ویکی‌پدیا:سرشناسی (فیلم‌ها)
 | این صفحه جزو رهنمودهای ویکی‌پدیا است. استانداردهای رفتاریِ مطرح‌شده در این صفحه از پشتوانهٔ تأیید بسیاری از ویرایشگران ویکی‌پدیا برخوردار است. بااین‌که پیروی از مفاد این صفحه توصیه می‌شود، این مفاد جزو سیاست‌ها نیست. در ویرایش و به‌روزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن تغییرات و نظرخواهی استفاده کنید. |
| سرشناسی
راهنمای سرشناسی عمومی |
|---|
| رهنمودهای موضوعی |
| سایر رهنمودهای سرشناسی |
| جستارهای وابسته |
این صفحه رهنمودهای کلی جهت استفادهٔ ویراستاران ویکی‌پدیا ارائه می‌دهد تا تصمیم بگیرند آیا فیلمی باید در ویکی مقالهٔ خود را داشته باشد یا نه. برای بیشتر موضوعات مرتبط با فیلم، برخورداری از معیارهای عمومی سرشناسی کفایت می‌کند. این رهنمود، رهنمود اصلی سرشناسی را در راستای اعمالش برای موضوعات مرتبط با فیلم تبیین می‌کند و نیز سیاست‌ها و رهنمودهای اساسی دیگر ویکی‌پدیا را مد نظر می‌گیرد.
اصول کلی
[ویرایش]معیار عمومی سرشناسی می‌گوید «اگر موضوعی توسط منابع معتبر و مستقل از آن موضوع مورد پوشش گسترده قرار گرفته باشد، آن موضوع برای داشتن مقاله‌ای جداگانه سرشناس است.» پیوند بالا هر معیار را شرح می‌دهد. برخی موضوعات مرتبط با فیلم ممکن است که این معیارها را به سادگی برآورده نکنند. در برخی موارد هم ممکن است موضوعی تمام معیارها را برآورده کند اما بر اساس اجماع کاربران شایستهٔ داشتن یک مقالهٔ جداگانه تشخیص داده نشود. معیارهای بیشتر برای ارزیابی این موضوعات در زیر شرح داده شده‌اند.
منابع معتبر
[ویرایش]یکی از معیارهای اصلی سرشناسی آن است که پوشش مطلب باید توسط منابع «معتبر» و «مستقل» انجام شده باشد. در این بخش مفهوم اعتبار و استقلال یک منبع شرح داده می‌شود.
- استقلال: منبع باید از خود موضوع مستقل باشد، یعنی این که نویسنده و ناشر آن منبع نباید به‌طور مستقیم وابستگی به موضوع داشته باشند. نویسندگان منبع نباید جزو کسانی باشند که در تولید فیلم نقش داشته‌اند، و ناشران نیز نباید با استودیو یا کمپانی تولیدکننده یا منتشر کنندهٔ فیلم وابستگی داشته باشند. مثالی از منابع مستقل آن منابعی هستند که به موضوعات دیگر هم می‌پردازند، نظیر جراید و گاهنامه‌ها. کتاب‌هایی که یک فیلم را در چارچوب موضوعی بزرگتر یا در کنار دیگر فیلم‌ها مورد بررسی قرار می‌دهند می‌توانند به‌طور بالقوه منابع مناسبی باشند؛ به بند آخر این بخش که در آن مفهوم «پوشش گسترده» شرح داده شده نیز مراجعه کنید. اعلامیه‌های مطبوعاتی، حتی اگر توسط منابع مستقل بازنشر شده باشند، خود منبعی مستقل محسوب نمی‌شوند.
- اعتبار: رهنمود شناسایی منابع معتبر می‌گوید «منابع معتبر منابعی هستند که توسط روندی با اعتبار به انتشار درآمده باشند، نویسندگانشان در آن حوزه صاحب نظر دانسته شوند، یا هر دوی این شرط‌ها را داشته باشند.» منابع چاپی (نظیر روزنامه‌ها و سایر جراید و گاهنامه‌ها) در صورتی معتبر دانسته می‌شوند که روند نشر مطالبشان با اعتبار دانسته شود. در مورد آن دسته از این منابع که به صورت برخط (روی اینترنت) هم منتشر می‌شوند، می‌توان فرض کرد که روند انتشار مطالب برخط و چاپی به یک اندازه معتبر است (ویکی‌پدیا:وبلاگ خبری را ببینید). اگر منبعی تنها به صورت برخط منتشر می‌شود، در آن صورت اعتبار روند نشرشان و نیز میزان صاحب نظر بودن نویسنده مطلب باید به دقت ارزیابی شود.
برای احراز سرشناسی، منابع معتبر و مستقل باید «پوشش گسترده» در خصوص آن موضوع داشته باشند. مثالی از پوشش یک موضوع در منابع به حدی که برای سرشناسی کافی نباشد (یعنی پوشش «گسترده» دانسته نشود) عبارت است از مطلبی در یک روزنامه که فقط زمان و مکان نمایش یک فیلم را توضیح داده باشد، نقدهای خیلی کوتاه، خلاصه داستان‌هایی که همراهشان یک نقد بر آن فیلم موجود نباشد، یا فهرست‌های جامع فیلم‌ها نظیر پایگاه اطلاعات اینترنتی فیلم. به همین منوال در منابع برخط فارسی نیز سوره‌سینما و نظایر آن که تنها به اطلاعات اولیه نظیر داستان فیلم و فهرست بازیگران و سال ساخت و نظایر آن اشاره می‌کنند و نقدی از فیلم ارائه نمی‌کنند، شاهدی بر سرشناسی محسوب نمی‌شوند.
سایر شواهد برای سرشناسی
[ویرایش]یک موضوع مرتبط با فیلم ممکن است که معیار اصلی سرشناسی را احراز نکند، اما باید در نظر داشت که پیدا کردن منابعی با پوشش گسترده، به خصوص برای فیلم‌های قدیمی، دشوار است. معیارهای تکمیلی زیر، اگر از طریق منابع معتبر اثبات شوند می‌توانند برای احراز سرشناسی موضوعات مرتبط با فیلم به کار گرفته شوند:
- فیلم در مقیاس وسیع توزیع شده است و نقد و بررسی‌های تمام و کمالی توسط دو یا چند منتقد با شهرت ملی بر آن نوشته شده است.
- فیلم از لحاظ تاریخی با اهمیت است و یک یا چند مورد زیر در این مورد گواه است:
- چاپ حداقل دو مقالهٔ قابل، دست کم پنج سال بعد از انتشار آغازین فیلم.
- فیلم در یک نظرخواهی عمومی از منتقدان فیلم و دانشگاهیان و حرفه‌ایان صنعت سینما سرشناس دانسته شده است و این درحالی‌است که هنگام نظرخواهی دست کم پنج سال از انتشار آغازین فیلم گذشته بوده است.
- فیلم دست‌کم پنج سال پس از انتشار آغازین، توزیع مجدد تجاری شده است یا در جشنواره‌ای اکران شده است.
- فیلم خود موضوعی برای یک فیلم مستند، برنامهٔ ویژه یا مروری بر تاریخچهٔ سینما بوده است.
- فیلم برندهٔ جایزه‌ای بزرگ به خاطر برتری‌اش در جنبه‌ای از فیلمسازی شده است.
- فیلم برای نگاهداری در بایگانی ملی برگزیده شده است.
- فیلم به عنوان مادهٔ درسی در دانشگاهی معتبر با سرشناسی در رشتهٔ سینما «تدریس» می‌شود.
این‌ها معیارهای سردستی برای تشخیص آسان فیلم‌هایی هستند که احتمالاً باید در ویکی‌پدیا مقاله‌ای جدا داشته باشند. تقریباً در همهٔ موارد می‌توان برای فیلمی که دست کم یکی از معیارهای بالا را دارد با جستجویی مفصل منابع مستقل دست سوم پیدا کرد. با این حال باید توجه کرد که برخورداری از معیارهای سردستی بالا الزاماً به این معنی نیست که فیلم باید مقاله‌ای مستقل در ویکی‌پدیا داشته باشد.
برخی فیلم‌هایی که معیارهای بالا را ندارند هنوز ممکن است سرشناس باشند و باید بر اساس شرایط خاص خودشان ارزیابی شوند. در این موارد مهم است که مقاله بتواند با استناد به منابع معتبر نشان بدهد که موضوع مقاله سرشناس است. برخی معیارهایی که در این شرایط می‌توان در نظر گرفت از قرار زیرند:
- فیلم نمایشگر یک دستاورد در سینما یا یک قدم بزرگ در توسعه هنر فیلمسازی است، یا این که سهم مهمی در توسعهٔ هنر سینمای یک کشور داشته است؛ برای مثال فیلم ماجرای سودساکورن «تنها فیلم پویانمایی تاریخ است که در تایلند ساخته شده است.»
- یک شخص سرشناس نقشی مهم (مثلاً یکی از نقش‌های اصلی) را در تولید ایفا کرده و این بخش مهمی از سابقهٔ کاری او است.
- در این شرایط تنها در صورتی باید مقالهٔ جدا در مورد فیلم ساخته شود که مشخصاً افزودن این اطلاعات به مقالهٔ آن شخص باعث شلوغ شدن بیش از حد مقالهٔ آن شخص می‌شود.
- فیلم در بازار داخلی کشوری که تولیدکنندهٔ بزرگ فیلم نیست[۱] در مقیاس وسیع عرضه شده باشد و توسط شرکتی که یک «استودیوی بزرگ تولید فیلم» آن کشور تلقی تواند شد ساخته شده باشد. مقاله‌ای که پیرامون چنین فیلمی نوشته می‌شود باید حاکی از آن باشد که فیلم سرشناسی‌اش به خاطر چیزی بیشتر از اینکه فقط تولید شده است بوده است؛ و اگر سندی در تأیید این سخن به هر زبانی وجود دارد باید به آن ارجاع داده شود.[۲]
فیلم‌های آینده، فیلم‌های ناتمام، و فیلم‌های توزیع‌نشده
[ویرایش]فیلم‌هایی که رسیدنشان به مرحلهٔ تصویربرداری هنوز توسط منابع موثق تأیید نشده است نباید مقالهٔ خود را بدارند. مسائل بودجه، فیلم‌نامه، و بازیگران ممکن است که مدت‌ها پیش از رسیدن فیلم به مرحلهٔ تصویربرداری در پروژه اختلال ایجاد کند. همچنین نباید فرض کرد که از آنجا که فیلم، احتمالاً فیلم بزرگی از آب در خواهد آمد به مشکلاتی برنخواهد خورد. چیزی به اسم تولید «حتمی» وجود ندارد. تا آغاز مرحلهٔ تصویربرداری، اطلاعات مربوط به فیلم را می‌توان در مقالهٔ پیرامون موضوع فیلم گنجاند. یادکرد منابع در تأیید آغاز تصویربرداری فیلم باید پس از اینکه تصویربرداری آغاز شد صورت پذیرد.
به علاوه، فیلم‌هایی که تصویربرداری‌شان آغاز شده است ولی هنوز به‌طور عمومی (سینمایی یا ویدئویی) عرضه نشده‌اند نباید مقالهٔ مربوط به خود بدارند مگر اینکه خودِ مرحلهٔ تولید با توجه به معیارهای سرشناسی، سرشناس باشد. در موردی مشابه، فیلم‌هایی که در گذشته تولید شده‌اند ولی هرگز کامل نشده یا توزیع نشده‌اند، نباید مقالهٔ خود را بدارند مگر اینکه شکستشان بر اساس معیارها، سرشناس باشد.
منابع مفید
[ویرایش]هنگامی که به دنبال منابع برای تأیید سرشناسی یک فیلم یا ارائهٔ اطلاعات لازم برای مقاله‌ای کامل و باکیفیت‌اید برخی از این منابع را در نظر داشته‌باشید:
- مدخل فیلم در پایگاه داده‌های اینترنتی فیلم‌ها (IMDB) اطلاعات مهمی می‌تواند فراهم کند: شامل نقد، تمجید، مقاله و ارجاعات رسانه‌ای؛ ولی صرف وجود صفحه در پایگاه به معنی سرشناسی نیست.
- نشریات دوره‌ای پیرامون فیلم و سرگرمی فراوانند. ردهٔ مربوط به مجلات فیلم می‌تواند مفید باشد.
پانویس
[ویرایش]- ↑ ایران با تولید حدود ۹۰ فیلم در سال طبق این معیار تولیدکنندهٔ بزرگ فیلم محسوب می‌شود.
- ↑ این معیار پوشش کامل ما فیلم‌های بازارهای کوچک را تضمین می‌کند. خصوصاً در مورد کشورهایی که دسترسی به اینترنت در آنها در مقیاس وسیع وجود ندارد (یا اینکه بایگانی‌های برخط نشریات مهم مربوط به فیلم نمی‌دارند) و کتابخانه‌ها و ژورنال‌هایشان به آسانی در دسترس ویراستاران ویکی‌پدیای فارسی نیست. در این‌جا کشور بزرگ تولیدکنندهٔ فیلم به معنی کشوری‌است که بر اساس گزارش یونسکو سالانه ۲۰ یا تعداد بیشتری فیلم تولید کرده باشد. تعریف «استودیوی بزرگ» بسیار به کشور مورد نظر مربوط است.