Besjoch de boarne foar Frije Universiteit

{{Ynfoboks universiteit
| namme                = Frije Universiteit Amsterdam
| ôfbylding            = Logo-batiment-img 8494.jpg
| ôfbyldingsbreedte    = 280px
| ôfbyldingtekst       = 
| ôfkoarting           = 
| ynternasjonale namme = ''VU University Amsterdam''
| latynske namme       = ''Universitas Libera (Amstelodamensis'' of ''Reformata)''
| motto                = 
| plak                 = [[Amsterdam]]
| lân                  = [[Nederlân]]
| oprjochting          = [[1880]]
| slutingsdatum        = 
| type                 = Bysûnder ûnderwiis
| rektor               = Prof. dr. [[Vinod Subramaniam]]
| presidint            = 
| studinten            = 24.517 (2012)
| meiwurkers           = 
| netwurken            = [[EUA]], [[Stichting Akademysk Erfguod|SAE]], [[Santander Groep|Santander]]
| webside              = [http://www.vu.nl/ www.vu.nl]
}}
[[Ofbyld:VU-campus-02.jpg|thumb|280px|right|''Frije Universiteit'']]
De '''Frije Universiteit''' (faak ôfkoarten ta FU, soms mei de plaknamme útwreide ta ''Frije Universiteit Amsterdam'') is de ienige algemiene [[Protestantisme|protestantske]] [[universiteit]] fan Nederlân. It FU-kompleks leit oan de De Boeleleane yn stedsdiel [[Suderamstel]].

== Fermidden ==
De FU is ien fan de twa universiteiten yn [[Amsterdam]]. De oare is de [[Universiteit fan Amsterdam]]. De FU hat ek in eigen [[akademysk sikehûs]], it [[FUMC|FUmc]]. De universiteit wurket nau gear mei de [[Kristlike Hegeskoalle Windesheim]] yn [[Swol]].

== Skiednis ==
De FU is oprjochte op [[20 oktober]] [[1880]] troch in groep otterdoks-protestantske kristenen ûnder lieding fan [[Abraham Kuyper]] (ek oprjochter fan de [[Anti Revolúsjonêre Partij]]). It wurd ''frij'' yn de namme doelt op it frij wêzen fan bemuoienissen fan tsjerke en steat, omt hja allinnich bûn is oan it wurd fan God.

De skiednis fan de FU wurdt beskreaun yn it boek ''Een hoeksteen in het verzuild bestel: de Vrije Universiteit 1880-2005'' (''In hoekstien yn it ferpyldere. De Frije Universiteit 1880-2005'') ISBN 90-351-2867-2, 2005, troch [[Arie van Deursen]].

== Griffioen ==
It byldmerk fan de FU is de [[griffioen]]. Dit fabelbist út de easterske en Grykske âldheid hat it ûnderliif fan in liuw, de kop en wjukken fan in earn en de earen fan in hynder. De demystifisearre bynamme fan de griffioen is lykwols 'FU-hin'. De griffioen stiet foar it wittenskiplike én foar it 'frije' fan de FU: midden yn de werklikheid, nijsgjirrich, dynamysk en net-foar-ien-útlis fetber.

== Personiel ==
Yn [[2005]] hie de FU ûngefear 3600 meiwurkers (wêrfan 2000 yn wittenskiplike funksjes, wêrûnder sa'n 300 heechleararen). 

=== Rektor Magnifikus ===
Sûnt [[2006]] is [[Lex Bouter]] [[Rector Magnificus]] fan de FU. Hy folget hjirmei [[Taede Sminia]] op dy't sûnt [[1997]] dizze funksje hie.

=== Bekende persoanen ferbûn oan de FU ===
* [[Andrew S. Tanenbaum]], auteur fan bekende boeken as "Computer Networks", "Computer Organization" en "Operating Systems Design and Implementation" is professor oan de Fakulteit fan 'e [[eksakte wittenskip|Eksakte Wittenskippen]].
* [[Jan Smit (paleontolooch)|Jan Smit]], ien fan de grûnlizzers fan de [[ynslachtéory]] foar it útstjerren fan de [[dinosaurussen]], is heechlearaar oan de Fakulteit fan [[Ierdwittenskippen|Ierd]]- en [[Libbenswittenskippen]].
* [[Peter Nijkamp]], foarsitter fan de Nederlânske Organisaasje foar Wittenskiplik Undersyk, is heechlearaar oan de Fakulteit fan 'e Ekonomyske Wittenskippen.
* [[Jet Bussemaker]], [[Twadde Keamer|lid fan de Twadde Keamer]] ([[PvdA]]), is ûndersiker oan de ôfdieling [[Politikology]] fan de Frije Universiteit.
* [[Jan Jacob van Dijk]], lid fan de Twadde Keamer ([[CDA]]), is heechlearaar kristlik-sosjaal.

== De FU en har studinten ==
Troch de jierren hinne hat de Frije Universiteit hieltyd mear in algemien-kristlik karakter krigen. De kristlike ynspiraasje fan de FU is ûnder oaren werom te finen yn har motto 'gewoan bysûnder'. It is in gewoane universiteit dêr't ûnderwiis en ûndersyk bedreaun wurde, en tagelyk in bysûndere fanwege har sterke maatskiplike belutsens. Der is relatyf in soad oandacht foar de libbensbeskôglike, kulturele en maatskiplike kanten fan de wittenskip. Mei hjirtroch hat de FU fergelike mei oare universiteiten yn [[Nederlân]] in soad allochtoane studinten. Boppedat is de earste [[imam]]oplieding fan Nederlân oan de FU fêstige.

It haadgebou fan de FU stie eartiids yn it sintrum fan [[Amsterdam]]. Troch it tanimmende oantal studinten ferhuze de universiteit yn [[1973]] nei de hjoeddeiske lokaasje oan de De Boeleleane. Yn [[2006]] hie de FU mear as 18.000 studinten. Hast tagelyk mei de universiteit is it ferbûn studintekorps ûntstien: it Studintenkorps oan de Frije Universiteit, ek wol [[L.A.N.X.]]. Oan de FU is in [[studintefakbûn]] aktyf, it [[SRVU studintefakbûn|SRVU]].

== Fakulteiten ==
De opliedingen fan de FU binne ûnderbrocht yn tolve fakulteiten. Elke fakulteit hat in beskaat wittenskipsgebiet. Dizze binne dan wer ûnderferdield yn spesifike fakgebieten.
De tolve fakulteiten:
{| width="100%"
| width="50%"|
* Fakulteit fan 'e Ierd- en Libbenswittenskippen
* Akademysk Sintrum Toskhielkunde Amsterdam
* Fakulteit fan 'e Bewegingswittenskippen
* Fakulteit fan 'e Ekonomyske Wittenskippen en Bedriuwskunde
* Fakulteit fan 'e Eksakte Wittenskippen
* Fakulteit fan 'e Genêskunde

| width="50%"|

* Fakulteit fan 'e Godsgeleardens
* Fakulteit fan 'e Letteren
* Fakulteit fan 'e Psychology en Pedagogyk
* Fakulteit fan 'e Rjochtsgeleardens
* Fakulteit fan 'e Sosjale Wittenskippen
* Fakulteit fan 'e Wiisbegearte
|}

== Alumni ==
* [[Jan Peter Balkenende]], âld [[minister-presidint]], wie dosint kristlik-sosjaal tinken oan de FU.
* [[Wouter Bos]], âld partijlieder fan de [[PvdA]] hat [[ekonomy]] en [[politikology]] oan de FU studearre.
* [[Elco Brinkman]], eardere CDA-partijlieder, studearre [[politikology]] en rjochten oan de FU.
* [[Wim Deetman]], boargemaster fan [[Den Haach]], studearre politikology oan de FU.
* [[Mient-Jan Faber]], fredesaktivist, hat [[wiskunde|wis-]] en [[natuerkunde]] oan de FU studearre, en is der op 't heden bysûnder heechlearaar.
* [[Pim Fortuyn]], de fermoarde partijlieder fan de [[List Pim Fortuyn|LPF]] hat [[sosjology]] studearre oan de FU.
* [[Marijke Höweler]], skriuwster, studearre [[psychology]] oan de FU.
* [[Dolf Jansen]] en [[Hans Sibbel]], dy't tegearre it kabaretduo [[Lebbis en Jansen]] foarmje, ha beide oan de FU studearre.
* [[Atzo Nicolaï]], [[steatssiktaris]] yn [[Kabinet Balkenende|Balkenende I,II & III]] en minister yn [[Balkenende III]], studearre steats- en bestjoersrjocht en [[politikology]] oan de FU.
* [[Ronald Plasterk]], wie dosint Molekulêre [[Mikrobiology]] oan de FU.
* [[Gerrit Zalm]], [[minister]] fan Finansjen yn it [[Kabinet-Kok I]] en [[Kabinet-Kok II|II]] en [[Kabinet-Balkenende II]] en [[Kabinet-Balkenende III|III]], hat ek ekonomy studearre oan de FU.
* [[Piet-Hein Donner]], [[minister]] fan [[Justysje]] yn de kabinetten [[Kabinet-Balkenende I|Balkenende I]], [[Kabinet Balkenende II|II]] en [[Kabinet Balkenende III|III]] studearre [[steatsrjocht]] oan de FU.

== Keppelings om utens ==
* [http://www.verenigingvuwindesheim.nl Feriening FU-Windesheim].
* [http://www.onderwijscentrum.vu.nl Underwiissintrum FU].

{{Universiteiten yn Nederlân}}
{{Koördinaten|52_20_1.89_N_4_51_54.43_E_type:landmark_scale:5000_region:NL|52° 20' 1" N, 4° 51' 54"  EL}}

[[Kategory:Frije Universiteit Amsterdam| ]]
[[Kategory:Amsterdam]]
[[Kategory:Universiteit yn Nederlân]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1880]]