Etiopia

Etiopia
የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ Ityop'iya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik
Standardo di Etiopia	Blazono di Etiopia
Nacionala himno:
Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya
Urbi:
Chefurbo:	Addis Ababa
Precipua urbo:	Addis Ababa
Lingui:
Oficala lingui:	Amhara
Guvernerio:
Tipo:	Republiko
· Prezidisto:	Girma Wolde-Giorgis
· Chefa ministro:	Meles Zenawi Asres
Surfaco: (27ma maxim granda)
· Totala:	1.104.300 km²
· Aquo:	0,7 %
Plusa informi:
Valuto:	Birr
Veho-latero:	dextre
ISO:	ET
	ETH
	231
Reto-domeno:	.et
Precipua religio:	kristanismo 57,7%, Islamo 30,4%

Etiopia (anciene Abisinia) esas stato en est Afrika inter Eritrea, Sudan, Kenia, Somalia e Djibuti.

Bazala fakti pri Etiopia.

Historio

En Etiopia esis trovita la maxim anciena skeleti di Homo sapiens konocata: Homo sapiens idaltu vivis en Etiopia cirkum 160 mil yari ante nun.

Dum la 8ma yarcento aK, un rejio konocata kom D'mt esis establisita en nord-Etiopia ed Eritrea. Lua chefurbo esis la nuna urbeto di Yeha. Kelka historiisti konsideras D'mt kom Afrikana rejio, e kelka altra konsideras ol un mixuro di Semita populi (rejio di Saba) kun Afrikani.

Ye 316 Greka misionero Meropius navigis alonge la litoro e, kun Frumentus, introduktis kristanismo en la regiono. Dum la 15ma yarcento on komencis l'expedicioni di Portugalani vers Etiopia.

Dum 20ma yarcento rejo Haile Selassie 1ma komencis modernigar Etiopia - nur interuptita dum la okupeso da Italia de 1936 til 1941. Britaniana ed Etiopiana soldati liberis Etiopia ye 1941 dum la Duesma Mondo-milito.

Haile Selassie 1ma esis renversita ye 1974 da Marxista militisti. La komunista-rejimo sufris kun plura rebel-stroki, seki en granda skalo, e problemi kun refujinti. Ye 1977 Somalia atakis Etiopia en Ogaden-milito ma Etiopia vinkis, kun helpo di Soviet-Uniono, Kuba e Sud-Yemen. Kun fino di Soviet-Uniono, la marxista-rejimo es vinkita ye 1991. La provinco di Eritrea divenis nedependanta 2 yari pos.

Politiko

Etiopia esas federala e parlamentala republiko. La chefo di stato esas la prezidisto, nune Girma Wolde-Giorgis. La chefo di guvernerio esas la chefa ministro, nune Meles Zenawi Asres. La prezidisto esas elektita da parlamento (Yehizbtewekayoch Mekir Bet) por 6-yara periodo. L'unesma parlamentala e regionala baloto eventis ye 1995.

La parlamento havas 2 chambri: Konsilantaro di Federuro, kun 110 membri, e Konsilantaro di Reprezentanti di Populo (Yehizbtewekayoch Mekir Bet), kun 547 membri.

Geografio

Mapo di Etiopia.

Etiopia esas la 27ma lando di mondo en totala surfaco. Granda Valo di Rift krucumas lando de sud-westo a nord-westo, ed esas cirkondata da basa tereni kovrata da stepi e mi-dezerti.

Ekonomio

Precipua artiklo: Ekonomio di Etiopia

Etiopia esas un di maxim povra landi di mondo. Agrokultivo reprezentas preske 41% di KLP. Kafeo esas la precipua produkto di exportacajo.

Demografio

Etiopiana populo kreskis de 33,5 milioni lojanti ye 1983 til 85,2 milioni lojanti ye 2007, la duesma lando en Afrika en totala populo-quanto.

Lua maxim granda urbo esas la chefurbo, Addis Ababa, kun plu kam 2,5 milioni lojanti. Altra importanta urbi esas Dire Dawa e Nazret.

Kulturo

Etiopiana populo parolas 84 lingui. La precipua esas Amhara (oficala), Oromo e Tigrinya.

Kristanismo esas la precipua religio di lando, e kristani reprezentas 61,6% di totala populo. Islamani reprezentas 32,8%