An difríocht idir athruithe ar: "Ciste Domhanda Fiadhúlra"
Ag baint WWF_logo.svg amach, scrios Taivo é ón Chómhaoin mar: Fair use material is not permitted on Wikimedia Commons: surpasses threshold of originality |
m tagairt |
||
| (4 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
| Líne 1: | Líne 1: | ||
{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}} |
|||
| ⚫ | Eagraíocht dheonach idirnáisiúnta a bunaíodh i [[1961]] é an '''Ciste Domhanda Fiadhúlra''' ([[Béarla]]: ''World Wide Fund for Nature'' nó ''WWF''), a phríomhoifig san [[An Eilvéis|Eilvéis]]. Tá mar aidhm aige eolas a scaipeadh chun [[Ainmhí|ainmhithe]] fiáine, [[Planda|plandaí]] is áiteanna atá i mbaol a [[Caomhnú|chaomhnú]], agus úsáid níos éifeachtaí inmharthanaí a bhaint as acmhainní nádúrtha [[An Domhan|an Domhain]]. |
||
| ⚫ | Eagraíocht dheonach idirnáisiúnta a bunaíodh i [[1961]] é an '''Ciste Domhanda Fiadhúlra''' ([[Béarla]]: ''World Wide Fund for Nature'' nó ''WWF''), a phríomhoifig san [[An Eilvéis|Eilvéis]]. Tá mar aidhm aige eolas a scaipeadh chun [[Ainmhí|ainmhithe]] fiáine, [[Planda|plandaí]] is áiteanna atá i mbaol a [[Caomhnú|chaomhnú]], agus úsáid níos éifeachtaí inmharthanaí a bhaint as acmhainní nádúrtha [[An Domhan|an Domhain]]. Is é Ciste Fiadhúlra an Domhain (CFD) an t-eagras caomhnaithe dúlra is mó ar domhan agus tá ioncam de $200 milliún in aghaidh na bliana. |
||
== Feachtais == |
|||
[[Íomhá:Teekampagne in Darjeeling.JPG|clé|mion|177x177px]] |
|||
Tá an Ciste gníomhach i dtimpeall 100 tír. Tá cur amach ag beagnach gach duine ar CFD mar gheall ar a lógó so-aitheanta, an panda. D'eagraigh an Ciste feachtais chun an [[tíogar]], an [[goraille]] is an [[panda]] a shábháil. |
|||
== Stair == |
|||
[[Íomhá:Hux-cig-72.jpg|clé|mion|229x229px|An Ridire Julian Huxley]] |
|||
Bunaíodh Ciste Fiadhúlra an Domhain ar an [[11 Meán Fómhair]] [[1961]] i ndiaidh do Sir Julian Huxley sraith alt a scríobh sa nuachtán *The Observer *inar mhaígh sé go raibh fiadhúlra na hAfraice go mór i mbaol. Chuir Huxley an milleán go príomha ar fhorbairt dhaonna na nAfracach. Dar le Huxley, agus uaisle eile na Breataine a bhunaigh CFD<ref>Beo, "Rúin ghránna chaomhnóirí an fhiadhúlra", 2008 http://www.beo.ie/alt-ruin-ghranna-chaomhnoiri-an-fhiadhulra.aspx</ref>, ní bheadh stáit nua, neamhspleácha na hAfraice in ann an fiadhúlra a chaomhnú gan treoir an fhir ghil. |
|||
[[Íomhá:Prince Bernhard 1942.jpg|mion|clé|208x208px|Prionsa Bernhard, in Ottawa, 1942]] |
|||
Ceapadh Prionsa Bernhard na h[[An Ísiltír|Ísiltíre]] mar chéad uachtarán ar CFD sa bhliain 1961. B’éigean do Bernhard eirí as a cheapachán mar uachtarán ar CFD sa bhliain 1976 nuair a nochtadh le linn éisteachta de chuid Sheanad na Stát Aontaithe gur iarr sé $1 milliún ar Lockheed ina chúiteamh sin go dtabharfaí conradh don chomhlacht aerárthaigh throdaíochta a dhíol leis an Ollainn. |
|||
Ceapadh [[Eilís II na Ríochta Aontaithe|Prionsa Philip na Breataine]] mar uachtarán ar CFD ina dhiaidh sin. |
|||
[[Íomhá:BRITISH SAS ARMED FORCES POSTER.jpg|clé|mion|207x207px|SAS]] |
|||
Ag deireadh na n-[[1980idí]], ghlac CFD páirt in oibríocht rúnda – Operation Lock – inar earcaigh an t-eagras [[saighdiúir]]í tuarastail de chuid ''KAS Enterprises''. Ceaptar go forleathan nach raibh in KAS – ar le bunaitheoir an SAS, Sir David Stirling, é – ach scáth folaigh ar [[Spiara|M16]]. Ar aon chuma, bhí KAS le traenáil a chur ar aonad frithphóitseála sna tíortha timpeall na h[[An Afraic Theas|Afraice Theas]]. Caitheadh amhras ar fhíoraidhm na hoibríochta, áfach, nuair a tháinig sé chun solais gur baill den ANC a bhí i go leor de na póitseálaithe a maraíodh. |
|||
Sa bhliain 1996, chuir an rialtas iar-[[Apairtéid|Apartheid]] san Afraic Theas fiosrúchán cúirte ar bun a chruthaigh gur úsáid an rialtas Apartheid brabús a tuilleadh as díol eabhair agus acmhainní eile póitseáilte mar fhoinse maoinithe le tíortha máguaird a dhíchobhsú.<ref name="FreamhanEolais">{{Cite encyclopedia|last=Hussey|first=Matt|author-link=Matthew Hussey|title=Ciste Domhanda Fiadhúlra|encyclopedia=[[Fréamh an Eolais]]|language=ga|date=2011|publisher=[[Coiscéim]]|page=140}}</ref> |
|||
== Tagairtí == |
|||
{{Reflist}} |
|||
{{Fréamh an Eolais}} |
{{Fréamh an Eolais}} |
||
{{síol}} |
{{síol}} |
||
[[Catagóir:Fiadhúlra]] |
|||
[[Catagóir:Eagraíochtaí idirnáisiúnta]] |
|||
Leagan reatha ó 16:29, 14 Meitheamh 2023
.svg){kind=logo}
_01.jpg)
Eagraíocht dheonach idirnáisiúnta a bunaíodh i 1961 é an Ciste Domhanda Fiadhúlra (Béarla: World Wide Fund for Nature nó WWF), a phríomhoifig san Eilvéis. Tá mar aidhm aige eolas a scaipeadh chun ainmhithe fiáine, plandaí is áiteanna atá i mbaol a chaomhnú, agus úsáid níos éifeachtaí inmharthanaí a bhaint as acmhainní nádúrtha an Domhain. Is é Ciste Fiadhúlra an Domhain (CFD) an t-eagras caomhnaithe dúlra is mó ar domhan agus tá ioncam de $200 milliún in aghaidh na bliana.
Feachtais
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá an Ciste gníomhach i dtimpeall 100 tír. Tá cur amach ag beagnach gach duine ar CFD mar gheall ar a lógó so-aitheanta, an panda. D'eagraigh an Ciste feachtais chun an tíogar, an goraille is an panda a shábháil.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Bunaíodh Ciste Fiadhúlra an Domhain ar an 11 Meán Fómhair 1961 i ndiaidh do Sir Julian Huxley sraith alt a scríobh sa nuachtán *The Observer *inar mhaígh sé go raibh fiadhúlra na hAfraice go mór i mbaol. Chuir Huxley an milleán go príomha ar fhorbairt dhaonna na nAfracach. Dar le Huxley, agus uaisle eile na Breataine a bhunaigh CFD[1], ní bheadh stáit nua, neamhspleácha na hAfraice in ann an fiadhúlra a chaomhnú gan treoir an fhir ghil.
Ceapadh Prionsa Bernhard na hÍsiltíre mar chéad uachtarán ar CFD sa bhliain 1961. B’éigean do Bernhard eirí as a cheapachán mar uachtarán ar CFD sa bhliain 1976 nuair a nochtadh le linn éisteachta de chuid Sheanad na Stát Aontaithe gur iarr sé $1 milliún ar Lockheed ina chúiteamh sin go dtabharfaí conradh don chomhlacht aerárthaigh throdaíochta a dhíol leis an Ollainn.
Ceapadh Prionsa Philip na Breataine mar uachtarán ar CFD ina dhiaidh sin.
Ag deireadh na n-1980idí, ghlac CFD páirt in oibríocht rúnda – Operation Lock – inar earcaigh an t-eagras saighdiúirí tuarastail de chuid KAS Enterprises. Ceaptar go forleathan nach raibh in KAS – ar le bunaitheoir an SAS, Sir David Stirling, é – ach scáth folaigh ar M16. Ar aon chuma, bhí KAS le traenáil a chur ar aonad frithphóitseála sna tíortha timpeall na hAfraice Theas. Caitheadh amhras ar fhíoraidhm na hoibríochta, áfach, nuair a tháinig sé chun solais gur baill den ANC a bhí i go leor de na póitseálaithe a maraíodh.
Sa bhliain 1996, chuir an rialtas iar-Apartheid san Afraic Theas fiosrúchán cúirte ar bun a chruthaigh gur úsáid an rialtas Apartheid brabús a tuilleadh as díol eabhair agus acmhainní eile póitseáilte mar fhoinse maoinithe le tíortha máguaird a dhíchobhsú.[2]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Beo, "Rúin ghránna chaomhnóirí an fhiadhúlra", 2008 http://www.beo.ie/alt-ruin-ghranna-chaomhnoiri-an-fhiadhulra.aspx
- ↑ Hussey, Matt (2011). "Ciste Domhanda Fiadhúlra". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 140.
 | Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |