Jerez de los Caballeros

Jerez de los Caballeros
Localización
	38°19′15″N 6°46′23″O / 38.3208056, -6.7730278
Estado	España
Comunidade autónoma	Estremadura
Provincia	Provincia de Badaxoz
Capital de	Comarca Sierra Suroeste (pt)
Capital	Jerez de los Caballeros
Poboación
Poboación	9.147 (2023) (12,35 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Q107553745
Superficie	740,5 km²
Altitude	506 m
Comparte fronteira con	Higuera la Real (pt) ; Barcarrota (pt) ; Salvaleón (pt) ; Salvatierra de los Barros (pt) ; Burguillos del Cerro (pt) ; Higuera de Vargas (pt) ; Oliva de la Frontera (pt) ; Zahínos (pt) ; Encinasola ; Fregenal de la Sierra (pt)
Organización política
• Alcaldesa	Virginia Borrallo Rubio (en)
Identificador descritivo
Código postal	06380
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	06070
Páxina web	jerezcaballeros.es

Jerez de los Caballeros (en galego antigo: Xerez de Badallouce^[1]) é un concello estremeño, pertencente á provincia de Badaxoz. Ten unha poboación de 10.177 habitantes. En outubro de 2007 foi seleccionada, xunto a outras 19 poboacións do Vello Continente, para formar parte da película documental Pueblos de Europa, o que a converte nunha das poucas cidades españolas en formar parte dese proxecto audiovisual, que anualmente produce a empresa Colours Communication Group.

Límites do termo municipal

Jerez de los Caballeros limita ao norte con Barcarrota, Salvaleón e Salvatierra de los Barros, ao leste con Burguillos del Cerro, ao sueste con Fregenal de la Sierra, ao sur con Higuera la Real, ao suroeste con Encinasola, e ao oeste con Oliva de la Frontera, Zahínos e Higuera de Vargas.

No interior do termo atópanse situados os termos de Valle de Matamoros e Valle de Santa Ana.

Historia

Prehistoria

A zona estivo habitada desde tempos moi remotos, así na Prehistoria xa se atopan restos arqueolóxicos como o dolmen de Toriñuelo, na devesa da Granxa, ademais dos do Valcavado e da Palomilla.

Estela da Granxa do Toriñuelo, Jerez de los Cabaleros.

Os fenicios coñecían a zona e hai opinións no sentido de que podían habela fundado, cando menos eles foron os que lle deron o nome de Ceret.

Época romana

Durante a ocupación de Roma, Jerez, na época coñecida como Fama Iulia Seria ou Caeriana, debeu de ser un pobo bastante habitado segundo vese polos achados arqueolóxicos da chamada vila do Pomar e por estar situada entre dúas cidades de importancia como eran a hoxe desaparecida Itálica e Emérita Augusta, a actual Mérida, quedando Fama Iulia próxima á Vía da Prata.

Da época romana descubríronse en Jerez numerosas inscricións, cipos, ronseis funerarios etc. aludindo a familias romanas importantes como Julia, Helvia ou Vibia. Consérvanse ademais restos como os mosaicos do Pomar, a Calzada do alto empedrado e as pontes do Pontón e Vello.

Época visigoda

Na época visigoda existen algúns achados de lápidas e inscricións entre as que destaca a que existe nunha columna da igrexa de Santa María coa data de consagración da mesma, o 25 de decembro do ano 556 do calendario actual.

Outros restos importantes da época son unha lápida con inscrición de 514 na devesa da Alcozaba e outra inscrición de 662 na devesa de La Mata.

Época musulmá

Durante a dominación árabe é coñecida con Xerixa ou Xeris e non cabe dúbida de que foi cidade importante, desafortunadamente quedan poucos monumentos ou restos daquela época aínda que seguen existindo reminiscencias en barrios como a Morería e a Alhóndiga.

Reconquista

Coa conquista por Afonso IX de León en 1230, con axuda dos templarios entrou Jerez na zona cristiá. Aínda no 1240 é necesaria unha campaña militar para asegurar a zona. Afastado o perigo musulmán o rei fai doazón da vila á Orde do Amorne.

Os templarios

Castelo templario.

Muralla.

Co Amorne comeza unha repoboación e engrandecimiento da comarca, sendo desta época a constitución do "bailiato" ou encomenda de Jerez como o demostran documentos de capítulos da orde.

A disolución da Orde do Amorne en 1312 por bula do papa Clemente V fai pasar as súas posesións de España e en concreto a comarca de Jerez á coroa. Contan as historias do pobo que os templarios resistíronse e na loita morreron degolados todos os cabaleiros, de aí o nome de "Torre Sanguenta" a un dos baluartes da muralla de Jerez.

Época de Reguengo

En 1312 Jerez de los Caballeros pasou a ser cidade de reguengo baixou o dominio da coroa, que lle recoñeceu o dereito a nomear procuradores nas Cortes de Castela. Alí xogaron un papel destacado, sobre todo nas cortes celebradas en 1315 en Burgos para debater sobre a rexencia de Afonso XI.

Nos anos posteriores o castelo de Jerez de Badaxoz pasou a mans dos portugueses, quen mantiveron a fianza de prazas e fortes ata 1330.

Orde de Santiago

En 1370 o rei Henrique II cedeu á Orde de Santiago a cidade, quen a melloraron radicalmente, aínda que da súa época consérvase pouca información.

Século XVI

O século XVI supuxo un período de engrandecimiento para Jerez de los Caballeros. Multiplicáronse os edificios monumentais, aumentou a poboación, e entre 1523 e 1526 aproximadamente Carlos I deulle o título de "moi nobre e moi leal cidade", cos seus correspondentes privilexios.

Período de decadencia

Os séculos XVII e XVIII foron unha época de decadencia para a localidade. Houbo unha gran pobreza, empeorada pola independencia de Portugal en 1640. En 1651 Jerez rexeitou unha oportunidade de ter voto en cortes.

A vitoria das tropas da cidade en Évora en 1662 orixinou unha gran festa en Jerez. Durante a Guerra de Sucesión, Portugal púxose do bando de Carlos de Austria, polo que os portugueses invadiron Jerez en 1706, 1710 e 1711.

Conquista americana

Jerez de los Caballeros, como cidade importante na época renacentista, segundo Navarro do Castelo, contribuíu con 172 persoas á epopea americana. Entre os xerezanos máis destacados na actuación indiana destácanse os seguintes: