Saltar al contento

Philosophia

Modificar ligamines
De Wikipedia, le encyclopedia libere
Confucio, un philosopho notabile (1922)

Philosophia (ab grec, φιλοσοφία philosophía, "le amor del cognoscentia") esse le studio del pensamento e le justification del credentias; in definitivo, philosophar consiste de pensar o rationar super le mundo que nos habita. Ora ben, iste activitate habe aspectos differente de altere brancas del cognoscimento, in particular del scientia, viste que le philosophia disveloppa un systema de cognoscimento concrete (observation, mesura, hypothese e prediction), le philosophia va plus ultra e entra, per exemplo, in le terreno del theologia, isto es, illo explora le campo del rationes ultime, illos que le homine de forma traditional ha attribuite al divinitate.

Certemente, in determinate epochas historic le philosophia e le theologia se ha fundite e ha essite un mesme cosa, philosophos como Agustin o Thomas de Aquino habeva un conception del mundo que supponeva le preeminentia del modello christian como fonte e finalitate de tote cognoscimento human; ma, ora, in nostre epocha, le modello de cognoscimento scientific esse le predominante. Non solo le religion ha tentate limitar le philosophia; tamben lo ha facite, o lo face, regimentos politic que nos pote appellar de pensamento unic, isto es, illos que, per un motivo o per altere, limita le libertates human e, certo, le libertate de credentia e opinion.

Le philosophia esse le tentativa plus propriemente appellate "human", proque illo nasce ab un saper universal cuje attitude de contemplation reflexive es orientate circum le fundamentation intellectual de tote saper, producente un ordine particular de cognoscimentos.

Themas classic in le philosophia

Le quatre grande themas que historicamente on ha debattite in le philosophia esse

  • Le thema del cognoscimento: On demandarea si nostre maniera de contemplar e comprender lo que occurre circum nos es correcte, o si nostre sensos e nostre comprendimento reflecte de maniera exacte le Universo.
  • Le thema del existentia: Iste thema affecta nostre proprie existentia, le question que si le vita ha alcun finalitate o alcun causa, o simplemente pro responder a tal question como "proque?", "proque io?", e "in que consiste exister?" Iste cerca tracta de trovar principios orientatori ante nostre parvitate, illo tracta de resolver le senso que produce le infinitude del Universo ante nostre limites physic e mortal. Nos es ante un interrogation super nos mesme, super nostre position ante le resto del altere entitates.
  • el tema del esser: Le Ontologia es le admiration e le surprisa que causa nos eveliar nos un matino e mirar circum nos, vider le perfection del natura, le millimetric orbita de un astro o, al contrario, le rejection causate per le malitia del guerras o le intransigentia del totalitarismos.
  • Le thema del valor: Le Axiologia. Le valor es le consenso o le dissenso super lo que deberea esser, in le thema del valor se produce le grande debattos del pensamento human. Ci se tracta de themas como le libertate, le equalitate, le organisation politic e tote le ideas fundamental del humanitate, ab le quales se disveloppa aspectos partial que impregna nostre vita quotidian.

Historia

Le characteristica principal que Aristotele vede en un persona philosophe es que illo non es experte. Le sophós (le sapiens) cognosce omne cosas sin haber un ciencia specific. Su vista effunde per le mundo, su curiositate insatiabile face nos investigar non solmente le misterios del kosmos sed etiam le del physis (le natura), como le que dice respecto al homine e al societate. Post omne, le philosophe es un revelator, alicune que afasta le velo que es cubrinte le nostre oculos e cerca monstrar le objectes in le su forma e position original, operante como alicuno que trova un statua en le fundo del oceano coperite con muscos e algas, e depost, remove un per un, e monstra nos su real forma.

Para Platon, le prime attitude del philosofo es admirar ille ipse. Ab le admiration nos face le critic reflexion, lo que marca le philosophia como cerca a le veritate. Philosophar es dar significato al experientia. Assi, pote se affirmar que philosophia es le studio racional, critic e objective de omne o qualcunque del trovate del pensamento human. Hinc, le activitate philosofic es pensar rationante super lo que nos trova in le nostre circum: del natura ab le proprie mechanismos interne de rationamento. Philosophar, es, assi, non solmente cogitar super le mundo mais etiam super le propie pensamentos.


Disciplinas del philosophia

Como omne altere studia academic, le philosophia ha numerose subdisciplinas:

Systemas philosophic

Trans le seculos e paises, literalmente centos de systemas philosophic ha essite inventate, promotite, e oblidate, con plure scopos de multo specific a gigantic; isto esse un lista breve de alcun systemas notabile:

Themas relationate

Ligamines externe

  • (anglese) Philosophy Pages Paginas de philosophia ab Garth Kemerling. Utile information pro studentes del tradition philosophic occidental

Obtenite de “https://ia.wikipedia.org/w/index.php?title=Philosophia&oldid=395912”