Belize: Diferenzas entre revisións

Belize
	Bandeira Brasón
Himno	Land of the Free (1981)
Lema	«Under the shade I flourish»
Epónimo	Rio Belize (pt)
Localización
	17°06′N 88°42′O / 17.1, -88.7
Capital	Belmopán
Contén a división administrativa	Corozal (pt) ; Distrito de Belice ; Distrito de Cayo ; Distrito de Toledo ; Orange Walk (pt) ; Stann Creek (pt)
Poboación
Poboación	374.681 (2017) (16,31 hab./km²)
Lingua oficial	lingua inglesa
Xeografía
Parte de	América Central ; América Central Ístmica (pt) ; Caribe ; lista negra dos paraísos fiscais da Unión Europea (2019–2019)
Superficie	22.966 km²
Punto máis alto	Doyle's Delight (1.124 m)
Punto máis baixo	Mar Caribe (0 m)
Comparte fronteira con	Guatemala ; México
Datos históricos
Precedido por	Honduras británica
Creación	21 de setembro de 1981
Organización política
Forma de goberno	monarquía constitucional ; Monarquía parlamentaria
• Monarca	Carlos III do Reino Unido (2022–)
Órgano executivo	Government of Belize (en)
• Primeiro ministro	Johnny Briceño (2020–)
Órgano lexislativo	National Assembly (en) ,
Membro de	Alianza dos Pequenos Estados Insulares ; Organización Mundial da Saúde ; Grupo para as observacións da Terra ../... 26+
PIB nominal	2.491.500.000 $ (2021)
Moeda	Dólar de Belize
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−06:00; America/Belize (en)
Dominio de primeiro nivel	.bz
Prefixo telefónico	+501
Teléfono de emerxencia	911 e 90 (en)
Código de país	BZ
Páxina web	belize.gov.bz

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella

Contido eliminado Contido engadido

VisualTexto wiki

En liña

Revisión actual feita o 19 de febreiro de 2024 ás 09:06

Belize^[1] é un pequeno país en América Central, ribeirego do mar Caribe, que linda con México ao norte e Guatemala ao oeste e ao sur. Está separada de Honduras polo golfo do mesmo nome ao leste, cunha distancia de 75 quilómetros no punto máis próximo entre as dúas nacións. Belize era anteriormente coñecida como Honduras Británica e o nome coloquial procede da Cidade de Belize (Belize City) e do río Belize. Cidade de Belize é a cidade máis grande do país, o porto principal e a súa antiga capital.

Etimoloxía

Algúns supoñen que a palabra "Belize" ten unha remota etimoloxía maia, outros atribúen o topónimo á importancia que cobrou no territorio un filibustero británico de apelido Wallis, o máis corroborable é que os mapas españois chamaban á zona A Baliza ou Baliza, moi probablemente por existir varias nas costas onde abundan os arrecifes e escollos.

Xeografía

O norte de Belize consiste principalmente de chairas costeiras planas e pantanosas, densamente forestadas nalgúns lugares. Cara ao sur atópase a cadea montañosa baixa das Montañas Maya, das cales o punto máis alto en Belize é o Pico Vitoria a 1120 metros de altura. Belize atópase situada entre os ríos Hondo e Sarstoon, co río de Belize fluíndo no centro do país. Ao longo de toda a costa caribeña atópanse arrecifes de coral. Belize é o fogar da barreira de coral máis longa do hemisferio occidental e o segundo máis longo no mundo logo da gran barreira de coral.

O clima local é tropical e normalmente moi cálido e húmido. A tempada chuviosa dura desde maio ata novembro durante a cal perigos naturais como furacáns e inundacións son comúns.

Historia

Belize foi parte do Imperio Maia que se estendía do sur de México ata Guatemala.

Os primeiros europeos que ingresaron no que hoxe é Belize foron españois, seguidos de leñadores ingleses. Estes chegaron no ano 1638. Xa no ano 1524 este territorio formaba parte do reino de Guatemala como parte da provincia da Verapaz, os piratas lograron penetrar nas selvas, enfrontándose aos indíxenas guatemaltecos que habitaban esas terras.

Á parte destes leñadores, piratas adoitaban parar nas illas e a costa do país. Foron eles quen introduciron africanos nesa rexión, como escravos. Os piratas ingleses e os escravos que traían, usaban as costas de Belize como base para posteriormente asaltar barcos españois. En 1821, ano da independencia da América central, o territorio pasou xuridicamente á soberanía das Provincias Unidas de Centro América pero na práctica Inglaterra ostentaba a soberanía. No ano 1670 o Tratado de Madrid puxo un alto á piratería, e os piratas, xa coñecidos como Baymen, dedicáronse a novos oficios. Guatemala asinou un tratado con Inglaterra para a cesión destes territorios, tratado irrespetado por Inglaterra que quedou sen efecto coa independencia de Belize. Guatemala recoñeceu a independencia en 1923 pero aínda considera partes de Belize como territorio propio.

En 1840 a rexión chegou a ser colonia inglesa e denominouse Honduras Británica ("British Honduras").

O 21 de setembro de 1981 consumouse a independencia de Belize por parte do Reino Unido.

Política

Belize forma parte da Commonwealth de Nacións e o seu Xefe de Estado é o rei Carlos III, que está representado en Belize por un gobernador xeral.

Os primeiros grupos políticos en Belize comezaron en 1950 cando foi creado o PUP (People United Party). Este tiña como líderes a George Cadle Price, Leigh Richardson, e Phillip S.W. Goldson, homes que serían recoñecidos como líderes da independencia e heroes nacionais.

Hoxe os dous partidos políticos maioritarios son o PUP e o UDP (United Democratic Party). O UDP está no goberno dende as eleccións de 2008. O Primeiro Ministro do país é Dean Barrow.

Organización político-administrativa

Belize está dividido en seis distritos:

Economía

Artigo principal: Economía de Belize.

Exportacións: domésticas, azucre, produtos de xardinería, mollos concentrados de laranxa e toronja, produtos do mar, bananos e reexportacións.

Importacións: A principios da década dos oitenta, as exportacións anuais ascendían a 28,6 millóns de dólares e o custo das importacións a 545,3 millóns.

Industria: As grandes manufacturas elaboran alimentos, produtos da madeira e confección. O desenvolvemento turístico do país é moi recente e está fundamentalmente baseado na beleza incomparable das súas costas, practicamente virxes e no feito de formar parte do circuíto maya menos coñecido, pero non por isto de menor interese arqueolóxico e turístico. Podemos citar O Caracol, Lamanai, Altún Ha, Cahal Pech, Xunantunich etc.

Agricultura: O principal recurso económico é a agricultura, aínda que só unha pequena parte do territorio é cultivable.

Transporte: Unha rede de estradas de 3000 km enlaza os grandes centros urbanos, pero algunhas áreas quedan inaccesibles. A Cidade de Belize conta cun aeroporto internacional.

Demografía

Evolución da poboación entre 1961 e 2003.

O inglés é a lingua oficial de Belize (o país foi unha colonia británica). Pero a maioría dos belicenses utiliza o español, a lingua materna dos mestizos e inmigrantes centroamericanos. Estímase o número de falantes entre un 40% e o 45% do total.

Mirando cara ao autóctono, a maioría dos belizenses utilizan un idioma crioulo máis familiar, influído polo español e inglés, que é un piyin belicense. Outras minorías lingüísticas do país confórmanas o garífuna e o holandés-alemán.

Idiomas en Belize (acorde ao censo do 2000)
Idioma	Falantes maternos	Porcentaxe	Usuarios actuais	Porcentaxe
Alemán	6783	(3,3%)	6624	(3,2%)
Chinés	1607	(0,8%)	1529	(0,7%)
Crioulo	67 527	(32,9%)	75 822	(37,0%)
Español	94 422	(46,0%)	88 121	(43,0%)
Inglés	7946	(3,9%)	11 551	(5,6%)
Garífuna	6929	(3,4%)	4071	(2,0%)
Hindi	280	(0,1%)	193	(0,1%)
Maia Kekchi	10 142	(4,9%)	9314	(4,5%)
Maia Mopán	6909	(3,4%)	6093	(3,0%)
Maia Iucateco	1176	(0,6%)	613	(0,3%)
Outros / sen resposta	1402	(0,7%)	1192	(0,6%)

Segundo o censo realizado en 2003, Belize presenta un 46,4% de habitantes mestizos (descendentes de fillos de Maias e Europeos), un 27,7% de descendentes de africanos negros e mulatos (descendentes de fillos de africanos negros e europeos), un 10% de indíxenas maias e un 6,4% formado polos chamados garífunas (descendentes de fillos de africanos negros e maias), o 7,8% da poboación constitúeno a xente branca de ascendencia británica e española.

O que resta da poboación confórmano pequenas comunidades europeas, hindús, estadounidenses, chinesas e doutras nacionalidades do Extremo Oriente.

Cultura

Os maias construíron impresionantes templos seguindo o movemento dos corpos celestes. Aínda que tecnicamente se tratase dunha cultura da Idade de Pedra, tamén desenvolveron sofisticados sistemas matemáticos e astronómicos ademais de calendarios para medir o tempo. Os españois edificaron sobrias igrexas de pedra, pero a arquitectura moderna baséase no estilo británico caribeño.

O idioma oficial de Belize é o inglés, pero os crioulos (o grupo étnico máis nutrido) falan xunto a este o seu propio dialecto. O español é a lingua máis utilizada no Norte e nalgúns pobos occidentais. Así mesmo existen minorías que se expresan en maia, chinés, alemán mennonita, libanés, árabe, hindi e garífuna (o idioma dos garinagu do distrito de Stann Creek).

A maioría da poboación profesa o catolicismo, e a influencia británica achegou unha considerable e variada congregación protestante, incluíndo mennonitas alemáns e suízos. A práctica maia do catolicismo caracterízase por unha fusión de xamanismo-animismo e rituais cristiáns.

Belize non desenvolveu nunca unha verdadeira cociña nacional. A súa gastronomía inspirouse na británica, estadounidense, mexicana e caribeña. Os seus ingredientes básicos son o arroz e as fabas, consumidos a miúdo con polo, porco, tenreira, peixe ou verdura; o leite de coco e os plátanos fritos engaden aos pratos un sabor xenuinamente tropical. As receitas exóticas tradicionais inclúen a carne de armadillo, veado e paca frita, un roedor de cor parda similar a un coelliño de indias.

Deporte

Belize participou por vez primeira nos Xogos Olímpicos en 1968, e dende entón enviou deportistas para competir en cada edición dos Xogos Olímpicos de Verán, agás nos Xogos de 1980, onde colaborou no boicot liderado polos Estados Unidos. O país non logrou conseguir ningunha medalla.

A Selección de fútbol de Belize é controlada polo Federación de Fútbol, pertencente á CONCACAF.

Notas

↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para belizense.

[1] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para belizense.

[1]

@@ Liña 1: / Liña 1: @@
+{{Sen referencias|data=setembro de 2016}}
-{{País | nome_oficial = ''Belize''
+{{Xeografía política}}
-| nome_común = Belize
+'''Belize'''<ref>{{DRAG|belizense}}</ref> é un pequeno país en [[América Central]], ribeirego do [[mar Caribe]], que linda con [[México]] ao norte e [[Guatemala]] ao oeste e ao sur. Está separada de [[Honduras]] polo [[Golfo de Honduras|golfo do mesmo nome]] ao leste, cunha distancia de 75 quilómetros no punto máis próximo entre as dúas nacións. Belize era anteriormente coñecida como Honduras Británica e o nome coloquial procede da [[Cidade de Belize]] (''Belize City'') e do [[río Belize]]. Cidade de Belize é a cidade máis grande do país, o porto principal e a súa antiga capital.
-| de = de
-| nome_curto = Belize
-| imaxe_bandeira = Flag of Belize.svg
-| imaxe_escudo =Coat_of_arms_of_Belize.svg
-| imaxe_escudo_tamaño = 100px
-| símbolos =
-| imaxe_mapa = BLZ orthographic.svg
-| lema_nacional = ''Sub umbra floreo'' <br />([[Lingua galega|Galego]]: ''«Baixo a sombra eu florezo»'')
-| himno_nacional = ''[[Land of the Free]]''
-| capital = [[Belmopán]]
-| capital_poboación = 13.400 ([[2005]])
-| capital_coor_fmt =
-| capital_coor = 17_15_N_88_46_Ou_ 17°15? N 88°46? E
-| cidade_principal = [[Cidade de Belize]]
-| idiomas_oficiais = [[lingua inglesa|Inglés]]
-|goberno = [[Democracia]] [[Parlamento|parlamentaria]]
-| dirixentes_títulos = [[Monarquía na Mancomunidade Británica de Nacións|Xefe de Estado]]<br />[[Gobernador Xeral de Belize|Gobernador Xeral]]<br />
-[[Primeiro Ministro de Belize|Primeiro Ministro]]
-| dirixentes_nomes = [[Isabel II do Reino Unido|Raíña Isabel II]]<br />[[Colville Young|Sir Colville Young]]<br />[[Dean Barrow]]
-| fundación = [[Independencia]]
-| fundación_fitos =
-| fundación_datas = Do [[Reino Unido]]
-[[21 de setembro]] de [[1981]]
-| superficie = 22.966
-| superficie_posto = 151
-| superficie_auga = 0,7 %
-| fronteiras = 516 [[quilómetro|km]]
-| costas = 386 km
-| poboación = 320.000 ([[2008]] est<ref name=FMI>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/weorept.aspx?sy=2004&ey=2008&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=339&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=56&pr.y=4 |title=Belize|publisher=Fundo Monetário Internacional|accessdate=2008-10-09}}</ref>.)
-| poboación_posto = 170
-| poboación_densidade = 13
-| PIB = US$ 2 399 millóns<ref name=FMI/>
-| PIB_ano = 2008
-| PIB_posto = 166
-| PIB_per_cápita = US$ 7.635
-| IDH = 0.753
-| IDH_ano = 2003
-| IDH_posto = 91
-| IDH_categoría = medio
-| moeda = [[Dólar de Belize|Dólar]] ([[ISO 4217|BZD]])
-| xentilicio = Belizense
-| horario = [[Tempo Coordinado Universal|UTC]]-6
-| horario_verán = [[Tempo Coordinado Universal|UTC]]-6
-| cctld = [[.bz]]
-| código_telefónico = 501
-| prefixo_radiofónico = V3A-V3Z
-| código_ISO = 084 / BLZ / BZ
-| membro_de = [[ONU]], [[Commonwealth de Nacións|Commonwealth]], [[OEA]], [[CARICOM]]
-}}
-'''Belize''' é un pequeno país en [[América Central]], ribeirego do [[mar Caribe]], que colinda con [[México]] ao norte e [[Guatemala]] ao oeste e ao sur. Está separada de [[Honduras]] polo [[Golfo de Honduras|golfo do mesmo nome]] ao leste, cunha distancia de 75 quilómetros no punto máis próximo entre as dúas nacións. Belize era anteriormente coñecida como Honduras Británica e o nome coloquial procede da [[Cidade de Belize]] (''Belize City'') e do [[río Belize]]. Cidade de Belize é a cidade máis grande do país, o porto principal e a súa antiga capital.
 == Etimoloxía ==
-Algúns supoñen que a palabra "Belize" ten unha remota etimoloxía [[Lingua maia|maia]], outros atribúen o topónimo á importancia que cobrou no territorio un [[pirata|filibustero]] británico de apelido ''Wallis'', o máis corroborable é que os mapas españois chamaban á zona '''A Baliza''' ou '''Baliza''', moi probablemente por existir varias nas costas onde abundan os arrecifes e escollos.
+Algúns supoñen que a palabra "Belize" ten unha remota etimoloxía [[Linguas maias|maia]], outros atribúen o topónimo á importancia que cobrou no territorio un [[pirata|filibustero]] británico de apelido ''Wallis'', o máis corroborable é que os mapas españois chamaban á zona '''A Baliza''' ou '''Baliza''', moi probablemente por existir varias nas costas onde abundan os arrecifes e escollos.
 == Xeografía ==
-O norte de Belize consiste principalmente de chairas costeiras planas e pantanosas, densamente forestadas nalgúns lugares. Cara ao sur atópase a cadea montañosa baixa das [[Montañas Maya]], das cales o punto máis alto en Belize é o [[Pico Vitoria, Belize|Pico Vitoria]] a 1.120 metros de altura. Belize atópase situada entre os ríos [[Río Hondo|Hondo]] e [[Río Sarstoon|Sarstoon]], co [[río de Belize]] fluíndo no centro do país. Ao longo de toda a costa [[mar Caribe|caribe]]ña atópanse [[Arrecife de coral|arrecifes de coral]]. Belize é o fogar da barreira de coral máis longa do hemisferio occidental e o segundo máis longo no mundo logo da [[gran barreira de coral]].
+O norte de Belize consiste principalmente de chairas costeiras planas e pantanosas, densamente forestadas nalgúns lugares. Cara ao sur atópase a cadea montañosa baixa das [[Montañas Maya]], das cales o punto máis alto en Belize é o [[Pico Vitoria, Belize|Pico Vitoria]] a 1120 metros de altura. Belize atópase situada entre os ríos [[Río Hondo|Hondo]] e [[Río Sarstoon|Sarstoon]], co [[río de Belize]] fluíndo no centro do país. Ao longo de toda a costa [[mar Caribe|caribe]]ña atópanse [[Arrecife de coral|arrecifes de coral]]. Belize é o fogar da barreira de coral máis longa do hemisferio occidental e o segundo máis longo no mundo logo da [[gran barreira de coral]].
 O [[clima]] local é [[Clima tropical|tropical]] e normalmente moi cálido e húmido. A tempada chuviosa dura desde maio ata novembro durante a cal perigos naturais como [[furacán]]s e [[inundación]]s son comúns.
 == Historia ==
 Belize foi parte do [[Imperio Maia]] que se estendía do sur de [[México]] ata [[Guatemala]].
 Os primeiros europeos que ingresaron no que hoxe é Belize foron españois, seguidos de leñadores ingleses. Estes chegaron no ano [[1638]]. Xa no ano [[1524]] este territorio formaba parte do reino de Guatemala como parte da provincia da Verapaz, os piratas lograron penetrar nas selvas, enfrontándose aos indíxenas guatemaltecos que habitaban esas terras.
-Aparte destes leñadores, piratas adoitaban parar nas illas e a costa do país. Foron eles quen introduciron africanos nesa rexión, como escravos. Os piratas ingleses e os escravos que traían, usaban as costas de Belize como base para posteriormente asaltar barcos españois. En 1821, ano da independencia da América central, o territorio pasou xuridicamente á soberania das Provincias Unidas de Centro América pero na práctica Inglaterra ostentaba a soberanía. No ano 1670 o Tratado de [[Madrid]] puxo un alto á piratería, e os piratas, xa coñecidos como Baymen, dedicáronse a novos oficios. Guatemala asinou un tratado con Inglaterra para a cesión destes territorios, tratado irrespetado por Inglaterra que quedou sen efecto coa independencia de Belize. Guatemala recoñeceu a independencia en 1923 pero aínda considera partes de Belize como territorio propio.
+Á parte destes leñadores, piratas adoitaban parar nas illas e a costa do país. Foron eles quen introduciron africanos nesa rexión, como escravos. Os piratas ingleses e os escravos que traían, usaban as costas de Belize como base para posteriormente asaltar barcos españois. En 1821, ano da independencia da América central, o territorio pasou xuridicamente á soberanía das Provincias Unidas de Centro América pero na práctica Inglaterra ostentaba a soberanía. No ano 1670 o Tratado de [[Madrid]] puxo un alto á piratería, e os piratas, xa coñecidos como Baymen, dedicáronse a novos oficios. Guatemala asinou un tratado con Inglaterra para a cesión destes territorios, tratado irrespetado por Inglaterra que quedou sen efecto coa independencia de Belize. Guatemala recoñeceu a independencia en 1923 pero aínda considera partes de Belize como territorio propio.
 En 1840 a rexión chegou a ser colonia inglesa e denominouse Honduras Británica ("British Honduras").
-O [[21 de setembro]] de [[1981]] consumouse a independencia de Belize por parte de Reino Unido.
+O [[21 de setembro]] de [[1981]] consumouse a independencia de Belize por parte do Reino Unido.
 == Política ==
+Belize forma parte da [[Commonwealth de Nacións]] e o seu [[Xefe de Estado]] é o [[Reinos da Commonwealth de Nacións|rei]] [[Carlos III do Reino Unido|Carlos III]], que está representado en Belize por un gobernador xeral.
-Os primeiros grupos políticos en Belize comezaron desde 1950 cando foi iniciado o PUP (People United Party). Este tenia como líderes a [[George Cadle Price]], Leigh Richardson, e [[Phillip S.W. Goldson]], homes que serían recoñecidos como líderes da independencia e heroes nacionais.
+Os primeiros grupos políticos en Belize comezaron en 1950 cando foi creado o PUP (People United Party). Este tiña como líderes a [[George Cadle Price]], Leigh Richardson, e [[Phillip S.W. Goldson]], homes que serían recoñecidos como líderes da independencia e heroes nacionais.
-Hoxe os dous partidos políticos maioritarios son o PUP e o UDP (United Democratic Party). O PUP esta en control desde a última elección en 1998. O Primeiro Ministro do país é Said Musa.
+Hoxe os dous partidos políticos maioritarios son o PUP e o UDP (United Democratic Party). O UDP está no goberno dende as eleccións de 2008. O Primeiro Ministro do país é [[Dean Barrow]].
 == Organización político-administrativa ==
 [[Ficheiro:BelizeNumbered.png|miniatura|dereita|200px|Mapa de Belize cos distritos numerados]]
 Belize está dividido en seis distritos:
 # [[Distrito de Belize]]
@@ Liña 89: / Liña 42: @@
 == Economía ==
-{{AP|Economía de Belize}}
+{{Artigo principal|Economía de Belize}}
-Exportacións: domésticas, azucre, produtos de xardinería, mollos concentrados de laranxa e toronja, produtos do mar, bananos e reexportaciones.
+Exportacións: domésticas, azucre, produtos de xardinería, mollos concentrados de laranxa e toronja, produtos do mar, bananos e reexportacións.
 Importacións: A principios da década dos oitenta, as exportacións anuais ascendían a 28,6 millóns de dólares e o custo das importacións a 545,3 millóns.
-Industria: As grandes manufacturas elaboran alimentos, produtos da madeira e confección. O desenvolvemento turístico do país é moi recente e esta fundamentalmente baseado na beleza incomparable das súas costas, practicamente virxes e no feito de formar parte do circuíto maya menos coñecido, pero non por isto de menor interese arqueolóxico e turístico. Podemos citar [[O Caracol (Belize)|O Caracol]], [[Lamanai]], [[Altún Ha]], [[Cahal Pech]], [[Xunantunich]], etc.
+Industria: As grandes manufacturas elaboran alimentos, produtos da madeira e confección. O desenvolvemento turístico do país é moi recente e está fundamentalmente baseado na beleza incomparable das súas costas, practicamente virxes e no feito de formar parte do circuíto maya menos coñecido, pero non por isto de menor interese arqueolóxico e turístico. Podemos citar [[O Caracol (Belize)|O Caracol]], [[Lamanai]], [[Altún Ha]], [[Cahal Pech]], [[Xunantunich]] etc.
 Agricultura: O principal recurso económico é a agricultura, aínda que só unha pequena parte do territorio é cultivable.
-Transporte: Unha rede de estradas de 3.000 km enlaza os grandes centros urbanos, pero algunhas áreas quedan inaccesibles. A Cidade de Belize conta cun aeroporto internacional.
+Transporte: Unha rede de estradas de 3000&nbsp;km enlaza os grandes centros urbanos, pero algunhas áreas quedan inaccesibles. A Cidade de Belize conta cun aeroporto internacional.
 == Demografía ==
 [[Ficheiro:Belize-demography.png|miniatura|250px|Evolución da poboación entre 1961 e 2003.]]
 O inglés é a lingua oficial de Belize (o país foi unha [[Colonia administrativa|colonia]] británica). Pero a maioría dos belicenses utiliza o [[lingua española|español]], a lingua materna dos mestizos e inmigrantes centroamericanos. Estímase o número de falantes entre un 40% e o 45% do total.
-Mirando cara ao autóctono, a maioría dos belizenses utilizan un idioma [[crioulo]] máis familiar, influído polo español e inglés, que é un ''[[pidgin|piyin]]'' belicense. Outras minorías lingüísticas do país confórmanas o [[garifuna]] e o holandés-alemán.
+Mirando cara ao autóctono, a maioría dos belizenses utilizan un idioma [[crioulo]] máis familiar, influído polo español e inglés, que é un ''[[pidgin|piyin]]'' belicense. Outras minorías lingüísticas do país confórmanas o [[Lingua garífuna|garífuna]] e o holandés-alemán.
-{| border="1"
+{| class="wikitable"
-| Idiomas en Belize (acorde ao Censo do 2000)
+|+ Idiomas en Belize (acorde ao censo do 2000)
-|width="100"|Idioma
+!Idioma
-|width="150"|Falantes maternos
+!Falantes<br />maternos
-|width="50"|Porcentaxe
+!Porcentaxe
-|width="150"|Usuarios actuais
+!Usuarios<br />actuais
-|width="50"|Porcentaxe
+!Porcentaxe
 |-
 ! align="left" | Alemán
-| align="right" | 6.783 ||align="right" | (3,3%) || align="right" | 6.624 ||align="right" | (3,2%)
+| align="right" | 6783 ||align="right" | (3,3%) || align="right" | 6624 ||align="right" | (3,2%)
 |-
 ! align="left" | Chinés
-| align="right" | 1.607 ||align="right" | (0,8%) || align="right" | 1.529 ||align="right" | (0,7%)
+| align="right" | 1607 ||align="right" | (0,8%) || align="right" | 1529 ||align="right" | (0,7%)
 |-
 ! align="left" | Crioulo
-| align="right" | 67.527 ||align="right" | (32,9%) || align="right" | 75.822 ||align="right" | (37,0%)
+| align="right" | 67&nbsp;527 ||align="right" | (32,9%) || align="right" | 75&nbsp;822 ||align="right" | (37,0%)
 |-
 ! align="left" | Español
-| align="right" | 94.422 ||align="right" | (46,0%) || align="right" | 88.121 ||align="right" | (43,0%)
+| align="right" | 94&nbsp;422 ||align="right" | (46,0%) || align="right" | 88&nbsp;121 ||align="right" | (43,0%)
 |-
 ! align="left" | Inglés
-| align="right" | 7.946 ||align="right" | (3,9%) || align="right" | 11.551 ||align="right" | (5,6%)
+| align="right" | 7946 ||align="right" | (3,9%) || align="right" | 11&nbsp;551 ||align="right" | (5,6%)
 |-
-! align="left" | Garifuna
+! align="left" | [[Pobo garífuna|Garífuna]]
-| align="right" | 6.929 ||align="right" | (3,4%) || align="right" | 4.071 ||align="right" | (2,0%)
+| align="right" | 6929 ||align="right" | (3,4%) || align="right" | 4071 ||align="right" | (2,0%)
 |-
 ! align="left" | Hindi
@@ Liña 137: / Liña 90: @@
 |-
 ! align="left" | Maia Kekchi
-| align="right" | 10.142 ||align="right" | (4,9%) || align="right" | 9.314 ||align="right" | (4,5%)
+| align="right" | 10&nbsp;142 ||align="right" | (4,9%) || align="right" | 9314 ||align="right" | (4,5%)
 |-
 ! align="left" | Maia Mopán
-| align="right" | 6.909 ||align="right" | (3,4%) || align="right" | 6.093 ||align="right" | (3,0%)
+| align="right" | 6909 ||align="right" | (3,4%) || align="right" | 6093 ||align="right" | (3,0%)
 |-
 ! align="left" | Maia Iucateco
-| align="right" | 1.176 ||align="right" | (0,6%) || align="right" | 613 ||align="right" | (0,3%)
+| align="right" | 1176 ||align="right" | (0,6%) || align="right" | 613 ||align="right" | (0,3%)
 |-
 ! align="left" | Outros / sen resposta
-| align="right" | 1.402 ||align="right" | (0,7%) || align="right" | 1.192 ||align="right" | (0,6%)
+| align="right" | 1402 ||align="right" | (0,7%) || align="right" | 1192 ||align="right" | (0,6%)
 |}
-Segundo o censo realizado en 2003, Belize presenta un 46,4% de habitantes mestizos (descendentes de fillos de Maias e Europeos), un 27,7% de descendentes de africanos negros e mulatos (descendentes de fillos de africanos negros e europeos), un 10% de indíxenas maias e un 6,4% formado polos chamados [[garifuna]]s (descendentes de fillos de africanos negros e maias), o 7,8% da poboación constitúeno a xente branca de ascendencia británica e española.
+Segundo o censo realizado en 2003, Belize presenta un 46,4% de habitantes mestizos (descendentes de fillos de Maias e Europeos), un 27,7% de descendentes de africanos negros e mulatos (descendentes de fillos de africanos negros e europeos), un 10% de indíxenas maias e un 6,4% formado polos chamados [[pobo garífuna|garífunas]] (descendentes de fillos de africanos negros e maias), o 7,8% da poboación constitúeno a xente branca de ascendencia británica e española.
 O que resta da poboación confórmano pequenas comunidades europeas, hindús, estadounidenses, chinesas e doutras nacionalidades do Extremo Oriente.
@@ Liña 155: / Liña 108: @@
 == Cultura ==
 [[Ficheiro:Belize-elcastillo.jpg|miniatura|dereita|250px|O Castelo de Xunantunich.]]
-Os maias construíron impresionantes templos seguindo o movemento dos corpos celestes. Aínda que tecnicamente tratásese dunha cultura da Idade de Pedra, tamén desenvolveron sofisticados sistemas matemáticos e astronómicos ademais de calendarios para medir o tempo. Os españois edificaron sobrias igrexas de pedra, pero a arquitectura moderna baséase no estilo británico caribeño.
+Os maias construíron impresionantes templos seguindo o movemento dos corpos celestes. Aínda que tecnicamente se tratase dunha cultura da Idade de Pedra, tamén desenvolveron sofisticados sistemas matemáticos e astronómicos ademais de calendarios para medir o tempo. Os españois edificaron sobrias igrexas de pedra, pero a arquitectura moderna baséase no estilo británico caribeño.
-O idioma oficial de Belize é o [[lingua inglesa|inglés]], pero os crioulos (o grupo étnico máis nutrido) falan xunto a este o seu propio dialecto. O español é a lingua máis utilizada no Norte e nalgúns pobos occidentais. Así mesmo existen minorías que se expresan en maia, chinés, alemán mennonita, libanés, árabe, hindi e garifuna (o idioma dos garinagu do distrito de Stann Creek).
+O idioma oficial de Belize é o [[lingua inglesa|inglés]], pero os crioulos (o grupo étnico máis nutrido) falan xunto a este o seu propio dialecto. O español é a lingua máis utilizada no Norte e nalgúns pobos occidentais. Así mesmo existen minorías que se expresan en maia, chinés, alemán mennonita, libanés, árabe, hindi e [[Lingua garífuna|garífuna]] (o idioma dos [[Pobo garífuna|garinagu]] do distrito de Stann Creek).
-A maioría da poboación profesa o catolicismo, e a influencia británica achegou unha considerable e variada congregación protestante, incluíndo mennonitas alemáns e suízos. A práctica maia do catolicismo caracterízase por unha fusión de chamanismo-animismo e rituais cristiáns.
+A maioría da poboación profesa o catolicismo, e a influencia británica achegou unha considerable e variada congregación protestante, incluíndo mennonitas alemáns e suízos. A práctica maia do catolicismo caracterízase por unha fusión de [[xamanismo]]-animismo e rituais cristiáns.
-Belize non desenvolveu nunca unha verdadeira cociña nacional. A súa gastronomía inspirouse na británica, estadounidense, mexicana e caribeña. Os seus ingredientes básicos son o arroz e as fabas, consumidos a miúdo con polo, porco, tenreira, peixe ou verdura; o leite de coco e os plátanos fritos engaden aos pratos un sabor xenuinamente tropical. As receitas exóticas tradicionais inclúen a carne de [[armadillo]], [[veado]] e [[paca]] frita, un roedor de cor pardo similar a un conejillo de indias.
+Belize non desenvolveu nunca unha verdadeira cociña nacional. A súa gastronomía inspirouse na británica, estadounidense, mexicana e caribeña. Os seus ingredientes básicos son o arroz e as fabas, consumidos a miúdo con polo, porco, tenreira, peixe ou verdura; o leite de coco e os plátanos fritos engaden aos pratos un sabor xenuinamente tropical. As receitas exóticas tradicionais inclúen a carne de [[armadillo]], [[veado]] e [[paca]] frita, un roedor de cor parda similar a un coelliño de indias.
 == Deporte ==
+Belize participou por vez primeira nos [[Belize nos Xogos Olímpicos|Xogos Olímpicos]] en [[Xogos Olímpicos de 1968|1968]], e dende entón enviou deportistas para competir en cada edición dos [[Xogos Olímpicos de Verán]], agás nos [[Xogos Olímpicos de 1980|Xogos de 1980]], onde colaborou no boicot liderado polos Estados Unidos. O país non logrou conseguir ningunha medalla.
-Nas tres participacións de [[Belize nos Xogos Olímpicos]] o país non logrou ningunha medalla.
 A [[Selección de fútbol de Belize]] é controlada polo Federación de Fútbol, pertencente á [[CONCACAF]].
@@ Liña 174: / Liña 127: @@
 {{América central}}
+{{América}}
+{{Control de autoridades}}
-[[Categoría:Países de América]]
+[[Categoría:Belize| ]]
-[[Categoría:América Central]]
-[[Categoría:Belize]]