Paraguari

Paraguari Paraguarí

[[Image:\|270px]] Ñemuha Paraguarigua
Tetã	Paraguái
Tetãvore	Paraguari
Távayguakuéra	22.174 ava
Ape távagui	273 km²
ISO	3166-2
Yvatekue	87 m
Koordinasion	25°37′60″S, 57°08′60″W (G)

Paraguarí oĩ ñembýpe tava Paraguái retãme. Oĩhína tetãvore Paraguaríme. Ko távape oiko 22.174 ava (2002 ary).

Táva Paraguaigua, Departamento péicha avei hérava tavusu, opytáva 66 km tetã tavusu (Paraguaý)gui.

Héra tee

Paraguarípe oñehenói "Cuna de la Independencia Nacional", pe 13 jasyteĩ 1811-me, paraguaikuéra Yegros, Gamarra ha Cabañas ha avei itropa-kuéra, omboguevi ejército argentino omotenondéva general Dr. Manuel Belgrano ñorairõ Cerro Mbaépe, ha péicha omopyenda porã Paraguái Sãso.

1775-pe Agustín Fernando de Pinedo ofunda ko táva peteĩ yvyty ári, oñemosẽmba aremi rire umi jesuita Paraguáigui. 18 jasypoapy 1960-pe oiko chugui Distrito.

Yvykuaa

Tavusu Paraguari opyta 66 km Paraguaýgui; ojere rehe, yvate gotyo, opyta cerranía de la Cordillera de los Altos ha yvy gotyo katu yvype jepyso tuicha peteĩ.

Ojere hese cerro Santo Tomás, Cerro Perõ (Cerro Pelado) ha Cerro Porteño.

Oja ko’ã táva rehe

Yvate gotyo Pirayú ndive.
Kuarahyresẽ gotyo Escobar ndive.
Yvy gotyo Sapukái, Acahay y Karapegua ndive.
Kuarahyreike gotyo Yaguarón ndive.

Ararova

Hakukue ñamombytétaramo 21 º C rupi, arahaku aja katu og̃uahẽ 39º C peve ha araro’y aja oguejy 2º C peve.

Demografía

Paraguari oguereko 22.154 tapicha oikóva pype, ijapyteguikuéra 11.053 kuimba’e ha 11.101 kuña; péicha he’i Censo Guasu ojejapova’ekue 2002-me.

Tavaitépe oiko 8.307 tapicha ha okaháre katu 13.847.

Ekonomia

Kokue ha mymbañemoñemoña, ha avei tape porã orekóva, oipytyvõ Paraguarípe omog̃uahẽ hag̃ua heta hi’upyrã Paraguaýpe.

Ha’e peteĩ táva ojehepyme’ẽhápe heta mba’e tapichakuéra rembiapo. Upéichante avei peteĩ tenda tekombo’e oguataha porãhápe.

Oĩ cantera oñeguenohẽhágui itara’ỹi ha tovatĩ.

MBa’yruguata

Paraguari opyta 66 km Paraguaýgui Ruta I “Mcal. Francisco Solano López” rupi.

Oñeg̃uahẽ hag̃ua ápe ikatu ojejupi mba’yruguatápe Terminal Paraguaýpe, ỹrõ Avda. Eusebio Ayala-pe, ohasaha rupi manterei mba’yruguata oporogueraháva Paraguarípe.

Ojejúramo kuarahy resẽgui ruta Nº 2 rupi, oñeg̃uahẽ hag̃ua Paraguarípe ojejuva’erã ruta "Rogelio Benitez", 7 km ojehasa rire Eusebio Ayala.

Hekoasakue

Agustín Fernando de Pinedo ofundava’ekue Carlos III, España-gua Rey, oipota rupi péicha ojejapo, jesuita-kuera oñemosẽmba rire. Opyta ipopekuéra mba’erepy: estancias de Paraguarí “Tavapy” ha “Campo Grande”.

Paraguarípe opytava’ekue oiko heta español, oúva Burgos ha Andalucía-gui; chupekuéra ogustaitereími tóro ñemoñarõ, upévare ko távape ojekuaa “cuna de toreros” ramo.

Compañía de Jesús, pe sa’ary VII-pe oiko peteĩ estancia-pe, oĩ haguépe Rey Carlos III omosẽ meve chupe.

Turismo

Yvakuéra jehepyme’ẽha ko tavapegua hyakuãmombyry ha oñeg̃uahẽ meme upépe oñeñemu hag̃ua; umi ñemuha opyta Ruta I yképe.

Vy’aguasu táva ñangarekoha Santo Tomas ñemomorãha árape, oiko tóro ñemoñarõ, “toro moñaroha” ha avei Santo ñemboguata ohopahápe tavayguakuéra.

Ruta ombojoajúva Paraguarí Piribebuy ndive oimenevoi pe tape iporãvéva ko tetãmegua, ha’e ombojoaju rupi heta tenda turístico, oipysóva tesa renondépe yvyty ha ysyry porã ag̃uiete Paraguaýgui.

Reserva Mbatoví ha’e peteĩva umíva apytépe, opytáva 72 km Paraguaýgui ruta hũ ombojupytýva Ruta I Ruta II , ha tenda ojepyta hag̃ua Chololó, Pinamar, Piraretá ha ambueve.

Museo de la Artillería opyta tavaitépe, ha’e rupi Comando de Artillería del Ejército oĩha; upépe ojehechauka mboka guasu ha ambue mboka yma guare, upéichante avei trofeo, ta’anga ha kuatia.

Barrio Kamba Kokue ohechauka oĩ hague tembiguái umi Misiones-pe.

Tren opytaha ko tavapegua oĩ umi itujavéva América-pegua apytépe.

Turista-kuéra ohecharamo tupão ha ambue óga yama.