჰიპოკრატე]]ს დროიდან ამ ტერმინით განისაზღვრებოდა [[ფსიქიკური აშლილობა| აშლილობათა]] ფართო სპექტრი, რომელშიც ერთიანდებოდა სხვადასხვა [[ბოდვითი აშლილობები]]. [[XIX საუკუნე]]ში მოხდა პარანოიის ცალკე დაავადებად გამოყოფა, რომლის გამოვლინებებს წარმოადგენდა მომჩივნელობის, დევნის, განდიდების ან სხვა შინაარსის სისტემატიზირებული ბოდვითი იდეები [[ჰალუცინაციები]]ს გარეშე. [[ე. კრეჩმერმა]] განაზოგადა პარანოიის განვითარების კანონზომიერებები და აღწერა ავადმყოფობის განვითარებისთვის დამახასიათებელი ტრიადა: ხასიათი, გარემო და განცდა.

==ეტიო-პათოგენეზი==

მკვლევრები პარანოიას [[ენდოგენური დაავადები|ენდოგენურ დაავადებათა]] რიცხვს მიაკუთვნებენ. მიჩნეულია, რომ სხვა ფაქტორებთან ერთად გარკვეული როლი ციკლოიდურ, პიკნიკურ აგებულებასაც მიუძღვის.

==სტატისტიკა==

პარანოია ნაკლებად გავრცელებული დაავადებაა, მისი სიხშირე 0,025-0,03%-ია. ყოველი 300 000 ადამიანიდან 1 ავადდება. იგი ძირითადად 30-40 წლის ასაკში გამოვლინდება და უფრო ხშირად ქალებში გვხვდება.

==განვითარება==

პარანოია ვითარდება თანდათანობით, შემპარავად; თანდათან ხდება რეალური სიტუაციების გადამეტებული, ზეღირებულოვანი შეფასება. დროთა განმავლობაში ამ ზეღირებულოვანი იდეების მიმართ ქვეითდება [[კრიტიკა]] და ყალიბდება სისტემური ბოდვითი იდეები. ამ იდეების დასამტკიცებლად ავადმყოფები აყალიბებენ ლოგიკურ სისტემებს და ეყრდნობიან მოგონებებს, რომლებსაც არასწორ ინტერპრეტაციას უკეთებენ. ბოდვითი პროდუქციის ჩარჩოებს მიღმა ადამიანები ნორმალურ ცხოვრებას ეწევიან. ადეკვატურად იქცევიან გარემოში.

==პარანოიის ფორმები==
'''ექსპანსიური პარანოია''' - აერთიანებს ისეთი სახის პარანოიალური [[ბოდვა|ბოდვის]] ფორმებს, რომლებსაც ახასიათებთ ბრძოლა ბოდვითი დაყენებების რეალიზაციისთვის. ესაა: მომჩივნელობის, გამომგონებლობის, სამართლიანობის მაძიებლობის ბოდვები და სხვა.

'''სენსიტიური პარანოია'''  - განპირობებულია სოციალური ადაპტაციის გაძნელებით, დაუკმაყოფილებლობის, არასრულფასოვნების განცდის ბოდვით რეგისტრში  გადაზრდით. ცხოვრებისეული იმედგაცრუების, დანაკარგების მოჭარბება იწვევს დევნის პარანოიალური იდეების განვითარებას.

'''სურვილების პარანოია''' - ამის მაგალითია ბოდვა, რომლის დროსაც ავადმყოფი დარწმუნებულია რომ იგი უყვარს რომელიმე კონკრეტულ პიროვნებას და ყველაფერში ხედავს ამ პიროვნების გრძნობების გამოხატვას.

==მკურნალობა==
პარანოია, როგორც წესი, პრაქტიკულად განუკურნებელ დაავადებათა რიცხვს მიეკუთვნება, თუმცა ხანგრძლივი მკურნალობით შესაძლოა მოხდეს სიმპტომატიკის გარკვეული შერბილება. მედიკამენტურ მკურნალობაში იყენებენ ნეიროლეპტიკებსა და ტრანკვილიზატორებს.მათთან ერთად აუცილებელია ფსიქოთერაპიის გამოყენება.

==ლიტერატურა==
* ''ავლიპი ზურაბიშვილი "'''ფსიქიატრია'''";''
* ''მიხეილ ასათიანი "'''ფსიქონერვოზები'''";''
* ''გიორგი ნანეიშვილი "'''ფსიქიატრიის მოკლე კურსი'''".''

[[კატეგორია:ფსიქიატრია]]