Munurin millum rættingarnar hjá "Tonga"

Browse history interactively

← Far til fyrra mun

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

Seinasta endurskoðan sum var 2. okt 2023 kl. 08:46

(Flagg Kongsríki Tonga)

(Skjaldarmerki Kongsríki Tonga)

Tjóðarslagorð: Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku tofiʻa (tonganskt), God and Tonga are my Inheritance (enskt)

Tjóðsangur: Ko e fasi ʻo e tuʻi ʻo e ʻOtu Tonga

Alment mál Tonganskt, Enskt

Høvuðsstaður

Nukuʻalofa

Kongur Tupou VI

Forsætisráðharri Pohiva Tuʻiʻonetoa

Fullveldi 4. juni 1970
(frá Bretland)

Vídd
- tilsamans
- vøtn (%) 747 km²
4.0 %

Íbúgvar
- tilsamans 2010
- tættleiki 104,000
139,2/km²

Gjaldoyra Paʻanga (TOP)

Tíðarøki UTC +13, UTC +14

Økisnavn á alnetinum

.to

Telefonkota +676

Kongsríki Tonga (tonganskt: Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga, enskt: Kingdom of Tonga) er oyggjaland í Kyrrahavi. Høvuðsstaðurin eitur Nukuʻalofa. Tonga-oyggjarnar liggja 800 km vestan fyri Fiji. 100,000 fólk búgva í Kongsríkinum Tonga. Við sínum einans 747 km² er landið á stødd við Streymoynna, Borðoynna og Eysturoynna tilsamans.

Søga

Hálsprýðið er gjørt soleiðis, at fræ av eini tropiskari plantu er fest á træplátur við breyðfruktarsevju.

Polynesar nomu land á Tongaoyggjum um 1300 f.Kr. Teir búsettust fram við eini stórari lón norðarlaga á størstu oynni Tongatapu. Øldir liðu, so fekk ein valdsharrastætt ræðið yvir oyggjunum, men um 1200 e.Kr. stýrdi Tui-Tonga-ættin øllum oyggjunum úr høvuðssæti sínum í Mu'a-økinum í landnyrðingspartinum í Tongatapu. Um 1400 bygdu teir sær stórt høvuðssetur í Mu'a. Uttan um varð gjørt verndarvirki og virkisgrøv, og fyri innan vóru mong hús til høvdingarnar, húski og tænastufólk teirra. Tonga hevði lítið samband við umheimin, men menningin stóð við. Tui-Tonga-ættin hevði stýrt í meira enn hundrað ár, og ávirkanin frá teimum varð borin út um Tongaoyggjar til aðrar oyggjar í Polynesia.

Bøndurnir fóru á marknaðin í bygdini at selja vørur og grøði sína, mest bananir, søtepli, kopra (turkað kokusnøt), tapioka, yam og breyðfrukt. Fruktagóða jørðin og tropiska veðurlagið gjørdu, at væl fruktaði á Tonga. Teir veiddu eisini stóran fisk, til dømis háv og tunfisk. Agnið varð goymt í postalínskúvingum, tá ið útróðrarmenninir royndu eftir fiski og til dømis høgguslokki. Polynesar høvdu bátar, tá teir á hvørjum ári sigldu ímillum oyggjarnar. Annars vóru bátarnir loystir hvør frá øðrum og nýttir til dømis flutnings og útróðurs.

Tonga var ein av teimum fáu oyggjaflokkunum í Polynesia, sum hevði yvirstætt og tignarskipan, ið hevði valdið yvir øllum fólkinum. Meðan yvirstættin helt ting, vóru serligir tingsiðir, har teir ráðandi drukku ein sterkan rúsandi løg "kava", sum var bryggjaður av einari rót. Um 1500 tók onnur ætt við stjórnarvaldinum og stýrdi eina tíð, til Tui-Kanokupolo-ættin, sum enn stýrir í Tongaoyggjum, tók við.

Ávísingar úteftir

Tonga Archived 2018-12-31 at the Wayback Machine, cia.gov (CIA World Factbook; á enskum)
Tonga, wikivoyage.org (á enskum)

Wikimedia Commons logo

Sí miðlasavnið

»Tonga« í Wikimedia Commons.

Coordinates: 20°35′16″S 174°48′37″W / 20.58778°S 174.81028°W / -20.58778; -174.81028

Keldur

Lond og hjálond í Osiania

Avstralásia : Avstralia · Norfolksoyggj · Jólaoyggj · Kokosoyggjar
Melanesia : Fidjioyggjar · Papua Nýguinea · Nýkaledónia · Sálomonsoyggjar · Vanuatu
Mikronesia : Guam · Kiribati · Marshalloyggjar · Norðaru Marianaoyggjar · Mikronesiasamveldið · Nauru · Palau
Polynesia : Amerikanska Sámoa · Cooksoyggjar · Franska Polynesia · Hawai'i · Nýsæland · Niue · Pitcairnoyggj · Sámoa · Tokelau · Tonga · Tuvalu · Wallis- og Futunaoyggjar

@@ Linja 9: / Linja 9: @@
 høvuðsstaður      = [[Nukuʻalofa]]|
 forseti_heitið    = Kongur|
-forseti           = [[George Tupou V]]|
+forseti           = [[Tupou VI]]|
 løgmaður_heitið   = Forsætisráðharri|
-løgmaður          = [[Lord Tuʻivakanō]]|
+løgmaður          = [[Pohiva Tuʻiʻonetoa]]|
-vídd              = 748|
+vídd              = 747|
 vatn              = 4.0 %|
 íbúgvar           = 104,000|
-íbúgvar_ár        = 2009|
+íbúgvar_ár        = 2010|
-íbúgvar_km2       = 139|
+íbúgvar_km2       = 139,2|
 fullveldi         = [[4. juni]] [[1970]]<br />(frá [[Stóra Bretland|Bretland]])|
 gjaldoyra         = Paʻanga (TOP)|
@@ Linja 27: / Linja 27: @@
 }}
-'''Kongsríki Tonga''' ([[Tonganskt mál|tonganskt]]: ''Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga'', [[Enskt mál|enskt]]: ''Kingdom of Tonga'') er oyggjaland í [[Kyrrahavsoyggjarnar|Kyrrahavi]]. [[Høvuðsstaður]]in eitur [[Nukuʻalofa]].
+'''Kongsríki Tonga''' ([[Tonganskt mál|tonganskt]]: ''Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga'', [[Enskt mál|enskt]]: ''Kingdom of Tonga'') er oyggjaland í [[Kyrrahavsoyggjarnar|Kyrrahavi]]. [[Høvuðsstaður]]in eitur [[Nukuʻalofa]]. Tonga-oyggjarnar liggja 800 km vestan fyri [[Fiji]]. 100,000 fólk búgva í Kongsríkinum Tonga. Við sínum einans 747 km<sup>2</sup> er landið á stødd við [[Streymoy]]nna, [[Borðoy]]nna og [[Eysturoy]]nna tilsamans.
 == Søga ==
 [[Mynd:Kailao.jpg|thumb|left|220px|Hálsprýðið er gjørt soleiðis, at fræ av eini tropiskari plantu er fest á træplátur við breyðfruktarsevju.]]
-Polynesar nomu land á Tongaoyggjum um [[1300 f.Kr]]. Teir búsettust fram við eini stórari lón norðarlaga á størstu oynni [[Tongatapu]]. Øldir liðu, so fekk ein valdsharrastætt ræðið yvir oyggjunum, men um [[1200 e.Kr]]. stýrdi [[Tui-Tonga-ættin]] øllum oyggjunum úr høvuðssæti sínum í [[Mu'a]]-økinum í landnyrðingspartinum í [[Tongatapu]]. Um [[1400]] bygdu teir sær stórt høvuðssetur í [[Mu'a]]. Uttan um varð gjørt verndarvirki og virkisgrøv, og fyri innan vóru mong hús til høvdingarnar, húski og tænastufólk teirra. Tonga hevði lítið samband við umheimin, men menningin stóð við. [[Tui-Tonga-ættin]] hevði stýrt í meira enn hundrað ár, og ávirkanin frá teimum varð borin út um Tongaoyggjar til aðrar oyggjar í [[Polynesia]].
+Polynesar nomu land á Tongaoyggjum um 1300 f.Kr. Teir búsettust fram við eini stórari lón norðarlaga á størstu oynni [[Tongatapu]]. Øldir liðu, so fekk ein valdsharrastætt ræðið yvir oyggjunum, men um 1200 e.Kr. stýrdi [[Tui-Tonga-ættin]] øllum oyggjunum úr høvuðssæti sínum í [[Mu'a]]-økinum í landnyrðingspartinum í [[Tongatapu]]. Um [[1400]] bygdu teir sær stórt høvuðssetur í [[Mu'a]]. Uttan um varð gjørt verndarvirki og virkisgrøv, og fyri innan vóru mong hús til høvdingarnar, húski og tænastufólk teirra. Tonga hevði lítið samband við umheimin, men menningin stóð við. [[Tui-Tonga-ættin]] hevði stýrt í meira enn hundrað ár, og ávirkanin frá teimum varð borin út um Tongaoyggjar til aðrar oyggjar í [[Polynesia]].
 Bøndurnir fóru á marknaðin í bygdini at selja vørur og grøði sína, mest bananir, søtepli, kopra (turkað kokusnøt), tapioka, yam og breyðfrukt. Fruktagóða jørðin og tropiska veðurlagið gjørdu, at væl fruktaði á Tonga. Teir veiddu eisini stóran [[Fiskur|fisk]], til dømis [[Hávur|háv]] og [[Tunfiskur|tunfisk]]. Agnið varð goymt í postalínskúvingum, tá ið útróðrarmenninir royndu eftir [[Fiskur|fiski]] og til dømis [[Høgguslokkar|høgguslokki]]. Polynesar høvdu bátar, tá teir á hvørjum ári sigldu ímillum oyggjarnar. Annars vóru bátarnir loystir hvør frá øðrum og nýttir til dømis flutnings og útróðurs.
+[[Mynd:Tonga Royal Palace Oct 08.jpg|290px|thumb|left|Kongaliga palassið á oynni Tongatapu.]]
 Tonga var ein av teimum fáu oyggjaflokkunum í [[Polynesia]], sum hevði yvirstætt og tignarskipan, ið hevði valdið yvir øllum fólkinum. Meðan yvirstættin helt ting, vóru serligir tingsiðir, har teir ráðandi drukku ein sterkan rúsandi løg "kava", sum var bryggjaður av einari rót. Um [[1500]] tók onnur ætt við stjórnarvaldinum og stýrdi eina tíð, til [[Tui-Kanokupolo-ættin]], sum enn stýrir í Tongaoyggjum, tók við.
+== Ávísingar úteftir ==
+*[https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/tn.html Tonga] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181231105024/https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/tn.html |date=2018-12-31 }}, cia.gov (CIA World Factbook; á enskum)
+*[https://en.wikivoyage.org/wiki/Tonga Tonga], wikivoyage.org (á enskum)
+{{Commonscat}}
+{{coord|20|35|16|S|174|48|37|W|type:country_scale:6000000|display=t}}
+== Keldur ==
+{{Reflist}}
+{{Oseania}}
+[[Bólkur:Polynesia]]
 [[Bólkur:Kyrrahavsoyggjarnar]]
 [[Bólkur:Oyggjar]]
-[[ace:Tonga]]
-[[af:Tonga]]
-[[als:Tonga]]
-[[an:Tonga]]
-[[ar:تونجا]]
-[[arz:تونجا]]
-[[ast:Tonga]]
-[[az:Tonqa]]
-[[bat-smg:Tuonga]]
-[[bcl:Tonga]]
-[[be:Тонга]]
-[[be-x-old:Тонга]]
-[[bg:Тонга]]
-[[bjn:Tonga]]
-[[bn:টোঙ্গা]]
-[[bo:ཊོང་ག]]
-[[bpy:টঙ্গা]]
-[[br:Tonga]]
-[[bs:Tonga]]
-[[ca:Tonga]]
-[[ceb:Tonga]]
-[[ckb:تۆنگا]]
-[[crh:Tonga]]
-[[cs:Tonga]]
-[[cu:Тонга]]
-[[cy:Tonga]]
-[[da:Tonga]]
-[[de:Tonga]]
-[[diq:Tonga]]
-[[dv:ޓޮންގާ]]
-[[el:Τόνγκα]]
-[[en:Tonga]]
-[[eo:Tongo]]
-[[es:Tonga]]
-[[et:Tonga]]
-[[eu:Tonga]]
-[[ext:Tonga]]
-[[fa:تونگا]]
-[[fi:Tonga]]
-[[fiu-vro:Tonga]]
-[[fr:Tonga]]
-[[frp:Tonga]]
-[[fy:Tonga]]
-[[ga:Tonga]]
-[[gd:Tonga]]
-[[gl:Tonga]]
-[[gv:Yn Tongey]]
-[[hak:Tûng-kâ]]
-[[he:טונגה]]
-[[hi:टोंगा]]
-[[hif:Tonga]]
-[[hr:Tonga]]
-[[ht:Tonga]]
-[[hu:Tonga]]
-[[ia:Tonga]]
-[[id:Tonga]]
-[[ilo:Tonga]]
-[[io:Tonga]]
-[[is:Tonga]]
-[[it:Tonga]]
-[[ja:トンガ]]
-[[jv:Tonga]]
-[[ka:ტონგა]]
-[[kk:Тонга]]
-[[kn:ಟೋಂಗಾ]]
-[[ko:통가]]
-[[ku:Tonga]]
-[[kw:Tonga]]
-[[la:Tonga]]
-[[lb:Tonga]]
-[[li:Tonga]]
-[[lij:Tonga]]
-[[lmo:Tonga]]
-[[lt:Tonga]]
-[[lv:Tonga]]
-[[mk:Тонга]]
-[[ml:ടോങ്ക]]
-[[mn:Тонга]]
-[[mr:टोंगा]]
-[[mrj:Тонга]]
-[[ms:Tonga]]
-[[mt:Tonga]]
-[[my:တုံဂါနိုင်ငံ]]
-[[nah:Tonga]]
-[[nds:Tonga]]
-[[nl:Tonga (land)]]
-[[nn:Tonga]]
-[[no:Tonga]]
-[[nv:Tʼónga]]
-[[oc:Tònga]]
-[[or:ଟୋଙ୍ଗା]]
-[[os:Тонгæ]]
-[[pam:Tonga]]
-[[pih:Tonga]]
-[[pl:Tonga]]
-[[pms:Tònga]]
-[[pnb:ٹونگا]]
-[[pt:Tonga]]
-[[qu:Tunqa]]
-[[rm:Tonga]]
-[[ro:Tonga]]
-[[ru:Тонга]]
-[[rw:Tonga]]
-[[sa:टोंगा]]
-[[sah:Тонга]]
-[[scn:Tonga]]
-[[sco:Tonga]]
-[[se:Tonga]]
-[[sh:Tonga]]
-[[simple:Tonga]]
-[[sk:Tonga]]
-[[sl:Tonga]]
-[[sm:Toga]]
-[[sq:Tonga]]
-[[sr:Тонга]]
-[[su:Tonga]]
-[[sv:Tonga]]
-[[sw:Tonga]]
-[[szl:Tůnga]]
-[[ta:தொங்கா]]
-[[tg:Тонга]]
-[[th:ประเทศตองกา]]
-[[tl:Tonga]]
-[[to:Tonga]]
-[[tpi:Tonga]]
-[[tr:Tonga]]
-[[ts:Tonga]]
-[[tw:Tonga]]
-[[ty:To’a]]
-[[ug:Ton’ga]]
-[[uk:Тонга]]
-[[ur:ٹونگا]]
-[[uz:Tonga]]
-[[vi:Tonga]]
-[[vo:Tonguäns]]
-[[war:Tonga]]
-[[wo:Tonga]]
-[[xal:Тонһлмудин Нутг]]
-[[yo:Tóngà]]
-[[zh:東加]]
-[[zh-min-nan:Tonga]]