Ver o código fonte de "Poesía homoerótica hispano-árabe"

[[Ficheiro:Shah Abbas and Wine Boy.jpg|miniatura|''El Sah Abás e un paxe''. Muhammad Qasim, [[1627]]; [[Museo do Louvre]], [[París]]. A figura do copeiro era habitual na poesía homoerótica árabe en xeral, conxugando tanto o [[poesía báquica|xénero báquico]] (خمريات ''jamriyyat'') como o amor homosexual (مذكرات ''mudhakkarat'').]]

Existe unha recorrente presenza de poemas de carácter '''homoerótico''' na '''poesía hispanoárabe'''. A [[literatura erótica]], a miúdo da máis alta calidade, floreceu na cultura [[Islamismo|islámica]] nunha época na que a [[homosexualidade]], introducida como un refinamento cultural na cultura [[omeia]], xogaba un papel importante nela<ref name="Mata_CV">{{cita libro| autor =RUBIERA MATA, H.| título =La poesía árabe clásica en al-Andalus: época omeya| url =http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/57916107090468507754491/p0000002.htm| ano =1992| publicación =Cervantes Virtual| id =| data-acceso =11 de xaneiro de 2011| data-arquivo =16 de xaneiro de 2010| url-arquivo =https://web.archive.org/web/20100116094051/http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/57916107090468507754491/p0000002.htm| url-morta =yes}}</ref>.

== Historia e características ==
Entre os reis [[andalusí]]es a práctica da homosexualidade con mozos era bastante corrente; entre eles, o [[abadí]] [[Al-Mu'tamid]] de [[taifa de Sevilla|Sevilla]] e [[Yusuf III]] do [[Reino de Granada|reino nazarí de Granada]] escribiron [[poesía]] [[homoerotismo|homoerótica]]. A preferencia polos cristiáns [[escravitude|escravos]] no canto de mulleres ou [[efebo]]s da súa propia cultura contribuíu a provocar a hostilidade dos reinos cristiáns. Tamén entre a comunidade [[Pobo xudeu|xudía]] de [[al-Ándalus]] a homosexualidade foi incluso normal entre a aristocracia.<ref name="Eisenberg56">{{cita libro| autor =BLAS VEGA, J.| título =Los territorios literarios de la historia del placer|url=http://books.google.es/books?id=X0b8idNtXXoC&lpg=PP1&pg=PA56#v=onepage&q=&f=false| ano =1996| publicación =Huerga Y Fierro Editores| id = ISBN 84-89678-60-X}}</ref>

A contradición entre a condenatoria legalidade relixiosa e a permisiva realidade popular foi superada mediante o recurso a unha sublimación [[neoplatonismo|neoplatónica]], o «[[amor udrí]]», dunha ambigua [[castidade]]. O obxecto de desexo, xeralmente un criado, escravo ou prisioneiro, invertía o rol social na poesía, converténdose en dono do amante, do mesmo modo que sucedeu co [[amor cortés]] da Europa medieval cristiá.<ref name="Mata_CV"/>

O homoerotismo presente na poesía andalusí establece un tipo de relación similar ó descrito na [[Homosexualidade na antiga Grecia|antiga Grecia]]: o poeta adulto asume un papel activo fronte a un efebo, que asume o pasivo, o que chegou a producir un [[tópico literario]], o da aparición do bozo que permite, dada a ambigüidade descritiva dos poemas, tanto nas imaxes como nos usos gramaticais, identificar o sexo do amante descrito. Gran parte da poesía erótico-amorosa da época dedícase ó copeiro ou escanciador de viño, combinando os xéneros [[poesía báquica|báquico]] (خمريات ''jamriyyat'') e homoerótico (مذكرات ''mudhakkarat'').<ref name="Mata_CV"/><ref name="glbtq_01">{{Cita web |url=http://www.glbtq.com/literature/mid_e_lit_arabic.html |título=Middle Eastern Literature: Arabic |dataacceso=12/01/2011 |formato=Html |obra=glbtq, an encyclopedia of gay, lesbian, bisexual, transgender & queer culture |editor=www.glbtq.com |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100615065447/http://www.glbtq.com/literature/mid_e_lit_arabic.html |dataarquivo=15/06/2010 |urlmorta=yes }} {{en}}</ref><ref name="delMoral">MORAL, C. del, ''Contribución a la historia de la mujer a partir de las fuentes literarias''; en {{cita libro| autor =MÁRQUEZ VILLANUEVA, F. et alt. (eds.)| título = La sociedad medieval a través de la literatura hispanojudía: VI Curso de Cultura Hispano-Judía y Sefardí de la Universidad de Castilla-La Mancha|url=http://books.google.es/books?id=EW5_lLSzcA8C&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =1998| publicación =Univ. de Castilla La Mancha| id = ISBN 978-84-89492-96-7}} {{es}}</ref>

Comezou a florecer na primeira metade do [[século IX]], durante o reinado de [[Abderramán II]], [[Emirato de Córdoba|emir de Córdoba]]. A caída do [[Califato de Córdoba]] no [[século XI]] e o subseguinte dominio dos [[almorábides]] e a división nos [[reinos de taifas]], descentralizaron a cultura por todo al-Ándalus, producindo unha época de esplendor na poesía. A invasión [[Imperio almohade|almohade]] trouxo o xurdimento de novas cortes literarias nos séculos [[século XII|XII]] e [[século XIII|XIII]]. A maior autonomía feminina nesta etnia norteafricana fixo aparecer un maior número de poetisas, algunhas das cales escribiron tamén poemas que cantaban a beleza feminina.<ref name="Crompton">{{cita libro| autor =MURRAY, S.O.; ROSCOE, W.| título = Islamic homosexualities: culture, history, and literature|url=http://books.google.es/books?id=hQuHFPKp8L0C&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =1997| publicación =NYU Press| id = ISBN 0-8147-7468-7}} {{en}}</ref><ref name="Mata_CV-2">{{Cita web |url=http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/57916107090468507754491/p0000003.htm |título=La poesía árabe clásica: el esplendor (Siglo XI) |dataacceso=12/01/2011 |autor=RUBIERA MATA, H. |editor=Cervantes Virtual |data-arquivo=23/11/2010 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20101123193047/http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/57916107090468507754491/p0000003.htm |url-morta=yes }} {{es}}</ref><ref name="Mata_CV-3">{{Cita web |url=http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/57916107090468507754491/p0000004.htm |título=La poesía árabe clásica en al-Andalus III: el dorado crepúsculo (Siglos XII-XIII) |dataacceso=12/01/2011 |autor=RUBIERA MATA, H. |editor=Cervantes Virtual |data-arquivo=31/10/2007 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20071031111741/http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/57916107090468507754491/p0000004.htm |url-morta=yes }} {{es}}</ref>

=== Contexto ===
A civilización desenvolvida no [[Califato Omeia]] dende [[Córdoba, España|Córdoba]] competía coa da [[Europa]] [[Cristianismo|cristiá]] e incluso chegou a superala. Tras a morte de [[Carlomagno]] no ano [[814]] e o posterior declive do seu [[Imperio carolinxio|Imperio]], a única cidade que rivalizaba con Córdoba en Europa era [[Constantinopla]], capital do [[Imperio bizantino]] e situada ó outro extremo do continente. Os [[Califato de Córdoba|califas de Córdoba]] superaban ós seus contemporáneos [[Emperador bizantino|bizantinos]] en cultura. A literatura, en especial a poesía, foi cultivada con entusiasmo, como sucedía en todos os países árabes; durante a época, o [[lingua árabe|árabe]] chegou a superar ó [[Lingua latina|latín]] como lingua nas obras sobre [[medicina]], [[astronomía]] e [[matemáticas]]; os cristiáns da península aprendían árabe para perfeccionar un expresivo e elegante estilo, e eruditos de toda a Europa cristiá viaxaban a Toledo ou a Córdoba para realizaren os seus estudos. É probable que mantivesen un estándar de administración pública superior: moitos dos súbditos cristiáns e xudeus preferían o goberno dos ''infieis'', cuxa lexislación non era máis intolerante que as leis cristiás.<ref name="Crompton"/>

Tras a conquista árabe no ano [[711]] produciuse un florecemento único na [[Península Ibérica]] da [[poesía homoerótica]], que repetía un fenómeno do mundo islámico en xeral, con paralelismos na [[lírica]] erótica de [[Iraq]], [[Persia]], [[Afganistán]], a [[India]], [[Turquía]] e países do norte de África como [[Exipto]], [[Tunisia]] e [[Marrocos]]. As antoloxías de [[poesía medieval islámica]] das grandes capitais árabes mostran, ó longo de case un milenio, a mesma corrente de homoerotismo apaixonado que se atopa nos poemas de [[Córdoba, España|Córdoba]], [[Sevilla]] ou [[Granada]].<ref name="Crompton"/>

A homosexualidade, consentida baixo a base dunha tolerancia [[corán]]ica xeral aos pecados da carne, introduciuse como un refinamento cultural entre os [[Omeyas]], pese ás protestas dalgunhas escolas xurídicas. Así, [[Ibn Hazm]] de Córdoba foi tolerante co homoerotismo, mostrando só a súa reprobación cando se mesturaba con algún tipo de inmoralidade pública, actitude que, polo que parece, compartían os seus contemporáneos.<ref name="Mata_CV"/>

Tanto no filosófico como no literario o [[Grecia Clásica|clasicismo grego]] foi coñecido e respectado polos autores andalusís, cuxa labor de tradución e compilación foi esencial na supervivencia de moitos textos clásicos. Moitos dos temas da poesía andalusí, como o eloxio da beleza efébica, beben directamente da [[poesía homoerótica grega]], que coñeceron a través de traducións dende a época da gran biblioteca da Córdoba do califa omeia [[Hisham II]].<ref name="Reina2007">{{cita libro| autor =REINA, M.F.| título = Antología de la poesía andalusí|url=http://books.google.es/books?id=KuCcIBdWLCoC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =2007| publicación =EDAF| id = ISBN 84-414-1832-2}} {{es}}</ref>

=== A lei islámica e a homosexualidade ===
A severidade e a intolerancia que caracterizaban o [[xudaísmo]] e o cristianismo tradicionais en materia sexual reapareceron nas leis da terceira [[relixións abrahámicas|relixión abrahámica]]. Respecto á homosexualidade, algunhas importantes escolas, como a do teólogo [[Malik de Medina]] ou a do literalista [[Ibn Hanbal]], contemplaban a [[pena de morte]], xeralmente por [[lapidación]]. Outras escolas de leis máis liberais reduciron o castigo á [[flaxelación]], xeralmente cen lategazos.<ref name="Crompton"/>

Porén, outros aspectos da cultura islámica mostran certa contradición coa severidade, herdada do [[Vello Testamento]], que dominaba a legalidade do [[islam]] a este respecto. A actitude popular era moito menos hostil co homoerotismo e os visitantes europeos sorprendíanse da relaxada tolerancia con este tema entre os árabes, que non parecían encontrar nada contranatural nas relacións entre homes e rapaces. Nos tratados árabes medievais sobre o amor, esta chamada "intoxicación emocional" é provocada non só polo amor das mulleres, senón tamén polo de rapaces e outros homes. Mentres no resto de Europa era penada coa fogueira, en al-Ándalus a homosexualidade era común e intelectualmente prestixiosa; a obra de autores como [[Ibn Sahl]] de Sevilla, explícita neste sentido, levouse a todos os confíns do mundo islámico como exemplo de poesía amorosa.<ref name="Crompton"/><ref name="Reina2007"/>

A única mención de [[Ibn Hazm]] ó [[lesbianismo]] en ''[[O colar da pomba]]'' é, en aplicación do islam, condenatoria. Pero as referencias árabes ó lesbianismo non son tan aparentemente condenatorias: menciónanse polo menos unha ducia de romances entre mulleres en ''The Book of Hind'', ela mesma unha lesbiana [[arquetipo|arquetípica]]; perdeuse un ''Tratado sobre o lesbianismo'' (''Kitab al-Sahhakat'') do [[século IX]], e traballos posteriores sobre erotismo árabe contiñan capítulos sobre este tema. Algunhas mulleres en al-Ándalus tiveron acceso á educación e puideron escribir libremente. Nos seus poemas, o amor por outra muller está tratado do mesmo xeito que o dos poetas homes por outros homes.<ref name="Crompton"/><ref name="Crompton_2006-166">{{cita libro| autor =CROMPTON, L.| título = Homosexuality and civilization|url=http://books.google.es/books?id=TfBYd9xVaXcC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =2006| publicación =Harvard University Press| id = ISBN 0-674-02233-5}}</ref>

[[Ficheiro:Poema de Yusuf.jpg|miniatura|Manuscrito B do ''[[Poema de Yuçuf]]'' (anónimo do [[século XIV]]). Na azora XII do [[Corán]], [[Xosé (patriarca)|Yūsuf]] é presentado como un home cuxa arrebatadora beleza provoca o amor.]]

En parte esta tolerancia ó homoerotismo é debida a que o islamismo non recoñece unha separación tan marcada entre a carne e o espírito como o cristianismo e ten aprecio polo [[pracer]] sexual. Outras razóns poderían ser [[estética]]s: no Corán é un home, Yūsuf (o [[patriarca]] cristián [[Xosé (patriarca)|Xosé]]), quen na [[azora]] XII é presentado como o máximo representante da beleza. En tal texto coránico móstrase tamén o concepto [[platonismo|platónico]] de que o amor nace da beleza, de modo terrible, arrebatador. [[Emilio García Gómez|García Gómez]] sinala na súa introdución a ''[[O colar da pomba]]'' que os musulmáns chaman ''"al-iftitān&nbsp;bi-l-suwar"'' ó "trastorno ou conmoción que sofren as almas ó contemplaren a beleza concretada en formas harmoniosas", ilustrándoo coa historia das nobres exipcias que se cortan os dedos mentres pelan laranxas, arrebatadas pola beleza de Yūsuf.<ref name="Mata_CV"/><ref name="Aldrich">{{cita libro| autor =ALDRICH, R.| título = Gays y lesbianas: vida y cultura, un legado universal|url=http://books.google.es/books?id=DuKYNSzp8rQC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =2008| publicación =Editorial NEREA| id = ISBN 84-96431-19-3}} {{es}}</ref>

Entre os reis [[andalusí]]es a práctica da homosexualidade con mozos era bastante corrente; [[Abderramán III]], [[Alhakén II]] (quen tivo descendencia por primeira vez á idade de 46 anos, cunha escrava vasca cristiá que se [[travestismo|travestía]] á moda de Bagdad, coma se fose un efebo), [[Abd Allah ibn Buluggin|Abd Allah]] da [[Taifa de Granada]], o [[nazarí]] [[Muhammed VI de Granada|Muhammed VI]]; entre eles, o [[abadí]] [[Al-Mu'tamid]] da [[Taifa de Sevilla]] e [[Yusuf III]] do [[Reino de Granada|Reino nazarí de Granada]] escribiron poesía homoerótica; Abderramán III, Alhakén II, [[Hisham II]] e Al-Mu'tamid mantiveron abertamente haréns masculinos. Consta que os hispanoárabes preferían como compañeiros sexuais ós cristiáns e cristiás escravos antes que ás mulleres ou ós efebos da súa propia cultura, o que provocaba a inimizade e as continuas hostilidades dos reinos cristiáns. É coñecido o martirio do neno cristián [[Paio (mártir)|Paio]] por resistirse ós desexos de [[Abderramán III]], primeiro [[califa]] [[omeia]] de [[Califato de Córdoba|Córdoba]], feito polo que foi posteriormente canonizado.<ref name="Eisenberg56"/><ref name="Reina2007"/>

Tamén entre a comunidade xudía de al-Ándalus a homosexualidade foi incluso normal entre a [[aristocracia]]. Citando o tomo colectivo ''[[Aspects of Jewish Culture in the Middle Ages]]'' ([[1979]]), en España había ''"unha cultura cortesá e aristocrática caracterizada por un individualismo romántico [no cal había] unha intensa exploración de todas as formas da sexualidade liberadora: [[heterosexualidade]], [[bisexualidade]], homosexualidade"''. O pracer homosexual non só era frecuente, senón que se tiña por máis refinado entre os acomodados e os cultos; polo que parece, existen datos que indican que os prostitutos sevillanos a principios do [[século XII]] cobraban máis que as súas compañeiras femininas e tiñan unha clientela de clase máis elevada. As prostitutas quedaban relegadas á [[plebe]] urbana e, sobre todo, ós campesiños que visitaban as cidades.<ref name="Eisenberg56"/><ref name="Reina2007"/>

== Homoerotismo na literatura andalusí ==
Para superar a contradición entre a legalidade relixiosa e a realidade popular, a literatura árabe recorreu a un curioso ''[[hadiz]]'' atribuído ó mesmo [[Mahoma]]: ''"Aquel que ama e se mantén casto e oculta o seu secreto e morre, morre como un mártir"''. O poeta, aprehensor de beleza, víase impelido a cantar a beleza masculina. A sublimación do [[amor cortés]] a través do [[neoplatonismo]], de cantar a beleza corporal transcendida en Beleza ideal, permitía ó poeta expresar os seus sentimentos homoeróticos sen perigo de censura moral.<ref name="Mata_CV"/><ref name="Crompton"/>

O amor homosexual (مذكرات ''mudhakkarat'') como tema literario deuse no ámbito da poesía en todo o mundo árabe; o xurista e literato persa [[Muhammad ibn Dawud]] ([[868]]-[[909]]) escribiu ós dezaseis anos o ''[[Libro da flor]]'', unha antoloxía dos estereotipos da lírica amorosa que dedica amplo espazo ós versos homoeróticos; [[Emilio García Gómez]] salienta que a angustia de Ibn Dawud, debida á paixón homoerótica que sentiu toda a súa vida por un dos seus compañeiros de escola (a quen lle dedicou o libro), foi un resorte que lle conduciu a concretar un platonismo que García Gómez identifica como un "anhelo colectivo" na cultura árabe de reconducir un "nobre caudal espiritual" que non atopaba saída. Ibn Dawud revestiuno co mito árabe do "[[amor udrí]]", cuxo nome provén da tribo dos ''Banu Udra'', que ven significar "Fillos da Virxindade": un idealismo refinado creado polos retóricos orientais, unha "ambigua castidade", segundo García Gómez, que era "unha mórbida perpetuación do desexo".<ref name="Aldrich"/>

Tanto a tradición punitiva como a sentimental figuran na literatura andalusí, e destacadamente nos escritos do seu máis coñecido teórico do amor, Abu Muhammad 'Ali ibn Ahmad ibn Sa'id ibn Hazm ([[994]]-[[1064]]), máis coñecido como [[Ibn Hazm]], que di do amor n'''O colar da pomba'':

{{cita|''Non está reprobado pola fe nin vedado na santa Lei, por canto os corazóns están nas mans de Deus Honrado e Poderoso, e boa proba de iso é que, entre os amantes, se contan califas e rectos imáns''.|'''Ibn Hazm'''}}

Para Ibn Hazm, o amor escapa ó control do home, "é unha especie de natureza, e o home só ten poder sobre os movementos libres dos seus órganos". N'''O colar da pomba'', nunha mestura de xeneralizacións teóricas e exemplificacións ou anécdotas persoais (aínda que a gran maioría se refiren ó amor heterosexual, especialmente por hermosas esclavas), intercálanse repetidamente as historias de homes que se namoran doutros homes. En ocasiones a atribución é escura, dado que o texto, referíndose neutralmente ó ''ser amado'', pode estar dedicado tanto a un home como a unha muller:<ref name="Crompton"/>

{{cita|''Outras sinais son: que o amante voe presuroso ao sitio onde está o amado; que busque pretextos para sentar ó seu carón e acercarse a el; e que abandone os traballos que lle obrigarían a estar lonxe del, que dea ó traste cos asuntos graves que lle forzarían a separarse del, e se faga o calaceiro en marchar do seu lado''.|'''Ibn Hazm'''.}}

Da influencia bagdadí de Ibn Dawud os andalusís aprenderon as regras do xogo do [[amor cortés]]: a inasequibilidade do ser amado porque pertence a outro (non por adulterio, senón porque xeralmente se trataba dun escravo doutro dono); o espía, o amigo favorable, o calumniador... forman parte dunha serie de figuras preestablecidas que acompañaban ós amantes na súa historia.<ref name="Mata_CV"/><ref name="glbtq_01"/>

[[Ficheiro:Abu Nuwas.jpg|miniatura|[[Abu Nuwas]] (747-815) escribiu poesía de carácter homoerótico.]]

Outro dos poetas que cantaron os praceres ilícitos do vino e os efebos foi Abū Nuwās al-Hasan Ibn Hāni' al-Hakamī, máis coñecido como [[Abu Nuwas]] ([[Ahvaz]], [[Irán]], [[747]] - [[Bagdad]], [[815]]). O amor homoerótico que celebraba é similar ó descrito na [[antiga Grecia]]: o poeta adulto asume un rol activo fronte a un adolescente que se lle somete. O interese polos efebos era completamente compatible co interese polas mulleres; ambos compartían un papel socialmente subordinado, feito que na poesía se enfatizaba mostrándoos como membros dunha clase inferior, ou escravos ou cristiáns cativos.

Cabe salientar que, así como o rol activo non era socialmente condenado, o adulto que tomaba un papel pasivo na relación homosexual era obxecto de escarnio. Por iso a diferenza de idade entre amante e amado era crucial nunha relación homosexual; de aí que a aparición do velo facial no efebo fose un [[topos]] extremadamente popular na poesía homoerótica árabe, porque marcaba a transición a unha situación insostible, aínda que enseguida xerou unha resposta na defensa da beleza que se mantiña nun mozo plenamente barbado.<ref name="glbtq_01"/>

== Estrofas e xéneros da poesía árabe clásica ==
A poesía árabe clásica usaba tres tipos básicos de [[verso]]s ou [[estrofa|formas estróficas]]: a [[casida]], unha [[oda]] longa e monorrima; a ''qita'' ou ''[[Quita (poesía)|quita]]'', fragmento ou poema breve e monorrimo sobre un só tema ou imaxe; e a ''muwassah'' ou [[moaxaja]], unha forma estrófica que apareceu máis tarde. Estes dous últimos dedicábanse usualmente a cuestións relacionadas cos praceres da vida, descricións do viño e do seu consumo, o amor ou expresións de pesar polo efémero de tales praceres.<ref name="Scheindlin">SCHEINDLIN, R., ''La situación social y el mundo de valores de los poetas hebreos''; en {{cita libro| autor =MÁRQUEZ VILLANUEVA, F. et alt (eds.)| título = La sociedad medieval a través de la literatura hispanojudía: VI Curso de Cultura Hispano-Judía y Sefardí de la Universidad de Castilla-La Mancha|url=http://books.google.es/books?id=EW5_lLSzcA8C&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =1998| publicación =Univ. de Castilla La Mancha| id = ISBN 84-89492-96-4}} {{es}}</ref><ref name="Eguilaz_2"/>

A casida era a forma habitual para os grandes xéneros: o [[panexírico]] ou ''madih'', en honra ou louvanza dun grande home; o [[elexía]]co, ''ritza'' ou ''martiyya'', conmemorando a morte dun grande home; e o xénero [[sátira|satírico]], ''hiya'' ou ''hichá'', no que se ridiculiza ó inimigo. A casida de xénero erótico era coñecida como ''nasib'' e estaba estreitamente unida co ''ogniya'', os versos adaptados ó [[canto]] e o acompañamento [[música|musical]], cultivado por numerosas poetisas. Todos estes xéneros poden considerarse, ata certo punto, variantes impregnadas do ''assifat'' o xénero descritivo, polo luxo exuberante de imaxes e matices das que facía gala a poesía andalusí.<ref name="Scheindlin"/><ref name="Eguilaz_2">{{cita libro| autor =EGUILAZ Y YANGUAS, L.| título = Poesía histórica, lírica y descriptiva de los árabes andaluces|url=http://books.google.es/books?id=fUonHrVtJNwC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =1864| publicación =Imprenta de Manuel Galiano| id = }} {{es}}</ref>

Dous xéneros ou temáticas nos que pode atoparse poesía homoerótica son a ''jamriyyat'' ou ''khamriyyat'' (poesía báquica) e o xénero erótico-amoroso, o ''ghazal'' ou ''[[gazal]]'', que segundo o sexo do obxecto de desexo pode coñecerse como ''mu'annathat'', se é dedicado a unha muller, ou ''mudhakkarat'' se é dirixido a homes novos. Unha inmensa maioría deste tipo de poesía refírese ó copeiro, combinando o tema báquico e o erótico.<ref name="delMoral"/><ref>{{cita libro| autor =SCOTT MEISAMI, J.; STARKEY, P.| título = Encyclopedia of Arabic literature, Vol. 1|url=http://books.google.es/books?id=sx1bqgibKhQC&printsec=frontcover&source=gbs_navlinks_s| ano =1998| publicación =Routledge| id = ISBN 0-415-18571-8}} {{en}}</ref>

== Séculos IX e X. Época omeia ==
A poesía erótica comezou a florecer en al-Ándalus baixo o mandato de [[Abderramán II]] ([[792]]-[[852]]) no daquela [[Emirato de Córdoba]]. O seu neto [[Abd Allah I de Córdoba|Abd Allah I]] ([[844]]-[[912]]) xa escribiu versos amorosos para unha «gacela de ollos escuros», segundo recolleu Ibn Hazm. A ambigüidade nos usos [[Gramática|gramaticais]] estendíase ás imaxes utilizadas para describir a beleza tanto dos [[efebo]]s como das doncelas, dificultando saber o sexo do amante descrito. Existían, porén, algúns indicios que en ocasións quedan enmascarados nas traducións: algúns termos femininos, como ''gacela'' e ''lua'', en árabe son masculinos. Outro indicativo era a alusión do velo facial, o bozo que aparece no rostro do efebo tanto diminuíndo a súa beleza como aumentando o seu atractivo ó evidenciar a súa masculinidade.<ref name="Mata_CV"/><ref name="Crompton"/>

[[Ficheiro:Gloeden, Wilhelm von (1856-1931) - n. G 0052 - Gallo p. 23.jpg|miniatura|A partir do ''[[Modernismo (poesía árabe)|modernismo]]'', movemento que se inicia no século IX, a maioría das [[moaxaja]]s están dedicadas a [[efebo]]s, un dos tópicos literarios de gran parte da [[poesía árabe]] medieval.<ref name="Mata_fem">{{cita libro| autor =RUBIERA MATA, M.J.| título = Poesía femenina hispanoárabe|url=http://books.google.es/books?id=E5G-3G0oDIUC&lpg=PP1&pg=PA22#v=onepage&q=&f=false| ano =1989| publicación =Castalia| id = ISBN 84-7039-569-6}} {{es}}</ref>]]

{{cita|''Oh ti, en cuxas meixelas escribiu o velo dúas liñas que,<br />ó destruíren a túa beleza, espertan ansias e coidados!<br />Non sabía que o teu ollar era un sabre, ata agora<br />que te vexo vestir os tahalíes do velo''.|'''Ibn Said al-Maghribi'''|''O libro das bandeiras dos campións''}}

[[Ibn Abd Rabbihi]] (Córdoba, [[860]]-[[940]]), poeta das cortes de Abd Allah I e [[Abderramán III]] e un dos máis temperáns representantes das belas letras andalusíes, escribiu sobre un mozo no típico ánimo de sometemento ó amado.<ref name="Crompton"/><ref>{{cita libro| autor =CHEJNE, A.G.| título = Historia de España musulmana|url=http://books.google.es/books?id=c98kOZYj5r0C&lpg=PP1&pg=PA182#v=onepage&q=&f=false| ano =1999| publicación =Cátedra| id = ISBN 84-376-0225-4}} {{es}}</ref>

{{cita|''Dinlle aquilo que me pedía, fixen del o meu señor...<br />O amor puxo bridas no meu corazón<br />como un cameleiro pon bridas no seu camelo''.}}

Outro dos temas da poesía árabe era a [[poesía báquica]] (خمريات ''jamriyyat''), celebrando, pese ás prohibicións relixiosas, o viño e a embriaguez; en ocasións mesturábase co homoerotismo na figura do copeiro ou escanciador. Así, algúns poetas foron máis explícitos e menos castos na expresión da súa paixón, como [[Ali ibn Abi l-Husayn]] (m. 1038):<ref name="Mata_CV"/>

{{cita|''Cantas noites me serviron as copas<br />as mans dun corzo que me compromete!<br />Facíame beber dos seus ollos e da súa man<br />e era embriaguez sobre embriaguez, paixón sobre paixón.<br />Eu tomaba os beixos das súas meixelas e mollaba os meus beizos<br />na súa boca, ambas máis doces que o mel''.|'''Ibn al-Kattānī''', ''Tašbīhāt'', nº 177.}}

Era relativamente frecuente na poesía amorosa árabe que o obxecto de desexo fose un escravo ou cativo. Non era estraño que se tratase de xente blonda; o mesmo Ibn Hazm sinalaba que varios [[califa]]s se inclinaban pola cor loura, incluso que moitos deles, por herdanza materna e dada esta preferencia familiar, eran louros e de ollos azuis. [[Yusuf ibn Harun ar-Ramadi]] ([[926]]-[[1013]]) escribiu sobre un escravo louro:<ref name="Mata_CV"/>

{{cita|''Turbado polas miradas, pareceríache<br />que acaba de espertar do sopor do soño,<br />a brancura e a rubicundez asócianse na beleza,<br />sen que sexan contrarias, pois son semellantes;<br />como cadeas de ouro roibento sobre un rostro de prata,<br />así a aurora, branca e loura,<br />é a que parece imitalo.<br />Cando aparece o rubor nas súas meixelas<br />é como o viño puro en cristal de rocha''.|'''Ibn al-Kattānī''', ''Tašbīhāt'', nº 233.}}

Noutro poema, Ar-Ramadi deu proba da súa bisexualidade narrando unha noite de paixón cun efebo e unha escrava: "Estendía a miña man ó pavo real unhas veces / e outras retirábame cara a rula". Ar-Ramadi, panexirista de [[Almanzor]] e un dos máis destacados poetas cordobeses do século X, chegou a namorarse tanto dun mozo cristián que facía o sinal da cruz cando bebía viño. Cando a súa turbulenta carreira política o levou a prisión, namorouse dun escravo negro: "Mirei nos seus ollos e embriagáronme... Eu son o seu escravo e el é o meu señor". Esta submisión e inversión dos roles sociais na poesía árabe aseméllase ó romanticismo de cabalarías da Europa medieval cristiá.<ref name="Mata_CV"/>

Cabe mencionar tamén a [[Ibn Hani ibn Sa'dun]] (c. Sevilla, [[927]]-[[972]]) que destacou no [[Califato de Córdoba]] polo atrevemento da súa lírica. Nas súas poesías, que conxugaban as correntes clásicas de tradición [[Beduíno|beduína]] coas renovacións modernistas, practicou o xénero do autoeloxio ou a xactancia (''[[fajr]]''), facendo gala tanto da súa homosexualidade como da súa adscrición ó [[xiísmo]], facción do islam perseguida no seu tempo polos Omeias.<ref>{{cita libro| autor =ANDÚ RESANO, F.| título =El esplendor de la poesía en la Taifa de Zaragoza| ano =2007| publicación =Mira, Zaragoza| id = ISBN 978-84-8465-253-3}}</ref>

== Século XI, o esplendor da poesía árabe clásica ==
A caída do [[Califato Omeia]] e a fragmentación subseguinte nos [[reinos de taifas]] produciron un éxodo dos poetas ás distintas cortes que se formaron, descentralizando a cultura a todo al-Ándalus. Ó crecer o número de cortes creceu o de poetas, e a posibilidade de que xurdiran bos creadores.<ref name="Mata_CV-2"/>

=== Córdoba ===
En [[Córdoba, España|Córdoba]] destacou a figura do extraordinario poeta e filólogo [[Ibn Suhayd]] ([[992]]-[[1035]]), fillo dun ministro de [[Almanzor]]. Ibn Suhayd presentábase como un personaxe cínico e libertino, imaxe que el mesmo se encargou de difundir e que pode lembrar a [[Lord Byron]]. Cultivou os xéneros modernistas, que cantaban os praceres da vida: o amor, o viño, a caza, o sentimento grato da natureza, porque reflectían a súa forma de vivir, a súa evidente actividade báquica e bisexual, a súa actitude en contra do establecido. Nun dos seus poemas, tras describir unha festa con mulleres novas en flor, aparece un paxe real, un efebo adolescente e efeminado:<ref name="Mata_CV-2"/>

[[Ficheiro:Reinos de Taifas en 1080.svg|miniatura|400px|Os reinos de taifas en 1080.]]

{{cita|''Eu seguino ata a porta da súa casa,<br />porque hai que seguir á peza ata alcanzala,<br />ateino coas miñas rendas<br />e foi dócil ó meu bocado.<br />Fun beber ós pozos do desexo<br />e pasei por riba da vileza do pecado...'' |'''Ibn Suhayd''', ''Dīwān''}}

O máis aclamado lírico desta época é o cordobés [[Ibn Quzman]] (c. [[1080]]-[[1160]]), considerado un dos grandes poetas medievais. Alto, louro e de ollos azuis, Ibn Quzman foi un bohemio irreverente que levaba e facía gala dunha vida licenciosa. A súa figura lembra a do bagdadí [[Abu Nuwas]] na corte de [[Harun al-Rashid]], tamén completamente liberal no canto ó seu homoerotismo.<ref name="Crompton_2006-166"/>
 
{{cita|''Teño un amado alto, branco, blondo.<br />Viches de noite a lúa? Pois el brilla máis<br />Deixoume o traidor e veu logo a verme e a saber as miñas novas:<br />tapou a miña boca, calou a miña lingua,<br />fixo como a lima cos meus barruntos''.| '''Ibn Quzman'''<ref>{{Cita web |url=https://ximodiez.blogcindario.com/2016/09/00013-ibn-quzman-muhammad-abenguzman-y-ben-guzman-cordoba-1086-1160.html |título=Blog de Rajola Ibn Quzman, Muhammad (Abenguzmán y Ben Guzmán; Córdoba, 1086, 1160) |dataacceso=26/04/2022 |autor=CORRIENTE, F. |editor=www.webislam.com |data-arquivo=02/12/2021 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211202123737/https://ximodiez.blogcindario.com/2016/09/00013-ibn-quzman-muhammad-abenguzman-y-ben-guzman-cordoba-1086-1160.html |url-morta=yes }} {{es}}</ref>}}

Lonxe das [[casida]]s e dos cánones do verso clásico árabe, Ibn Quzman levou ó seu máis alto nivel o [[zéjel]], un tipo de [[moaxaja]] ou poesía en estrofas que se escribía en árabe dialectal hispánico. Nun estilo deliberadamente popular e profuso en situacións eróticas, os seus zéjeles celebraban o viño, a festa e o amor por mulleres e mozos. Ibn Quzman gustaba dos praceres da vida e de ir sempre ben vestido, pero odiaba traballar:<ref name="denBoer">{{cita libro| autor =BOER, H. den; SIERRA MARTÍNEZ, F.| título = El Humor en España|url=http://books.google.es/books?id=4rnu6OXoWJEC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false| ano =1992| publicación =Rodopi| id = ISBN 90-5183-398-9}}</ref>

{{cita|''Dende que nacín ata agora, práceme o descaro,<br />e hai algunhas cousas que nunca me faltan:<br />con todo bebedor e fornicador me xunto''.|'''Ibn Quzman'''}}

Cando alguén lle recordou que quen é serio nesta vida será recompensado co Paraíso, o irreverente Ibn Quzman respondeulle estar no Paraíso nesta vida, vindicando o seu libertino estilo de vida:<ref name="denBoer"/>

{{cita|''Se o paraíso me desen, viño sería<br />e amar beldades.<br /><br />Alí fomos de broma e desenfreo,<br />agora con mozos, logo con mulleres;<br />correron copas e houbo o que houbo.<br />Conselleiros, deixádevos de monsergas:<br />o meu vicio é a miña virtude!''|'''Ibn Quzman'''.}}

Golpeado pola pobreza ó final dos seus días, e encarcerado repetidas veces acusado de herexía pola súa actitude de desafío ás autoridades relixiosas, Ibn Quzman acabou os seus días dedicado ó ensino nunha [[mesquita]].<ref name="Eisenberg56"/><ref name="denBoer"/>

=== Sevilla ===
[[Sevilla]] converteuse nun reino independente, unha [[taifa]], baixo a soberanía dos [[Abadí|Banu 'Abbad]], unha rica e aristocrática familia de provincias que gobernou con intelixencia, falta de escrúpulos, ambición, valor, orgullo e unha elevada sensibilidade estética, e que conduciu a Sevilla a ser a capital poética da Al-Ándalus dos reinos de taifas. A poesía sevillana adquiriu un novo grado de exquisitez e beleza formal no reinado de [[Al-Mutadid]] ([[Sevilla]], ? - [[1069]]), rei da [[taifa de Sevilla]] ([[1042]]-[[1069]]). Un dos mellores poetas da súa corte, na que os ministros eran poetas e os poetas ministros, foi o seu propio fillo [[Al-Mu'tamid]] ([[1040]]-[[1095]]). Dende ben novo uniulle unha «amizade equívoca e apaixonada» con outro dos grandes poetas da época, [[Ibn Ammar]] ([[1031]]-[[1086]]), tamén coñecido como Ibn Ammar ou Abenamar, do que foi discípulo en [[Silves]]. Desterrado por Al-Mutadid a [[Taifa de Zaragoza|Zaragoza]] para evitar a perniciosa influencia sobre o seu fillo, Ibn Ammar escribiu unha casida ó rei pedindo perdón, pero talvez a mención das súas diversións e das súas noites de mocidade con Al-Mutamid en Silves provocou que a casida non tivese efecto:<ref name="Mata_CV-2"/>

{{cita|''Ó lembrar o tempo da miña mocidade, é como se se me prendese<br />o lume do amor no peito.<br />Aquelas noites nas que non facía caso da sensatez do consello<br />e seguía os erros dos aloucados;<br />condenei ó insomnio ás pálpebras somnolentas<br />e recollín o tormento das tenras gaias''.|'''Ibn Bassam''', ''Dajira''.}}

Pese a queixarse do seu destino en Zaragoza, Ibn Ammar puido dedicar aos seus [[gazal|gazais]], xénero que dominou con mestría, ós belos efebos da corte de [[Ibn Hud]]. Á morte de Al-Mutadid, o novo rei Al-Mutamid mandou traer de novo ó seu antigo amigo e amante, e xuntos gobernaron Sevilla, como rei e ministro. Ó final das súas vidas a súa relación torceuse por un enfrontamento de Ibn Ammar, daquela gobernador de Murcia, co rei de Valencia; Al-Mutamid escribiu unha casida satírica, na que ridiculizaba as orixes humildes de Ibn Ammar. Na casida coa que lle respondeu o poeta burlábase dos [[abadí]]es, da esposa e fillos de Al-Mutamid, e acusáballe de sodomía, lembrando os días de Silves:<ref name="Mata_CV-2"/>

{{cita|''Abrazábate a cintura tenra,<br />bebía da boca auga clara.<br />Eu contentábame co que era permitido,<br />pero ti querías aquilo que non o é.<br />Exporei aquilo que ocultas:<br />¡Oh gloria da cabalería!<br />Defendiches as aldeas,<br />pero violaste as persoas''.|'''Al-Mu‘tamid'''.}}

Cando máis adiante Al-Mutamid puido apresar a Ibn Ammar perdoouno, pero ó decatarse de que este se vanagloriaba do seu indulto entrou en cólera e matouno coas súas propias mans. Tras o cal, porén, chorouno e ofreceulle un suntuoso funeral.<ref name="Crompton"/>

=== Levante ===
Os antigos funcionarios do califato apoderáronse das provincias do [[Levante español|Levante]] da Península Ibérica, o [[Xarq al-Ándalus|Sarq al-Ándalus]], que coa chegada das elites cordobesas tivo un gran desenvolvemento urbanístico e cultural. [[Ibn Jafaya]] de [[Alzira]] ([[1058]]-[[1139]]) pode considerarse un dos mellores poetas modernistas de al-Ándalus. Destacou especialmente polo desenvolvemento do tema modernista do xardín (''rawdyyāt''), ata o punto que a lírica sobre a natureza foi denominada en al-Ándalus, en referencia ó seu apelido, de estilo ''jafayyi''. Na súa poesía realizaba encadeamentos sutiles de imaxes, cargadas de connotacións a outros temas, entre eles o homoerotismo; nun ''rawdiyyat'', a descrición dun xardín introduce un sorriso, un exército, o viño na súa copa que é un cabalo e finaliza nun belo mozo. É indicativo o uso do termo «lua» (de xénero masculino en árabe) para referirse ó rapaz:<ref name="Mata_CV"/><ref name="Mata_CV-2"/>

{{cita|''O viño é abatido e cae de bruces,<br />expulsando pola súa boca un aroma violento;<br />a copa é un cabalo alazán que dá voltas,<br />cunha suor na que flúen as burbullas;<br />corre co viño e a copa, unha lúa<br />de rostro fermoso e sorriso melado;<br />armado de punta en branco, na súa cintura e no seu ollar,<br />hai tamén armas e espadas penetrantes''.|'''Ibn Jafaya''', ''Diwan''}}

== Séculos XII e XIII. Época almohade ==
A invasión de Al-ándalus polos [[Imperio almohade|almohades]] (''al-Muwahhidūn'', «os que recoñecen a unidade de Deus»), provenientes de [[Marrocos]], provocou o xurdimento de novas cortes literarias nos séculos [[Século XII|XII]] e [[Século XIII|XIII]]. Xunto á aparición de poetisas, debido á maior autonomía feminina (se cadra por unha antiga tradición [[matriarcado|matriarcal]]) nesta etnia norteafricana, houbo un florecemento da poesía [[misticismo|mística]], na cal as palabras do amor terreal cambiaron de ámbito para expresaren o tránsito da alma cara ó amor de Deus.<ref name="Mata_CV-3"/>

Iso non significou o abandono da poesía amorosa, na que o homoerotismo seguiu estando presente nunha nova forma preciosista. [[Emilio García Gómez]] sinala que as [[metáfora]]s, gastadas polo uso se lexicalizaron para, posteriormente, xerar novas metáforas que poderían chamarse de «segunda potencia». Describindo un efebo, nuns versos que combinan a comparación lexicalizada da auga rizada como unha [[cota de malla]] e a cor roiba das laranxas, [[Safwan ibn Idris]] de [[Murcia]] (1165-1202) escribiu:
 
{{cita|''Gacela chea de coquetería,<br />que ás veces nos agrada e ás veces nos asusta;<br />arrebola laranxas nunha poza<br />como quen mancha de sangue unha cota de malla.<br />É como se botase os corazóns dos seus amantes<br />no abismo dun mar de bágoas''.|'''Al-Kutubī''', ''Wafat al-wafayāt''}}

Tamén cabe destacar o afamado [[Muhammad Ibn Galib]], coñecido como [[al-Rusafi]] (m. [[1177]]), nacido en al-Rusafa (actual [[Ruzafa]], en Valencia) pero residente en [[Málaga]]. Dentro do mesmo fenómeno preciosista, al-Rusafi, traspoñendo o tema da belleza dos efebos á descrición dos artesáns, e invertendo a metáfora lexicalizada da esvelteza da cintura como unha póla, dixo nun poema:<ref>{{cita libro| autor =TRIKI, H.; LEGADO ANDALUSÍ| título = Itinerario cultural de Almorávides y Almohades: Magreb y Península Ibérica|url=http://books.google.es/books?id=Hr7y7X68vOwC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false | ano =1999| publicación =Fundación El legado andalusí| id = ISBN 84-930615-0-6}} {{es}}</ref>

{{cita|''Aprendeu o oficio de carpinteiro e díxenme:<br />"Tal vez aprendeuno do aserrar dos seus ollos nos corazóns"<br />malpocados os troncos que se apresta a cortar,<br />unhas veces tallándoos e outras a golpes!<br />Agora que son madeiros, comezan a coller o froito do seu delito,<br />de cando, sendo pólas, se atreveron a roubar a esbeltez do seu talle''.|'''al-Rusafi''', ''O libro das bandeiras''}}

Na corte de Sa‘īd ibn Hakam de Menorca formouse tamén unha pequena corte literaria de exiliados andalusíes da península, onde os poetas continuaron con este preciosismo. Un dos seus hóspedes foi [[Ibn Sahl]] de [[Sevilla]] ([[1212]]-[[1251]]). Nacido [[xudeu]], Ibn Sahl fíxose musulmán, experiencia que describiu mediante poemas homoeróticos; así, amando a un efebo chamado Musa ([[Moisés]]), abandónao por outro chamado Muhammad ([[Mahoma]]). Un dos poemas dedicados ó seu primeiro amante é unha mostra do preciosismo da época e das imaxes de «segunda potencia», onde as patillas se asemellan ás patas dos escorpións e os ollos a frechas ou espadas:<ref name="Mata_CV-3"/>

{{cita|''É un sol coa túnica de púrpura<br />ou unha lúa ascendendo sobre unha póla de salgueiro?<br />Mostra uns dentes ou son perlas enfiladas?<br />Son ollos o que ten ou dous leóns?<br />Unha meixela de mazá ou unha rosa<br />que dous escorpións gardan dúas espadas?''|'''Ibn Sahl'''}}

== A poesía homoerótica feminina ==
Aínda que a situación da muller andalusí era a da reclusión tras o veo e o harén, houbo entre as clases superiores algunhas que, sendo fillas únicas ou sen irmáns homes, se liberaban ó permaneceren solteiras. A chegada dos [[almohades]] no [[sécuo XII]] importou tamén unha tradición de liña matriarcal que outorgaba certa liberdade á muller, favorecendo un pouco máis o seu acceso á educación e á produción literaria.<ref name="Mata_fem"/>

Outro sector que podía acceder ás tertulias nas que se creaba a poesía eran as escravas non [[concubinato|concubinas]]. Tamén no amor eran máis libres: debido a que os árabes consideraban necesario que o amado tivese a liberdade de outorgar o seu amor, os escravos de ambos sexos asumían, tanto na literatura como no mundo real, o papel de señores dos seus amantes, un dos tópicos do amor cortés árabe. As que máis se relacionaban co ambiente literario eran as cantoras (''[[qiyan]]''), que recibían unha esmerada educación para satisfaceren tanto física como esteticamente ó home. Sendo o talento máis prezado o musical, as cantoras aprendían centenares de versos e eran capaces de improvisar composicións propias.<ref name="Mata_fem"/>

O amor descrito polas poetisas é o tópico do amor cortés árabe; en contraste coa poesía homoerótica, o amado non é descrito fisicamente, salvo nalgunhas excepcións. En moitos casos a súa obra chega como un eco da voz e do punto de vista masculinos, e chegan a cantar a belleza feminina allea, simulando un amor [[Safo|sáfico]] que algúns autores dubidan que tivese un paralelo na vida real, como é o caso das irmás [[Banat Ziyad]] de [[Guadix]], Hamda e Zaynab, ás que os autores atribúen indistintamente a autoría dos poemas conservados baixo o seu apelido. Nun dos seus poemas exprésase a paixón dunha das irmás por unha moza, deixando a dúbida de se é realmente homoerotismo ou un mero tópico literario:<ref name="Mata_CV-3"/><ref name="Mata_fem"/>

{{cita|''Esa é a razón que me impide dormir:<br />cando solta os seus bucles sobre o rostro,<br />semella a lúa nas tebras da noite;<br />é como se á aurora se lle tivese morto un irmán<br />e a tristura se vestise de loito''}}

Cabe salientar a figura da princesa [[Wallada bint al-Mustakfi]] ([[994]]-[[1077]] ou [[1091]]), á que se chamou «a [[Safo]] andaluza». Filla do Califa de Córdoba [[Muhammad III]], a morte do seu pai en [[1025]] deixoulle unha fortuna en herdanza que lle permitiu converter o seu fogar nun lugar de paso para escritores. Tivo unha relación escandalosa co tamén poeta [[Ibn Zaidun]], en cuxas antoloxías adoitan recollerse os poucos poemas seus que nos chegaron. Segundo as crónicas, a princesa Wallada prendouse de [[Muhya bint al-Tayyani]], filla dun vendedor de figos cordobés, e coidou da súa educación ata convertela en poetisa. Suponse unha relación lésbica entre elas, pero non hai evidencias.<ref name="Eguilaz_2"/><ref name="Mata_fem"/><ref>{{cita libro| autor =WILSON, K.M.| título = An Encyclopedia of continental women writers, Vol. 1|url=http://books.google.es/books?id=ncN7uneLKrcC&lpg=PA673&pg=PA1322#v=onepage&q=&f=false| ano =1991| publicación =Garland Pub.| id = ISBN 0-8240-8547-7}}</ref>

== Traducións e antoloxías ==
Aínda que os poemas de amor dedicados a mozos son numerosos na literatura andalusí, o homoerotismo andalusí ten sido un tema apenas estudado, e a perda de materiais (en especial da época nazarí) foi enorme, debido á cega destrución a mans dos cristiáns conquistadores, como a gran queima de manuscritos ordenada polo [[Cardeal Cisneros]]. Os cristiáns esaxeraron a extensión da libertinaxe andalusí, especialmente as prácticas homosexuais; considerárona unha doenza, moi atraente superficialmente, pero non só contaxiosa, senón incurable. Aínda que no [[século XIV]] o [[Reino de Granada|reino nazarí de Granada]] non representaba ameaza ningunha para [[Reino de Castela|Castela]], houbo un medo esaxerado ás invasións do sur. Esta actitude perdurou ata a idade contemporánea; segundo [[Claudio Sánchez-Albornoz]], «sen a [[Reconquista]], tería triunfado a homosexualidade, tan practicada na España moura».

[[Daniel Eisenberg]] menciona a presenza dunha pequena antoloxía «no capítulo "Perversión" do libro [[homofobia|homofóbico]] de Claudio Sánchez-Albornoz, ''De la Andalucía islámica a la de hoy'' (1983)»; tamén destaca os ''[[Poemas arábigoandaluces]]'' de Emilio García Gómez, publicado nun momento de liberalización a final da década de [[1920]], como a primeira colección en alcanzar unha atención xeral; así como a tradución que fixo este da obra completa de [[Ibn Quzman]], ''Todo Ben Quzman'' (Gredos, [[1972]]); e unha terceira colección traducida por García Gómez, ''[[El libro de las banderas de los campeones]]''.<ref name="Eisenberg56"/>

Na Real Biblioteca de [[San Lorenzo de El Escorial]] atópanse tamén textos homoeróticos en árabe: ''El abandono del pudor y el primer bozo de la mejilla''; ''Excusas sobre el amor del primer bozo en la mejilla''; e ''El jardín del letrado y las delicias del hombre inteligente''.

== Notas ==
{{Listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
=== Bibliografía ===
* {{cita libro| autor =Emilio García Gómez| título =El libro de las banderas de los campeones de Ibn Said al-Maghribi| ano =1978| publicación =Barcelona, Seix Barral| id = ISBN 978-84-322-3840-6}} {{es}}
* {{cita libro| autor =Ibn Hazm; Emilio García Gómez (ed.)| título =El collar de la paloma| ano =1967| publicación =Sociedad de Estudios y Publicaciones }} {{es}}

{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Al-Andalus]]
[[Categoría:LGTB]]
[[Categoría:Poesía]]