طاهر بن حسین
ظاهر
طاهر بن حسین بن مُصعِب مشهور به طاهر ذوالیمینین، طاهر فوشنجی و ابن بیت النار :سردار ایرانی مامون (در قرن دوم و سوم) بود.وی موسس سلسله خطاهریان در خراسان به پایتختی نیشابور بود.
گفتاورد
- « در مرگ هم مردی باید..»
- به هنگام مرگ
- « دست راست من در خراسان در بیعت با مأمون است.»
- خطاب به علی بن موسی
نامۀ طاهر به پسرش عبدالله
برای ادارۀ امور امارت طاهری در خراسان
- « تقوای خدای بیهمتا را پیشه کن و همواره او را ناظر بر کار خویش بدان و خوف او را از دل بیرون مکن.»
- « شب و روز نگهبان رعیتت باش. از امکانی که خدا بهتو داده است برای زندگی اخرویت بهره بگیر،»
- « همواره بهیاد معاد و فرجام اخروی باش و بدان که در برابر الله خواهی ایستاد و باید که بهاو پاسخ دهی. چنان کن که الله همواره پشتبان تو باشد و روزِ قیامت تو را از کیفر و شکنجه در امان دارد.»
- « بدانکه الله تعالٰی بهتو نیکی کرده و تو را مکلف ساخته که با بندگانش بهنیکی و دادگری رفتار کنی و احکام او را در میان آنها بهاجرا درآوری. او بر تو مقرر کرده که در امور رعیت که بهتو سپرده است نیکرفتار و مهرورز باشی، جان و مال و ناموس رعیت و مرزهای کشور را بهشایستگی پاسدار باشی، جادهها را امن داری، و وسائل امنیت و آرامش وآسایش بندگانش را فراهم آوری. بدانکه الله تعالٰی دربارۀ این امور از تو بازخواست خواهد کرد و برای هر کاری که از تو سرزده باشد با کیفر یا پاداشِ او مواجه خواهی شد. فکر و خرد و دیده و دلت را بر اینکار بگمار، و مبادا که امور دنیایی از اینراه بیرون اتببرد. بکوش که نخستین چیزی که بهآن پابندی ورزی و کردارت را با آن بسنجی التزام به احکامی باشد که الله عَزَّ وَجَلّ مقر کرده است.»
- « بر ادای نمازهای پنجگانه استوار باش و مردم را بهآن پابند کن تا بهجماعت بگزارند؛ نمازها را در وقتش برگزار کن، همۀ آداب نماز را مراعات کن، وضو را بهبهترین نحوی بگیر، ذکر الله را بسیار بر زبان بران، قرآن را بهنوای خوش بخوان، رکوع و سجود و تشهد را بهتمام و کمال انجام بده، با نیت صاف بهنماز ایست، و جماعتی که با تو و فرمانبرِ تو هستند را بر این شیوه تشویق کن و بدان که الله تعالٰی گفته «نماز از زشتکاری و انجام کارهای ناپسند بازمیدارد .»
- « به سنتهای رسول الله پابند باش و مردم را وادار تا بهآنها پابندی ورزند. گامهای نیکانِ پیشینه (سلفِ صالح) که پس از پیامبر آمدهاند را دنبال کن. هرگاه امر مهمی برایت پیش آمد با تقوای الله و بهتریطلبی و پابندی به احکامی که او فرستاده است از الله استعانت بجوی. بهآنچه از امر و نهی و حلال و حرام در قرآن آمده است پابند باش، بهاخبار و آثاری که از رسول الله رسیده است توجه داشته باش، و بهانجام احکام الله عَزَّ وَجَلّ که بر تو مقرر شده است کوشا باش. در آنچه که دوست میداری یا دوست نمیداری هیچگاه از عدالتورزی خسته مشو چه دربارۀ نزدیکان باشد و چه دربارۀ دوران.»
- « فقه و اهل فقه و دین و حاملان دین را ارجمند بدار، کتابِ الله و کسانی که بر اساس کتابِ الله عمل میکنند را ارجمند بدار، زیرا زیباترین چیزی که انسان را زیور میدهد فقه دین و کوشش در طلبِ فقه و شناختِ اموری است که انسان را به الله نزدیک میکند.»
- « فقه و علم دین است که بهسوی خیر رهبر میشود و امر بهخیر و نهی از معاصی و خطاها میکند. شناختِ الله و شناخت عظمت و جلال او است که بنده را در روزِ قیامت بهدرجات والا میرساند و در دنیا باعث کسب احترام میشود. از اینراه است که تو احترام مردم را کسب میکنی و هیبت از قدرتِ خویش را در دلها مینشانی و مردم به تو اعتماد مییابند و دلهاشان بهتو آرام میگیرد.»
- « بدان که انصاف و میانهروی در امور دنیا عزت میآورَد و از معاصی بازمیدارد و بهتو در راهِ اصلاح امور یاری میرساند و کارگزاران و رعایایت را بهراه اصلاح درمیآورد. انصاف و میانهروی بورز تا امورت بهکام شود و توانت افزون گردد و رعایایت از خاص و عام اصلاح شوند. همواره در همۀ امورت الله را در نظر داشته باش، که اگر چنین کنی رعیتت به فرمانبری از تو پابندی خواهند ورزید.»
- « هیچکدام از کارگزارانت را بر اساس بدگمانی و پیش از آنکه یقین یابی که خطائی مرتکب شده است برکنار مکن، و بدان که بدگمانی و واردآوردن تهمت بهبیگناهان از گناهان و خطاهای بزرگ است»
- « . همواره نسبت بهکارگزارانت خوشبین باش و بدگمانی را از خودت دور کن؛ که اگر چنین کنی آنها یاورانت خواهند بود. مبادا که شیطان تو را وسوسه کند که بر کارگزارانِ بیگناه خویش بدگمان شوی، که اگر چنین کنی هم قدرت خویش را کاسته خواهی کرد و هم لذت زندگی را از خودت و دیگران دور خواهی کرد.»
- « خوشبینیْ مایۀ نیرومندی وآرامش است و سبب میشود که محبت تو در دلها ریشه بدواند و امور کشور بهدلخواه تو بهدرستی پیش روَد. ولی البته نباید که خوشبینی بهکارگزاران مانع کَندوکاو در امور ملک و ملت و نظارت بر کارکردهای مسئولانِ امور باشد. چنان باش که نظارت مستقیم بر کارهای اولیای امور و اطلاع از اوضاع و احوال رعایا و کوشش در برآوردن خواستههای رعایا و اصلاح امورِ آنها اولین و آخرین هَمّ و غمّ تو باشد، که دین بهاینراه برپا داشته میشود و سنت بهاینراه زنده میماند.»
- « در همۀ این امور نیتت را صافی کن، همواره خویشتن را بر جادۀ صواب بدار.»
- « فراموش مکن که هرچه در کشور اتفاق افتد مسئولش در برابر الله تعالٰی توئی.»
- « الله تعالٰی دین را نگهبان و مایۀ عزت قرار داده است و هرکه از آن پیروی کند و بهآن پابند باشد را بلند میکند.»
- « با کسانی که زیر ادارۀ تو هستند بهدینداری و راه هدایت رفتار کن.
- « مسئولانِ امور را همواره بر دینداری و دادگری بدار؛ حدود الله را نسبت بهکسانی که مرتکب جرم و جنایت میشوند بهدرستی اجرا کن و همواره بکوش که کیفرها با بزه ها تناسب داشته باشد و از دست تو بهکسی ستم نشود.
- « از دست نهادن اجرای احکام الله سبب میشود که خوشبینی مردم از تو کاسته شود. »
- « بر سنتهای شناخته شده برو و از بدعتها و موارد شک دوری کن تا دینت سالم و شخصیتت پابرجا بماند.»
پیوند به بیرون
- Tahirid Rulers: Muhammad of Khorasan, Abdullah Ibn Tahir Al-Khurasani, Tahir Ibn Husayn, Tahir Ii of Khorasan, Talha of Khorasan