سکزی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
سکزی نام کوهی باشد در زابلستان و ساکنان آنجا را به نام آن کوه می خوانند و سگزیان میگویند رستم زال از آنجاست.<ref name="a"/><ref name="b"/> |
سکزی نام کوهی باشد در زابلستان و ساکنان آنجا را به نام آن کوه می خوانند و سگزیان میگویند رستم زال از آنجاست.<ref name="a"/><ref name="b"/> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | همچنین ممکن است یکی از دلایل سگزی خواندن رستم، علاوه بر انتساب او به سیستان، پوشیدن پوست سگ آبی ([[ببر بیان]]) در جنگ‌ها باشد، چرا که اگر سگزی، فقط معنای سیستانی را در ذهن متبادر می‌کرد، دلیلی نداشت که رستم از بازخواندن خود با این کنیه سخت در خشم شود و از دیگرسو تنها دشمنان رستم، این واژه را در رویارویی با او به کار ببرند و حتی یک بار هم، هواخواهان رستم او را با این کنیه، نخوانند. از این منظر محتمل است که واژهٔ سگزی علاوه بر انتساب به سیستان، در گذر زمان به عنوان دشنام و خوارداشت رستم، در معنای کسی که مثل سگ زندگی می‌کند، به کار رفته باشد و دلیل این امر هم پوشیدن ببر بیانی بوده‌است که از جنس پوست سگ بوده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=حماسی، نوشته محمود رضایی دشت ارژنه، صفحات ۴۷ تا ۷۲}}</ref><ref>{{Cite journal|last=ارژنه*|first=محمود رضایی دشت|title=درآمدی بر پیوند «ببر بیان» و کنیهٔ «سگزی» در شاهنامه|url=https://www.magiran.com/paper/1449786|journal=نشریه ادبیات حماسی|language=Persian|volume=1|issue=2|pages=47–72|issn=2383-2371}}</ref> |
||
== رستم سکزی یا رستم سگزی == |
== رستم سکزی یا رستم سگزی == |
||
پیشینه پسوند سکزی در نام رستم یا به گونه درست‌تر رستم سگزی برگرفته از نام اقوام سکایی است که نام خود را سگ نهاده بوده‌اند. اقوام دیگری نیز از اقوام سکایی که خود را گرگ یا ورگ می‌نامیده‌اند که امروزه شهر گرگان مبین این امر است. از این رو نهادن نام جاندارانی مانند سگ یا گرگ بر روی اقوام سکایی در آن روزگار امری عادی بوده‌است. رستم شاهنامه نیز که از اقوام سکایی بوده‌است منحصراً به قومی که نام سگ را بر روی خود نهاده بوده‌اند تعلق داشته‌است. از همین رو رستم سگزی نیز نامیده می‌شود. اقوام سکایی، اقوام کوچنده‌ای بوده‌اند که از چین تا دریاچه کاسپین را در زیر چیرگی خود داشته‌اند و تنها به یک استان ایران یعنی سکستان محدود نبوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مقاله بررسی جایگاه قوم سکاها در تاریخ ایران|نشانی=https://civilica.com/doc/582057/|وبگاه=civilica.com|بازبینی=2020-12-12|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نامجویی در شاهنامه|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/272590/نامجویی-در-شاهنامه|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2020-12-12|کد زبان=fa}}</ref> |
پیشینه پسوند سکزی در نام رستم یا به گونه درست‌تر رستم سگزی برگرفته از نام اقوام سکایی است که نام خود را سگ نهاده بوده‌اند. اقوام دیگری نیز از اقوام سکایی که خود را گرگ یا ورگ می‌نامیده‌اند که امروزه شهر گرگان مبین این امر است. از این رو نهادن نام جاندارانی مانند سگ یا گرگ بر روی اقوام سکایی در آن روزگار امری عادی بوده‌است. رستم شاهنامه نیز که از اقوام سکایی بوده‌است منحصراً به قومی که نام سگ را بر روی خود نهاده بوده‌اند تعلق داشته‌است. از همین رو رستم سگزی نیز نامیده می‌شود. اقوام سکایی، اقوام کوچنده‌ای بوده‌اند که از چین تا دریاچه کاسپین را در زیر چیرگی خود داشته‌اند و تنها به یک استان ایران یعنی سکستان محدود نبوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مقاله بررسی جایگاه قوم سکاها در تاریخ ایران|نشانی=https://civilica.com/doc/582057/|وبگاه=civilica.com|بازبینی=2020-12-12|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نامجویی در شاهنامه|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/272590/نامجویی-در-شاهنامه|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2020-12-12|کد زبان=fa}}</ref> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | همچنین ممکن است یکی از دلایل سگزی خواندن رستم، علاوه بر انتساب او به سیستان، پوشیدن پوست سگ آبی ([[ببر بیان]]) در جنگ‌ها باشد، چرا که اگر سگزی، فقط معنای سیستانی را در ذهن متبادر می‌کرد، دلیلی نداشت که رستم از بازخواندن خود با این کنیه سخت در خشم شود و از دیگرسو تنها دشمنان رستم، این واژه را در رویارویی با او به کار ببرند و حتی یک بار هم، هواخواهان رستم او را با این کنیه، نخوانند. از این منظر محتمل است که واژهٔ سگزی علاوه بر انتساب به سیستان، در گذر زمان به عنوان دشنام و خوارداشت رستم، در معنای کسی که مثل سگ زندگی می‌کند، به کار رفته باشد و دلیل این امر هم پوشیدن ببر بیانی بوده‌است که از جنس پوست سگ بوده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=حماسی، نوشته محمود رضایی دشت ارژنه، صفحات ۴۷ تا ۷۲}}</ref><ref>{{Cite journal|last=ارژنه*|first=محمود رضایی دشت|title=درآمدی بر پیوند «ببر بیان» و کنیهٔ «سگزی» در شاهنامه|url=https://www.magiran.com/paper/1449786|journal=نشریه ادبیات حماسی|language=Persian|volume=1|issue=2|pages=47–72|issn=2383-2371}}</ref> |
||
== سکزی‌های معروف == |
== سکزی‌های معروف == |
||
* [[رستم سیستانی|رستم سکزی]] (رستم دستان) |
* [[رستم سیستانی|رستم سکزی]] (رستم دستان) |
||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۱۶
سکزی، سگزی، سجزی (اهل سیستان) سیستانی، اهل سیستان. منسوب به سگز = سیستان[۱]. سیستانی، چه مردم آنجا به سخت جانی و سخت جگری مشهورند لذا سیستان را سگستان گویند، (وجه اشتاق عامیانه) و سجزی (به کسر سین) معرب آن است.[۲] سکزی نامی است که در طول تاریخ به اهالی سکستان(سیستان) گفته می‌شد. این نامگذاری به تبار سیستانی‌ها باز می‌گردد که نیاکان آن‌ها سکاها بودند.[۳]
همچنین سکزی واژه‌ای است که در شاهنامه، رستم و فرزندان او بارها از سوی دیگران با آن مورد خطاب قرار گرفته‌اند.[۴][۵][۶]
.jpg)
نام کوه
[ویرایش]سکزی نام کوهی است از سیستان ما بین کیچ و مکران و دریای سند از پهلوی آن میگذرد و تولد رستم در آن بود و در این تأمل است به حجت نپیوسته است.[۲][۷]
سکزی نام کوهی باشد در زابلستان و ساکنان آنجا را به نام آن کوه می خوانند و سگزیان میگویند رستم زال از آنجاست.[۲][۷]
رستم سکزی یا رستم سگزی
[ویرایش]پیشینه پسوند سکزی در نام رستم یا به گونه درست‌تر رستم سگزی برگرفته از نام اقوام سکایی است که نام خود را سگ نهاده بوده‌اند. اقوام دیگری نیز از اقوام سکایی که خود را گرگ یا ورگ می‌نامیده‌اند که امروزه شهر گرگان مبین این امر است. از این رو نهادن نام جاندارانی مانند سگ یا گرگ بر روی اقوام سکایی در آن روزگار امری عادی بوده‌است. رستم شاهنامه نیز که از اقوام سکایی بوده‌است منحصراً به قومی که نام سگ را بر روی خود نهاده بوده‌اند تعلق داشته‌است. از همین رو رستم سگزی نیز نامیده می‌شود. اقوام سکایی، اقوام کوچنده‌ای بوده‌اند که از چین تا دریاچه کاسپین را در زیر چیرگی خود داشته‌اند و تنها به یک استان ایران یعنی سکستان محدود نبوده‌اند.[۸][۹]
اشارت به پوشش رستم
[ویرایش]همچنین ممکن است یکی از دلایل سگزی خواندن رستم، علاوه بر انتساب او به سیستان، پوشیدن پوست سگ آبی (ببر بیان) در جنگ‌ها باشد، چرا که اگر سگزی، فقط معنای سیستانی را در ذهن متبادر می‌کرد، دلیلی نداشت که رستم از بازخواندن خود با این کنیه سخت در خشم شود و از دیگرسو تنها دشمنان رستم، این واژه را در رویارویی با او به کار ببرند و حتی یک بار هم، هواخواهان رستم او را با این کنیه، نخوانند. از این منظر محتمل است که واژهٔ سگزی علاوه بر انتساب به سیستان، در گذر زمان به عنوان دشنام و خوارداشت رستم، در معنای کسی که مثل سگ زندگی می‌کند، به کار رفته باشد و دلیل این امر هم پوشیدن ببر بیانی بوده‌است که از جنس پوست سگ بوده‌است.[۱۰][۱۱]
سکزی‌های معروف
[ویرایش]- رستم سکزی (رستم دستان)
- محمد بن وصیف سگزی
- محمد بن مخلد سگزی
- ابویعقوب سکزی
- ابوالفرج سگزی
- ابوالفتح سگزی
- سراج‌الدین سگزی
- محمد پسر مخلد سگزی
منابع
[ویرایش]- ↑ حاشیه برهان قاطع دکتر معین
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ حسینی کازرونی، سید احمد (۱۳۸۸). فرهنگ تاریخ بیهقی، تاریخ تمام نمای دورۀ غزنویان. تهران: انتشارات زوار. صص. ۵۷۶، ۵۷۷. شابک ۳-۲۱-۴۰۱-۹۶۴ مقدار
|شابک=را بررسی کنید: length (کمک). - ↑ «سکزی». لغت‌نامۀ آنلاین دهخدا.
- ↑ طاهری, محمد. "جایگاه و تأثیر قوم سکایی در تاریخ و شاهنامه فردوسی". مجله متن‌شناسی ادب فارسی (به فارسی). 4 (1): 125. ISSN 2008-5486.
- ↑ «خصال رستم در شاهنامه «سیمای انسان آرمانی»». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۲.
- ↑ Rezakhani, Khodadad. ReOrienting the Sasanians: East Iran in Late Antiquity. Edinburgh University Press. p. 124. ISBN 978-1-4744-0030-5.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ لغت نامه، ج ۲۹ صص ۵۷۰ و ۵۷۱
- ↑ «مقاله بررسی جایگاه قوم سکاها در تاریخ ایران». civilica.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۲.
- ↑ «نامجویی در شاهنامه». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۲.
- ↑ حماسی، نوشته محمود رضایی دشت ارژنه، صفحات ۴۷ تا ۷۲.
- ↑ ارژنه*, محمود رضایی دشت. "درآمدی بر پیوند «ببر بیان» و کنیهٔ «سگزی» در شاهنامه". نشریه ادبیات حماسی (به فارسی). 1 (2): 47–72. ISSN 2383-2371.