Jump to content

Steach Maoilín

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Geografaíocht PholaitiúilSteach Maoilín

Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh
Map
 53° 37′ 43″ N, 6° 15′ 44″ O / 53.6286°N,6.2622°W / 53.6286; -6.2622
Stát ceannasachÉire
Cúige ÉireannachCúige Laighean
Iaraonán críochach riaracháinContae Bhaile Átha Cliath Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Airde25 m Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Logainm.ie1416751

Sráidbhaile i gContae na Mí, Éire ar an teorainn le Contae Bhaile Átha Cliath, is ea Steach Maoilín[1] (Béarla: Stamullen, a chiallaíonn "Teach Mullen").[2] Tá sé díreach in aice le mótarbhealach an M1 timpeall 35 km ó thuaidh ó Chathair Bhaile Átha Cliath agus in aice le hAbhann Delvin. Ag deireadh na 1990idí agus tús an 21ú haois, leathnaigh sé go mór le forbairt a lán eastát tithíochta sa cheantar.

Stair

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ón 14ú haois, ba é Caisleán Baile Mhic Gormáin cathair an teaghlaigh Preston, teaghlach ceannaíochta saibhir a thóg a n-ainm ó Preston i Lancashire Sasana, agus a tháinig go hÉirinn den chéad uair sa 14ú haois. Tháinig siad chun bheith ina dtiarnaí ar Baile Mhic Gormáin agus an talamh mórthimpeall air ó 1361. Bhí teaghlach Preston i gceannas ar Steach Maoilín agus sráidbhailte máguaird eile go dtí an 19ú haois agus d’fhan siad i mBaile Mhic Gormáin go dtí 1947 faoin am sin agus díoladh Caisleán Mhic Gormáín go dtí an Ord Proinsiasach.[3]

I measc na fianaise ar lonnaíocht ársa sa cheantar tá fothracha eaglais pharóiste Phádraig (dar dáta an 13ú haois) agus séipéal Naomh Críostóir in aice láimhe (dátaithe go dtí an 15ú haois). Maireann cuid de shéipéal Preston de Naomh Pádraig, lena n-áirítear tuama William Preston, 2ú Bíocunta Mhic Gormáin, agus a dhara bean Eleanor Dowdall. Tá fothracha na struchtúr seo laistigh de reilig Steach Maoilín, ina bhfuil roinnt clocha uaighe neamhghnácha, lena n-áirítear séadchomhartha corpán (dátaithe go c.1450) i séipéal Naomh Críostóir.[4][5]

Iompar

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Traein ag Stáisiún Baile Mhic Gormáin - 21 Bealtaine 1988

Iarnród

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Osclaíodh an stáisiún Baile Mhic Gormáin i mBealtaine 1845 mar chuid d’Iarnród Bhaile Átha Cliath agus Dhroichead Átha. I 1876 ghlac Iarnród Tuaiscirt Éireann seilbh air.[6][7][8]

Tá sraith d’fhoirgnimh stáisiúin i stíl Iarnród Tuaiscirt Éireann (ITÉ) i mBaile Mhic Gormáin. Rud a bhí uathúil faoin stáisiún ná go dtí le déanaí, choinnigh sé foirgneamh stáisiúin adhmaid aon stór ar an ardán ó thuaidh, níl ach cúpla ceann de na cineál foirgneamh seo fágtha ar an líonra sean-ITÉ inniu. Scartáladh an foirgneamh i bpáirt, áfach, chun áit a dhéanamh do charrchlós. Ar an ardán ó thuaidh tá an seomra feithimh tipiciúil i stíl ITÉ. Ag barr an stáisiúin tá sean-stór earraí bríce agus in aice leis tá teach máistreachta an stáisiúin.[9][10]

Le linn Chogadh na Saoirse ar an 29 Bealtaine 1922 bhí ball d’fhórsaí an Fhrithchonartha, Captaen James Flanagan. lámhaigh Constáblacht Ríoga na hÉireann marbh ag an stáisiún traenach. Le páirtí eile bhí an t-íospartach ag fanacht ar thraein sa stáisiún nuair a thug fear na bpóilíní dúshlán dó, lean cath gunna inar lámhachadh an t-íospartach.[11]

I 1974, tharla timpiste uafásach iarnróid i stáisiún Gormanston, nuair a bhuail traein runaway gan foireann dhá thraein paisinéirí. Ar an drochuair, gortaíodh 2 bhás agus 29 gortaithe sa timpiste.[12][13]

Seirbhísí Bus

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá an stad bus is gaire do Steach Maoilín suite ar R132 in aice le Gibneys Baile Mhic Gormáin. Freastalaíonn seirbhís Bus Éireann 101 ar an stad bus seo.[14]

Spórt

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Naomh Pádraig CLG

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Naomh Pádraig CLG

Cuireadh Club CLG Naomh Pádraig ar bun i mí Eanáir 1950 nuair a rinneadh an dá chlub sóisearacha áitiúla a chónascadh - Steach Maoilín agus Baile Iúiliáin. Bhí na dathanna Baile Iúiliáin glas agus bhí na dathanna Steach Maoilín dubh agus bán. Roghnaigh an club nua ar a dtugtar Club CLG Naomh Pádraig anois glas agus bán mar a dathanna. Léirigh an glas Baile Iúiliáin agus léirigh an bán Steach Maoilín .

Is beag rath a bhí ar na seanchlubanna go luath. Bhí Steach Maoilín ina seaimpíní sinsearacha i 1900 agus bhí Baile Iúiliáin ina seaimpíní sóisearacha i 1902. D’éirigh go maith le Baile Iúiliáin faoi aois. Is mar gheall ar easpa aon iarmhairt dáiríre ar leibhéal na craobhchomórtais a tharla an cónascadh.

Tá CLG Naomh Pádraig ina chónaí anois sna háiseanna nua iontacha ar Bhóthar Cockhill i Steach Maoilín ar bhog siad chucu i 2011 óna n-iar-pháirc de Pháirc Whyte. I measc na n-áiseanna nua tá 3 pháirc, 2 pháirc AstroTurf, rian reatha, halla badmantan 4 chúirt agus giomnáisiam.

Tá roinnt imreoirí roghnaithe ag an gClub thar na blianta don Mhí ag leibhéal peile na sinsear, ina measc seo tá Kevin Lenehan, Pat (Red) Collier, Phil Smith, Michael McQuillan, Cormac Sullivan, Cormac Murphy. Imríonn roinnt imreoirí ón Rannóg Iománaíochta, Mion-Pheil, Peil na mBan agus Rannóg na nÓg ag leibhéal an Chontae freisin.

Bhí sé deacair stádas sinsearach a bheith ag Club CLG Phádraig agus go luath d’fhill siad ar na céimeanna Idirmheánacha agus ina dhiaidh sin thit an sóisearach. Faoi 1963 bhí an club tar éis filleadh ar stádas Idirmheánach agus bhí siad ina Seaimpíní Idirmheánacha arís an bhliain chéanna sin. Bhuaigh Naomh Pádraig an Corn Feis i 1968 agus Craobh na Sóisear i 1975. D’fhill Naomh Pádraig ar stádas sinsearach agus bhuaigh sé an Chraobh Idirmheánach ar an 3ú iarracht le blianta anuas agus an Corn Feis i 2000. Leanaimid ar aghaidh sna céimeanna sinsearacha agus tá níor shroich siad trí chluiche ceathrú ceannais ach na buaiteoirí deiridh a bhualadh gach uair.

Tá 3 Chraobh Iomána Sóisearacha buaite ag an gClub le 4 bliana anuas agus bhuaigh JP Ryan, Paul Tobin agus Mark Scanlon boinn Uile-Éireann leis an Mí sa tréimhse chéanna. Tá an iománaíocht laistigh den Chlub ag dul ó neart go neart agus líon níos mó ag teacht isteach sa cheantar ag leibhéal na ndaoine fásta agus na n-óg. Bhuaigh an Club 4 Chraobh Iomána Sóisear i 2004, 2005, 2007 agus le déanaí 2013, tar éis briseadh 3 bliana.[15][16]

FC Steach Maoilín

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cuireadh Club Peile Steach MAoilín ar bun i 2011 agus tá sé bunaithe ar theorainn Bhaile Átha Cliath / na Mí in Oirthear na Mí.

Imríonn foirne buachaillí na gclubanna san NDSL agus i bhfoirne na gcailíní sa MGL.

Tá acadamh Stamullens bunaithe ar chaighdeáin oiliúna FAI do leanaí idir 4 agus 6 bliana d’aois.

Imríonn foireann na bhfear sinsearach san AUL agus tá foireann fir os cionn 35 acu freisin.[17]

Seo a leanas príomhfhoirne spóirt agus áiseanna spóirt eile atá lonnaithe i Steach Maoilín;[18]

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  • Badmantan Steach Maoilín [19]
  • Atomic Fitness [20]
  • Meath Fitness [21]
  • Total Fitness & Nutrition [22]
  • Club Bolla Steach Maoilín [23]

Reiligiún

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Séipéal Naomh Pádraig - Steach Maoilín

Roinneann an paróiste Steach Maoilín teorainneacha le Droichead Átha, An Inse[24] / Baile Uí Mhornáin[25], Damhliag[26], Ard cath[27] agus Baile Brigín[28].

Tá daonra an pharóiste inniu thart ar 5,500 duine.

Tá dhá eaglais pharóiste i Steach Moilín; Eaglais Naomh Pádraig i sráidbhaile Steach Maoilín agus Eaglais Naomh Muire i mBaile Iúiliáin.[29]

Tógadh Eaglais Naomh Pádraig i 1831, athraíodh í i 1961, rinneadh deisiúchán mór ar dhíon i 1992 agus rinneadh athchóiriú mór uirthi i 2010.

Tógadh Eaglais Naomh Muire i 1982 in áit séipéal níos luaithe i mbaile fearainn Baile an Déanaigh, Baile Iúiliáin a tógadh idir 1835 agus 1837.

Tá Ionad Cóiríochta Mosney sa pharóiste agus tá séipéal atá tiomnaithe do Naomh Pádraig le fáil ann - a thóg Sir William Butlin i 1949.[30][31]

Is é an tUrramach Declan Kelly sagart an pharóiste. Cuidíonn an pobal Proinsiasach ó Choláiste Baile Mhic Gormáin leis an bparóiste go rialta freisin.

Tá an Teach Paróiste i Steach Maoilín. Tá Sagart an Pharóiste le feiceáil mar thionónta an tí seo sa Leabhar Tithe atá an ó 1834, agus tá Sagairt Paróiste Steach Maoilín ina gcónaí sa teach seo ón mbliain sin ar a laghad. Rinneadh athchóiriú mór ar an teach freisin in 2010, faoi stiúir an tSagairt Paróiste atá ann faoi láthair.[32]

Tá Paróiste Steach Maoilín sáite sa stair a théann chomh fada leis an aimsir réamh-Chríostaí. Tá roinnt tuamaí pasáiste suite sa pharóiste; go háirithe an sampla foirfe atá le fáil ag Na Fuarchnoic[33]. Mar sin féin, téann stair nua-aimseartha an pharóiste i ndáiríre go dtí na blianta díreach roimh an ngorta - na 1830idí inar tógadh eaglaisí an pharóiste, agus is dócha an Teach Paróiste freisin.[34]

Oideachas

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Scoil Naomh Pádraig

Bunscoil Naomh Pádraig

[cuir in eagar | athraigh foinse]

I 1954 osclaíodh an chéad scoil náisiúnta i sráidbhaile Stamullen ar bhóthar Cock Hill atá suite in aice leis an séipéal, ina bhfuil na Seomraí Paróiste anois.

Sna 1980idí tógadh síneadh chun an acmhainn a mhéadú go 6 sheomra ranga. Tháinig laghdú ar na huimhreacha le tamall anuas, ach le borradh an fhoirgnimh ag tosú ag deireadh na 1990idí thosaigh na huimhreacha ag dreapadh go gasta. Ba léir ón líon méadaitheach foirgneamh sealadach go raibh gá le níos mó spáis, mar sin, go buíoch, tugadh cead chun scoil nua a thógáil.[35]

D'oscail Naomh Pádraig a scoil nua i Meán Fómhair 2008. Is é atá san fhoirgneamh úrscothach ná struchtúr 16 stór, dhá stór le seomra críocha ginearálta 195m2.[36]

Coláiste Proinsiasach Baile Mhic Gormáin

Coláiste Proinsiasach Baile Mhic Gormáin

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is scoil Chaitliceach é Baile Mhic Gormáin a oibríonn agus a bhainistíonn cúige na hÉireann de chuid Ord na Mionlach. Feidhmíonn an coláiste faoi iontaobhas Aire Cúige agus Sainmhínithe Chúige Proinsiasach na hÉireann. I Meán Fómhair 2014 bhog an scoil ó bheith ina scoil táille-ghearrtha go dtí an scéim scoile in aisce.[37][38]



Áiteanna Spéisiúla

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is sráidbhaile beoga é Sráidbhaile Steach Maoilín le raon mór áiseanna lena n-áirítear siopaí, scoileanna, agus meánscoil ag Baile Mhic Gormáin, caife, teach tábhairne, creise, séipéal agus bunscoil.

Séadchomhartha Coirceoga - Steach Maoilín
  • Caisleán Baile Mhic Gormáin [39]
  • An "Yew Walk" [40][41]
  • Naomh Pádraig CLG
  • Coláiste Proinsiasach Baile Mhic Gormáin agus a chuid áiseanna
  • Whytes Steach Maoilín [42]
  • Gibneys Baile Mhic Gormáin [43]
  • Eaglais Naomh Pádraig
  • Séadchomhartha Coirceoga [44]

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ “Steach Maoilín/Stamullen | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-24.
  2. ↑ "Irish Local Names Explained by P.W. Joyce". web.archive.org (2008-11-18). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2008-11-18. Dáta rochtana: 2020-12-07.
  3. ↑ Patrick Comerford. "An insight into how Gormanston Castle has seen many changes over the centuries" (en-GB). Dáta rochtana: 2020-12-06.
  4. ↑ "Stamullen Parish Church, Meath". www.megalithicireland.com. Dáta rochtana: 2020-12-06.
  5. ↑ "Irish Cadaver Stones | Headstone Symbols and Meanings" (en-GB). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-01-21. Dáta rochtana: 2020-12-06.
  6. ↑ https://www.railscot.co.uk/Ireland/Irish_railways.pdf
  7. ↑ Irish Rail. "Gormanston Train Station" (en). Irish Rail. Dáta rochtana: 2020-11-26.
  8. ↑ Ewan Crawford Contributors. "Dublin and Drogheda Railway - RAILSCOT" (en). www.railscot.co.uk. Dáta rochtana: 2020-11-26.
  9. ↑ "Gormanston" (en). eiretrains.com. Dáta rochtana: 2020-11-26.
  10. ↑ FUSIO. "Gormanston Railway Station, GORMANSTON, Gormanston, County Meath" (en-GB). Buildings of Ireland. Dáta rochtana: 2020-11-26.
  11. ↑ "Irish Medals". www.irishmedals.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-10-21. Dáta rochtana: 2020-11-26.
  12. ↑ "PressReader.com - Your favorite newspapers and magazines.". www.pressreader.com. Dáta rochtana: 2020-11-26.
  13. ↑ Department of Transport and Power, Dublin (January 1976). "Report of inquiry into the collision that occurred at Gormanston railway station". 
  14. ↑ "Real Time Information - Bus Éireann - View Ireland Bus and Coach Timetables & Buy Tickets". www.buseireann.ie. Dáta rochtana: 2020-11-26.
  15. ↑ "St. Patrick’s" (en). Meath G.A.A.. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  16. ↑ "St. Patricks Meath | GAA". St. Patricks Meath. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  17. ↑ "Stamullen Football Club" (en). stamullenfc. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  18. ↑ "Stamullen Village, Co Meath - Sport & Leisure". www.stamullenvillage.com. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-01-21. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  19. ↑ "Stamullen Badminton" (ga). www.facebook.com. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  20. ↑ "Fitness & Personal Training, Weight Fat Loss, Weight Training" (en-GB). Atomic Fitness. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  21. ↑ "https://twitter.com/meath_fitness" (en). Twitter. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  22. ↑ "Logáil isteach no cláraigh le breathnú air" (ga). www.facebook.com. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  23. ↑ "Stamullen Bowls Club" (en-US). Meath Sports. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  24. ↑ "'laytown'" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  25. ↑ "Baile Uí Mhornáin/Mornington" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  26. ↑ "Damhliag/Duleek" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  27. ↑ "Ard Cath/Ardcath" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  28. ↑ "Baile Brigín/Balbriggan" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  29. ↑ "Stamullen | Diocese of Meath" (en-GB). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-11-20. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  30. ↑ "Stamullen Village, Co Meath - Home". www.stamullenvillage.com. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-12-05. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  31. ↑ "Stamullen Parish Church, Meath". www.megalithicireland.com. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  32. ↑ https://registers.nli.ie/parishes/0961
  33. ↑ "'fourknocks'" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  34. ↑ "Our Parish | Stamullen & Julianstown Parish" (en-GB). Dáta rochtana: 2020-12-03.
  35. ↑ "Your Joomla! Site - History of St Patrick's NS Stamullen Co Meath". stamullenns.ie. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  36. ↑ "Garland | St. Patrick's National School, Stamullen, Co Meath". www.garlandconsultancy.com. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  37. ↑ "Gormanstown College joining free education, Gormanston College, Meath on SchoolDays.ie". web.archive.org (2014-04-22). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2014-04-22. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  38. ↑ Franciscan College Gormanston. "About Us" (English). Franciscan College Gormanston. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  39. ↑ "Irish Castles - Gormanston Castle". www.britainirelandcastles.com. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  40. ↑ Patrick Comerford. "An insight into how Gormanston Castle has seen many changes over the centuries" (en-GB). Dáta rochtana: 2020-12-03.
  41. ↑ "Stamullen Village Heritage Trail" (en). Meath County Council. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-11-30. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  42. ↑ "Whyte's Of Stamullen" (ga). www.facebook.com. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  43. ↑ https://www.facebook.com/GibneysGormanston1/
  44. ↑ "Know Your Parish" (en). independent. Dáta rochtana: 2020-12-03.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Steach_Maoilín&oldid=1240426"