Quino

Joaquín Salvador Lavado, máis coñecido como Quino, nado en Guaymallén (provincia de Mendoza), o 17 de xullo de 1932, é un humorista gráfico arxentino. A súa obra máis famosa é a tira cómica de Mafalda, publicada entre 1964 e 1973.

Biografía

Era fillo de emigrantes andaluces. Chamáronlle Quino desde pequeno para distinguilo do seu tío, o ilustrador Joaquín Tejón, que foi o que espertou nel a vocación de debuxante xa de novo. En 1945, trala morte da súa nai, empezou a estudar na Escola de Belas Artes de Mendoza. O seu pai morreu pouco despois, polo que abandonou a escola coa intención de converterse en autor de historietas cómicas. Intentou encontrar traballo nas editoriais porteñas, pero fracasou. Tras verse obrigado a facer o servizo militar, en 1954 estableceuse en Bos Aires en condicións paupérrimas.

Por fin logrou publicar a súa primeira páxina de humor no semanario Esto es. A partir de entón comezou a publicar en outros medios, como "Leoplán", TV guía, Vea y lea, Damas y damitas, Usted, Panorama, Adán, Atlántida, Che ou Democracia.

En 1954 comezou a publicar regularmente en Rico Tipo, seguindo en Tía Vicenta e Dr. Merengue. Ó pouco tempo comezou a facer debuxos publicitarios. Publicou o seu primeiro libro recompilatorio, Mundo Quino, en 1963. Logo diso encargáronlle unhas páxinas para unha campaña de publicidade, para as que creou a Mafalda. A campaña non se chegou a facer, pero gardou o personaxe. A primeira historia de Mafalda publicouse en Leoplán, e posteriormente apareceu regularmente no semanario Primera Plana. Entre 1965 e 1967 publicouse no xornal El Mundo, e axiña publicou o primeiro libro recompilatorio. Comezou a editarse en Italia, España (onde a censura obrigou a etiquetalo como "para adultos"), Portugal e outros países.

Tras abandonar a tira de Mafalda o 25 de xuño de 1973 ó ter as ideas esgotadas, transladouse a Milán, onde continuou traballando.

Temas

Os protagonistas adoitan ser xente normal facendo a súa vida, aínda que Quino non renuncia a escenas surrealistas ou alegóricas (como policías arroxando valium nas bocas abertas de manifestantes) e ás reaccións caricaturescas.

Así, aínda que Mafalda aparenta ser unha tira máis con protagonista infantil, os seus contenidos adoitan ser máis cercanos e á vez adultos que outras tiras similares. Destaca, por exemplo, a preocupación de Mafalda pola política mundial, ou a obsesión de Manolito cos cartos. Malia todo, estes personaxes aínda poden ser vistos polos lectores como nenos reais con pais reais, e non como "adultos en corpos de neno".

O humor de Quino é tipicamente ácido e mesmo cínico, afondando con frecuencia na miseria e o absurdo da condición humana, sen límites de clase. Así, fau ó lector enfrontarse á burocracia, os erros da autoridade, as institucións inútiles, e a estreitez de miras. Acostuma usar as viñetas para enviar mensaxes de contido social ós lectores. Con frecuencia, os chistes buscan o sorriso como medio de enfrontarse á crúa realidade.

Este enfoque pesimista da realidade non impide que as historias estean cheas de ternura e amosen unha fonda simpatía polas inocentes víctimas da vida (empregados, nenos, amas de casa, pensionistas, escuros artistas...), sen ocultar os seus fallos e limitacións. Pero incluso nas súas caricaturas de xefes opresivos e burócratas sen sentimentos atísbase certa simpatía, por ser á súa vez víctimas da súa propia estupidez.

A óptica de Quino é probablemente produto das vicisitudes de Arxentina nos últimos cuarenta anos. A súa mestura de pesimismo e humanismo é posiblemente unha das principais razóns do seu gran éxito en toda Latinoamérica.

Obras publicadas orixinalmente na Arxentina

Mafalda

Mafalda 1-10
Mafalda inédita
10 años con Mafalda
Toda Mafalda
Mafaldita

Humor

Mundo Quino (1963)
A mi no me grite (1972)
Yo que usted... (1973)
Bien, gracias, ¿y usted? (1976)
Hombres de bolsillo (1977)
A la buena mesa (1980)
Ni arte ni parte (19
Déjenme inventar (1983)
Quinoterapia (1985)
Gente en su sitio (1986)
Sí, cariño (1987)
Potentes, prepotentes e impotentes (1989)
Humano se nace (1991)
Yo no fui (1994)
Cuentecillos y otras alteraciones (1995, con textos de Jorge Timossi)
¡Que mala es la gente! (1996)
¡Cuánta bondad! (1999)
Esto no es todo (2002, recompilación)
¡Qué presente impresentable! (2005)
La Aventura de Comer (2007)

Series de animación

Quinoscopios (1985), baseada nas súas ideas e debuxos.
Mafalda (1993), serie de 104 capítulos dun minuto de duración.

Premios

Palma de Oiro no Salón Internacional do Humorismo de Bordighera (1978);
Debuxante do Ano (1982), concedido polos seus colegas;
Konex de Platino das artes visuais - humor gráfico (1982 e 1992);
Cidadán Ilustre e chave da cidade de Mendoza (1988);
Gran premio internacional Max und Moritz do 3º Salón Internacional do Cómic de Erlangen (Alemaña, 1988);
Placa de Prata da Asociación Madrileña de Empresarios de Restaurantes e Cafeterías (1997);
Mestre de Arte pola Secretaría de Cultura do Goberno da Cidade de Bos Aires (1998);
B'nai B'rith Dereitos Humanos (1998);
Catedrático Honorífico do Humor pola Universidade de Alcalá de Henares (2000);
Quevedos de Humor Gráfico (2000);
Ciudadán Ilustre de Bos Aires (2004);

Véxase tamén