Saltar ao contido

Arma: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
m arranxiño
internet* -> Internet
(Non se amosan 22 revisións feitas por 9 usuarios.)
Liña 1: Liña 1:
{{1000}}
{{1000}}
[[Ficheiro:Bronze age weapons Romania.jpg|miniatura|Armas da ''[[Idade de Bronce]]''.]]
[[Ficheiro:Bronze age weapons Romania.jpg|miniatura|Armas da ''[[Idade de Bronce]]''.]]
Unha '''arma''' é unha [[ferramenta]] de agresión útil para a [[cinexética|caza]] e a [[defensa persoal|autodefensa]], cando se usa contra animais, e pode ser utilizada contra seres humanos en tarefas de ataque, defensa e destrución de forzas ou instalacións inimigas, ou simplemente como unha efectiva [[ameaza]]. Unha arma é xa que logo un dispositivo que amplía a dirección e a magnitude dunha forza.<ref>AKSHOY, Paul e outros, ''Engineering Mechanics and Strength of Materials'', Prentice Hall of India, 2005, páx. 215. (ISBN 8120326113), vid. tamén este [http://web.archive.org/web/http://www.mtsu.edu/~pdlee/public2_html/simple_machines.html#sm#5 enlace].</ref> Segundo outra interpretación, poderían definirse como os dispositivos máis sinxelos que utilizan vantaxes mecánicas para multiplicar unha forza.<ref>ASIMOV, Isaac; ''Understanding Physics'', Barnes & Noble, Nova York, 1988, páx. 88. Vid. a [http://books.google.com/books?id=pSKvaLV6zkcC&vq=archimedes&source=gbs_summary_s&cad=0 referencia] online.</ref>
Unha '''arma''' é unha [[ferramenta]] de [[agresión]] útil para a [[cinexética|caza]] e a [[defensa persoal|autodefensa]], cando se usa contra animais, e pode ser utilizada contra seres humanos en tarefas de ataque, defensa e destrución de forzas ou instalacións inimigas, ou simplemente como unha efectiva [[ameaza]]. Unha arma é xa que logo un dispositivo que amplía a dirección e a magnitude dunha forza.<ref>AKSHOY, Paul e outros, ''Engineering Mechanics and Strength of Materials'', Prentice Hall of India, 2005, páx. 215. (ISBN 8120326113), vid. tamén este [https://web.archive.org/web/20080420114434/http://www.mtsu.edu/~pdlee/public2_html/simple_machines.html#sm#5 enlace].</ref> Segundo outra interpretación, poderían definirse como os dispositivos máis sinxelos que utilizan vantaxes mecánicas para multiplicar unha forza.<ref>ASIMOV, Isaac; ''Understanding Physics'', Barnes & Noble, Nova York, 1988, páx. 88. Vid. a [http://books.google.com/books?id=pSKvaLV6zkcC&vq=archimedes&source=gbs_summary_s&cad=0 referencia] online.</ref>
En [[Asalto frontal|ataque]], as armas poden ser utilizadas como un instrumento de coacción, por contacto directo ou mediante uso de proxectís. Estas ferramentas, xa que logo, van desde algo tan sinxelo como un pau afiado a un complexo aglomerado de tecnoloxías, como un [[mísil balístico intercontinental]]. En sentido metafórico, calquera cousa capaz de causar un dano pode ser entendido como arma, e neste sentido interprétase o desenvolvemento da [[guerra psicolóxica]] durante as guerras do [[século XX|século {{Versaleta|xx}}]]. {{Cómpre referencia}} Máis recentemente, deseñáronse armas non letais, deseñadas para ser utilizadas por grupos paramilitares, forzas de seguridade ou ata tropas en combate, e cuxo obxectivo é provocar danos suficientes para neutralizar a un adversario sen causarlle a morte e minimizando o seu impacto sobre o medio ambiente.<ref>Actas do Congreso dos Estados Unidos, páxs. 115-126.</ref>
En [[Asalto frontal|ataque]], as armas poden ser utilizadas como un instrumento de coacción, por contacto directo ou mediante uso de proxectís. Estas ferramentas, xa que logo, van desde algo tan sinxelo como un pau afiado a un complexo aglomerado de tecnoloxías, como un [[mísil balístico intercontinental]]. En sentido metafórico, calquera cousa capaz de causar un dano pode ser entendido como arma, e neste sentido interprétase o desenvolvemento da [[guerra psicolóxica]] durante as guerras do [[século XX|século {{Versaleta|xx}}]]. {{Cómpre referencia}} Máis recentemente, deseñáronse armas non letais, deseñadas para ser utilizadas por grupos paramilitares, forzas de seguridade ou ata tropas en combate, e cuxo obxectivo é provocar danos suficientes para neutralizar a un adversario sen causarlle a morte e minimizando o seu impacto sobre o medio ambiente.<ref>Actas do Congreso dos Estados Unidos, páxs. 115-126.</ref>
Na práctica, enténdese que ''calquera elemento capaz de danar'' podería ser considerado arma, (aínda cando se esta non fora a súa principal función), dependendo das circunstancias e fins con que se utilicen. Criterio similar é utilizado na [[Dereito|Ciencia do Dereito]], onde o [[:wikt:puño#Galego|puño]], pese a non ser a súa función inmediata a de danar, pode mesmo xulgarse como arma{{Cómpre referencia}} Con todo, segundo o [[dereito penal]] vixente en moitos países, un obxecto non pode ser considerado como arma se non foi creado coas funcións específicas de ataque ou defensa. Por exemplo, a lexislación [[España|española]] establece que:
Na práctica, enténdese que ''calquera elemento capaz de danar'' podería ser considerado arma, (aínda cando se esta non fora a súa principal función), dependendo das circunstancias e fins con que se utilicen. Criterio similar é utilizado na [[Dereito|Ciencia do Dereito]], onde o [[:wikt:puño#Galego|puño]], pese a non ser a súa función inmediata a de danar, pode mesmo xulgarse como arma{{Cómpre referencia}} Con todo, segundo o [[dereito penal]] vixente en moitos países, un obxecto non pode ser considerado como arma se non foi creado coas funcións específicas de ataque ou defensa. Por exemplo, a lexislación [[España|española]] establece que:


{{cita|Neste sentido, para que un obxecto poida ser reputado xuridicamente como "arma", ao momento da súa fabricación deberá ter como finalidade primordial a de ser utilizado como "arma", xa sexa de ataque ou defensa.<ref>Véxase a [http://www.derechopenalonline.com/derecho.php?id=30,204,0,0,1,0 xurisprudencia] sobre este caso concreto, en www.derechopenalonline.com.</ref>}}
{{cita|Neste sentido, para que un obxecto poida ser reputado xuridicamente como "arma", ao momento da súa fabricación deberá ter como finalidade primordial a de ser utilizado como "arma", xa sexa de ataque ou defensa.<ref>Véxase a [http://www.derechopenalonline.com/derecho.php?id=30,204,0,0,1,0 xurisprudencia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121216041841/http://www.derechopenalonline.com/derecho.php?id=30,204,0,0,1,0 |date=16 de decembro de 2012 }} sobre este caso concreto, en www.derechopenalonline.com.</ref>}}


[[Ficheiro:Sabre bayonette carabine.jpg|miniatura|[[Daga]], [[espada]] e [[arma de fogo]].]]
[[Ficheiro:Sabre bayonette carabine.jpg|miniatura|[[Daga]], [[espada]] e [[arma de fogo]].]]
Liña 22: Liña 22:
[[Ficheiro:Néolithique 0001.jpg|miniatura|Un conxunto de artefactos [[neolítico]]s, composto por brazaletes, hachas, formóns, e ferramentas para puír.]]
[[Ficheiro:Néolithique 0001.jpg|miniatura|Un conxunto de artefactos [[neolítico]]s, composto por brazaletes, hachas, formóns, e ferramentas para puír.]]


A observación doutras especies de mamíferos superiores, como os [[chimpancé]]s, ofrece a posibilidade de observar o uso rudimentario de ferramentas, e as armas non escapan a esta definición.<ref name=Pruetz1>Jill D. Pruetz1 e Paco Bertolani, [http://www.current-biology.com/content/article/fulltext?uid=PIIS0960982207008019 ''"Savanna Chimpanzees, ''Pan troglodytes verus", "Hunt with Tools"], publicado en ''Current Biology'', 6 de marzo de 2007.{{en}}</ref> Craig Stanford, experto en [[primates]] e profesor de [[antropoloxía]] na [[Universidade do Sur de California]] suxeriu que o descubrimento de "[[lanza]]s" rudimentarias -isto é, paus máis ou menos afiados- por parte dos [[grandes simios]] pódese evidenciar, por [[Analoxía (bioloxía)|analoxía]], o descubrimento das primeiras armas utilizadas pola humanidade, hai ao redor de cinco millóns de anos.<ref>Rick Weiss, [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/02/22/AR2007022201007.html "For First Time, Chimps Seen Making Weapons for Hunting"], publicado en ''[[The Washington Post]]'', o 22 de febreiro de 2007.{{en}}</ref> Dun modo natural, xa que logo, os paus e as estacas afiadas compuxeron o primeiro arsenal da humanidade, e é máis que probable que se utilizasen tamén como [[proxectil|proxectís]], xunto a pedras pequenas. Estas ferramentas puideron ser moi útiles para o ser humano cando a súa propia [[evolución biolóxica]] o facía máis lento, máis torpe, máis pequeno ou máis débil que outras criaturas coas que competía polos recursos. Efectivamente, na competencia contra animais provistos de cornos, garras, caíños afiados ou unha pel impenetrable, as armas deben considerarse como unha ferramenta moi beneficiosa para a [[Técnicas de supervivencia|supervivencia da especie humana]], quen por outra banda pronto recorreu a esas defensas naturais para perfeccionar o seu propio armamento. De calquera modo, as [[machada]]s de pedra son as primeiras armas humanas desenvolvidas especificamente para causar un dano mediante un contacto directo, utilizadas como un amplificador sinxelo de enerxía. Os primeiros proxectís dos que se ten unha datación fiable son oito lanzas de madeira, chamadas [[lanzas de Schöningen|Schöninger Speere]], que se estima foron construídas hai 400.000 anos.<ref>"Lower Palaeolithic hunting spears from Germany", por THIEME, Hartmut; en Letters to Nature, ''Nature'' nº 385, 807 - 810, do 27 de febreiro de 1997; doi:10.1038/385807a0 ; Vid. a [http://www.nature.com/nature/journal/v385/n6619/abs/385807a0.html edición] por internet.</ref> Hai aproximadamente uns 250.000 anos empezouse a utilizar o lume para endurecer as puntas, e as primeiras pedras talladas manualmente como punta de [[lanza]] hanse datado ao redor do 80.000 a. C. Vinte milenios máis tarde, o [[Arco (arma)|arco]] e as [[seta|frechas]] supuxeron unha revolución na tecnoloxía de armas, ao multiplicar a forza exercida reducindo ademais o esforzo muscular do usuario. A primeira [[xavelina]] conservada debeu utilizarse cara ao 42.000 a. C. Durante a etapa [[Paleolítico#Os utensilios|Paleolítico]], empezáronse a utilizar dardos, máis precisos que as frechas, e o [[propulsor (arma)|átlatl]] -unha arma utilizada como propulsor de lanzas- máis antigo achado rolda os 27.000 anos.
A observación doutras especies de mamíferos superiores, como os [[chimpancé]]s, ofrece a posibilidade de observar o uso rudimentario de ferramentas, e as armas non escapan a esta definición.<ref name=Pruetz1>Jill D. Pruetz1 e Paco Bertolani, [http://www.current-biology.com/content/article/fulltext?uid=PIIS0960982207008019 ''"Savanna Chimpanzees, ''Pan troglodytes verus", "Hunt with Tools"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070228071334/http://www.current-biology.com/content/article/fulltext/?uid=PIIS0960982207008019 |date=28 de febreiro de 2007 }}, publicado en ''Current Biology'', 6 de marzo de 2007.{{en}}</ref> Craig Stanford, experto en [[primates]] e profesor de [[antropoloxía]] na [[Universidade do Sur de California]] suxeriu que o descubrimento de "[[lanza]]s" rudimentarias -isto é, paus máis ou menos afiados- por parte dos [[grandes simios]] pódese evidenciar, por [[Analoxía (bioloxía)|analoxía]], o descubrimento das primeiras armas utilizadas pola humanidade, hai ao redor de cinco millóns de anos.<ref>Rick Weiss, [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/02/22/AR2007022201007.html "For First Time, Chimps Seen Making Weapons for Hunting"], publicado en ''[[The Washington Post]]'', o 22 de febreiro de 2007.{{en}}</ref> Dun modo natural, xa que logo, os paus e as estacas afiadas compuxeron o primeiro arsenal da humanidade, e é máis que probable que se utilizasen tamén como [[proxectil|proxectís]], xunto a pedras pequenas. Estas ferramentas puideron ser moi útiles para o ser humano cando a súa propia [[evolución]] [[Bioloxía|biolóxica]] o facía máis lento, máis torpe, máis pequeno ou máis débil que outras criaturas coas que competía polos recursos. Efectivamente, na competencia contra animais provistos de cornos, garras, caíños afiados ou unha pel impenetrable, as armas deben considerarse como unha ferramenta moi beneficiosa para a [[Técnicas de supervivencia|supervivencia da especie humana]], quen por outra banda pronto recorreu a esas defensas naturais para perfeccionar o seu propio armamento. De calquera modo, as [[machada]]s de pedra son as primeiras armas humanas desenvolvidas especificamente para causar un dano mediante un contacto directo, utilizadas como un amplificador sinxelo de enerxía. Os primeiros proxectís dos que se ten unha datación fiable son oito lanzas de madeira, chamadas [[lanzas de Schöningen|Schöninger Speere]], que se estima foron construídas hai 400.000 anos.<ref>"Lower Palaeolithic hunting spears from Germany", por THIEME, Hartmut; en Letters to Nature, ''Nature'' nº 385, 807 - 810, do 27 de febreiro de 1997; doi:10.1038/385807a0 ; Vid. a [http://www.nature.com/nature/journal/v385/n6619/abs/385807a0.html edición] por Internet.</ref> Hai aproximadamente uns 250.000 anos empezouse a utilizar o lume para endurecer as puntas, e as primeiras pedras talladas manualmente como punta de [[lanza]] hanse datado ao redor do 80.000 a. C. Vinte milenios máis tarde, o [[Arco (arma)|arco]] e as [[seta|frechas]] supuxeron unha revolución na tecnoloxía de armas, ao multiplicar a forza exercida reducindo ademais o esforzo muscular do usuario. A primeira [[xavelina]] conservada debeu utilizarse cara ao 42.000 a. C. Durante a etapa [[Paleolítico#Os utensilios|Paleolítico]], empezáronse a utilizar dardos, máis precisos que as frechas, e o [[propulsor (arma)|átlatl]] -unha arma utilizada como propulsor de lanzas- máis antigo achado rolda os 27.000 anos.


=== Armas da antigüidade ===
=== Armas da antigüidade ===
Liña 28: Liña 28:
Durante o [[neolítico]], a densidade da poboación humana na [[Terra]] había ido crecendo, apareceron os primeiros asentamentos estables, por exemplo, poboado ibérico de [[Ullastret]], e o traballo especializouse , e foise establecendo unha forte competencia entre tribos veciñas. Este é o momento en que, grazas ao dominio da [[metalurxia]] aparecen materiais máis resistentes e que permite a elaboración das primeiras armas metálicas. De orixe as primeiras armas derívanse de utensilios para cultivar a terra por exemplo, a [[fouce]] ou [[gadaña]].
Durante o [[neolítico]], a densidade da poboación humana na [[Terra]] había ido crecendo, apareceron os primeiros asentamentos estables, por exemplo, poboado ibérico de [[Ullastret]], e o traballo especializouse , e foise establecendo unha forte competencia entre tribos veciñas. Este é o momento en que, grazas ao dominio da [[metalurxia]] aparecen materiais máis resistentes e que permite a elaboración das primeiras armas metálicas. De orixe as primeiras armas derívanse de utensilios para cultivar a terra por exemplo, a [[fouce]] ou [[gadaña]].


Así aparecen as '''armas de corte''', dunha [[face]] ([[coitelo]]) e bifaciais ([[espada]]); as '''armas de impacto''' ou '''de aplastamento''' ([[Maza (arma)|maza]], [[garrote]]) ou as de dano mixto (corte/aplastamento), como a [[machada]].
Así aparecen as '''armas de corte''', dunha [[face]] ([[coitelo]]) e bifaciais ([[espada]]); as '''armas de impacto''' ou '''de esmagamento''' ([[Maza (arma)|maza]], [[garrote]]) ou as de dano mixto (corte/esmagamento), como a [[machada]].
[[Ficheiro:Ballista-quadrirotis.jpeg|miniatura|Unha [[balista]] montada nun carro, tirado por [[catafracto|catafractas]] acoirazadas ([[circa]] 400 d.C).]]
[[Ficheiro:Ballista-quadrirotis.jpeg|miniatura|Unha [[balista]] montada nun carro, tirado por [[catafracto|catafractas]] acoirazadas ([[circa]] 400 d.C).]]
As armas da antigüidade ofrecían numerosas vantaxes sobre os seus precedentes [[Prehistoria|prehistóricos]], con melloras significativas en canto aos seus materiais e técnicas de uso, así como porque se conservaba durante máis tempo. A aprendizaxe da fusión dos [[metal]]es converteu aos [[ferreiro]]s en figuras moi importantes en todas as comunidades humanas, e parte dos seus atributos máxicos debíanse á revolución tecnolóxica que representaban as [[Espada#Idade de Ferro|espadas de ferro]], os [[Escudo (arma)|escudos]] e a [[armadura]] persoal. Deste refinamento técnico seguiuse un maior refinamento táctico, de modo que empezaron a deseñarse armas para fins específicos, como a [[alabarda]] ou o [[Casco (protector)|casco]]. A difusión da [[roda]] e a [[equitación]], paralelas ao desenvolvemento [[Metalurxia|metalúrxico]], forxaron a primeira unidade militar composta, o [[carro de guerra]], cuxa invención se data ao redor do [[século -XX|século XX&nbsp;a.&nbsp;C.]] e cuxo uso tivo o seu clímax en torno ao [[século -XIII|século XIII&nbsp;a.&nbsp;C.]] (véxase a [[Batalla de Qadesh]]). A formación de unidades montadas nesta época supuxo a creación dun paradigma militar, a [[cabalería]], que perduraría ata ben entrado o [[século XX]]..
As armas da antigüidade ofrecían numerosas vantaxes sobre os seus precedentes [[Prehistoria|prehistóricos]], con melloras significativas en canto aos seus materiais e técnicas de uso, así como porque se conservaba durante máis tempo. A aprendizaxe da fusión dos [[metal]]es converteu aos [[ferreiro]]s en figuras moi importantes en todas as comunidades humanas, e parte dos seus atributos máxicos debíanse á revolución tecnolóxica que representaban as [[Espada#Idade de Ferro|espadas de ferro]], os [[Escudo (arma)|escudos]] e a [[armadura]] persoal. Deste refinamento técnico seguiuse un maior refinamento táctico, de modo que empezaron a deseñarse armas para fins específicos, como a [[alabarda]] ou o [[Casco (protector)|casco]]. A difusión da [[roda]] e a [[equitación]], paralelas ao desenvolvemento [[Metalurxia|metalúrxico]], forxaron a primeira unidade militar composta, o [[carro de guerra]], cuxa invención se data ao redor do [[século -XX|século XX&nbsp;a.&nbsp;C.]] e cuxo uso tivo o seu clímax en torno ao [[século -XIII|século XIII&nbsp;a.&nbsp;C.]] (véxase a [[Batalla de Qadesh]]). A formación de unidades montadas nesta época supuxo a creación dun paradigma militar, a [[cabalería]], que perduraría ata ben entrado o [[século XX]]..
Liña 44: Liña 44:
{{cita|Os carniceiros desolaron as illas. [[Guanahani]] foi a primeira nesta historia de martirios. Os fillos da arxila viron roto o seu sorriso, golpeada a súa fráxil estatura de veados, e aínda na morte non entendían. Foron amarrados e ferido, foron queimados e abrasado, foron mordidos e enterrado. E cando o tempo deu a súa volta de valse bailando nas palmeiras, o salón verde estaba baleiro. <br/>Só quedaban ósos rixidamente colocados en forma de cruz, para maior gloria de Deus e dos homes.|''Canto III. Los Conquistadores - Vienen por las islas (1493)'', por [[Pablo Neruda]]}}
{{cita|Os carniceiros desolaron as illas. [[Guanahani]] foi a primeira nesta historia de martirios. Os fillos da arxila viron roto o seu sorriso, golpeada a súa fráxil estatura de veados, e aínda na morte non entendían. Foron amarrados e ferido, foron queimados e abrasado, foron mordidos e enterrado. E cando o tempo deu a súa volta de valse bailando nas palmeiras, o salón verde estaba baleiro. <br/>Só quedaban ósos rixidamente colocados en forma de cruz, para maior gloria de Deus e dos homes.|''Canto III. Los Conquistadores - Vienen por las islas (1493)'', por [[Pablo Neruda]]}}


[[Ficheiro:Goya-Guerra (33).jpg|miniatura|320px|''[[desastres da guerra|Os desastres da guerra]]'' n.º 33: «Que hai que facer máis?». [[Francisco de Goya]] reflexa na súa obra gráfica a brutalidade e barbarie a que se chegou na [[guerra da independencia española]].]]
[[Ficheiro:Goya-Guerra (33).jpg|miniatura|320px|''[[desastres da guerra|Os desastres da guerra]]'' n.º 33: «Que hai que facer máis?». [[Francisco de Goya]] reflicte na súa obra gráfica a brutalidade e barbarie a que se chegou na [[guerra da independencia española]].]]
As armas de fogo supoñían un salto cualitativo, posto que a enerxía era almacenada nun material explosivo, denominado [[propelente]], como a pólvora, en lugar de depender dun peso ou un movemento provocado polo usuario. Esa enerxía libérase a maior velocidade, e o dispositivo pode ser reempregado sen fatiga do material nin do portador, nun lapso de tempo relativamente breve. As armas de fogo convertéronse nun factor imprescindible para a formación dos grandes [[Lista de imperios|imperios]] do [[século XVII|século {{Versaleta|xviii}}]],<ref>Algúns deles perdurarían ata o século {{Versaleta|xix}}, como o [[imperio Británico]], e constitúen un testemuño dos avances desenvolvidos nesa área, así como da extraordinaria importancia política das armas.</ref> e foron obxecto de numerosos estudos destinados a mellorar tanto o seu alcance coma a súa potencia, precisión ou velocidade de recarga. Dende a [[guerra da Independencia dos Estados Unidos]] ata os principios do século xx, as armas de combate corpo a corpo foron finalmente desbotadas do campo de combate, debido ao pouco alcance destas e o seu difícil uso dentro do devandito alcance. Ás veces mencionada como a ''[[Fusil|era do fusil]]'', este período caracterizouse polo desenvolvemento de [[armas de fogo]] para a [[infantaría]] e de [[Canón (arma)|canóns]] para o soporte das [[tropa]]s, así como o inicio da automatización das armas. En [[América do Norte]], a [[Amerindio|poboación india]] viuse desprazada dos seus asentamentos ancestrais tras ser convencidos, primeiro polas armas e despois pola diplomacia, da conveniencia de trasladarse a unha [[reserva india]].<ref>Calculase que a área conxunta (en km2) de todas as reservas indias estadounidenses representa o 4% do territorio nacional.</ref>
As armas de fogo supoñían un salto cualitativo, posto que a enerxía era almacenada nun material explosivo, denominado [[propelente]], como a pólvora, en lugar de depender dun peso ou un movemento provocado polo usuario. Esa enerxía libérase a maior velocidade, e o dispositivo pode ser reempregado sen fatiga do material nin do portador, nun lapso de tempo relativamente breve. As armas de fogo convertéronse nun factor imprescindible para a formación dos grandes [[Lista de imperios|imperios]] do [[século XVII|século {{Versaleta|xviii}}]],<ref>Algúns deles perdurarían ata o século {{Versaleta|xix}}, como o [[imperio Británico]], e constitúen un testemuño dos avances desenvolvidos nesa área, así como da extraordinaria importancia política das armas.</ref> e foron obxecto de numerosos estudos destinados a mellorar tanto o seu alcance coma a súa potencia, precisión ou velocidade de recarga. Dende a [[guerra da Independencia dos Estados Unidos]] ata os principios do século xx, as armas de combate corpo a corpo foron finalmente desbotadas do campo de combate, debido ao pouco alcance destas e o seu difícil uso dentro do devandito alcance. Ás veces mencionada como a ''[[Fusil|era do fusil]]'', este período caracterizouse polo desenvolvemento de [[armas de fogo]] para a [[infantaría]] e de [[Canón (arma)|canóns]] para o soporte das [[tropa]]s, así como o inicio da automatización das armas. En [[América do Norte]], a [[Amerindio|poboación india]] viuse desprazada dos seus asentamentos ancestrais tras ser convencidos, primeiro polas armas e despois pola diplomacia, da conveniencia de trasladarse a unha [[reserva india]].<ref>Calculase que a área conxunta (en km2) de todas as reservas indias estadounidenses representa o 4% do territorio nacional.</ref>
Máis adiante, durante a [[Guerra civil estadounidense|guerra civil]], nace o primeiro [[acoirazado]] e a primeira [[metralladora]] nos [[Estados Unidos]]. Por outra parte, o uso da [[máquina de vapor]] substituíu á [[navegación a vela]] que fora, dende a antigüidade, a forza motora por excelencia de calquera [[Barco|embarcación]]. A grandes liñas, este contexto é o dominante -con notables variacións segundo o país- na maioría de exércitos modernos do [[século XIX|século {{Versaleta|xix}}]].
Máis adiante, durante a [[Guerra civil estadounidense|guerra civil]], nace o primeiro [[acoirazado]] e a primeira [[metralladora]] nos [[Estados Unidos]]. Por outra parte, o uso da [[máquina de vapor]] substituíu a [[navegación a vela]] que fora, dende a antigüidade, a forza motora por excelencia de calquera [[Barco|embarcación]]. A grandes liñas, este contexto é o dominante -con notables variacións segundo o país- na maioría de exércitos modernos do [[século XIX|século {{Versaleta|xix}}]].


=== Armas do século xx ===
=== Armas do século xx ===


[[Ficheiro:Vickers machine gun in the Battle of Passchendaele - September 1917.jpg|200px|miniatura|A ''[[metralladora]] [[metralladora Vickers|Vickers]]'' (foto), derivada da [[metralladora Maxim|Maxim]], permaneceu durante 79 anos en servizo no [[Exército Británico|exército británico]].]]
[[Ficheiro:Vickers machine gun in the Battle of Passchendaele - September 1917.jpg|200px|miniatura|A ''[[metralladora]] [[metralladora Vickers|Vickers]]'' (foto), derivada da [[metralladora Maxim|Maxim]], permaneceu durante 79 anos en servizo no [[Exército Británico|exército británico]].]]
O ritmo de mellóralas en tecnoloxía bélica multiplicouse durante os grandes conflitos bélicos do [[século XX]]. Durante a [[primeira guerra mundial]] vai producirse o fin de éraa das armas de filo, e a consagración da [[infantería]] e a [[artillería]] como armas esenciais. Novos tipos de arma, como o [[Obús (artillería)|obús]], eran capaces de destruír calquera tipo de construción. [[Cronoloxía da aviación#Aviación no século XX|O avión, cunha década de vida]], tamén pasou a formar parte dos exércitos modernos, e foi protagonista de moitos [[campo de batalla|campos de batalla]], xunto ás recentemente deseñadas [[Vehículo blindado de combate|unidades blindadas]] que substituíron á cabalería como unidade autopropulsada. No mar, aparecen [[submarino]]s. Como característica do conflito entre sociedades industrializadas, a escalada de armamento -que consiste en reproducir e contrarrestar calquera avanzada do inimigo- levou á industrialización da máquina de guerra, provocando unha cantidade de baixas antes impensables.
O ritmo de mellóralas en tecnoloxía bélica multiplicouse durante os grandes conflitos bélicos do [[século XX]]. Durante a [[primeira guerra mundial]] vai producirse o fin de éraa das armas de filo, e a consagración da [[infantaría]] e a [[artillaría]] como armas esenciais. Novos tipos de arma, como o [[Obús (artillería)|obús]], eran capaces de destruír calquera tipo de construción. [[Cronoloxía da aviación#Aviación no século XX|O avión, cunha década de vida]], tamén pasou a formar parte dos exércitos modernos, e foi protagonista de moitos [[campo de batalla|campos de batalla]], xunto ás recentemente deseñadas [[Vehículo blindado de combate|unidades blindadas]] que substituíron a cabalería como unidade autopropulsada. No mar, aparecen [[submarino]]s. Como característica do conflito entre sociedades industrializadas, a escalada de armamento -que consiste en reproducir e contrarrestar calquera avanzada do inimigo- levou á industrialización da máquina de guerra, provocando unha cantidade de baixas antes impensables.


[[Ficheiro:Attack on Hamburg.jpg|150px|esquerda|miniatura|Un [[Avro Lancaster]] baixo fogo inimigo durante un ataque nocturno a [[Hamburgo]], [[30 de xaneiro|30]], [[31 de xaneiro]] de [[1943]].]]
[[Ficheiro:Attack on Hamburg.jpg|150px|esquerda|miniatura|Un [[Avro Lancaster]] baixo fogo inimigo durante un ataque nocturno a [[Hamburgo]], [[30 de xaneiro|30]], [[31 de xaneiro]] de [[1943]].]]
Liña 66: Liña 66:
=== O fin da guerra fría e hoxe en día ===
=== O fin da guerra fría e hoxe en día ===
{{Artigo principal|Guerra fría}}
{{Artigo principal|Guerra fría}}
[[Ficheiro:Operation Upshot test.ogg|miniatura|Manobras realizadas no [[Emprazamento de Probas de Nevada]]. O obxectivo da operación era poñer a proba novas teorías, utilizando tanto dispositivos de [[fusión nuclear]] como de [[fisión nuclear]].]]
[[Ficheiro:Operation Upshot test.ogg|miniatura|Manobras realizadas no [[Lugar de Probas de Nevada]]. O obxectivo da operación era poñer a proba novas teorías, utilizando tanto dispositivos de [[fusión nuclear]] como de [[fisión nuclear]].]]
[[Ficheiro:Peacekeeper-missile-testing.jpg|miniatura|220px|Raios láser proxectados pola reentrada dun mísil balístico intercontinental de oxivas múltiples. Desde os anos 1960 as potencias nucleares han ter suficientes armas como para destruír o planeta en cuestión de minutos.]]
[[Ficheiro:Peacekeeper-missile-testing.jpg|miniatura|220px|Raios láser proxectados pola reentrada dun mísil balístico intercontinental de oxivas múltiples. Desde os anos 1960 as potencias nucleares han ter suficientes armas como para destruír o planeta en cuestión de minutos.]]
Na década dos anos 1970, as relacións políticas relaxáronse, "como demostraron os [[Acordos SALT]] ''[sigla en inglés das Conversacións para a Limitación de Armas Estratéxicas]'', nos cales as dúas superpotencias estableceron un límite á cantidade de [[mísil balístico intercontinental|mísiles ICBM]] (''Inter-Continental Ballistic Missile'' polas súa siglas en inglés) e mísiles estratéxicos con capacidade nuclear", indica The [[Encyclopædia Britannica]]. A finais dos anos 1980, a guerra fría foi aos poucos chegando ao seu fin.
Na década dos anos 1970, as relacións políticas relaxáronse, "como demostraron os [[Acordos SALT]] ''[sigla en inglés das Conversacións para a Limitación de Armas Estratéxicas]'', nos cales as dúas superpotencias estableceron un límite á cantidade de [[mísil balístico intercontinental|mísiles ICBM]] (''Inter-Continental Ballistic Missile'' polas súa siglas en inglés) e mísiles estratéxicos con capacidade nuclear", indica The [[Encyclopædia Britannica]]. A finais dos anos 1980, a guerra fría foi aos poucos chegando ao seu fin.


“O fin da guerra fría alimentou as esperanzas de ver o cesamento da carreira de armamento nuclear que xa que por tanto tempo enfrontara a [[Estados Unidos]] e a [[Unión Soviética]]“, sinala un informe da ''[[Carnegie Endowment for International Peace]]'' (''Fondo Carnegie para a Paz Internacional''). As negociacións sobre o [[Desarme e control de armamento|desarme e control nuclear]] conduciron ao desmantelamento de centos de arsenais nucleares nos últimos anos. En [[1991]], a [[Unión Soviética]] e [[Estados Unidos]] asinaron o [[START I|Tratado de Reducións Estratéxicas Ofensivas]] (''Strategic Arms Reduction Treaty''), que obrigou a estas dúas superpotencias nucleares non tan só a limitar, senón a reducir por primeira vez na historia o número de [[cabeza nuclear|oxivas]] estratéxicas listas para o seu lanzamento ata quedarse con 6.000 unidades por bando. A finais de [[2001]], ambos países aseguraron cumprir os termos do acordo. Ademais, en [[2002]] asinouse o [[Tratado de Moscova]], que obriga a seguir coa redución do arsenal durante os seguintes dez anos ata chegar a unha cantidade de entre 1.700 e 2.200 unidades.
“O fin da guerra fría alimentou as esperanzas de ver o cesamento da carreira de armamento nuclear que xa que por tanto tempo enfrontara aos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e á [[Unión Soviética]]“, sinala un informe da ''[[Carnegie Endowment for International Peace]]'' (''Fondo Carnegie para a Paz Internacional''). As negociacións sobre o [[Desarme e control de armamento|desarme e control nuclear]] conduciron ao desmantelamento de centos de arsenais nucleares nos últimos anos. En [[1991]], a [[Unión Soviética]] e [[Estados Unidos]] asinaron o [[START I|Tratado de Reducións Estratéxicas Ofensivas]] (''Strategic Arms Reduction Treaty''), que obrigou a estas dúas superpotencias nucleares non tan só a limitar, senón a reducir por primeira vez na historia o número de [[cabeza nuclear|oxivas]] estratéxicas listas para o seu lanzamento ata quedar con 6.000 unidades por bando. A finais de [[2001]], ambos países aseguraron cumprir os termos do acordo. Ademais, en [[2002]] asinouse o [[Tratado de Moscova]], que obriga a seguir coa redución do arsenal durante os seguintes dez anos ata chegar a unha cantidade de entre 1.700 e 2.200 unidades.


Con todo, pese a tales acordos, ”non debemos confiarnos, pensando que a ameaza dunha [[guerra nuclear]] desapareceu -apuntou [[Kofi Annan]], secretario xeral da [[ONU]]-. Ao comezo do [[século XXI]], este tipo de conflito aínda segue sendo unha posibilidade moi real e aterradora”.<ref>[http://wol.jw.org/es/wol/d/r4/lp-s/102004161#s=4:0-4:614 La guerra nuclear: ¿sigue siendo una amenaza?] {{es}}</ref>
Con todo, pese a tales acordos, ”non debemos confiarnos, pensando que a ameaza dunha [[guerra nuclear]] desapareceu -apuntou [[Kofi Annan]], secretario xeral da [[ONU]]-. Ao comezo do [[século XXI]], este tipo de conflito aínda segue sendo unha posibilidade moi real e aterradora”.<ref>[http://wol.jw.org/es/wol/d/r4/lp-s/102004161#s=4:0-4:614 La guerra nuclear: ¿sigue siendo una amenaza?] {{es}}</ref>
Liña 80: Liña 80:


== Clasificación das armas ==
== Clasificación das armas ==
Hai esencialmente tres xeitos de clasificar o armamento: Quen o usa, como funciona e cal é o seu obxectivo. Esta clasificación é dependente da contorna de combate no cal se usa o arma, que pode ser en terra, mar ou aire, ou ata no espazo. O medio en que se usa cada arma é a base dos criterios do seu desenvolvemento, destinado a obter fiabilidade, simplicidade de uso e baixos custos, así como a mellor capacidade efectiva do arma en concreto contra outros tipos de ameazas.
Hai esencialmente tres xeitos de clasificar o armamento: Quen o usa, como funciona e cal é o seu obxectivo. Esta clasificación é dependente da contorna de combate no cal se usa a arma, que pode ser en terra, mar ou aire, ou ata no espazo. O medio en que se usa cada arma é a base dos criterios do seu desenvolvemento, destinado a obter fiabilidade, simplicidade de uso e baixos custos, así como a mellor capacidade efectiva da arma en concreto contra outros tipos de ameazas.
=== Tipos ===
=== Tipos ===
A distinción básica dáse, por unha banda, entre ''armas non convencionais'' ([[Arma química|químicas]], [[Arma nuclear|nucleares]] e [[Arma bacteriolóxica|bacteriolóxicas]]), que por decisión das [[Organización das Nacións Unidas|Nacións Unidas]] desde 1991 tamén se coñecen como [[Arma de destrución masiva|armas de destrución masiva]], e, por outra, ''armas convencionais'' (todas as demais).
A distinción básica dáse, por unha banda, entre ''armas non convencionais'' ([[Arma química|químicas]], [[Arma nuclear|nucleares]] e [[Arma bacteriolóxica|bacteriolóxicas]]), que por decisión das [[Organización das Nacións Unidas|Nacións Unidas]] desde 1991 tamén se coñecen como [[Arma de destrución masiva|armas de destrución masiva]], e, por outra, ''armas convencionais'' (todas as demais).
Liña 87: Liña 87:
* ''Armas de contusión'': [[porra]], [[garrote]] , [[bastón]], [[Maza (arma)|maza]], [[machada]] etc.
* ''Armas de contusión'': [[porra]], [[garrote]] , [[bastón]], [[Maza (arma)|maza]], [[machada]] etc.
* ''Armas para lanzar e de distancia'':
* ''Armas para lanzar e de distancia'':
** ''Pesadas'': son o equivalente antigo da artillería actual: [[ariete]], [[catapulta]]...
** ''Pesadas'': son o equivalente antigo da artillaría actual: [[ariete]], [[catapulta]]...
** ''De uso individual'': [[lanza]], [[Arco (arma)|arco]], [[bésta]], [[Fonda (arma)|fonda]], [[búmerang]]...
** ''De uso individual'': [[lanza]], [[Arco (arma)|arco]], [[bésta]], [[Fonda (arma)|fonda]], [[búmerang]]...
* [[Arma branca|armas brancas]], que serven para cortar ou furar.
* [[Arma branca|armas brancas]], que serven para cortar ou furar.
Liña 105: Liña 105:
|-
|-
| Arma antipersoal<ref name="arma antipersonal">{{cita web |url=http://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/5tdm69.htm|título= El desarrollo de las nuevas armas antipersonal |dataacceso=19/10/2013 |autores= Louise Doswald-Beck e Gérald C. Cauderay |data= 1 de novembro de 1990 |obra= Revista Internacional de la Cruz Roja Nº 102 |editor= Comité Internacional de la Cruz Roja (CICR) |páxinas=606-620 |lingua=es}}</ref>
| Arma antipersoal<ref name="arma antipersonal">{{cita web |url=http://www.icrc.org/spa/resources/documents/misc/5tdm69.htm|título= El desarrollo de las nuevas armas antipersonal |dataacceso=19/10/2013 |autores= Louise Doswald-Beck e Gérald C. Cauderay |data= 1 de novembro de 1990 |obra= Revista Internacional de la Cruz Roja Nº 102 |editor= Comité Internacional de la Cruz Roja (CICR) |páxinas=606-620 |lingua=es}}</ref>
| destinadas a ser utilizadas por unha soa persoa. As [[mina antipersona|minas antipersoal]], [[Armas lixeiras|armas curtas]] abarcan todas as pezas de [[Calibre (armas de fogo)|pequeno calibre]] que poden ser manexadas cunha soa man sen prexuicio do movemento normal dunha persoa desarmada.
| destinadas a ser utilizadas por unha soa persoa. As [[mina antipersoa|minas antipersoal]], [[Armas lixeiras|armas curtas]] abarcan todas as pezas de [[Calibre (armas de fogo)|pequeno calibre]] que poden ser manexadas cunha soa man sen prexuízo do movemento normal dunha persoa desarmada.
|-
|-
|Armamento de apoio
|Armamento de apoio
| armas de [[Calibre (armas de fogo)|maior calibre]] utilizadas pola [[infantería]], e que requiren máis dunha persoa para poder ser utilizadas eficientemente.
| armas de [[Calibre (armas de fogo)|maior calibre]] utilizadas pola [[infantaría]], e que requiren máis dunha persoa para poder ser utilizadas eficientemente.
|-
|-
| Arma de fortificación
| Arma de fortificación
Liña 152: Liña 152:
|-
|-
| [[:Categoría:Armas químicas|Arma química]]
| [[:Categoría:Armas químicas|Arma química]]
| incorporan substancias químicas tóxicas para o home. -como o [[sarín|gas sarín]] utilizado polo grupo terrorista [[Aum Shinrikyō]] no [[Metro de Tokio]] provocando a morte de 27 persoas.
| incorporan substancias químicas tóxicas para o home. -como o [[sarín|gas sarín]] utilizado polo grupo terrorista [[Aum Shinrikyō]] no [[Metro de Toquio]] provocando a morte de 27 persoas.
|-
|-
| [[:Categoría:Armas aturdidoras|Arma enerxética]]
| [[:Categoría:Armas aturdidoras|Arma enerxética]]
Liña 182: Liña 182:
|-
|-
| [[:Categoría:Armas nucleares|Arma nuclear]]
| [[:Categoría:Armas nucleares|Arma nuclear]]
| usan material [[radiación|radioactivo]] para xerar unha [[fisión nuclear]] ou unha [[fusión nuclear]] controlada, liberando unhas enormes cantidades de enerxía. ''Ver:'' [[Bomba sucia]]; [[Dispositivos de dispersión radiológica]]
| usan material [[radiación|radioactivo]] para xerar unha [[fisión nuclear]] ou unha [[fusión nuclear]] controlada, liberando unhas enormes cantidades de enerxía. ''Ver:'' [[Bomba sucia]]; [[Dispositivos de dispersión radiolóxica]]
|-
|-
| Arma primitiva
| Arma primitiva
Liña 211: Liña 211:
|-
|-
| [[:Categoría:Armas de cerco|Arma de cerco]]
| [[:Categoría:Armas de cerco|Arma de cerco]]
| que está deseñada para identificar posicións inimigas e destruílas. Estas armas non só se utilizan contra fortificacións ou [[búnker]]s. Por exemplo, a bomba [[Matra Durandal]] está deseñada para afundirse varios metros baixo unha pista de engalaxe antes de explotar.
| que está deseñada para identificar posicións inimigas e destruílas. Estas armas non só se utilizan contra fortificacións ou [[búnker]]s. Por exemplo, a bomba [[Matra Durandal]] está deseñada para afundirse varios metros baixo unha pista de engalaxe antes de estoupar.
|-
|-
| Arma antipersoa
| Arma antipersoa
Liña 230: Liña 230:


O informe do SIPRI di: "É probable que xa estea ao noso alcance o poder abrir unha 'fiestra' nesta capa de ozono sobre territorio inimigo por medio de inxectar nela, por escapes controlados desde un satélite en órbita, un composto de bromo." Incluso a condición xeolóxica puiderase usar contra o inimigo. Por exemplo, se a rexión do inimigo está por casualidade sobre, ou preto, dun punto débil da formación da cortiza terrestre, puidera ser posible provocar alí un [[terremoto]]. De xeito similar, poderíase "espertar" [[Volcán|volcáns inactivos]] que estivesen situados en territorio inimigo.
O informe do SIPRI di: "É probable que xa estea ao noso alcance o poder abrir unha 'fiestra' nesta capa de ozono sobre territorio inimigo por medio de inxectar nela, por escapes controlados desde un satélite en órbita, un composto de bromo." Incluso a condición xeolóxica puiderase usar contra o inimigo. Por exemplo, se a rexión do inimigo está por casualidade sobre, ou preto, dun punto débil da formación da cortiza terrestre, puidera ser posible provocar alí un [[terremoto]]. De xeito similar, poderíase "espertar" [[Volcán|volcáns inactivos]] que estivesen situados en territorio inimigo.
Tamén se pensa no [[lume]] como medio de destrución en masa. Incendios destrutivos iniciados por acción militar poden devastar grandes zonas de importancia para o inimigo. Polo uso de dispositivos moi eficaces incendiarios de acción retardada e do esparcemento de [[Mina terrestre|minas]] que maten persoal, o combater un incendio destrutivo podería facerse prácticamente imposible.{{cómpre referencia}}
Tamén se pensa no [[lume]] como medio de destrución en masa. Incendios destrutivos iniciados por acción militar poden devastar grandes zonas de importancia para o inimigo. Polo uso de dispositivos moi eficaces incendiarios de acción retardada e do esparcemento de [[Mina terrestre|minas]] que maten persoal, o combater un incendio destrutivo podería facerse practicamente imposible.{{cómpre referencia}}
A [[chuvia]] é outra arma ambiental, xa utilizada na guerra moderna.
A [[chuvia]] é outra arma ambiental, xa utilizada na guerra moderna.


Liña 236: Liña 236:


== Críticas ==
== Críticas ==
Ao longo dos anos, diversas asociacións de varios ámbitos, insistiron na eliminación das armas, argumentando que incentivan a violencia nas sociedades. En moitos países obedecéronse este tipo de propostas e chegáronse a realizar plans de desarme. Determinados conflitos, como a [[guerra do Vietnam]], axudaron a forxar na opinión pública unha actitude crítica respecto de as intervencións bélicas dos respectivos gobernos. O [[pacifismo]], xurdido en parte como reacción a certa doutrina imperialista [[Estados Unidos de América|estadounidense]], pretende ofrecer un paradigma distinto de relacións internacionais.
Ao longo dos anos, diversas asociacións de varios ámbitos, insistiron na eliminación das armas, argumentando que incentivan a violencia nas sociedades. En moitos países obedecéronse este tipo de propostas e chegáronse a realizar plans de desarme. Determinados conflitos, como a [[guerra do Vietnam]], axudaron a forxar na opinión pública unha actitude crítica respecto das intervencións bélicas dos respectivos gobernos. O [[pacifismo]], xurdido en parte como reacción a certa doutrina imperialista [[Estados Unidos de América|estadounidense]], pretende ofrecer un paradigma distinto de relacións internacionais.


== Tráfico de armas ==
== Tráfico de armas ==
Liña 255: Liña 255:
* [[Arma de destrución masiva]]
* [[Arma de destrución masiva]]
=== Ligazóns externas ===
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.higgins.org Higgins Armory Museum] {{en}}
* [https://web.archive.org/web/20161012145403/http://www.higgins.org/ Higgins Armory Museum] {{en}}
* [http://world.guns.ru Modern Firearms Encyclopedia] {{en}}
* [http://world.guns.ru Modern Firearms Encyclopedia] {{en}}
{{Control de autoridades}}
{{Control de autoridades}}


[[Categoría:Armamento]]
[[Categoría:Armas| ]]
[[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Tecnoloxía)]]
[[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Tecnoloxía)]]

Revisión como estaba o 18 de abril de 2024 ás 17:46

Armas da Idade de Bronce.

Unha arma é unha ferramenta de agresión útil para a caza e a autodefensa, cando se usa contra animais, e pode ser utilizada contra seres humanos en tarefas de ataque, defensa e destrución de forzas ou instalacións inimigas, ou simplemente como unha efectiva ameaza. Unha arma é xa que logo un dispositivo que amplía a dirección e a magnitude dunha forza.[1] Segundo outra interpretación, poderían definirse como os dispositivos máis sinxelos que utilizan vantaxes mecánicas para multiplicar unha forza.[2] En ataque, as armas poden ser utilizadas como un instrumento de coacción, por contacto directo ou mediante uso de proxectís. Estas ferramentas, xa que logo, van desde algo tan sinxelo como un pau afiado a un complexo aglomerado de tecnoloxías, como un mísil balístico intercontinental. En sentido metafórico, calquera cousa capaz de causar un dano pode ser entendido como arma, e neste sentido interprétase o desenvolvemento da guerra psicolóxica durante as guerras do século xx. [Cómpre referencia] Máis recentemente, deseñáronse armas non letais, deseñadas para ser utilizadas por grupos paramilitares, forzas de seguridade ou ata tropas en combate, e cuxo obxectivo é provocar danos suficientes para neutralizar a un adversario sen causarlle a morte e minimizando o seu impacto sobre o medio ambiente.[3] Na práctica, enténdese que calquera elemento capaz de danar podería ser considerado arma, (aínda cando se esta non fora a súa principal función), dependendo das circunstancias e fins con que se utilicen. Criterio similar é utilizado na Ciencia do Dereito, onde o puño, pese a non ser a súa función inmediata a de danar, pode mesmo xulgarse como arma[Cómpre referencia] Con todo, segundo o dereito penal vixente en moitos países, un obxecto non pode ser considerado como arma se non foi creado coas funcións específicas de ataque ou defensa. Por exemplo, a lexislación española establece que:

Neste sentido, para que un obxecto poida ser reputado xuridicamente como "arma", ao momento da súa fabricación deberá ter como finalidade primordial a de ser utilizado como "arma", xa sexa de ataque ou defensa.[4]
Daga, espada e arma de fogo.

Concepto teórico

A función básica das armas non cambiou desde a antigüidade. As armas fan unha ou máis cousas de entre as seguintes:

  1. Concentrar presión: o bordo afiado dunha pedra rota ou un pau afiado aplicarán máis forza por unidade de área e fará moito máis dano que o lado sen fío ou punta. A dureza do material determina a capacidade de aplicar ou resistir a presión.
  2. Enerxía acumulada: un obxecto acumula enerxía cinética mentres a persoa o acelera e libera esta enerxía, nun lapso de tempo máis curto, sobre o branco; deste xeito amplifica a potencia do obxecto e o poder da persoa.
  3. Forza proxectada: unha pedra lanzada ou un pau longo permiten danar a un adversario desde certa distancia. O dano derívase da enerxía cinética acumulada no traxecto, dispersada no momento do impacto.[5]
  4. Por outra banda, as armas modernas poden combinar varios destes factores para causar maior destrución (Véxase a lista de armas segundo tipo ao final do artigo).

As armas poden ser ofensivas -adecuadas para que a transformación de enerxía recaia sobre un obxectivo-, ou defensivas, dirixidas a neutralizar, evitar ou polo menos absorber parte da enerxía que un inimigo poida concentrar sobre nós. Máis adiante analízanse con maior detalle segundo criterios máis específicos.

Armas prehistóricas

Un conxunto de artefactos neolíticos, composto por brazaletes, hachas, formóns, e ferramentas para puír.

A observación doutras especies de mamíferos superiores, como os chimpancés, ofrece a posibilidade de observar o uso rudimentario de ferramentas, e as armas non escapan a esta definición.[6] Craig Stanford, experto en primates e profesor de antropoloxía na Universidade do Sur de California suxeriu que o descubrimento de "lanzas" rudimentarias -isto é, paus máis ou menos afiados- por parte dos grandes simios pódese evidenciar, por analoxía, o descubrimento das primeiras armas utilizadas pola humanidade, hai ao redor de cinco millóns de anos.[7] Dun modo natural, xa que logo, os paus e as estacas afiadas compuxeron o primeiro arsenal da humanidade, e é máis que probable que se utilizasen tamén como proxectís, xunto a pedras pequenas. Estas ferramentas puideron ser moi útiles para o ser humano cando a súa propia evolución biolóxica o facía máis lento, máis torpe, máis pequeno ou máis débil que outras criaturas coas que competía polos recursos. Efectivamente, na competencia contra animais provistos de cornos, garras, caíños afiados ou unha pel impenetrable, as armas deben considerarse como unha ferramenta moi beneficiosa para a supervivencia da especie humana, quen por outra banda pronto recorreu a esas defensas naturais para perfeccionar o seu propio armamento. De calquera modo, as machadas de pedra son as primeiras armas humanas desenvolvidas especificamente para causar un dano mediante un contacto directo, utilizadas como un amplificador sinxelo de enerxía. Os primeiros proxectís dos que se ten unha datación fiable son oito lanzas de madeira, chamadas Schöninger Speere, que se estima foron construídas hai 400.000 anos.[8] Hai aproximadamente uns 250.000 anos empezouse a utilizar o lume para endurecer as puntas, e as primeiras pedras talladas manualmente como punta de lanza hanse datado ao redor do 80.000 a. C. Vinte milenios máis tarde, o arco e as frechas supuxeron unha revolución na tecnoloxía de armas, ao multiplicar a forza exercida reducindo ademais o esforzo muscular do usuario. A primeira xavelina conservada debeu utilizarse cara ao 42.000 a. C. Durante a etapa Paleolítico, empezáronse a utilizar dardos, máis precisos que as frechas, e o átlatl -unha arma utilizada como propulsor de lanzas- máis antigo achado rolda os 27.000 anos.

Armas da antigüidade

Véxase tamén: Metalurxia.

Durante o neolítico, a densidade da poboación humana na Terra había ido crecendo, apareceron os primeiros asentamentos estables, por exemplo, poboado ibérico de Ullastret, e o traballo especializouse , e foise establecendo unha forte competencia entre tribos veciñas. Este é o momento en que, grazas ao dominio da metalurxia aparecen materiais máis resistentes e que permite a elaboración das primeiras armas metálicas. De orixe as primeiras armas derívanse de utensilios para cultivar a terra por exemplo, a fouce ou gadaña.

Así aparecen as armas de corte, dunha face (coitelo) e bifaciais (espada); as armas de impacto ou de esmagamento (maza, garrote) ou as de dano mixto (corte/esmagamento), como a machada.

Unha balista montada nun carro, tirado por catafractas acoirazadas (circa 400 d.C).

As armas da antigüidade ofrecían numerosas vantaxes sobre os seus precedentes prehistóricos, con melloras significativas en canto aos seus materiais e técnicas de uso, así como porque se conservaba durante máis tempo. A aprendizaxe da fusión dos metales converteu aos ferreiros en figuras moi importantes en todas as comunidades humanas, e parte dos seus atributos máxicos debíanse á revolución tecnolóxica que representaban as espadas de ferro, os escudos e a armadura persoal. Deste refinamento técnico seguiuse un maior refinamento táctico, de modo que empezaron a deseñarse armas para fins específicos, como a alabarda ou o casco. A difusión da roda e a equitación, paralelas ao desenvolvemento metalúrxico, forxaron a primeira unidade militar composta, o carro de guerra, cuxa invención se data ao redor do século XX a. C. e cuxo uso tivo o seu clímax en torno ao século XIII a. C. (véxase a Batalla de Qadesh). A formación de unidades montadas nesta época supuxo a creación dun paradigma militar, a cabalería, que perduraría ata ben entrado o século XX..

Armas da Idade Media

Artigo principal: Armamento medieval.
Un cabaleiro con armadura; ilustración dun libro alemán, publicado en 1483.

O fin da antigüidade en Europa, definido polo Gran Cisma e a difusión da sociedade feudal, veu aparellado a unha nova revolución nos armamentos: Por un lado, mediante a edificación de grandes edificacións defensivas, e por outro, co perfeccionamento de armas de asedio. A cabalaría adquire un valor de status social. A nobreza identifícase coa forza militar -o Cabaleiro feudal-, e ocupa xunto á monarquía e o clero a posición dominante na estrita xerarquía feudal. Este modelo sociocultural, que perdurou durante séculos, vai cambiar ata propiciar o chamado Renacemento, definido tamén pola aparición da pólvora, que formulou un paradigma completamente novo na estratexia militar.

Armas da Idade Moderna

Artigo principal: Arma de fogo.

A pólvora, foi introducida en Europa dende oriente preto do ano 1200, marcou o inicio dunha nova revolución bélica. Durante o Renacemento vanse perfeccionando armas como a bombarda, a culebrina ou a espingarda. A guerra adquire un carácter completamente novo, xurdindo en consecuencia novos tipos de barcos, como o galeón ou o bergantín. O progresivo refinamento desas armas de asedio redundaron na aparición de armas de fogo de uso persoal, un elemento clave, para os conquistadores españois cara á era dos descubrimentos. Esta tecnoloxía afectou decisivamente a historia do mundo a nivel intercontinental.

Os carniceiros desolaron as illas. Guanahani foi a primeira nesta historia de martirios. Os fillos da arxila viron roto o seu sorriso, golpeada a súa fráxil estatura de veados, e aínda na morte non entendían. Foron amarrados e ferido, foron queimados e abrasado, foron mordidos e enterrado. E cando o tempo deu a súa volta de valse bailando nas palmeiras, o salón verde estaba baleiro.
Só quedaban ósos rixidamente colocados en forma de cruz, para maior gloria de Deus e dos homes.
Canto III. Los Conquistadores - Vienen por las islas (1493), por Pablo Neruda
Os desastres da guerra n.º 33: «Que hai que facer máis?». Francisco de Goya reflicte na súa obra gráfica a brutalidade e barbarie a que se chegou na guerra da independencia española.

As armas de fogo supoñían un salto cualitativo, posto que a enerxía era almacenada nun material explosivo, denominado propelente, como a pólvora, en lugar de depender dun peso ou un movemento provocado polo usuario. Esa enerxía libérase a maior velocidade, e o dispositivo pode ser reempregado sen fatiga do material nin do portador, nun lapso de tempo relativamente breve. As armas de fogo convertéronse nun factor imprescindible para a formación dos grandes imperios do século xviii,[9] e foron obxecto de numerosos estudos destinados a mellorar tanto o seu alcance coma a súa potencia, precisión ou velocidade de recarga. Dende a guerra da Independencia dos Estados Unidos ata os principios do século xx, as armas de combate corpo a corpo foron finalmente desbotadas do campo de combate, debido ao pouco alcance destas e o seu difícil uso dentro do devandito alcance. Ás veces mencionada como a era do fusil, este período caracterizouse polo desenvolvemento de armas de fogo para a infantaría e de canóns para o soporte das tropas, así como o inicio da automatización das armas. En América do Norte, a poboación india viuse desprazada dos seus asentamentos ancestrais tras ser convencidos, primeiro polas armas e despois pola diplomacia, da conveniencia de trasladarse a unha reserva india.[10] Máis adiante, durante a guerra civil, nace o primeiro acoirazado e a primeira metralladora nos Estados Unidos. Por outra parte, o uso da máquina de vapor substituíu a navegación a vela que fora, dende a antigüidade, a forza motora por excelencia de calquera embarcación. A grandes liñas, este contexto é o dominante -con notables variacións segundo o país- na maioría de exércitos modernos do século xix.

Armas do século xx

A metralladora Vickers (foto), derivada da Maxim, permaneceu durante 79 anos en servizo no exército británico.

O ritmo de mellóralas en tecnoloxía bélica multiplicouse durante os grandes conflitos bélicos do século XX. Durante a primeira guerra mundial vai producirse o fin de éraa das armas de filo, e a consagración da infantaría e a artillaría como armas esenciais. Novos tipos de arma, como o obús, eran capaces de destruír calquera tipo de construción. O avión, cunha década de vida, tamén pasou a formar parte dos exércitos modernos, e foi protagonista de moitos campos de batalla, xunto ás recentemente deseñadas unidades blindadas que substituíron a cabalería como unidade autopropulsada. No mar, aparecen submarinos. Como característica do conflito entre sociedades industrializadas, a escalada de armamento -que consiste en reproducir e contrarrestar calquera avanzada do inimigo- levou á industrialización da máquina de guerra, provocando unha cantidade de baixas antes impensables.

Un Avro Lancaster baixo fogo inimigo durante un ataque nocturno a Hamburgo, 30, 31 de xaneiro de 1943.

A segunda guerra mundial extraeu da experiencia da guerra de trincheiras a súa aprendizaxe: ás novas armas corresponden novas tácticas bélicas, como a Blitzkrieg, que causarán a eventual derrota de potencias militares como Francia, aferradas a unha concepción da guerra trasnoitada. Durante os 6 anos de guerra seguintes vaise a producir unha vertixinosa competición tecnolóxica, que non só afectará ás tres armas do exército senón que terá como obxectivo á poboación civil: Dun lado, mediante propaganda -e a correspondente contrapropaganda do inimigo-; doutro, organizando bombardeos masivos sobre grandes concentracións urbanas, destinados non tanto a causar un dano ao exército inimigo como a paralizar por saturación as vías de transporte.[11] As altas temperaturas alcanzadas, e o desprazamento de masas de aire desprazado en consecuencia, provocaba as chamadas "tormentas de fogo",[12] que borraron cidades enteiras do mapa en cuestión de poucos días.[13] O avión diversifícase en tarefas de caza e bombardeo, e equípase de novas tecnoloxías (Hispano-Suiza HS.404, napalm, radar e propulsión jet) que multiplican o seu valor como arma bélica. A Mariña de guerra de todos os países inclúe submarinos. O conflito conclúe co uso das armas máis poderosas xamais utilizadas nunha guerra: Fat Man e Little Boy.[14]

Armamento logo da segunda guerra mundial

O Agni, un mísil balístico.

Trala segunda guerra mundial, e coa ameaza da guerra fría, institucionalizouse o constante desenvolvemento de novas armas, e as grandes superpotencias implicáronse nunha escalada tecnolóxica para desenvolver armas e contra-armas. Este estado da situación de armamento continúa ata hoxe en día, e foi a orixe de múltiples friccións para moitos países. Un dos aspectos máis notables do armamento desenvolvido trala segunda guerra mundial foi a combinación de armas nucleares con mísiles balísticos, que conduciu á creación da arma máis poderosa que existe hoxe en día: o mísil balístico intercontinental. A "guerra fría" tamén conduciu á creación de armas como a bomba atómica, que enfrontaba aos seus posuidores, Estados Unidos e a Unión Soviética, como potencias bélicas con potencial suficiente para destruír toda civilización humana: De feito, ningunha destas potencias desexaba iniciar un conflito que sabería que só podería resultar na aniquilación propia, segundo a chamada doutrina da "Destrución mutua asegurada". A natureza indiscriminada destas armas fixo que os mísiles nucleares de menor escala se consideren relativamente inútiles. A alternativa nos campos de batalla convencionais chegou grazas á aplicación da tecnoloxía informática, munición de alta precisión -tamén chamada "bomba intelixente"- e tecnoloxía furtiva, xa habituais en diversos tipos de avións de guerra.

O fin da guerra fría e hoxe en día

Artigo principal: Guerra fría.
Manobras realizadas no Lugar de Probas de Nevada. O obxectivo da operación era poñer a proba novas teorías, utilizando tanto dispositivos de fusión nuclear como de fisión nuclear.
Raios láser proxectados pola reentrada dun mísil balístico intercontinental de oxivas múltiples. Desde os anos 1960 as potencias nucleares han ter suficientes armas como para destruír o planeta en cuestión de minutos.

Na década dos anos 1970, as relacións políticas relaxáronse, "como demostraron os Acordos SALT [sigla en inglés das Conversacións para a Limitación de Armas Estratéxicas], nos cales as dúas superpotencias estableceron un límite á cantidade de mísiles ICBM (Inter-Continental Ballistic Missile polas súa siglas en inglés) e mísiles estratéxicos con capacidade nuclear", indica The Encyclopædia Britannica. A finais dos anos 1980, a guerra fría foi aos poucos chegando ao seu fin.

“O fin da guerra fría alimentou as esperanzas de ver o cesamento da carreira de armamento nuclear que xa que por tanto tempo enfrontara aos Estados Unidos e á Unión Soviética“, sinala un informe da Carnegie Endowment for International Peace (Fondo Carnegie para a Paz Internacional). As negociacións sobre o desarme e control nuclear conduciron ao desmantelamento de centos de arsenais nucleares nos últimos anos. En 1991, a Unión Soviética e Estados Unidos asinaron o Tratado de Reducións Estratéxicas Ofensivas (Strategic Arms Reduction Treaty), que obrigou a estas dúas superpotencias nucleares non tan só a limitar, senón a reducir por primeira vez na historia o número de oxivas estratéxicas listas para o seu lanzamento ata quedar con 6.000 unidades por bando. A finais de 2001, ambos países aseguraron cumprir os termos do acordo. Ademais, en 2002 asinouse o Tratado de Moscova, que obriga a seguir coa redución do arsenal durante os seguintes dez anos ata chegar a unha cantidade de entre 1.700 e 2.200 unidades.

Con todo, pese a tales acordos, ”non debemos confiarnos, pensando que a ameaza dunha guerra nuclear desapareceu -apuntou Kofi Annan, secretario xeral da ONU-. Ao comezo do século XXI, este tipo de conflito aínda segue sendo unha posibilidade moi real e aterradora”.[15]

A capacidade de prepararse, manobrar e atacar antes de que o inimigo poida responder á ameaza probouse como unha vantaxe decisiva, e o seu uso difundiuse entre todas as ramas do exército. Así, ao uso de tecnoloxía furtiva (Stealth technology) xa mencionada, engádese o equipamento de visión nocturna desenvolvido para unidades operativas en condicións de pouca ou ningunha visibilidade. As tarefas de vixilancia, de especial risco, encomendáronse a vehículos non tripulados, que poden destruírse automaticamente en caso dunha eventual detección. A coordinación das forzas foi outro dos eixes da doutrina de guerra contemporánea, e así se reflectiu coa introdución de sistemas de criptoloxía e novos dispositivos de comunicacións, así como sistemas de interceptación de información inimiga. A disxunción da infraestrutura inimiga, a súa rede de intelixencia e as súas comunicacións debe pasar polo carácter altamente informatizado dos seus equipos, polo que xa comezou a falarse da guerra dixital como unha nova arma capaz de paralizar equipos, enviar ordes confusas ou simplemente sabotar estruturas do inimigo. A carreira espacial, xurdida como un episodio dentro da carreira de armamento, deu pé a suscitar unha hipotética guerra espacial que utilizaría satélites non só como medio de comunicación ou satélite espías, senón como armas efectivas contra a superficie.

En xaneiro de 2009, oito Estados posuían un total de máis de 23.300 armas nucleares, segundo o Instituto Internacional de Estocolmo de Investigación para a Paz, de Suecia.[16]

Clasificación das armas

Hai esencialmente tres xeitos de clasificar o armamento: Quen o usa, como funciona e cal é o seu obxectivo. Esta clasificación é dependente da contorna de combate no cal se usa a arma, que pode ser en terra, mar ou aire, ou ata no espazo. O medio en que se usa cada arma é a base dos criterios do seu desenvolvemento, destinado a obter fiabilidade, simplicidade de uso e baixos custos, así como a mellor capacidade efectiva da arma en concreto contra outros tipos de ameazas.

Tipos

A distinción básica dáse, por unha banda, entre armas non convencionais (químicas, nucleares e bacteriolóxicas), que por decisión das Nacións Unidas desde 1991 tamén se coñecen como armas de destrución masiva, e, por outra, armas convencionais (todas as demais).

As armas convencionais poden ser:

Outro xeito de clasificar o armamento é tendo presente:

  • Quen o usa
  • Como funciona
  • Cal é o seu obxectivo.

Segundo o seu uso, unha arma considérase:

Categorización Descrición
Arma antipersoal[17] destinadas a ser utilizadas por unha soa persoa. As minas antipersoal, armas curtas abarcan todas as pezas de pequeno calibre que poden ser manexadas cunha soa man sen prexuízo do movemento normal dunha persoa desarmada.
Armamento de apoio armas de maior calibre utilizadas pola infantaría, e que requiren máis dunha persoa para poder ser utilizadas eficientemente.
Arma de fortificación instalada permanentemente nunha posición defensiva.
Arma de montaña deseñadas para ser utilizadas especificamente por unidades especializadas na loita na montaña que operan nun terreo accidentado e en adversas condicións climatolóxicas.
Arma autopropulsada deseñada para ser montado como peza primaria ou auxiliar nun vehículo blindado de combate.
Arma ferroviaria instálanse sobre os vagóns do tren, ou poden compoñerse en forma de tren armado. exemplo: Anzio annie e Canón Dora.
Arma aérea deseñadas para ser utilizadas nos avións caza, helicóptero de ataque ou calquera outro tipo de vehículo aéreo non tripulado.
Arma naval montadas sobre un buque de guerra ou nun submarino.
Arma espacial que poden ser disparadas desde a órbita terrestre.

Segundo o seu funcionamento e a súa construción, unha arma pode considerarse:

Categorización Descrición
Arma antimateria aínda en desenvolvemento, que combinaría materia e antimateria para causar unha poderosa explosión. A antimateria, con todo, é aínda difícil de obter e máis difícil aínda de almacenar como munición.
Arma de arco funcionan en base a unha forza en tensión que impulsa a un proxectil a certa distancia. A súa escala vai desde un arco sinxelo ao onagro ou a catapulta.
Artillaría armas de fogo capaces de lanzar proxectís pesados -normalmente explosivos- a longas distancias.
Arma biolóxica estenden determinados patóxenos axentes biolóxicos causantes de enfermidades, como as esporas de Bacillus anthracis.
Arma química incorporan substancias químicas tóxicas para o home. -como o gas sarín utilizado polo grupo terrorista Aum Shinrikyō no Metro de Toquio provocando a morte de 27 persoas.
Arma enerxética baséanse na concentración de cargas enerxéticas liberadas no disparo. Poden ser os láser, armas de shock eléctrico, e armas térmicas ou sónicas.
Armas explosivas utilizan unha explosión física para dispersar metralla ou perforar un blindaxe.
Armas brancas Presentan bordos afiados.
Arma de fogo baséase en impulsar distintos tipos de proxectís tras a liberación rápida de gases por combustión desde a recámara dun arma.
Arma incendiaria baséanse na aplicación de materiais de combustión lenta a certa distancia, Ver: Lanzachamas.
Arma aturdidora dirixidas á redución de individuos, minimizando o risco de causarlle lesións permanentes ou morte.
Arma magnética usan un campo magnético para acelerar e impulsar proxectís, ou para dirixir un determinado feixe de partículas con carga magnética. Ver: Canón Gauss
Arma de corpo a corpo utilizada en distancias curtas para causar dano por impacto directo.
Mísiles foguete guiado cara ao seu obxectivo tras a engalaxe, e que poden ir cargado con explosivos, unha oxiva nuclear ou material biolóxico.
Arma nuclear usan material radioactivo para xerar unha fisión nuclear ou unha fusión nuclear controlada, liberando unhas enormes cantidades de enerxía. Ver: Bomba sucia; Dispositivos de dispersión radiolóxica
Arma primitiva elaboradas sen elementos industriais, a partir de materiais obtidos no medio natural.
Arma de arrebolar impulsan un proxectil con precisión variable cara a un obxectivo.
Foguetes utilizan un composto químico para impulsar un proxectil -xeralmente unha cabeza explosiva- cara ao seu branco, e que normalmente non son redirixidos tras ser disparados.
Arma suicida como un explosivo adherido que matará ao seu portador no momento en que este o activa. Ver: Inmolación e ataque suicida.
Arma relativista cuxa velocidade é próxima á velocidade da luz, hoxe en día clasificadas como armas ficticias.

Segundo o seu obxectivo, unha arma pode ser

Categorización Descrición
Armas antiaéreas que localiza, identifica e ten alcance eficaz para destruír a un obxectivo móbil no aire.
Arma de cerco que está deseñada para identificar posicións inimigas e destruílas. Estas armas non só se utilizan contra fortificacións ou búnkers. Por exemplo, a bomba Matra Durandal está deseñada para afundirse varios metros baixo unha pista de engalaxe antes de estoupar.
Arma antipersoa está deseñada para atacar a persoas, individualmente ou en grupos.
Arma baseada en antirradiación son aquelas que afectan a obxectivos emisores de radiación electrónica, particularmente emisores de ondas de radar.

Novos proxectos para a destrución en masa

Artigo principal: Guerra electrónica.

A organización SIPRI declara no libro Weapons of Mass Destruction and the Environment (Armas de destrución en masa e o ambiente): "Estase prestando cada vez máis atención á manipulación das forzas xeofísicas ou ambientais con propósitos hostís."

O informe desta investigación di que se suxeriu a manipulación das condicións atmosféricas con propósitos militares. Isto inclúe o cambiar as propiedades eléctricas da ionosfera ou troposfera para causar perturbacións nas comunicacións, sistemas de radar, navegación e de dirección dos mísiles do inimigo. Igualmente, o informe do SIPRI tamén suxire técnicas de "guerra climatolóxica", que permitirían iniciar furacáns ou ciclóns, ou cambiar a dirección dos formados dun modo natural.

Outro obxectivo militar é aprender a controlar, para ataques, os raios producidos durante unha tormenta.[Cómpre referencia] A capa de ozono dentro da estratosfera inferior, unha capa que nos protexe de cantidades prexudiciais de radiación ultravioleta, tamén se pode considerar unha arma potencial. Un artigo do The New York Times cita palabras do Dr. Michael B. McElroy, da Universidade Harvard, no sentido de que parece que o elemento químico bromo pode ser tan eficaz en reducir a cantidade do ozono que se lle puidese usar como arma. Se o bromo se inxectase na estratosfera, desfaríase do ozono, o cal permitiría que a radiación ultravioleta chegase a terra con suficiente intensidade como para destruír colleitas e incapacitar aos habitantes.

O informe do SIPRI di: "É probable que xa estea ao noso alcance o poder abrir unha 'fiestra' nesta capa de ozono sobre territorio inimigo por medio de inxectar nela, por escapes controlados desde un satélite en órbita, un composto de bromo." Incluso a condición xeolóxica puiderase usar contra o inimigo. Por exemplo, se a rexión do inimigo está por casualidade sobre, ou preto, dun punto débil da formación da cortiza terrestre, puidera ser posible provocar alí un terremoto. De xeito similar, poderíase "espertar" volcáns inactivos que estivesen situados en territorio inimigo. Tamén se pensa no lume como medio de destrución en masa. Incendios destrutivos iniciados por acción militar poden devastar grandes zonas de importancia para o inimigo. Polo uso de dispositivos moi eficaces incendiarios de acción retardada e do esparcemento de minas que maten persoal, o combater un incendio destrutivo podería facerse practicamente imposible.[Cómpre referencia] A chuvia é outra arma ambiental, xa utilizada na guerra moderna.

Na guerra de Indochina utilizaron cazabombardeiros que sementaron sobre as nubes axentes como o ioduro de prata ou ioduro de plomo. As chuvias producidas como resultado arruinaron as liñas de comunicación do inimigo, impedíndolle organizar a súa contraofensivas, facilitando a execución de misións de bombardeo e creando eventuais inundacións destrutivas.[Cómpre referencia] Cando os exércitos soviéticos invadiron Afganistán, o entusiasmo espertado pola firma dos Acordos SALT (SALT II) terminou abruptamente sen unha ratificación oficial do mesmo.

Críticas

Ao longo dos anos, diversas asociacións de varios ámbitos, insistiron na eliminación das armas, argumentando que incentivan a violencia nas sociedades. En moitos países obedecéronse este tipo de propostas e chegáronse a realizar plans de desarme. Determinados conflitos, como a guerra do Vietnam, axudaron a forxar na opinión pública unha actitude crítica respecto das intervencións bélicas dos respectivos gobernos. O pacifismo, xurdido en parte como reacción a certa doutrina imperialista estadounidense, pretende ofrecer un paradigma distinto de relacións internacionais.

Tráfico de armas

Artigo principal: Industria armamentística.

Aínda que algunhas transaccións públicas de armas lévanse a cabo entre gobernos lícitamente,[18] en moitas ocasións (e en contravención a normativas máis ou menos rigorosas de orde interna ou internacional) canalizanse por medio de particulares, grupos ou Estados involucrados no tráfico ilegal de armamento. A adopción de acordos para suprimir certos tipos de arma consideradas inaceptabeis (como as bombas de acio ou certas mina antipersoa)[17] suscita inevitablemente reticencias por parte dos países produtores, que adoitan ser nacións industrializadas afastadas dos conflitos nos que estas armas se empregan.

Notas

  1. AKSHOY, Paul e outros, Engineering Mechanics and Strength of Materials, Prentice Hall of India, 2005, páx. 215. (ISBN 8120326113), vid. tamén este enlace.
  2. ASIMOV, Isaac; Understanding Physics, Barnes & Noble, Nova York, 1988, páx. 88. Vid. a referencia online.
  3. Actas do Congreso dos Estados Unidos, páxs. 115-126.
  4. Véxase a xurisprudencia Arquivado 16 de decembro de 2012 en Wayback Machine. sobre este caso concreto, en www.derechopenalonline.com.
  5. Este é o mesmo principio físico con que se deseñan as armas contemporáneas, como as balas de punta oca.
  6. Jill D. Pruetz1 e Paco Bertolani, "Savanna Chimpanzees, Pan troglodytes verus", "Hunt with Tools" Arquivado 28 de febreiro de 2007 en Wayback Machine., publicado en Current Biology, 6 de marzo de 2007.(en inglés)
  7. Rick Weiss, "For First Time, Chimps Seen Making Weapons for Hunting", publicado en The Washington Post, o 22 de febreiro de 2007.(en inglés)
  8. "Lower Palaeolithic hunting spears from Germany", por THIEME, Hartmut; en Letters to Nature, Nature nº 385, 807 - 810, do 27 de febreiro de 1997; doi:10.1038/385807a0 ; Vid. a edición por Internet.
  9. Algúns deles perdurarían ata o século xix, como o imperio Británico, e constitúen un testemuño dos avances desenvolvidos nesa área, así como da extraordinaria importancia política das armas.
  10. Calculase que a área conxunta (en km2) de todas as reservas indias estadounidenses representa o 4% do territorio nacional.
  11. O Primeiro Mariscal Maior do Aire británico Harris, alcumado "bombardeiro Harris", foi o responsable militar dos bombardeos sobre poboación civil en Alemaña a finais da Segunda Guerra Mundial. Ascendido á nobreza só tardiamente, algúns quixeron entender esa demora como un xesto de reprobación de Winston Churchill quen foi, paradóxicamente, quen lle encargou esas misións.
  12. Véxase aquí e aquí máis información sobre "bombardeos morais".
  13. As cifras de destrución de área urbana non son elocuentes: Wessel, 97% (pasou de 25.000 habitantes en 1939 a 1900 en 1945); Dresde, 75%, (más de 35.000 mortos); Hamburgo, 40.000 mortos; Tokio, 100.000 mortos.
  14. Algúns autores sinalaron que o uso do arma atómica era innecesario, dada a incapacidade xaponesa para defenderse dos ataques aéreos. O alto custo en vidas estadounidenses durante as conquistas illa a illa, e o interese por adquirir trala paz o rol dominante que esa arma concedía ao seu portador puideron influír na decisión.
  15. La guerra nuclear: ¿sigue siendo una amenaza? (en castelán)
  16. Observando el mundo (en castelán)
  17. 17,0 17,1 Louise Doswald-Beck e Gérald C. Cauderay (1 de novembro de 1990). Comité Internacional de la Cruz Roja (CICR), ed. "El desarrollo de las nuevas armas antipersonal". Revista Internacional de la Cruz Roja Nº 102 (en castelán). pp. 606–620. Consultado o 19/10/2013. 
  18. 20 minutos. "La venta de armas españolas a Gadafi se disparó tras la visita del líder libio en 2007" (en castelán). Consultado o 30 de agosto do 2015. 

Véxase tamén

Bibliografía

  • U.S.Congress, Office of Technology Assessment, Improving the prospects for future international peace operations: workshop proceedings, OTA-BP-ISS-167, Washington DC, US Government Printing Office, setembro de 1995 (En inglés)
  • Hind, Edward, My Magazine: Being a Series of Poems, Tales, Sketches, Essays, Orations, Etc.,: The Present Age - An oration J. and H. Clarke, Londres, 1860 (En inglés).

Outros artigos

Ligazóns externas