Tiroxina: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Miguelferig (conversa | contribucións)
Miguelferig (conversa | contribucións)
 
(Non se amosan 29 revisións feitas por 11 usuarios.)
Liña 1:
{{entradución}}
{{Nonconfundir|Tirosina}}
[[Ficheiro:(S)-Thyroxine Structural Formulae V2.pngsvg|220px|thumbminiatura|rightdereita|[[Número CAS]]: 51-48-9.]]
[[Ficheiro:T4-3D-vdW.png|220px |thumbminiatura|rightdereita|[[Nomenclatura da IUPAC|Nome IUPAC]]: ácido (2''S'')-2-amino-3-[4-(4-hidroxi-3,5-diiodofenoxi)-3,5-diiodofenil]propanoico.]]
A '''tiroxina''', tamén chamada '''tetraiodotironina''' ou '''T<sub>4</sub>''' <ref>PubChem compound [http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=5819 Thyroxine]</ref>, é a principal [[hormona tiroideatiroide]] segregada polas [[célula folicular tiroide|células foliculares]] da [[tiroide|glándula tiroideatiroide]] e leva unidos catro átomos de [[iodo]].
 
== Síntese e regulación ==
[[Ficheiro:Thyroid hormone synthesis.png|thumbminiatura|leftesquerda|Síntese das [[hormonaHormona tiroideatiroide|hormonas tiroideastiroides]], coa tiroxina na parte inferior dereita.<ref>{{cita libro |autor=Walter F., PhD. Boron |título=Medical Physiology: A Cellular And Molecular Approaoch |editor=Elsevier/Saunders |ubicaciónlugar= |ano=2003 |páxinas=1300 |isbn=1-4160-2328-3 |doi=}}</ref>]][[Ficheiro:Síntesis.jpg|Síntese.|thumbminiatura|leftesquerda]]
 
A cantidade de [[iodo]] necesaria para o organismo é de 80 a 200 microgramos diarios. O iodo tómase como ioduro e no intestino redúcese a iodo iónico que é absorbido rapidamente pola [[tiroide]]. Unha vez na tiroide incorpórase a un [[aminoácido]], a [[tirosina]]; a súa unión covalente require da [[tiroperoxidase]] (TPO) que o unirá ás porcións fenilo do residuo do aminoácido. Non se debe confundir o aminoácido tiro'''s'''ina co produto hormonal final tiro'''x'''ina. A asociación dunha molécula de iodo á tirosina produce monoiodotirosina (T1), a de dous a diiodotirosina (T2), e a unión de dous T2 dará lugar á tiroxina T4.<ref name="solo"> Solociencia [http://www.solociencia.com/medicina/sistema-endocrino-glandula-tiroides.htm Glándula tiroides] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120225100140/http://www.solociencia.com/medicina/sistema-endocrino-glandula-tiroides.htm |date=25 de febreiro de 2012 }}</ref> Todos estes elementos combínanse no complexo [[tiroglobulina]] (TGB), que é a forma en que se almacenan as hormonas tiroides, e a partir do cal, por [[hidrólise]], se liberarán as hormonas. Para que pasen ao sangue requírese da axuda dun trasportador.<ref name="solo"/>
A '''tiroxina''', tamén chamada '''tetraiodotironina''' ou '''T<sub>4</sub>''' <ref>PubChem compound [http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=5819 Thyroxine]</ref>, é a principal [[hormona tiroidea]] segregada polas células foliculares da [[glándula tiroidea]] e leva unidos catro átomos de [[iodo]].
 
== Síntese e regulación ==
[[Ficheiro:Thyroid hormone synthesis.png|thumb|left|Síntese das [[hormona tiroidea|hormonas tiroideas]], coa tiroxina na parte inferior dereita.<ref>{{cita libro |autor=Walter F., PhD. Boron |título=Medical Physiology: A Cellular And Molecular Approaoch |editor=Elsevier/Saunders |ubicación= |ano=2003 |páxinas=1300 |isbn=1-4160-2328-3 |doi=}}</ref>]][[Ficheiro:Síntesis.jpg|Síntese.|thumb|left]]
 
A hormona que regula a función tiroideatiroide e que se produce na [[hipófise]], denomínase [[hormona estimulante da tiroide]] (TSH), e funciona da seguinte maneira: cando o nivel de hormonas tiroideastiroides está por debaixo do normal, a hipófise detéctao e aumenta a produción de TSH, que estimula a tiroide para que libere máis hormona tiroideatiroide; se polo contrario o nivel de hormonas tiroideastiroides é moi elevado inhíbese por [[retroalimentación negativa]] a produción na hipófise de TSH. <ref name="solo"/>
A cantidade de [[iodo]] necesaria para o organismo é de 80 a 200 microgramos diarios. O iodo tómase como ioduro e no intestino redúcese a iodo iónico que é absorbido rapidamente pola [[tiroide]]. Unha vez na tiroide incorpórase a un [[aminoácido]], a [[tirosina]]; a súa unión covalente require da tiroperoxidase (TPO) que o unirá ás porcións fenilo do residuo do aminoácido. Non se debe confundir o aminoácido tiro'''s'''ina co produto hormonal final tiro'''x'''ina. A asociación dunha molécula de iodo á tirosina produce monoiodotirosina (T1), a de dous a diiodotirosina (T2), e a unión de dous T2 dará lugar á tiroxina T4.<ref name="solo"> Solociencia [http://www.solociencia.com/medicina/sistema-endocrino-glandula-tiroides.htm Glándula tiroides] </ref>
Todos estes elementos combínanse no complexo [[tiroglobulina]] (TGB), que é a forma en que se almacenan as hormonas tiroideas, e a partir do cal, por [[hidrólise]], se liberarán as hormonas. Para que pasen ao sangue requírese da axuda dun trasportador. <ref name="solo"/>
 
[[Ficheiro:Iodothyronine deiodinase.png|thumbminiatura|370px|leftesquerda|Reaccións.]]
A hormona que regula a función tiroidea e que se produce na [[hipófise]], denomínase [[hormona estimulante da tiroide]] (TSH), e funciona da seguinte maneira: cando o nivel de hormonas tiroideas está por debaixo do normal, a hipófise detéctao e aumenta a produción de TSH, que estimula a tiroide para que libere máis hormona tiroidea; se polo contrario o nivel de hormonas tiroideas é moi elevado inhíbese por [[retroalimentación negativa]] a produción na hipófise de TSH. <ref name="solo"/>
[[Ficheiro:Iodothyronine deiodinase.png|thumb|370px|left|Reaccións.]]
{{clear}}
 
== Transporte ==
A partir da T<sub>1</sub> (ou MIT, monoiodotirosina) fórmase en varios pasos a T<sub>4</sub>, que se almacena na tiroide como [[tiroglobulina]] (xunto coa [[triiodotironina]] ou T3). Segundo as necesidades, a tiroglobulina fracciónase por hidrólise na propia tiroide liberando T<sub>4</sub> e T<sub>3</sub>. Estas pasan ao sangue como T<sub>4</sub> e T<sub>3</sub> unidas a proteínas (un 99,97% do total), principalmente á [[globulina fixadora de tiroxina]] (TBG), e, en menor medida, á [[transtiretina]] e [[seroalbumina humana|albumina]], e só o 0,03% en forma de T<sub>4</sub> libre (hormona activa non unida a proteínas). Unha vez liberada no [[sistema circulatorio]], a tiroxina ten unha [[Semivida (medicina)|vida media]] dunha semana. <ref name="solo"/>
 
== Efectos ==
[[Ficheiro:Thyroid system.png|leftesquerda|thumbminiatura|200px|O sistema de [[hormonaHormona tiroideatiroide|hormonas tiroideastiroides]] ''[[Triiodotironina|T<sub>3</sub>]]'' e ''T<sub>4</sub>''.<ref>References used in image are found in image article in Commons [[Commons:File:Thyroid_system.png#References]].</ref>]]
A tiroxina é a [[prohormona]] e reserva da hormona tiroideatiroide activa [[triiodotironina]] (T<sub>3</sub>), que é arredor de catro veces máis potente. A T<sub>4</sub> é convertida nos tecidos a T<sub>3</sub> por desiodinases, como a hormona tiroideatiroide iodo peroxidase (TPO). O isómero "D" denomínase "dextrotiroxina" <ref>Mesh Dextrothyroxine [http://www.nlm.nih.gov/cgi/mesh/2011/MB_cgi?mode=&term=Dextrothyroxine Mesh Dextrothyroxine]</ref> e utilízase como un axente modificador de lípidos. <ref>ATC C10 - AX01 [http://www.whocc.no/atc_ddd_index/?code=C10AX01 ATC C10 - AX01]</ref>
 
A tiroxina regula o [[metabolismo]] celular. A hiposecreción da hormona ralentiza o metabolismo, o que pode producir aumento de peso, debilitamento muscular, aumento da sensibilidade ao frío, diminución do ritmo cardíaco e unha perda das actividades mentais de alerta. A hipersecreción acelera o metabolismo, producindo aumento do apetito, perda de peso, irritabilidade, nerviosismo, taquicardia e intolerancia aos lugares cálidos.
 
A tiroxina, xunto coa [[hormona do crecemento]], intervén na regulación do crecemento corporal, especialmente do sistema nervioso. Durante o desenvolvemento do [[feto]] un déficit en tiroxina produce a formación dun número menor de [[neurona]]s. Un déficit da hormona tiroideatiroide durante os primeiros anos de vida ocasiona unha menor estatura e un desenvolvemento menor dos órganos reprodutores e do [[cerebro]]. A administración de tiroxina incrementa significativamente a concentración do [[factor de crecemento dos nervios]] no cerebro de ratos adultos. <ref>Walker et al. (27 April 1979) Thyroxine increases nerve growth factor concentration in adult mouse brain. ''Science.'' Vol. 204, No. 4391. pp. 427 - 429.</ref>
 
A tiroxina tamén actúa en [[vertebradovertebrados]]s, como os [[peixepeixes]]s e os [[anfibioanfibios]]s.
O [[salmo (xénero)|salmón]] é un peixe que inicia a súa vida en auga doce, logo emigra á auga salgada e finalmente torna á auga doce a desovar e morrer. Cando está na auga doce, esta tende a entrar dentro do peixe por ósmoseosmose, entanto que na auga salgada o animal pode deshidratarse por perda de auga. A hormona tiroxina xera os cambios metabólicos que permiten ao salmón pasar dun medio a outro sen incharse ou deshidratarse.
 
Nos anfibios, cando os niveis en sangue de tiroxina aumentan, desencadean a [[metamorfose]]. A hormona do crecemento das ras controla o crecemento posterior á metamorfose. Na maioría dos vertebrados, como as aves e serpes, a tiroxina controla o cambio estacional da plumaxe ou da [[pel]].
Liña 37 ⟶ 34:
 
Á hora de interpretar clinicamente a cantidade de hormona en [[sangue]], habería que ter isto en conta e supoñer a concentración de proteína fixadora; algo complicado dado que pode variar significativamente co ambiente nutricional e hormonal do [[paciente]]. Por iso, a maioría dos laboratorios clínicos utilizan un método de medida que detecte só a hormona libre (que é a forma activa), evitando así problemas de interpretación de concentracións totais de hormona.
Polo tanto, podemos medir a tiroxina como ''tiroxina libre'' ou como tiroxina total, é dicir, a hormona libre en solución máis a que está ligada á proteína transportadora. <ref>R. K. Semple, F. F. Bolander Jr. Endocrinología bioquímica. En: Gary A. Bannon, Andrew Pitt, director/ John W. Baynes , Marek H. Dominiczak. Bioquímica médica. 3ª edición. Barcelona: Elsevier Mosby; 2011. pp 525-47. </ref>
 
Defínese o ''índice de tiroxina libre'' como a concentración de ''tiroxina libre'' mutiplicada pola captación de hormona tiroideatiroide, que resulta na medición das globulinas fixadoras de tiroxina non unidas.<ref name=brooksidepress>[http://www.brooksidepress.org/Products/Military_OBGYN/Lab/ThyroidFunctionTests.htm Military Obstetrics & Gynecology > Thyroid Function Tests] In turn citing: Operational Medicine 2001, Health Care in Military Settings, NAVMED P-5139, May 1, 2001, Bureau of Medicine and Surgery, Department of the Navy, 2300 E Street NW, Washington, D.C., 20372-5300</ref>
 
A medición da tiroxina e demais elementos tiroideostiroides, permiten diagnosticar doenzas relacionadas coa [[glándula tiroide]], tales como o [[hipotiroidismo]] (alta concentración de TSH e baixa concentración de hormonas tiroideastiroides en sangue) e o [[hipertiroidismo]] (baixa concentración de TSH e alta concentración de hormonas tiroideastiroides en sangue). <ref>R. K. Semple, F. F. Bolander Jr. Endocrinología bioquímica. En: Gary A. Bannon, Andrew Pitt/ John W. Baynes , Marek H. Dominiczak. Bioquímica médica. 3ª edición. Barcelona: Elsevier Mosby; 2011. pp 525-47. </ref>
 
O rango normal de T4 para un adulto é 4 - 11 mcg/dL.
 
== Enfermidades ==
A alteración das concentracións normais das hormonas tiroideastiroides, é dicir, da tiroxina, xunto con outros elementos ou compoñentes do [[sistema endócrino]], dá lugar ao hipotiroidismo ou ao hipertiroidismo (diminución ou aumento da hormona, respectivamente). Desta maneira, poden manifestarse enfermidades como:
* [[Bocio]] simple: é un aumento parcial ou total da glándula tiroide debido a un déficit de iodo ou de tiroxina.
* [[Cretinismo]] ou [[hipotiroidismo conxénito]]: unha enfermidade causada pola ausencia conxénita de tiroxina.
* [[Tiroidite de Hashimoto]]: prodúcese unha destrución das células tiroideastiroides e a conseguinte diminución dos niveis de hormonas tiroideastiroides debido á acción dun [[anticorpo]] sobre estas células.
* [[Enfermidade de Graves]]: é unha excesiva produción de tiroxina co conseguinte aumento da actividade metabólica.
* [[Bocio multinodular tóxico]] ou [[tirotoxicose]]: é a manifestación simultánea da enfermidade de Graves e o bocio multinodular simple (hipertiroidismo). A súa causa non está clara, mais sospéitase que ten unha orixe [[enfermidade autoinmune|autoinmune]]. <ref>http://www.quirurgica.com/index.php?option=com_content&view=article&id=18:el-tiroides-y-sus-enfermedades&catid=6:enfermedades-del-tiroides-y-de-otras-glandulas&Itemid=25</ref>
 
Tamén son moi comúns diferentes tipos de [[cáncer tiroideotiroide]]:
* Carcinoma papilar tiroideotiroide.
* Carcinoma folicular tiroideotiroide: orixinado nas [[célula folicular tiroide|células foliculares]], que son as que producen as hormonas tiroideastiroides.
* Cáncer medular tiroideotiroide: orixinado nas células C produtoras de [[calcitonina]].
* Cáncer anaplásico. <ref>http://www.cancer.gov/espanol/pdq/tratamiento/tiroides/HealthProfessional/page2</ref>
 
== Historia ==
O farmacéutico e científico americano [[Edward Calvin Kendall]], foi o primeiro en illar de forma pura (cristalina) a tiroxina en 1914 na [[Clínica Mayo]], a partir dun hidrolizado de extractos de glándulas tiroideastiroides de [[porco]]. <ref>E.C. Kendall in J. Am. Med. Assoc., 1915, Vol. 64, pp 2042-2043: The isolation in crystalline form of the compound containing iodin, which occurs in the thyroid: Its chemical nature and physiologic activity.</ref><ref name="biopsicologia.net">{{Cita web |url=http://www.biopsicologia.net/nivel-3-participacion-plastica-y-funcional/2.4.7.-tirotropina.-hormona-estimulante-del-tiroides.html |título=Copia arquivada |data-acceso=10 de febreiro de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120304220647/http://www.biopsicologia.net/nivel-3-participacion-plastica-y-funcional/2.4.7.-tirotropina.-hormona-estimulante-del-tiroides.html |dataarquivo=04 de marzo de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> Isto, xunto co descubrimento da fórmula desta hormona feito por Charles Robert Harington, o que permitiu que algúns anos despois, este xunto con George Barger sintetizaran por primeira vez a tiroxina. <ref>http://www. name="biopsicologia.net"/nivel-3-participacion-plastica-y-funcional/2.4.7.-tirotropina.-hormona-estimulante-del-tiroides.html</ref>
 
== Notas ==
{{Listaref|30em}}
 
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Levotiroxina]]
* [[Hormona tiroideatiroide]]
* [[Triiodotironina]]
* [[Célula folicular tiroide]]
 
* [[Receptor de hormona tiroide]]
=== Ligazóns externas ===
 
{{Hormonas}}
{{Control de autoridades}}
 
[[Categoría:Hormonas]]
 
 
[[ar:ثيروكسين]]
[[bg:Тироксин]]
[[ca:Tiroxina]]
[[cs:Thyroxin]]
[[da:Thyroxin]]
[[de:Thyroxin]]
[[dv:ތައިރޮކްސިން]]
[[en:Thyroxine]]
[[es:Tiroxina]]
[[et:Türoksiin]]
[[eu:Tiroxina]]
[[fa:تیروکسین]]
[[fi:Tyroksiini]]
[[fr:Thyroxine]]
[[he:תירוקסין]]
[[hr:Tiroksin]]
[[hu:Tiroxin]]
[[id:Tetra-iodotironina]]
[[it:Tiroxina]]
[[ja:サイロキシン]]
[[ko:티록신]]
[[lt:Tiroksinas]]
[[mk:Тироксин]]
[[nl:Thyroxine]]
[[no:Thyroxin]]
[[pl:Tyroksyna]]
[[pt:Tiroxina]]
[[ru:Тироксин]]
[[sk:Tyroxín]]
[[sq:Tiroksina]]
[[sv:Tyroxin]]
[[tr:Tiroksin]]
[[uk:Тироксин]]
[[zh:甲状腺素]]