Bòron

Bòron
Bòron.
Clàr pillteach H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og ↓ * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Buadhan
Samhla	B
Àireamh	5
Buidheann	13, Bòron
Ùine	2
Bloca	p
Seòrsa	Neo-mheatailtean
Buadhan stuthach
Dath	Dubh/donn
Teothachd leaghaidh	2349 K ​(2076 °C, ​3769 °F)
Teothachd goilidh	4200 K ​(3927 °C, ​7101 °F)
Buadhan atamach
Tomad atamach/Da	10.806–10.821
Comh-dhealbhadh atamach	[He] 2s22p1
Cor ogsaideachaidh	+3, +2, +1, -5
1mh lùth aidheonachaidh/kJ mol–1	800.6
2mh lùth aidheonachaidh/kJ mol–1	2427.1
3mh lùth aidheonachaidh/kJ mol–1	3659.7

'S e eileamaid cheimigeach a tha ann am bòron le samhla B agus àireamh atamach 5.

Tha an cor ogsaidicheadh III as cudromaiche san ceimigeachd de bhòron, mar eisimpleir ann an searbhag bhòraig (B(OH)₃) agus salann-tàthaidh (Na₂B₄O₇), na co-thàthaidhean de bhòron as cudromaiche.

Tha dà iosatòp nàdarra is seasmhach de bhòron, ¹⁰B agus ¹¹B.

Taisgealadh

Ann an 1808, theasaich Humphry Davy ann an Lunnainn agus Joseph Louis Gay-Lussac is Louis Jacques Thénard anns an Fhraing searbhag bhòrasaig le potasium agus chinneasaich e bòron.

Ann an 1909 chinneasaich Ezekiel Weintraub bòron fìor-ghlan.

Cleachdadh

Tha bòron ga chleachdadh ann an glainne-shnàithlichean agus ann an gloine. Cleachdar glainne bòrosileacaid, le ainm-brannd Pyrex, ann an cidseanan agus deuchainn-lannan. Is urrainn don ghlainne seo sgailcean teasach a bhacadh.

Cleachdar bòron mar shalann-tàthaidh ann an stuth-nighe agus 's e loit-leigheas is puinnsean meanbh-fhrìdean a tha ann an searbhag bhòraig.