پرش به محتوا

وزارت دادگستری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
وزارت دادگستری
وزارت سازمان
بنیان‌گذاری۱۲۷۵ ه‍.ق (۱۲۳۷ ه‍.خ)
گونهٔ سازمانوزارت‌خانه
حوزهٔ قدرتایران
ستادتهران، میدان ولی‌عصر
وزیر مسئول
گروه بالادستدولت جمهوری اسلامی ایران
سازمان‌های زیردست
وبگاه

وزارت دادگستری یکی از وزارت‌خانه‌های ایران است. به موجب اصل یکصد و شصتم قانون اساسی این وزارت‌خانه «مسئولیت کلیه مسائل مربوط به روابط قوه قضائیه با قوه مجریه و قوه مقننه را بر عهده دارد و از میان کسانی که رئیس قوه قضائیه به رئیس‌جمهور پیشنهاد می‌کند انتخاب می‌گردد.»[۱] وزیر دادگستری تنها وزیری است که برای انتخاب به این سمت، نیازمند کسب اعتماد رؤسای هر سه قوه است.[۲]

رئیس قوه قضائیه می‌تواند اختیارات تام مالی و اداری و نیز اختیارات استخدامی غیر قضات را به وزیر دادگستری تفویض کند. در این صورت وزیر دادگستری دارای همان اختیارات و وظایفی خواهد بود که در قوانین برای وزرا به‌عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی پیش‌بینی می‌شود.[۱]

شرح وظایف

[ویرایش]

این وزارت‌خانه علاوه بر هماهنگی بین سه قوه، وظایف چندگانه دیگری دارد که «اقدام در جهت احقاق حقوق شهروندان ایرانی مقیم خارج از کشور و معاضدت حقوقی به اتباع ایرانی مقیم سایر کشورهای جهان، پاسخ به استعلامات حقوقی دستگاه‌ها و مدیریت امور پرداخت دیه از بیت‌المال حمایت از قربانیان جرم و مجرمان جرایم غیرعمد» بخشی از آن‌ها را در برمی‌گیرد.[۳] و وظیفهٔ خلع‌ید و رفع تصرف از اراضی ملی نیز بخشی از مسئولیت‌هایی است که بر عهدهٔ دادگستری شهرستان‌هاست؛ و دادگستری باید بر زمینه‌هایی همچون خلع‌ید، رفع تصرف از اراضی ملی، مطالبه خسارت و، چرای بدون رعایت مقررات قانونی و تخریبِ اراضی ملی نظارت کند.[۴]

معاونت‌ها

[ویرایش]

وزارت دادگستری جمهوری اسلامی ایران چهار معاونت با عنوان‌های حقوق بشر و امور بین‌الملل، حقوق مالکیت فکری، حقوقی و امور مجلس، و توسعه مدیریت و پشتیبانی دارد. مرجع ملی کنوانسیون مبارزه با فساد از واحدهای مستقل این وزارت‌خانه است و مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک نیز از سال ۱۳۸۸ زیرمجموعه وزارت دادگستری قرار گرفت.[۵][۶]

وزیران دادگستری

[ویرایش]
نام نگاره آغاز تصدی پایان تصدی نخست‌وزیر
اسدالله مبشری ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ ۳۰ خرداد ۱۳۵۸ مهدی بازرگان
احمد صدر حاج‌سیدجوادی تیر ۱۳۵۸ ۱۵ آبان ۱۳۵۸
به صورت شورایی زیر نظر سید محمد بهشتی ۲۵ آبان ۱۳۵۸ ۱۳۵۹ شورای انقلاب
ابراهیم احدی ۱۴ آبان ۱۳۵۹ ۱۳ دی ۱۳۵۹ محمدعلی رجایی
سید محمد اصغری ۲۵ خرداد ۱۳۶۰ ۲۴ مرداد ۱۳۶۳ میرحسین موسوی
حسن حبیبی ۲۴ مرداد ۱۳۶۳ ۷ شهریور ۱۳۶۸
تغییر قانون اساسی و حذف سمت نخست‌وزیری رئیس‌جمهور
محمداسماعیل شوشتری ۷ شهریور ۱۳۶۸ ۲ شهریور ۱۳۸۴ اکبر هاشمی رفسنجانی
سید محمد خاتمی
جمال کریمی‌راد ۲ شهریور ۱۳۸۴ ۷ دی ۱۳۸۵ محمود احمدی‌نژاد
غلامحسین الهام ۷ دی ۱۳۸۵ ۱۲ شهریور ۱۳۸۸
سید مرتضی بختیاری ۱۲ شهریور ۱۳۸۸ ۲۴ مرداد ۱۳۹۲
مصطفی پورمحمدی ۲۴ مرداد ۱۳۹۲ ۲۹ مرداد ۱۳۹۶ حسن روحانی
سید علیرضا آوایی[۷] ۲۹ مرداد ۱۳۹۶ ۳ شهریور ۱۴۰۰
امین‌حسین رحیمی ۳ شهریور ۱۴۰۰ تاکنون سید ابراهیم رئیسی
مسعود پزشکیان

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۱-۱۷.
  2. «آشنایی با وزارت دادگستری». همشهری‌آنلاین. ۱۲ مرداد ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۱-۱۷.
  3. «شرح وظایف وزارت دادگستری». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۱-۱۷.
  4. شرح وظایف وزارت دادگستری در ایران. «کارشناس رسمی دادگستری». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۳.
  5. «معاونت‌ها». وبگاه وزارت دادگستری. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۱-۱۷.
  6. «آشنایی با مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک». وبگاه وزارت دادگستری. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۷.
  7. «معرفی وزرای دادگستری». وبگاه وزارت دادگستری. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۱-۱۷.

پیوند به بیرون

[ویرایش]