ઇમુ

Emu Temporal range: Paleocene–present PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Paleocene - present
પર્યાવરણ સંરક્ષણ સ્થિતિ
ઓછી ચિંતાજનક  (IUCN 3.1)
વૈજ્ઞાનિક વર્ગીકરણ
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Class:	Aves
Order:	Casuariiformes
Family:	Casuariidae
Genus:	'Dromaius'
Species:	''D. novaehollandiae''
દ્વિનામી નામ
Dromaius novaehollandiae (Latham, 1790)
Sub-species
D. novaehollandiae novaehollandiae (Latham, 1790) D. novaehollandiae woodwardi D. novaehollandiae rothschildi †D. novaehollandiae diemenensis (Le Souef, 1907) Tasmanian Emu
The Emu has been recorded in the areas shown in pink.
સમાનાર્થી (વૈજ્ઞાનિક વર્ગીકરણ)/અન્ય નામ
Dromiceius novaehollandiae

ઇમુ (pronounced /ˈiːmjuː/ ^{(deprecated template)}), ડ્રોમેયસ નોવેહોલ્લાન્ડે , ઓસ્ટ્રેલિયા મૂળનું આ પક્ષી સૌથી વિશાળ અને ડ્રોમેયસ ના જીનસના સભ્યની એક માત્ર હયાતી ધરાવતું પક્ષી છે. રાટીટેના સંબંધી, ઓસ્ટ્રીચના બાદ, વિશ્વમાં ઊંચાઇની રીતે આ બીજું-વિશાળ હયાત પક્ષી છે. સુંવાળાં-પીંછાવાળા, કથ્થઇ, ઉડી ના શકતા પક્ષીઓ ઊંચાઇમાં 2 metres (6.6 ft) આટલે સુધી પહોંચી શકે છે. ઓસ્ટ્રેલિયાની તળભૂમિ પર ઇમુ સામાન્ય રીતે બધે જ જોવા મળે છે, જોકે તે અતિશળ વસ્તીવાળા વિસ્તારો, ગીચ જંગલ, અને શુષ્ક વિસ્તારોથી દૂર રહે છે. ઇમુ વિશાળ અંતરની મુસાફરી કરવા માટે ઝડપી, કરકસરવાળી દુડકી ચાલે કરે છે અને, જો જરૂર પડી તો એક સમયે કેટલાક અંતર માટે પ્રતિ કલાકે 50 કિમી (31 એમપીએચ (mph))ની ઝડપે પૂરજોશથી દોડીને પણ શકે છે. તેઓ તકવાદી રખડું હોય છે અને ખોરાકની શોધમાં લાંબુ અંતર પણ કાપી શકે છે; તેમનો ખોરાક વિવિધ પ્રકારના છોડ અને જીવાતો છે, પણ તેઓ કેટલાય અઠવાડિયા સુધી ખોરાક વગર ચલાવી શકવા માટે પણ જાણીતા છે. ઇમુ પાણીમાં બેસી શકે છે અને તે તરી પણ શકે છે.

1788માં ઇમુની પેટાજાતિ જે પહેલા તસ્માનિયાના મૂળ રહેવાસી હતા તે ઓસ્ટ્રેલિયામાં યુરોપની વસાહત બાદ વિલુપ્ત થઇ ગયા; અને તળભૂમિની પેટાજાતિની વહેંચણી પર પણ માનવીય ક્રિયાનો પ્રભાવ પડી રહ્યો છે. પૂર્વીય દરિયા કિનારા પર એકવખતે જે સામાન્ય રીતે જોવા મળતા હતા, તે ઇમુ હવે અસાન્ય થઇ ગયા છે; અને વિરોધાભાસ તો તે છે કે, ખેતીના વિકાસ અને પાણી પુરવઠાના ભંડાર માટે આંતરીક ભાગના વધવાથી ઇમુનું ક્ષેત્ર શુષ્ક પ્રદેશોમાં વધી રહ્યું છે. ઇમુના માંસ, તેલ અને ચામડા માટે ઇમુની ખેતી કરવામાં આવે છે.

વર્ગીકરણ અને વિતરણ

વસ્તી અને પ્રવાહો
સ્થળ	વસ્તી	પ્રવાહો
ઓસ્ટ્રેલિયા	630,000 થી 725,000	સ્થિર
કુલ સરવાળો	630,000 થી 725,000	સ્થિર

The Emu પહેલીવાર ધ ન્યૂ હોલ્લાન્ડ ક્રોસવારીના નામ હેઠળ આર્થર ફિલિપના વોયઝ ટુ બોટની બે માં વર્ણવામાં આવ્યું હતું, જે 1789માં પ્રકાશીત થઇ હતી. પક્ષીવિદ્યાના નિષ્ણાત જોહ્ન લાથમ દ્વારા આ જાતિઓનું નામ પાડવામાં આવ્યું હતું, જેનો નમૂનો તેને ઓસ્ટ્રેલિયાના સીડની વિસ્તાર, જેને એ વખતે ન્યૂ હોલ્લાન્ડ નામે ઓળખવામાં આવતો હતો તેના પરથી લીધો હતો. તેને ફિલીપની બુક પર સાથે કામ કરીને અને પહેલી વખત વર્ણન અને અનેક ઓસ્ટ્રેલિયન પક્ષીઓ માટે નામ આપ્યા હતા લેટિનમાં તેનું નામ "ઝડપી-પગવાળો નવો હોલ્લાન્ડ" છે. ઇમુનું સામાન્ય નામ વ્યુત્પત્તિ શાસ્ત્રના આધારે અચોક્કસ છે, પણ તે વિશાળ પક્ષી માટે ના અરબી શબ્દ પરથી આવ્યો હોવાનું મનાય છે જે પાછળથી પોર્ટુગીસ શોધકોએ ઓસ્ટ્રેલિયામાં અને નવા જીનેઆમાં ક્રોસવરી સંબંધીઓને વર્ણાવવા માટે વાપર્યો હતો. વિક્ટોરીયામાં, ઇમુ માટે કેટલાક પારિભાષિક શબ્દો છે જેમ કે બાર્રીમલ દજા દજા વુરુન્ગ ભાષામાં, માયઓયુરે જુનાઇમાં, અને કોયુર્ન જાર્ડવાડજાલીમાં. સીડની તટપ્રદેશના સ્થાનિક રહેવાસી ઇઓરા અને દારુગ આદિવાસીઓમાં તે મુરાવન્ગજ કે બીરાબયીન તરીકે જાણીતું છે.

તેના મૂળભૂત 1816 ઇમુના વર્ણનમાં, વીઇલ્લોટ બે સામાન્ય નામો માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવ્યું હતું; પહેલા ડ્રોમીસેઇયસ , પછી કેટલાક પત્તાઓ બાદ ડ્રોમાઇયસ . ત્યારબાદ આ બન્નેમાંથી કયું નામ સાચું છે તે મુદ્દે આજદિવસ સુધી વિવાદ ચાલે છે બીજું નામ વધુ સાચું લાગે છે, પણ વર્ગીકરણમાં વિવાદ તે છે કે પહેલું નામ પણ અમલમાં ચાલુ રહેવું જોઈએ, સિવાય કે તે નક્કી થઇ જાય કે આ કોઇ મુદ્રણકલાને લગતી ભૂલ હતી. નવી આધુનિક પ્રકાશનોમાં, ઓસ્ટ્રેલિયાની સરકારે ડ્રોમાનીયસ નો ઉપયોગ કર્યો છે, ડ્રોમાસેનીયસ નો ઉલ્લેખ પણ સાથે કરવામાં આવ્યો છે પણ એક જોડાણીના વિકલ્પ તરીકે.

વર્ગીકરણ

ઇમુની આંખો સોનેરી કથ્થઇને અંદરની તરફ જતા કાળી થઇ જાય છે.ગળા પરની ખુલ્લી ચામડી બલ્રશ-કાળી હોય છે.

ઇમુ તેમના સૌથી નજીકના સંબંધી કાસ્સોવરીઝ સાથે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે કાસ્સોવરીઝ કસુરીડેના પરિવારમાં આવે છે કસુરીડે રાટીટેમાં ક્રમ મુજબ સ્ટરુથીઓનીફોર્મ્સમાં આવે છે. જોકે અન્ય એક વર્ગીકરણમાં; કાસુઅરીડાઇને તેઓની પોતાની શ્રેણી કાસુઅરીફોર્મેસની અંદર વિભાજીત કરીને તેને હાલમાં સ્વીકારી લેવામાં આવ્યું છે.

યુરોપીયન વસાહતો પહેલા ઓસ્ટ્રેલિયામાં ત્રણ ભિન્ન ડ્રોમાનીયસ ની જાતિઓ બધે જોવા મળતી હતી, અને એક જાતિ તેના અશ્મિલના લીધે જાણીતી હતી. નાના ઇમુઓ- ડ્રોમાનીયસ બાયુબીનીઅયસ અને ડી. અટેર - થોડાક સમય બાદ લુપ્ત થઇ ગયા; જોકે, ઇમુ, ડી. નોવેહોલ્લાન્ડે , સામાન્ય રીતે ટકી રહ્યા. મોટાપાયે વરસાદ પડવાના આધાર મુજબ, તેમની વસ્તી દસકા થી લઇને દસકામાં અલગ અલગ હતી; ઇમુની આંદાજીત વસ્તી 625,000–725,000 છે, સાથે જ 100,000–200,000 જેટલી વસ્તી પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં અને બાકીની મોટાભાગે નવા દક્ષિણ વાલેસ અને ક્વીનટાપુમાં છે. ડી.નોવેહોલ્લાન્ડે ડીઇમેનેન્સીસ , એક પેટાજાતિ જેને તસ્માનિયા ઇમુના નામે જાણીતી છે, તે 1865ની આસપાસ વિલુપ્ત થઇ ગઇ. 20મી સદીમાં ઇમુઓને તસ્માનીયાથી થોડે દૂરના મારીયા ટાપુ અને દક્ષિણ ઓસ્ટ્રેલિયાના કાંગારું ટાપુથી પણ પરિચિત કરાયા હતા. કાંગારું ટાપુના પક્ષીઓએ ત્યાં સંવર્ધન કરી વસ્તીમાં વધારો કર્યો છે. મારીયા ટાપુની વસ્તી મધ્ય-1990 સદીમાં વિલુપ્ત થઇ ગઇ.

ઓસ્ટ્રેલિયામાં વિલુપ્ત થયેલી ત્રણ પેટાજાતિઓ

• દક્ષિણપૂર્વમાં, ડી. નોવેહોલ્લાન્ડે નોવેહોલ્લાન્ડે , સંવર્ધનના સમયે તેનો કંઠ સફેદ રંગનો થઇ જાય છે;
• ઉત્તરમાં, ડી. નોવેહોલ્લાન્ડે નોવેહોલ્લાન્ડે , પાતળું અને ઝાંખું; અને
• દક્ષિણ પશ્ચિમમાં, ડી. નોવેહોલ્લાન્ડે રોથસચેલ્ડી , કાળા રંગનું, તેમનો કંઠલો સંવર્ધન સમયે નથી હોતો.

વર્ણન

ટ્રાડાકલ ગોઠવણમાં ઇમુને ખાલી ત્રણ જ અંગૂઠા હોય છે; દોડવા માટે આમ કરવાની ક્રિયા અન્ય જાતિઓના પક્ષીમાં પણ આમ કરાય છે, જેમ કે બસ્ટર્ડો અને ક્વેલો. ઓસ્ટ્રીચને માત્ર બે અંગૂઠા જ હોય છે.

ઇમુનું હાડપિંજર

પૂર્વીય ઓસ્ટ્રેલિયામાં એક ખેતરની અંદર ફરતા કેટલાક ઇમુ

ઓસ્ટ્રેલિયા, વીક્ટોરીયા, ચાલતું એક ઇમુ

ઇમુ એક વિશાળ પક્ષી છે. સૌથી વિશાળ પક્ષી લગભગ 150 to 190 centimetres (59–75 in) ઊંચાઇમાં,1 to 1.3 metres (3.3–4.3 ft) ખાભા સુધી પહોંચી શકે છે. ઇમુનું વજન 18 and 48 kilograms (40 and 106 lb) વચ્ચે રહે છે.

તેને અવશેષરૂપ નાની પાંખો અને લાંબું ગળું અને લાંબા પગ હોય છે. તેઓની સૌથી વધુ ઝડપે દોડવાની ક્ષમતા છે, પ્રતિ કલાકે 48 કિમી (30 એમપીએચ (mph)), જેની પાછળ કારણભૂત છે તેમના ઊંચી પ્રકારના વિશિષ્ટ બસ્તિ અવયવોની સ્નાયુરચના. તેમના પગમાં ખાલી ત્રણ જ અંગૂઠા હોય છે અને તેવી જ રીતે હાઠકાની સંખ્યાને પણ તે રીતે અનુરૂપ બની અને પગના સ્થાયુઓની સાથે જોડાયેલ છે; તેમના નીચાના પગની પાછળ ગેસ્ટ્રોસ્નેમીયસ સ્થાયુઓ હોય છે આવા સ્નાયુ ધરાવતા તેઓ એક માત્ર પક્ષીઓ છે. જેવી રીતે ઉડાણના સ્નાયુઓનો ઉડાતા પક્ષીઓ માટે જે ફાળો છે તેવી રીતે ઇમુના બસ્તિ અવયવના સ્નાયુઓનો સંપૂર્ણ શરીર પર સમાન ફાળો છે. તેઓની સુંવાળી ચાંચ, ચરવા માટે અનુકૂળ હોય છે.

માથું અને ઉપરનું ગળું

ઇમુની ગરદન ઝાખાં વાદળી રંગની અને ઉપરથી નીચે સુધી દેખાય તેવા છૂટાછવાયેલા પીછાંઓવાળી હોય છે. તેમના કથ્થઇ થી ભૂખરા-કથ્થઇ પીછાં તેમને વાળથી ભરેલા હોય તેવો દેખાવ આપે છે; તેમના કાળા રંગના પીંછા પતળા અને અણીયારા હોય છે. સૌર વિકિરણ તેમના પીંછાની ટોચોથી શોષાઇ જાય છે, અને તેમના છૂટા-જૂથાયેલા અંદરના પીંછા ચામડીથી અલગ હોય છે. જેના કારણે ચામડી પર એક આવરણ બને છે જે ગરમીના પ્રવાહને ચામડી સુધી જતા રોકે છે, જે પક્ષીને દિવસની ગરમીમાં પણ સક્રિય રહેવાની છૂટ આપે છે. ઇમુના પીંછા એક અજોડ પીંછા છે તે એક જ પાતળા પીંછામાંથી બે રચી ઉત્પન્ન થતા હોય છે. બન્ને લિંગનો દેખાવ એકસરખો જ હોય છે.

અતિશય ગરમ દિવસે, ઇમુઓ તેમના શરીરના તાપમાનની જાળવવા માટે હાંફે છે, તેઓની જીભો ઠંડા કૂલરની જેમ બાષ્પીભવનનું કામ કરે છે અને, અન્ય કેટલીક જાતિઓ કરતા વિપરીત, નીચા સ્તરના કાર્બન ડાયોક્સાઇડ,એલકાલોસીસના કારણે લોહીમાં હાજર રહતો નથી. ઠંડા હવામાનમાં સામાન્ય શ્વાસોચ્છ્વાસ માટે, તેઓની પાસે મોટા, વિવિધ ગડીવાળા નાક સંબંધી માર્ગો છે. ઠંડી હવા જ્યારે ફેફસામાંથી પસાર થાય છે ત્યારે ગરમ થઇ જાય છે, અને આ ગરમી નાકના ભાગમાંથી બહાર નીકળી જાય છે. શ્વાસ બહાર કાઢતી વખતે, ઇમુના ઠંડા નાક સંબંધી ટર્બીનટેસ પ્રવાહી રૂપી ભેજને હવામાં પાછું ફેંકે છે અને તેને ફરીથી ઉપયોગમાં લેવા માટે શોષી લે છે.

તેઓ બૂલંદ ગર્જના કરતો, પડધમવાળો, અને ડરકાવતો અવાજ ધરાવે છે જે 2 kilometres (1.2 mi) દૂરથી પણ સાંભળી શકાય છે. તેની 30 cm (12 in) લાંબી અને પતળી-દિવાલોવાળી ફુલેલી ગરદનની કોથળીમાંથી આ ગર્જના કરતો અવાજ ઉત્પન્ન થાય છે.

પરિસ્થિતિ વિજ્ઞાન અને વર્તન

ઇમુ સમગ્ર ઓસ્ટ્રેલિયાની અંદર તેના કુદરતી નિવાસસ્થાનો પર રહે છે, જોકે તેઓ સ્કલેરોફીલના જંગલો અને સવાના વુડલેન્ડમાં વધુ સામાન્ય પણે જોવા મળે છે, અને વસ્તીવાળા અને અતિશળ શુષ્ક વિસ્તારમાં, ભેજવાળા સમયને બાદ કરતા ક્યારેક જ જોવા મળે છે. ઇમુ જોડીમાં મુસાફરી કરવાને પ્રધાન્ય આપે છે, અને જ્યારે તેઓ ધણા મોટા ટોળામાંથી આવતા હોય છે ત્યારે, આ એક સામાન્ય સામાજિક વ્યવહાર જે ખાવાના સ્ત્રોતની તરફ સમાન જરૂરીયાતોના લીધે ઉત્પન્ન થાય છે. તેવું દેખવામાં આવ્યું છે કે ઇમુ, વિશાળ ખોરાકના વિસ્તારો સુધી પહોંચવા માટે લાંબુ અંતર કાપ્યું હોય. પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં, ઇમુની ગતિવિધિઓ એક નિશ્ચિત મૌસમ આધારીત દાખલો અનુસરે છે, ગરમીમાં ઉત્તરમાં અને ઠંડીમાં દક્ષિણની તરફ તેઓ જાય છે. પૂર્વીય દરિયા કિનારા પરના ઇમુઓ આ પ્રવાસના નમૂનાને અનુસરતા હોય તેવું જોવા નથી મળ્યું. ઇમુઓ જરૂર પડે ત્યારે તરી પણ શકવામાં પણ સક્ષમ છે.

જોકે મનુષ્યના રહેઠાણોની પાસે જતા ઇમુ સાવચેત થઇ જાય છે, ઇમુઓ જંગલમાં ખોરાકની લાલચે નાનકડી ટોળીના મનુષ્યોના ઉશ્કેરવાથી પાસે આવવા માટે જાણીતા છે, જોકે, ખોરાક ના પણ આપવામાં આવ્યો હોય તો પણ, તેઓ તેમની મદદ કરવા માટે હંમેશા આગ્રહી હોય છે.

ખોરાક

એક ઇમુ નદીના બંધની નજીકના ધાસને ચાર તરીકે લે છે.

ઇમુઓ ચરવામાં એક દૈનિક નમૂનાને આપનવતા હોય છે. તેઓ વિવિધતાપૂર્ણ દેશી અને વપરાશમાં લેવામાં આવતા છોડની જાતોને ખાય છે, તેઓ જે પ્રકારના છોડોને ખાય છે તે ઋતુ પ્રમાણે છોડની સુલભતા પર આધારીત હોય છે. તેઓ જીતુંઓ પણ ખાય છે, જેમાં તિત્તીધોડાઓ અને તમરાઓ, લેડી બર્ડ્સ, સોલ્જર અને સાલ્ટબુશ ઇયળો, બોગોન્ગ અને કોટન બોલ મોથ ઇયળ અને કીડીઓનો સમાવેશ થાય છે. પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં, ખોરાકની પસંદગીની ઇમુઓની મુસાફરીમાં જોવામાં આવ્યું છે કે: વરસાદ પડે તે પહેલા તેઓ અકાકીયા અનેયુરાના માંથી બીજ ખાય છે,ત્યારબાદ તેઓ તાજું ધાસ અને ઇયળો ખાય છે; શિયાળામાં તેઓ કાસ્સીઆ ના પત્તાઓ અને સીંગોને ખાય છે ;વસંતઋતુમાં, તેઓ તિત્તીધોડાઓ અને સાન્ટાલુમ એકુમીનટુમ ના ફળોને ખાય છે: એક ક્યાન્ડોન્ગની જાત. ઇમુ મોટા જીવતા બીજોના વિખેરવાના એક મહત્વના કર્તા તરીકેની સેવા બજાવે છે, જે ફૂલોની જૈવ વિવિધતામાં ફાળારૂપ છે.

ઇમુને છોડાના પદાર્થના પાચનમાં કાંકરા અને પથ્થરોની મદદની જરૂર પડતી હોય છે. આમાંથી કોઇ વ્યક્તિગત પથ્થર વજનદાર 45 g (1.6 oz) પણ હોઇ શકે છે અને આવા કેટલાય 745 g (1.642 lb) પથ્થરાઓ એક વખતે તેઓની છાતીમાં હોઇ શકે છે. તેઓ કોલસો પણ ખાય છે, જોકે વૈજ્ઞાનિકો હજી સુધી આની પાછળનું ચોક્કસ કારણ શોધી નથી શક્યા.

સંવર્ધન

ઇમુનું ઇંડું

ઇમુના બચ્ચાના શરીર પર લાંબી સમાતંર રેખાઓ હોય છે જે તેમને છલાવરણમાં મદદરૂપ થાય છે.

ઇમુઓ તેમના સંવર્ધન માટેની જોડીઓ ઉનાળાના મહિનાઓ એટલે કે ડિસેમ્બર અને જાન્યુઆરીમાં બનાવે છે, અને મોટાભાગે પાંચ મહિનાઓ સુધી એકબીજાની સાથે રહે છે. સમાગમ મે અને જૂનના ઠંડા મહિનાઓમાં કરવામાં આવે છે. સંવર્ધનના સમય દરમિયાન, નર પંખી અંત:સ્ત્રાવોના બદલાવનો અનુભવ કરે છે, જેમાં લુટેઇનીંઝીંગ અંત:સ્ત્રાવમાં અને ટેસ્ટ્રોસ્ટેરોન વધારો થવાથી, અને તેઓના વૃષણો આકારમાં બેગણા થઇ જાય છે. નર પક્ષીઓનો ખોરાક ઓછો થઇ જાય છે અને તેઓ છાલ, ધાસ, લાકડીઓ અને પત્તાઓથી અપૂર્ણ-આશ્રયવાળો પોલો કામચલાઉ માળાને જમીનમાં બાંધે છે. તેમના જોડીદારો પ્રત્યેક દિવસે કે બે દિવસે મળે છે, અને દરેક બીજા કે ત્રીજા દિવસે મહિલા પક્ષી સરેરાશ 11 ઇંડાઓ (અને વધુમાં વધુ 20) મૂકે છે દરેક ઇંડું ખુબ જ મોટું, જાડા-કવચવાળા, ધેરા-લીલા રંગનું હોય છે. વરસાદ પડવાની સાથે ઇંડાઓની સંખ્યામાં ફેરફાર આવે છે. સરેરાશ ઇંડાઓ 134 by 89 millimetres (5.3 in × 3.5 in) અને વજન વચ્ચે 700 and 900 grams (1.5 and 2.0 lb), જેનાથી અંદાજે ઇંડાઓ જથ્થા અને વજનને અનુરૂપ 10-12 બચ્ચા હોય છે. પ્રથમ વખત તેવી ધટના બની કે જેમાં જનનિકરીતે ઓળખી શકાય તેવા એવીયન જોડકાઓ ઇમુમાં હોય છે તેવું સાબિક કરી પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યા.

પુરુષો તેમના સાથી દ્વારા ઇંડા મૂકવાની શરૂઆત કર્યા બાદ તેઓ ઇંડા સેવવાની ઇચ્છુક થાય છે, અને ઇંડા મૂકવાનો સમય પૂરો થાય તે પહેલા ઇંડા પર બેસવા લાગે છે. આ સમયથી, તે ખાવાનું, પાણી પીવાનું, કે મળત્યાગ કરવાનું છોડી દે છે, અને ઇંડાનો વારો બદલાવા માટે જ ઇંડા પરથી ઊભા થાય છે, જે તે એક દિવસમાં 10 વાર કરે છે. આઠ અઠવાડિયા સુધી ઇંડાનું સેવન કર્યા બાદ, તે તેનું ત્રીજો ભાગનું વજન ગુમાવે છે અને શરીરની જમા કરેલી ચરબી અને માળામાંથી તે જેટલે સુધી પહોંચીને સવારની ઝાંકળ મેળવી શકે તેની પર તે જીવે છે.પ્રારંભિક સાથીદારના-બંધન હોવા છતાં, અન્ય કેટલાક ઓસ્ટ્રેલિયન પક્ષીઓ, જેવા કે સુપર્બ ફેરી-વરેન, ઇમુઓમાં બેવફાઇ માન્ય છે: જ્યારથી નર પંખી ઇંડાનું સેવન શરૂ કરે છે, નારી પંખી અન્ય નર પંખીઓ સાથે સમાગમ કરી એક થી વધુ વખત ઇંડા મૂકે છે; જોકે, ઇંડાનું સેવન કરતી વખતે તેમાંથી અડધાથી વધુ બચ્ચાઓના પિતા કોઇ બીજું પણ હોઇ શકે છે, કે તેવું પણ બને કે તેમાંથી કોઇ પણ જોડીદારના આ ઇંડા ના હોય કારણ કે ઇમુઓ પરોપજીવી ઇંડા સેવનને પ્રદર્શિત કરે છે. કેટલીક મહિલા ઇમુઓ બચ્ચાં જ્યાં સુધી ઇંડામાંથી બચ્ચાં બહાર ના આવે ત્યાં સુધી માળામાં રહે છે અને માળાનું રક્ષણ કરે છે, પણ મોટા ભાગની મહિલા ઇમુઓ માળાના વિસ્તારને સંપૂર્ણરીતે છોડી બીજો માળો કરવા માટે જતી રહે છે; અને સારી ઋતુમાં, મહિલા ઇમુ ત્રણ વખત માળો બાંધે છે.

ઇંડાનું સેવન કરતા 56 દિવસ લાગે છે, અને નર પંખીઓ ઇંડામાંથી બચ્ચાં બહાર આવે તેના થોડા સમય પહેલા જ ઇંડાનું સેવન કરવાનું છોડી દે છે. ઇંડામાંથી નવા નીકળેલા બચ્ચાંઓ ખૂબ જ ચંચળ હોય છે અને થોડાક દિવસોની અંદર તેઓ આ માળો છોડી દે છે. તેઓ અંદાજે ઊંચાઇ 12 centimetres (5 in) પર ઊભા રહે છે, વજન .5 kg (18 oz), અને છલાવરણ માટે તેમના શરીર પર લાક્ષણિક કથ્થઇ અને ક્રિમ રંગની પટ્ટીઓ હોય છે, જે થોડાક મહિનાઓ કે તે પછી જતી રહે છે. નર પંખી મોટા થઇ રહેલા બચ્ચાઓ જોડે 7 મહિનાઓ સુધી રહે છે, તેમનું રક્ષણ કરે છે અને તેમને ખોરાક કઇ રીતે શોધવો તે શીખવે છે. બચ્ચાંઓ ખુબ જ ઝડપથી મોટા થઇ જાય છે અને 5-6 મહિનામાં સંપૂર્ણપણે-વિકસી જાય છે; તેઓ તેમના પરિવારના સમૂહ જોડે બીજા 6 મહિના કે તેથી વધુ સમય સુધી સાથે રહે છે જેથી તે સંવર્ધનની બીજી ઋતુ પહેલા છૂટા પડી શકે. જંગલમાં, ઇમુ 10 થી 20 વર્ષની આયુ સુધી જીવે છે; સંરક્ષણમાં આ પક્ષીઓ જંગલ કરતા વધુ લાંબા સમય સુધી જીવત રહે છે.

માનવીઓ સાથેનો સંબંધ

સંરક્ષણની સ્થિતિ

મૂળ ઇમુ કોલર, જે ઇમુની જિજ્ઞાસાને ઉશ્કેરીવા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે.

થારગોમીન્ડાહ, એસડબલ્યુ (SW) ક્વીન્સલેન્ડ

દેશના ઓસ્ટ્રેલિયનો દ્વારા અને પહેલાના યુરોપીયન વસાહાતીઓ દ્વારા ઇમુઓનો ઉપયોગ ખોરાકના એક સ્ત્રોત તરીકે કરાતો હતો. આદિવાસીઓ આ પક્ષીને પકડવા માટે વિવિધ રીતોનો ઉપયોગ કરતા હતા, જેમાં આ પક્ષીઓના પાણીના ખાડામાં પાણી પીતા હોય ત્યારે તેમને ભાલાથી મારીને, તેમના પાણીના ખાડામાં ઝેર ભેળવીને, ઇમુને જાળી દ્વારા પકડીને, અને ઇમુના બોલવાના અવાજની નકલ કરી તેમનું ધ્યાન ખેંચી કે પીંછાવાળા એક દડા વડે અને કપડાની પોટલી ઝાડથી લટકાવીને તેમને પકડવાતા હતા. યુરોપીયનો ઇમુઓને ખોરાક મેળવવા માટે અને ખેતીમાં તેમનાથી થતી દખલને દૂર કરવા કે દુષ્કાળના સમયે પાણીની શોધમાં નીકળેલા ઇમુઓને તેમની વસાહતોમાં ધૂસવાથી રોકવા માટે મારતા હતા. 1932માં પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં થયેલું ઇમુ યુદ્ધ, જ્યારે સખત ઉનાળાના સમયે ઇમુઓનું ટોળું કામ્પીઅનને ખાવા માટે આવ્યું તો તે શહેરના રહેવાસીઓ ખુબ જ ડરી ગયા અને તેમને ત્યાંથી બહાર નીકાળવાનો રહેવાસીઓનો પ્રયત્ન પણ અસફળ રહ્યો હતો. જોહ્ન ગોયલ્ડે તેમની ચોપડી હેન્ડબુક ટુ ધ બર્ડ્સ ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયા માં, જે 1865માં પ્રથમ વખત બહાર પડી હતી, તેમાં તેમને તસ્માનીયામાંથી ઇમુના ગુમવવાની બાબતે દુખ વ્યક્ત કર્યું હતું, તે વખતે તસ્માનીયામાં ઇમુ અસામાન્ય બની ગયા હતા અને ત્યારબાદ તે લુપ્ત થઇ ગયા; તેમને નોંધ્યું કે સીડનીના આસપાસના પ્રદેશમાં ઇમુ હવે સામાન્ય રીતે જોવા નથી મળતા અને, આ જાતિને સુરક્ષિત કાનૂની સ્થિતિ આપવી જોઇએ તેવો વિચાર વ્યક્ત કર્યો. વાતાવરણ રક્ષણ અને જૈવવિવિધતા સંરક્ષણ કાયદા 1999 હેઠળ ઓસ્ટ્રેલિયામાં જંગલી ઇમુઓને ઔપચારિક રક્ષણ આપવામાં આવ્યું છે. આઇયુસીએન(IUCN) તેમની સ્થિતિના દરોને મુજબ તેની ખુબ જ ઓછી અસર થઇ છે. તેઓનો ધટના ક્રમ વચ્ચે છે 1,000,000 to 10,000,000 km² (390,000–3,860,000 sq mi), અને 1992ના એકવસ્તી અંદાજ મુજબ તે 630,000 અને 730,000ની વચ્ચે હતો.

જોકે ઓસ્ટ્રેલિયાની તળભૂમિ પર ઇમુઓની વસ્તી અત્યારે વધી છે પહેલાની યુરોપીયન વસાહતોના પ્રમાણમાં, કેટલીક જંગલી વસ્તી સ્થાનિક વિનાશના ભય હેઠળ નાના વસ્તીઓ વિનાશના ભયમાં આવી ગઇ છે. નાની વસ્તીઓના ડરમાં આગળ વધવાની છૂટ અને કુદરતી આવાસના વિસ્તારોના ટુકડા થવા, ઇરાદાપૂર્વકનો સંહાર, વાહન સાથે ટક્કરાવવું, અને જુવાન અને ઇંડાઓનો શિયાળ, જંગલી અને પાલતૂ કૂતરાઓ અને જંગલી ભૂંડોથી થતો શિકાર સમાવિષ્ટ છે. નવા દક્ષિણ વેલ્સ ઉત્તર દરિયા કિનારાના બાયોરીજન અને પોર્ટ સ્ટેફેન્સની જુદી પડેલી ઇમુની વસ્તીને નવી દક્ષિણ વેલ્સની સરકાર દ્વારા ભયની સૂચિમાં મૂકવામાં આવી છે.

આર્થિક કિંમત

અમુક પ્રદેશોના મૂળ વતનીઓ માટે ઇમુ, માંસનો એક મહત્વનો સ્ત્રોત હતો. ઇમુની ચરબીનો ઉપયોગ જંગલી દવા તરીકે થતો હતો, અને તેને ચામડી પર ધસવામાં આવતું હતું. તે મૂલ્યવાન ઊંજણ તરીકે પણ ઉપયોગમાં લેવાતું હતું. ધાર્મિક વિધિ માટે શરીરના સુશોભનમાં તેને ગેરુઆ રંગ સાથે ભેળવીને પારંપરિક રંગ બનાવવામાં આવતો હતો, સાથો સાથ લાકડાના સાધનોને અને કુલામોન જેવા વાસણોને તેલ લગાડવા માટે પણ તે વપરાતું હતું.

ઇમુને કઈ રીતે રાંધવું તેનું એક ઉદાહરણ મુખ્ય ઓસ્ટ્રેલિયાના અર્રેર્ન્ટે માંથી આવ્યું જેને ત્યાં કેરે અનકેર્રે કહે છે.

"Emus are around all the time, in green times and dry times. You pluck the feathers out first, then pull out the crop from the stomach, and put in the feathers you've pulled out, and then singe it on the fire. You wrap the milk guts that you've pulled out into something [such as] gum leaves and cook them. When you've got the fat off, you cut the meat up and cook it on fire made from river red gum wood."

યુએસ, વર્જીનીયા, વોરેન્ટોન નજીક વર્જીનીયાની ઇમુ ખરીદ સહયોગ ખાતે ઇમુની ફ્રેમ

1987માં પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં વેપારની રીતે ઇમુની ખેતીની શરૂઆત થઇ અને 1990માં કતલ કરવાની પ્રથમ ઘટના બની હતી. ઓસ્ટ્રેલિયામાં, જથ્થા પ્રમાણેના ઉછેર આધારીત વેપારી ઉદ્યોગ ચાલે છે અને તસ્માનીયાને બાદ કરતા તમામ રાજ્યોને જંગલી ઇમુના રક્ષણ માટે સરકારી પરવાનગીની જરૂર પડે છે. ઓસ્ટ્રેલિયાની બહાર, ઇમુઓની ખેતી ઉત્તર અમેરિકામાં મોટા પાયે થાય છે, યુએસના લગભગ 1 મિલિયન પક્ષીઓની સાથે યુએસ, પેરુ, અને ચીન, અને અન્ય દેશોમાં ઓછી માત્રામાં ઇમુની ખેતી થાય છે. ઇમુઓ કેદમાં સારી રીતે સંવર્ધન કરે છે, અને તેઓને વિશાળ ખુલ્લા વાડાઓમાં રાખવામાં આવે છે જેથી તેમના પગ અને પાંચનની પ્રશ્નો જે તેમની અસક્રિયતાને સાથે થતા હોય છે તેને દૂર કરી શકાય. ગોચર દ્વારા તેઓનો ખાસ અનાજનો ખોરાક વધારે આપવામાં આવે છે, અને તેમનું 50-70 અઠવાડિયાની ઉંમર કતર કરવામાં આવે છે. તેઓ દિવસમાં બે વાર જમે છે અને દરેક ભોજન વખતે છૂટા છૂટવાનું પસંદ કરે છે.2.25 kilograms (5 lb)

ઇમુઓની ખેતી મૂળ રીતે તેઓના માંસ, ચામડા, અને તેલ માટે કરવામાં આવે છે. ઇમુનું માંસ અન્ય ચરબી વગરના માંસની સરખામણીમાં, એક ઓછી-ચરબીવાળું (1.5 કરતા પણ ઓછી ચરબી), અને કોલેસ્ટ્રોલ 85 mg (મીલી ગ્રામ)/100 g (ગ્રામ) વાળું માંસ છે. મોટા માત્રાનો ઉપયોગી ભાગો( સૌથી સારો કાપો જાંધ અને વિશાળ સ્નાયુના ડ્રમ કે નીચેના પગમાંથી મળે છે) છે, કાળું માંસ, જેમ અન્ય કોઇ ખોરાક માટેના પક્ષીપાલનમાં હોય છે તેમજ; યુએસડીએ (USDA) દ્વારા ઇમુના માંસને રસોઇ માટે લાલ માંસ તરીકે ગણતરીમાં લેવાય છે કારણ કે તેનો લાલ રંગ અને પીએચ (pH)ની માત્રા ગૌમાંસ સાથે મળતા આવે છે, પણ તપાસના કારણોના લીધે તેને પક્ષીપાલનની ગણતરીમાં લેવાય છે. ઇમુની ચરબીને તેલના ઉત્પાદન માટે ઓગાળવામાં આવે છે જે સૌદર્યપ્રસાધનો, આહાર પૂર્તિઓ, અને રોગ નિવારક ઉત્પાદનોને બનાવવા માટે ઉપયોગી છે. કેટલાક પુરાવાઓ બતાવે છે કે આ તેલમાં પ્રતિ-દાહક ગુણ ધર્મો છે; જોકે યુએસ (US) ખોરાક અને ઔષધિ પદાર્થ શાસનની નજરે શુદ્ધ ઇમુ તેલના ઉત્પાદનો એક અનમાન્ય ઔષધિ છે. ઇમુના ચામડામાં એક લાક્ષણિક નકાશી દેખાવ હોય છે, જે તેની ચામડીમાં પીછાંની રોમકૂપના ઉગવાના વિસ્તારના કારણે બનતો હોય છે; મોટાભાગે અન્ય ચામડાઓની સાથેના જોડાણમાં, નાની વસ્તુઓ જેવી કે પાકીટો અને ચંપલોમાં આ ચામડાનો ઉપયોગ થાય છે. પીછાંઓ અને ઇંડાઓનો ઉપયોગ સુશોભન કળાઓમાં અને હસ્તકળામાં થાય છે.

મનુષ્યો પર હુમલાઓ

ઓસ્ટ્રેલિયામાં ઇમુના હુમલાઓ અસામાન્ય છે પણ તેવી ધટનાઓ થઇ છે. વેજ ટેલ્ડ ગરુડ દ્વારા જ્યારે ઇમુ પર હુમલો થાય છે તો તે વાંકીચૂકી સ્થિતિમાં હુમલાને અટકાવવા માટે ઊભું રહે છે, કે નજીકની પહોંચવાળી લાતનો ઉપયોગ કરે છે. 1932માં પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં ઇમુઓ ખેતરની હદમાં અવરજવર કરતા હતા, ત્યારે ઇમુ યુદ્ધથી તેમને બહાર નીકાળવા માટે લશ્કરને બોલવવામાં આવ્યું હતું. ઇમુ દ્વારા મનુષ્યો પર હુમલો થયો હોય તેવા બે દસ્તાવેજો છે.

સાંસ્કૃતિક સંદર્ભો

ચિત્ર:Emu stamp.png

નવા દક્ષિણ વેલ્સની 100મી વર્ષગાંઠની ટીકીટ

ઓસ્ટ્રેલિયન આદિવાસીઓની પૌરાણિક કથામાં ઇમુ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે, જેમાં સમાવેશ થાય છે એકસુષ્ટિની રચનાની પુરાણકથાના યુવાઅલાર્રી અને એનએસડબલ્યુ (NSW)માંના અન્ય સમૂહોની જેમનું કહેવું હતું કે ઇમુના ઇંડાને આકાશમાં ફેકવાથી સૂર્યનો બન્યો હતો; પક્ષીના રૂપકને લઇને પણ આસપાસના આદિવાસીઓના સમૂહોમાં સંખ્યાબંધ હેતુ કથાઓ કહેવામાં આવતી હતી. મધ્ય ઓસ્ટ્રેલિયાના કુર્ડાઇટ્ચ માણસને ઇમુના પીછાંના બનેલા ચંપલો પહેરવાનું કહે છે જેથી તેમના પગચિન્હો છૂપાવી શકાય. સમગ્ર ઓસ્ટ્રેલિયાના કેટલીય આદિવાસી ભાષાના સમૂહોમાં એક દંતકથા પ્રમાણે આકાશગંગાની કાળી રેતાળ ગલીઓ એક વિશાળ ઇમુને દર્શાવે છે.

ઇમુ લોકપ્રિય છે પણ બિનઅધિકારીક રીતે તેને ઓસ્ટ્રેલિયાના પ્રાણીસમૂહના પ્રતીક- રાષ્ટ્રીય પક્ષી તરીકે ગણવામાં આવે છે. ઓસ્ટ્રેલિયાના લશ્કરના કોટ પર ખેપિયા કવચ તરીકે ઇમુ લાલ કાંગારું સાથે જોવા મળે છે અને હથિયારના એક ભાગ તરીકે ઓસ્ટ્રેલિયના 50 સેન્ટના સિક્કા પર પણ જોવા મળે છે. તે સંખ્યાબંધ ઓસ્ટ્રેલિયન ટપાલ ટિકિટો પર દેખાય છે 1888થી બહાર પડેલી સંઘરાજ્યના પહેલાના નવા દક્ષિણ વેલ્સની 100મી વર્ષગાંઠની ટિકિટ, જે 2 પેન્સ વાદળી ઇમુના રૂપકવાળી ટિકિટ, એક 36 સેન્ટ ટિકિટ 1986માં બહાર પડેલી, અને એક 1.35 ડોલર ટિકિટ 1994માં બહાર પાડવામાં આવી હતી. ઓસ્ટ્રેલિયન ઓછા વજનવાળા ઘોડાની ટોપી પર ઇમુના પીંછાની કલગીથી સુશોભિત કરાય છે જે ખૂબ જ પ્રખ્યાત છે.

ઓસ્ટ્રેલિયામાં લગભગ 600 રાજપત્રિત સ્થાળોના નામ ઇમુના નામથી છે જેમાં પર્વતો, તળાવો, નદીની ખાડીઓ, અને શહેરોના નામનો સમાવેશ થાય છે. 19મી અને 20મી સદીઓ દરમિયાન, ધણી ઓસ્ટ્રેલિયન કંપનીઓ અને ઘરવપરાશના ઉત્પાદનોએ આ પક્ષીના નામ પરથી તેમના ઉત્પાદનોના નામ રાખ્યા; ઉદાહરણ માટે, પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં, ઇમુના છાપની બીયર 20મી સદીથી ઉત્પાદિત થઇ રહી છે. સ્વાન બ્રેવેરીએ ઇમુની છાપની બીયરની હારમાળાનું ઉત્પાદન કરવાનું ચાલું રાખ્યું છે. ઇમુ-ઓસ્ટ્રેલિયા પક્ષીવિદ્યા , ત્રૈમાસિક બારીક-સમાલોચના કરતું પ્રકાશન છે જે રાજવી ઓસ્ટ્રેલિયન પક્ષીવિદ્યા સંધનું પ્રકાશન છે, જે પક્ષીઓ ઓસ્ટ્રેલિયાના નામે જાણીતું છે. રમતનું ઇમુ, કાંગારુંની સાથે દક્ષિણ ઓસ્ટ્રેલિયામાં વાયાલ્લા જૂથની મિશ્ર-દેશની સ્નોબોર્ડીંગનું મેસ્કટ છે.

આ પણ જુવો

• ઓસ્ટ્રેલિયાના પક્ષીઓ
• ઓસ્ટ્રેલિયાના ફુના

બાહ્ય કડીઓ

• ઇમુના બચ્ચાઓનું ઉદ્દભવવું,અવાજની ક્લીપ્સ, છબીઓ અને વિડીયો સાથેનો લેખ.
• ઓસ્ટ્રેલિયા યુદ્ધ સ્મારકમાંથી "કાંગારુ પીછાઓ" અને ઓસ્ટ્રેલિયાનો હળવો અશ્વ સંગ્રહિત ૨૦૦૮-૦૯-૦૬ ના રોજ વેબેક મશિન
• ઇન્ટનેટ પક્ષી સંગ્રહ પર ઇમુ વિડીયો, છબીઓ & અવાજો સંગ્રહિત ૨૦૧૨-૦૧-૧૦ ના રોજ વેબેક મશિન
• ઇમુના ઇંડાઓ અને તેમને કઇ રીતે રાંધવા તેની પરની એક ચર્ચા