پرش به محتوا

دنگ شیائوپینگ: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ربات: تغییر ردهٔ تغییرمسیرداده‌شدهٔ ضد فاشیسم‌ها به ضد فاشیست‌ها
CommonsDelinker (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۸۹٬۳۶۹ ویرایش‌ها
پروندهٔ Deng_Xiaoping_billboard_10.JPG که در ویکی‌انبار به دست Krd حذف شده بود، به این علت برداشته شد: c:Commons:Deletion requests/File:Deng Xiaoping billboard 10.JPG
(۳۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{Chinese name|[[DENG (邓)|دنگ]]
{{Infobox Officeholder
({{Zh|c=邓|p=DENG}})|شیائوپینگ ({{Zh|c=小平|p=XIAOPING}})}}
| name = دنگ ژیائوپینگ
{{Infobox officeholder
| birth_name =
| name = دِنگ شیائوپینگ
| nickname =
| native_name = {{nobold|邓小平}}
| image = Deng Xiaoping and Jimmy Carter at the arrival ceremony for the Vice Premier of China. - NARA - 183157-restored(cropped).jpg
| native_name_lang = zh-Hans-CN
| imagesize = 250px
| image = Deng Xiaoping and Jimmy Carter at the arrival ceremony for the Vice Premier of China. - NARA - 183157-restored(cropped).jpg
| caption = دنگ ژیائوپینگ در سال ۱۹۷۹
| caption = دنگ شیائو پینگ در سال ۱۹۷۹ و [[جیمی کارتر]] رئیس‌جمهور آمریکا در پشت سر
| office1 = [[دبیرکل حزب کمونیست چین|دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست چین]]
| office = [[کمیسیون مشورتی مرکزی|ریاست کمیسیون مشورتی مرکزی]]
| president1 =
| 1blankname = {{nowrap|دبیرکل}}
| term_start1 =
| 1namedata = [[هو یائوبانگ]]{{سخ}}[[ژائو زیانگ]]
| term_end1 =
| deputy = [[بو ایبو]]
| predecessor1 =
| term_start = ۱۳ سپتامبر ۱۹۸۲
| successor1 =
| term_end = ۲ نوامبر ۱۹۸۷
| office2 = رئیس [[کمیسیون مرکزی ارتش چین]]
| predecessor = پست تازه تأسیس
| president2 =
| successor = [[چن یون]]
| term_start2 =
| office1 = [[کمیسیون مرکزی نظامی (چین)|ریاست کمیسیون مرکزی نظامی]]
| term_end2 =
| deputy1 = [[یه جیان یینگ]]{{سخ}}[[ژائو زیانگ]]{{سخ}}[[یانگ شانگکون]]
| predecessor2 = [[هوآ گوئوفنگ]]
| term1 = '''کمسیون حزب''':{{سخ}}۲۸ ژوئن ۱۹۸۱ – ۹ نوامبر ۱۹۸۹
| successor2 = [[جیانگ زمین]]
| predecessor1 = [[هوآ گوئوفنگ]]
| birth_date = {{تولد|۱۹۰۴|۸|۲۲}}
| successor1 = [[جیانگ زمین]]
| birth_place = [[گوانگان]]، [[سیچوآن]]
| deputy2 = [[یه جیان یینگ]]{{سخ}}[[ژائو زیانگ]]{{سخ}}[[یانگ شانگکون]]
| death_date = {{مرگ و سن|۱۹۹۷|۲|۱۹|۱۹۰۴|۸|۲۲}}
| term2 = '''کمیسیون دولتی''':{{سخ}}۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ – ۱۹ مارس ۱۹۹۰
| death_place = [[پکن]]، [[چین]]
| predecessor2 = [[لیو شائوچی]] (۱۹۶۸)
| nationality = {{پرچم|چین}}
| successor2 = [[جیانگ زمین]]{{Collapsed infobox section begin|Additional positions}}
| residence =
| office3 = [[کنفرانس مشورتی امور سیاسی جمهوری خلق چین|ریاست کنفرانس مشورتی امور سیاسی جمهوری خلق چین]]
| alma_mater =
| term_start3 = ۸ مارس ۱۹۷۸
| party = [[حزب کمونیست چین]]
| term_end3 = ۱۷ ژوئن ۱۹۸۳
| otherparty =
| predecessor3 = [[جئو ئن لای]] (تا ۱۹۷۶)
| spouse =
| successor3 = [[دنگ یینگ‌چائو]]
| children =
| office4 = [[ستاد کل ارتش آزادی‌بخش چین|رئیس ستاد کل ارتش آزادی‌بخش چین]]
| occupation = [[سیاستمدار]]
| term_start4 = ژانویه ۱۹۷۵
| profession =
| term_end4 = مارس ۱۹۸۰
|cabinet =
| predecessor4 = [[هوانگ یونگ شنگ]] (۱۹۷۱)
| religion =
| successor4 = [[یانگ ده جی]]
|signature =
| office5 = وزیر اقتصاد جمهوری خلق چین
|awards =
| term_start5 = ۱۸ سپتامبر ۱۹۵۳
|website =
| term_end5 = ۱۹ ژوئن ۱۹۵۴
|footnotes =
| premier5 = [[جئو ئن لای]]
| predecessor5 = [[بو ایبو]]
| successor5 = [[لی شیانیان]]
| office6 = دبیر (منشی) کل [[حزب کمونیست چین]]
| term_start6 = دسامبر ۱۹۲۷
| term_end6 = ژوئیه ۱۹۲۹
| predecessor6 =
| successor6 = [[وو زهونگ]]
| term_start7 = ژاویه ۱۹۳۵
| term_end7 = دسامبر ۱۹۳۵
| predecessor7 = [[دنگ یینگ‌چائو]]
| successor7 = {{ill|ژانگ ونبین (politician, born 1910)|lt=ژانگ ونبین|zh|张文彬}}
| term_start8 = آوریل ۱۹۵۴
| term_end8 = سپتامبر ۱۹۵۶
| predecessor8 = [[رن بیشی]] (until 1950)
| successor8 = [[هو یائو بانگ]] (from 1978)
{{Collapsed infobox section end}}
| birth_date = {{birth date|1904|08|22|df=y}}
| birth_place = [[گوانگان]]، [[سیچوآن]]، [[دودمان چینگ]]
| death_date = {{death date and age|1997|2|19|1904|8|22|df=y}}
| death_place = [[پکن]]
| party = [[حزب کمونیست چین]] (۱۹۲۴–۱۹۹۷)
| spouse = {{marriage|ژانگ شی یوان ([[:zh:张锡瑗|zh]])|1928|1929}}{{سخ}}{{marriage|جین وی یینگ ([[:zh:金维映|zh]])|1931|1939}}{{سخ}}{{marriage|[[جئو لین]]|۱۹۳۹}}
| children = [[دنگ لین]]{{سخ}}[[دنگ پوفانگ]]{{سخ}}[[دنگ نان]]{{سخ}}[[دنگ رونگ]]{{سخ}}[[دنگ ژیفانگ]]
| signature =
}}
}}
{{Infobox Chinese
'''دنگ ژیائوپینگ''' {{به چینی| 邓小平}} (زاده ۲۲ اوت ۱۹۰۴ – درگذشته ۱۹ فوریه ۱۹۹۷) سیاست‌مدار و رهبر چینی که از اواخر دههٔ ۷۰ تا اوایل دههٔ ۹۰ عملاً حاکم [[چین]] بود در دههٔ ۱۹۲۰ به [[حزب کمونیست چین]] پیوست. در دوران [[انقلاب فرهنگی چین]] او مورد تصفیه قرار گرفت چراکه مائو معتقد بود دو نوع سرمایه داری وجود دارد که باید علیه آن مبارزه کرد اول امپریالیسم به مرکزیت آمریکا و دوم سرمایه داری درون حزب کمونیسم که از قضا صادق درآمد و حزب کمونیسم چین با یک حرکت به سمت سرمایه داری و سرکوب شدید مردم و فساد گسترده سران حزب و خانواده هایشان بر پیشبینی مائو صحه گذاشت ژیائوپینگ در دوران [[چو ان-لای]] به عنوان معاون [[نخست‌وزیر]] برگزیده شد گرچه دوباره در سال ۱۹۷۶ برکنار شد.
| pic = Deng Xiaoping (Chinese characters).svg
| piccap = نوشتار کلمه «دنگ شیائو پینگ» به حروف چینی ساده شده (بالا) و چینی سنتی (پایین)
| picupright = 0.5
| s = 邓小平
| t = 鄧小平
| p = Dèng Xiǎopíng
| w = Teng<sup>4</sup> Hsiao<sup>3</sup>-p'ing<sup>2</sup>
| mi = {{IPAc-cmn|AUD|Zh-Deng Xiaoping.ogg|d|eng|4|-|x|iao|3|.|p|ing|2}}
| myr = Deng Syauping
| j = Dang<sup>6</sup> Siu<sup>2</sup>-peng<sup>4</sup>
| y = Dahng Síu-pèhng
| ci = {{IPAc-yue|d|ang|6|-|s|iu|2|.|p|eng|4}}
| h = Thèn Séu-phìn
<!--|poj=Tēng Siáu-pêng-->| tl = Tēng Siáu-pêng
| order = st
| altname = نام زمان تحصیل (شی شیان)
| s2 = 希贤
| t2 = 希賢
| p2 = Xīxián
| mi2 = {{IPAc-cmn|x|i|1|.|x|ian|2}}
| j2 = hei<sup>1</sup>jin<sup>4</sup>
| ci2 = {{IPAc-yue|h|ei|1|.|j|in|4}}
<!--|poj2=hi-hiân-->
| c =
}}
'''دنگ شیائوپینگ''' {{به چینی| 邓小平|DENG XIAOPING}} (زاده ۲۲ اوت ۱۹۰۴ – درگذشته ۱۹ فوریه ۱۹۹۷) [[سیاستمدار|سیاست‌مدار]] و رهبر نخبگان نسل دوم [[جمهوری خلق چین]] که از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۹ [[رهبر عالی‌مقام]] [[چین]] بود. وی در دههٔ ۱۹۲۰ به [[حزب کمونیست چین]] پیوست. او در طول فعالیت خود در حزب کمونیست چین سه بار مورد تصفیه قرار گرفت (اما هیچ‌گاه از حزب اخراج نشد) که مهم‌ترین آن در دوران [[انقلاب فرهنگی چین]] بود چون مائو معتقد بود دو نوع [[سرمایه‌داری]] وجود دارد که باید علیه آن مبارزه کرد: اول امپریالیسم به مرکزیت آمریکا و دوم سرمایه‌داری درون حزب [[کمونیسم]]؛ که از قضا صادق درآمد و حزب کمونیسم چین با یک حرکت به سمت سرمایه‌داری و سرکوب شدید مردم و فساد گسترده سران حزب و خانواده‌هایشان بر پیش‌بینی مائو صحه گذاشت. شیائوپینگ در دوران [[جئو ئن لای]] (چوئن لای) به عنوان معاون [[نخست‌وزیر]] برگزیده شد گرچه دوباره در سال ۱۹۷۶ برکنار شد.


با آغاز رهبری دنگ ژیائوپینگ بر حزب کمونیست چین، [[اقتصاد چین|سیاست‌های درهای باز]] و حرکت به سمت کاپیتالیسم در [[چین]] آغاز گشت. او در سال ۱۹۸۹ برای حرکت به سمت سرمایه داری بازار آزاد ،دانشجویان چین را در [[اعتراضات میدان تیان‌آن‌من (۱۹۸۹ میلادی)|میدان تیان آن من]] به خون کشید و دست به یک سرکوب گسترده زد.
بعد از درگذشت [[مائو تسه‌تونگ]] رهبر [[انقلاب کمونیستی چین]] و از اواخر دههٔ ۱۹۷۰ تا اوایل دههٔ ۱۹۹۰ قدرت دنگ به تدریج افزایش یافت. با آغاز رهبری دنگ شیائوپینگ بر حزب کمونیست چین، [[اقتصاد چین|سیاست‌های درهای باز]] و حرکت به سمت کاپیتالیسم (با عنوان رسمی [[سوسیالیسم با مشخصات چینی|سوسیالیسم خاص چین]]) آغاز گشت. در سال ۱۹۷۸ دنگ شیائوپینگ با سیاست اصلاحات کشاورزی، صنعت، قوای دفاعی، علم و صنعت باعث تحول عظیمی در [[چین]] شد و مسیر این کشور را به کلی تغییر داد. اما او در سال ۱۹۸۹ در طول حرکت به سمت سرمایه‌داری بازار آزاد، اعتراضات دانشجویان دموکراسی‌خواه چین را در [[اعتراضات میدان تیان‌آن‌من (۱۹۸۹ میلادی)|میدان تیان آن من]] به خاک و خون کشید و دست به یک سرکوب گسترده زد.


اصلاحات دنگ و متحدانش به‌تدریج چین را از [[اقتصاد دستوری]] و [[مائوئیسم|ایدئولوژی‌های مائوئیست]] خارج کرد، فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری‌ها و فناوری‌های خارجی ایجاد و نیروی کار عظیم چین را به [[جهانی‌سازی در چین|بازار جهانی]] شناساند. از این رو، یک میلیارد نفر از فقر نجات یافتند و چین یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصادی جهان را داشت.<ref>{{Cite news |last=Denmark |first=Abraham |title=40 years ago, Deng Xiaoping changed China — and the world |language=en-US |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2018/12/19/40-years-ago-deng-xiaoping-changed-china-and-the-world/ |url-status=live |access-date=19 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190508043643/https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2018/12/19/40-years-ago-deng-xiaoping-changed-china-and-the-world/ |archive-date=8 May 2019 |issn=0190-8286}}</ref> دنگ و جانشینان منتخب او [[جیانگ زمین]] و [[هو جینتائو]] در دگرگونی چین به [[فهرست کشورها بر پایه تولید ناخالص داخلی|دومین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی اسمی]] در سال ۲۰۱۰ نقش داشتند.<ref>{{Cite web |date=16 August 2010 |title=China overtakes Japan as world's second-largest economy |url=http://www.theguardian.com/business/2010/aug/16/china-overtakes-japan-second-largest-economy1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220612191236/https://www.theguardian.com/business/2010/aug/16/china-overtakes-japan-second-largest-economy1 |archive-date=12 June 2022 |access-date=12 June 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{Cite news |last=Barboza |first=David |date=16 August 2010 |title=China Passes Japan as Second-Largest Economy |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/08/16/business/global/16yuan.html |url-status=live |access-date=12 June 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210411041855/https://www.nytimes.com/2010/08/16/business/global/16yuan.html |archive-date=11 April 2021 |issn=0362-4331}}</ref>
پس از مرگ [[مائو]] او کم‌کم جای خود را در مرکز قدرت دوباره بدست آورد. در سال ۱۹۷۸ دنگ ژیائوپینگ با سیاست اصلاحات کشاورزی، صنعت، قوای دفاعی، علم و صنعت باعث تحول عظیمی در [[چین]] شد و مسیر این کشور را به کلی تغییر داد.


== شخصیت فردی ==
[[پرونده:Student Deng Xiaoping in France.jpg|بندانگشتی|دنگ شیائوپینگ دوران تحصیل در لیون، فرانسه]]
اگرچه دنگ از لحاظ قد و قامت ریز نقش بود، ولی یکی از برجسته‌ترین رهبران به‌شمار می‌رفت. وقتی در اتاقی حضور داشت به سان فرماندهی بود که به صورتی غیرارادی تمام توجهات را به خود جلب می‌کند. اکثر افرادی که وی را دیده بودند در داشتن این اعتقاد مشترک بودند که دنگ به سان نیرویی کهربایی افراد حاضر در اتاق را مجذوب خود می‌کند. دنگ به صورت غریزی خصلت میهن‌پرستی داشت و به حزب کمونیست متعهد بود. از چهارده سالگی درست زمانی که امواج ناسیونالیسم کشور چین را درنوردیده بود وی به عنوان یک شرکت کننده نوجوان دبیرستانی در تظاهرات خیابانی شرکت کرده بود. پنج سال بعد در فرانسه ناامید از کار طاقت فرسا در کارخانه و محیط کثیف آن که برای چینی‌ها اختصاص یافته بود از وعده و قول خود صرف نظر می‌کند و مجبور می‌شود فرصت مطالعه را به کناری نهد و بدین ترتیب به شاخه فرانسوی حزب کمونیست چین می‌پیوندد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب "دنگ شیائو پینگ؛ اصلاحات در چین". تألیف: ازرا اف. فوگل. ترجمه: میثم مهر متین. نشر ثالث، چاپ اول 1397، ص28}}</ref>


دنگ با شرکت در فعالیت‌های زیرزمینی در پاریس و شانگهای در دهه ۱۹۲۰ فهمیده بود که کاملاً باید بر حافظه خود اتکا کند. اون هیچ نوشته‌ای از خود بر جای نگذاشت. طی انقلاب فرهنگی، منتقدان تلاش کردند تا سابقه ای از خطاهای مرتکب شده توسط او جمع آوری کنند، اما هیچ اثر مکتوبی نیافتند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب "دنگ شیائو پینگ؛ اصلاحات در چین". تألیف: ازرا اف. فوگل. ترجمه: میثم مهر متین. نشر ثالث، چاپ اول 1397، ص7}}</ref>
پس از دستور حمله به میدان [[تیان آن من]] دنگ ژیائوپینگ از آخرین مقام خود در سال ۱۹۸۹ استعفا داد. دنگ ژیائوپینگ در ۱۹ فوریه ۱۹۹۷ در سن ۹۲ سالگی درگذشت.<ref>https://www.nytimes.com/1997/02/20/world/deng-xiaoping-is-dead-at-92-architect-of-modern-china.html</ref>

=== بخش اول: پیش از [[انقلاب کمونیستی چین]] ===
بهار ۱۹۱۹ (۱۴ سالگی): ورود به دوره آموزش برای اعزام به خارج از کشور جهت تحصیل.

اکتبر ۱۹۲۰: ورود به [[فرانسه]] و شروع به تحصیل دوره متوسطه در مدرسه پسرانه بایو در منطقه [[نورماندی]].

آوریل ۱۹۲۱: شروع به کار در شرکت فولاد اشنایدر اند سی در شهر [[لو کروزو|لو کروزو فرانسه]] و استعفا در آخر همان ماه و سپس کار در یک کارخانه نساجی به مدت سه ماه و بعداً کار در کاخانه صنایع لاستیک HUTCHINSON از فوریه ۱۹۲۲ تا مارس ۱۹۲۳.

تابستان ۱۹۲۳: عضویت در کنگره جوانان کمونیست اروپا و شروع به کار در ژوئن آن سال در دفتر تشکیلات کمونیست اروپا در پاریس تحت نظر [[جئو ئن لای]] و سردبیری مجله پرتو سرخ (RED LIGHT).

ژانویه ۱۹۲۶: حضور در [[مسکو]] و ثبت نام در کالج سون جونگ شان ([[سون یات سن]]) مسکو تحت شاخه حزب کمونیست چین در روسیه.

بهار ۱۹۲۷: بازگشت به چین و اعزام به مدرسه نظامی [[شی‌آن|شهر شیآن]] به عنوان دبیر بخش سیاسی. در این برهه و در زمان شکست ائتلاف دو [[حزب کمونیست چین|حزب کمونیست]] و [[کومینتانگ|گئو مینگدانگ]]، وی نام خود را به «دِنگ شیائو پینگ» تغییر داده و در هفتم اوت به جلسه اضطراری حزب در [[ووهان]] رفته و سپس عازم [[شانگهای]] شد.

اوائل سال ۱۹۲۸ ازدواج با خانم ژانگ شی یوان (سال بعد هنگام زایمان فوت کرد).

از ۱۹۲۸ تا ۱۹۲۹ منصوب شدن به دبیر ارشد (منشی) حزب کمونیست.

مه ۱۹۳۳: عزل از تمامی سمت‌ها و «درج اخطار نهایی» در پرونده و اعزام به روستایی در توابع شهر «له آن» به عنوان مأمور گشت زنی؛ و سپس بازگشت به کار در اوت همان سال و منصوب شدن به عنوان دبیر گارد سرخ چین و سردبیر مجله [[ستاره سرخ]].

سپتامبر ۱۹۳۹ ازدواج با خانم [[جئو لین]].

۱۹۴۵ عضویت در [[کمیته مرکزی حزب کمونیست چین]].

=== بخش دوم: بعد از پیروزی [[انقلاب کمونیستی چین]] ===
۳۰ سپتامبر ۱۹۴۹: انتخاب به عنوان عضو کمیته دولت خلق چین

ژوئیه ۱۹۵۲: انتخاب به عنوان معاون نخست‌وزیر دولت خلق چین و معاون رئیس کمیته اقتصادی و سپس انتصاب به رئیس دفتر اموری حمل و نقل و همچنین وزیر اقتصاد با حفظ سمت.

آوریل ۱۹۵۴ (بعد از تشکیل [[شورای دولتی جمهوری خلق چین|هیئت دولت جمهوری خلق چین]]): انتصاب به عنوان وزیر سازمان دهی و در سپتامبر همان سال انتصاب به عنوان معاون نخست‌وزیر (در تشکیلات جدید) و معاون کمیته دفاع ملی و عضویت در کمیته نظامی.

سپتامبر ۱۹۵۶: انتصاب به عنوان عضو دائم [[دفتر سیاسی حزب کمونیست چین]]، دبیرکل دبیرخانه حزب و تبدیل شدن به یکی از مهمترین اعضای همکار [[مائو زدونگ]] و رهبران نسل اول چین.

۱۹۶۹ تا ۱۹۷۳: مورد غضب [[مائو تسه‌تونگ|مائو]] واقع شدن و اقدام به خود انتقادی، سلب تمامی پست‌ها و عناوین و اعزام به کارخانه تعمیر تراکتور در [[استان جیانگشی]] برای کار اجباری.

از مارس تا اوت ۱۹۷۳: شروع بازگشت به سمت‌ها و پست‌های متعاقب نامه درخواست از [[مائو زدونگ]] در تاریخ ۳ اوت ۱۹۷۲

اول ژانویه ۱۹۷۵: انتصاب به عنوان معاون رهبر حزب [[مائو زدونگ]]، معاون نخست‌وزیر، معاون کمیته نظامی مرکزی و رئیس ستاد کل [[ارتش آزادی‌بخش خلق|ارتش آزادی‌بخش چین]]

اکتبر ۱۹۷۶: عزل از تمامی پست‌ها و سمت‌ها برای بار سوم توسط [[مائو تسه‌تونگ|مائو]]، پیرو اعتراضات در مراسم یابود نخست‌وزیر [[جئو ئن لای]] و اقدامات [[گروه چهار|گروه چهار نفره]]

=== بخش سوم: دوران رهبری چین ===
ژوئیه ۱۹۷۷ (۱۰ ماه بعد از مرگ [[مائو تسه‌تونگ|مائو]]): بازیابی تمامی سمت‌ها و پست‌های رهبری دنگ شیائوپینگ به او (پیرو دستگیری همسر مائو و گروه چهار نفره).

دسامبر ۱۹۷۸: تشکیل پلنوم سوم یازدهمین کنگره سراسری حزب و بازگشت رسمی وی به قدرت و آغاز رهبری نسل دوم نخبگان چین به رهبری دنگ شیائو پینگ (بدون داشتن سمت رسمی رهبری حزب).

۲۸ ژانویه تا ۶ فوریه ۱۹۷۹: آغاز دور جدیدی از روابط خارجی با [[ایالات متحده آمریکا]] و بازدید معاون نخست‌وزیر چین کمونیست (دنگ شیائوپینگ) از این کشور.

سپتامبر ۱۹۸۰: استعفاء از مقام معاونت نخست‌وزیری.

سپتامبر ۱۹۸۲: انتخاب وی به عنوان عضو دائم کمیته سیاسی حزب و همچنین تثبیت ریاست وی بر کمیته نظامی و کمیته مشورتی در دوازدهمین اجلاس سراسری حزب کمونیست چین. دیدار با [[مارگارت تاچر]] نخست‌وزیر وقت [[بریتانیا]] و آغاز مذاکرات در خصوص بازگشت [[هنگ کنگ بریتانیا|هنگ کنگ]] به چین.

آوریل ۱۹۸۹: آغاز اعتراضات و [[اعتراضات میدان تیان‌آن‌من|جنبش دانشجویی در میدان تیان آن من]] پکن همزمان با آمادگی برای اولین حضور [[میخائیل گورباچف]] رهبر [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|شوروی]] در چین و آغاز روابط دو کشور.

ژوئن ۱۹۸۹: [[اعتراضات میدان تیان‌آن‌من|حادثه میدان تیان آن من]] و عزل [[ژائو زیانگ]] رهبر حزب و انتصاب [[جیانگ زمین|جیانگ زِمین]] به عنوان رهبر جدید.

نوامبر ۱۹۸۹: استعفا از آخرین و مهمترین مقام خود یعنی ریاست کمیته نظامی مرکزی و قبول آن در مارس ۱۹۹۰.

ژانویه و فوریه ۱۹۹۲: سفر به مناطق جنوبی چین و [[شانگهای]] و ترسیم سیاست تسریع پیشرفت اقتصادی و «اقتصاد سوسیالیستی بازار محور» در چین و تصویب آن در اکتبر همان سال.

۱۹ فوریه ۱۹۹۷: درگذشت در [[پکن]] در سن ۹۲ سالگی.


== نگارخانه ==
== نگارخانه ==
<gallery>
<gallery>
Image:Deng Xiaoping billboard 01.jpg|<!--Deng Xiaoping billboard in Shenzhen, Guangdong-->
Image:Deng Xiaoping billboard 06.jpg|<!--Deng Xiaoping billboard in Qingdao, Shandong-->
Image:Deng Xiaoping billboard 10.JPG|<!--Deng Xiaoping billboard in Lijiang, Yunnan-->
</gallery>
</gallery>


خط ۵۹: خط ۱۷۱:
* [http://www.peiknet.com/page0/paiez/azar/p123chine.htm شانزدهمین کنگره حزب کمونیست چین و رهبران جدید]
* [http://www.peiknet.com/page0/paiez/azar/p123chine.htm شانزدهمین کنگره حزب کمونیست چین و رهبران جدید]
* [https://web.archive.org/web/20060702040807/http://www.iran-emrooz.de/archiv/shervin/1381/shervin810817.html گشایش کنگره ۱۶ حزب کمونیست چین]
* [https://web.archive.org/web/20060702040807/http://www.iran-emrooz.de/archiv/shervin/1381/shervin810817.html گشایش کنگره ۱۶ حزب کمونیست چین]
{{کمونیسم}}

{{شخص سال مجله تایم (۱۹۷۶–۲۰۰۰)}}
{{شخص سال مجله تایم (۱۹۷۶–۲۰۰۰)}}
{{رهبران جمهوری خلق چین}}
{{رهبران جمهوری خلق چین}}

{{شخص سال مجله تایم}}
{{شخص سال مجله تایم}}
{{سقوط کمونیسم}}
{{سقوط کمونیسم}}
{{Portal bar|زندگی‌نامه}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}


{{ترتیب‌پیش‌فرض:ژیائوپینگ، دنگ}}
{{ترتیب‌پیش‌فرض:شیائوپینگ، دنگ}}
[[رده:دنگ شیائوپینگ|دنگ شیائوپینگ]]

[[رده:دنگ ژیائوپینگ]]
[[رده:اعضای دبیرخانه حزب کمونیست چین]]
[[رده:اعضای دبیرخانه حزب کمونیست چین]]
[[رده:افراد جنگ جهانی دوم اهل چین]]
[[رده:افراد جنگ جهانی دوم اهل چین]]
خط ۹۳: خط ۲۰۴:
[[رده:قربانیان انقلاب فرهنگی چین]]
[[رده:قربانیان انقلاب فرهنگی چین]]
[[رده:کمونیست‌های اهل چین]]
[[رده:کمونیست‌های اهل چین]]
[[رده:ملی‌گرایان چین]]
[[رده:نویسندگان اهل سیچوآن]]
[[رده:نویسندگان اهل سیچوآن]]
[[رده:نویسندگان سده ۲۰ (میلادی) اهل چین]]
[[رده:نویسندگان سده ۲۰ (میلادی) اهل چین]]
[[رده:نویسندگان هاکا]]
[[رده:نظریه‌پردازان مارکسیست]]
[[رده:نظریه‌پردازان مارکسیست]]
[[رده:وزیران دارایی جمهوری خلق چین]]
[[رده:وزیران دارایی جمهوری خلق چین]]
[[رده:درگذشتگان به علت بیماری عصبی در جمهوری خلق چین]]
[[رده:تدفین‌ها در دریا]]

نسخهٔ ‏۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۴:۳۴

این یک نام چینی است؛ دنگ (چینی: 邓; پین‌یین: DENG) نام خانوادگی است و شیائوپینگ (چینی: 小平; پین‌یین: XIAOPING) یک نام نسبی است.
دِنگ شیائوپینگ
邓小平
دنگ شیائو پینگ در سال ۱۹۷۹ و جیمی کارتر رئیس‌جمهور آمریکا در پشت سر
ریاست کمیسیون مشورتی مرکزی
دوره مسئولیت
۱۳ سپتامبر ۱۹۸۲ – ۲ نوامبر ۱۹۸۷
قائم‌مقامبو ایبو
دبیرکلهو یائوبانگ
ژائو زیانگ
پس ازپست تازه تأسیس
پیش ازچن یون
ریاست کمیسیون مرکزی نظامی
دوره مسئولیت
کمسیون حزب:
۲۸ ژوئن ۱۹۸۱ – ۹ نوامبر ۱۹۸۹
قائم‌مقامیه جیان یینگ
ژائو زیانگ
یانگ شانگکون
پس ازهوآ گوئوفنگ
پیش ازجیانگ زمین
دوره مسئولیت
کمیسیون دولتی:
۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ – ۱۹ مارس ۱۹۹۰
قائم‌مقامیه جیان یینگ
ژائو زیانگ
یانگ شانگکون
پس ازلیو شائوچی (۱۹۶۸)
پیش ازجیانگ زمین
Additional positions
ریاست کنفرانس مشورتی امور سیاسی جمهوری خلق چین
دوره مسئولیت
۸ مارس ۱۹۷۸ – ۱۷ ژوئن ۱۹۸۳
پس ازجئو ئن لای (تا ۱۹۷۶)
پیش ازدنگ یینگ‌چائو
رئیس ستاد کل ارتش آزادی‌بخش چین
دوره مسئولیت
ژانویه ۱۹۷۵ – مارس ۱۹۸۰
پس ازهوانگ یونگ شنگ (۱۹۷۱)
پیش ازیانگ ده جی
وزیر اقتصاد جمهوری خلق چین
دوره مسئولیت
۱۸ سپتامبر ۱۹۵۳ – ۱۹ ژوئن ۱۹۵۴
اصلیجئو ئن لای
پس ازبو ایبو
پیش ازلی شیانیان
دبیر (منشی) کل حزب کمونیست چین
دوره مسئولیت
دسامبر ۱۹۲۷ – ژوئیه ۱۹۲۹
پیش ازوو زهونگ
دوره مسئولیت
ژاویه ۱۹۳۵ – دسامبر ۱۹۳۵
پس ازدنگ یینگ‌چائو
پیش ازژانگ ونبین [zh]
دوره مسئولیت
آوریل ۱۹۵۴ – سپتامبر ۱۹۵۶
پس ازرن بیشی (until 1950)
پیش ازهو یائو بانگ (from 1978)
اطلاعات شخصی
زاده۲۲ اوت ۱۹۰۴
گوانگان، سیچوآن، دودمان چینگ
درگذشته۱۹ فوریهٔ ۱۹۹۷ (۹۲ سال)
پکن
حزب سیاسیحزب کمونیست چین (۱۹۲۴–۱۹۹۷)
همسر(ان)ژانگ شی یوان (zh) (ا. ۱۹۲۸–۱۹۲۹)
جین وی یینگ (zh) (ا. ۱۹۳۱–۱۹۳۹)
جئو لین (ا. ۱۹۳۹)
فرزنداندنگ لین
دنگ پوفانگ
دنگ نان
دنگ رونگ
دنگ ژیفانگ
دنگ شیائوپینگ
نوشتار کلمه «دنگ شیائو پینگ» به حروف چینی ساده شده (بالا) و چینی سنتی (پایین)
نویسه‌های چینی ساده‌شده邓小平
نویسه‌های چینی سنتی鄧小平
نام زمان تحصیل (شی شیان)
نویسه‌های چینی ساده‌شده希贤
نویسه‌های چینی سنتی希賢

دنگ شیائوپینگ (به چینی: 邓小平، DENG XIAOPING) (زاده ۲۲ اوت ۱۹۰۴ – درگذشته ۱۹ فوریه ۱۹۹۷) سیاست‌مدار و رهبر نخبگان نسل دوم جمهوری خلق چین که از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۹ رهبر عالی‌مقام چین بود. وی در دههٔ ۱۹۲۰ به حزب کمونیست چین پیوست. او در طول فعالیت خود در حزب کمونیست چین سه بار مورد تصفیه قرار گرفت (اما هیچ‌گاه از حزب اخراج نشد) که مهم‌ترین آن در دوران انقلاب فرهنگی چین بود چون مائو معتقد بود دو نوع سرمایه‌داری وجود دارد که باید علیه آن مبارزه کرد: اول امپریالیسم به مرکزیت آمریکا و دوم سرمایه‌داری درون حزب کمونیسم؛ که از قضا صادق درآمد و حزب کمونیسم چین با یک حرکت به سمت سرمایه‌داری و سرکوب شدید مردم و فساد گسترده سران حزب و خانواده‌هایشان بر پیش‌بینی مائو صحه گذاشت. شیائوپینگ در دوران جئو ئن لای (چوئن لای) به عنوان معاون نخست‌وزیر برگزیده شد گرچه دوباره در سال ۱۹۷۶ برکنار شد.

بعد از درگذشت مائو تسه‌تونگ رهبر انقلاب کمونیستی چین و از اواخر دههٔ ۱۹۷۰ تا اوایل دههٔ ۱۹۹۰ قدرت دنگ به تدریج افزایش یافت. با آغاز رهبری دنگ شیائوپینگ بر حزب کمونیست چین، سیاست‌های درهای باز و حرکت به سمت کاپیتالیسم (با عنوان رسمی سوسیالیسم خاص چین) آغاز گشت. در سال ۱۹۷۸ دنگ شیائوپینگ با سیاست اصلاحات کشاورزی، صنعت، قوای دفاعی، علم و صنعت باعث تحول عظیمی در چین شد و مسیر این کشور را به کلی تغییر داد. اما او در سال ۱۹۸۹ در طول حرکت به سمت سرمایه‌داری بازار آزاد، اعتراضات دانشجویان دموکراسی‌خواه چین را در میدان تیان آن من به خاک و خون کشید و دست به یک سرکوب گسترده زد.

اصلاحات دنگ و متحدانش به‌تدریج چین را از اقتصاد دستوری و ایدئولوژی‌های مائوئیست خارج کرد، فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری‌ها و فناوری‌های خارجی ایجاد و نیروی کار عظیم چین را به بازار جهانی شناساند. از این رو، یک میلیارد نفر از فقر نجات یافتند و چین یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصادی جهان را داشت.[۱] دنگ و جانشینان منتخب او جیانگ زمین و هو جینتائو در دگرگونی چین به دومین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی اسمی در سال ۲۰۱۰ نقش داشتند.[۲][۳]

شخصیت فردی

دنگ شیائوپینگ دوران تحصیل در لیون، فرانسه

اگرچه دنگ از لحاظ قد و قامت ریز نقش بود، ولی یکی از برجسته‌ترین رهبران به‌شمار می‌رفت. وقتی در اتاقی حضور داشت به سان فرماندهی بود که به صورتی غیرارادی تمام توجهات را به خود جلب می‌کند. اکثر افرادی که وی را دیده بودند در داشتن این اعتقاد مشترک بودند که دنگ به سان نیرویی کهربایی افراد حاضر در اتاق را مجذوب خود می‌کند. دنگ به صورت غریزی خصلت میهن‌پرستی داشت و به حزب کمونیست متعهد بود. از چهارده سالگی درست زمانی که امواج ناسیونالیسم کشور چین را درنوردیده بود وی به عنوان یک شرکت کننده نوجوان دبیرستانی در تظاهرات خیابانی شرکت کرده بود. پنج سال بعد در فرانسه ناامید از کار طاقت فرسا در کارخانه و محیط کثیف آن که برای چینی‌ها اختصاص یافته بود از وعده و قول خود صرف نظر می‌کند و مجبور می‌شود فرصت مطالعه را به کناری نهد و بدین ترتیب به شاخه فرانسوی حزب کمونیست چین می‌پیوندد.[۴]

دنگ با شرکت در فعالیت‌های زیرزمینی در پاریس و شانگهای در دهه ۱۹۲۰ فهمیده بود که کاملاً باید بر حافظه خود اتکا کند. اون هیچ نوشته‌ای از خود بر جای نگذاشت. طی انقلاب فرهنگی، منتقدان تلاش کردند تا سابقه ای از خطاهای مرتکب شده توسط او جمع آوری کنند، اما هیچ اثر مکتوبی نیافتند.[۵]

بخش اول: پیش از انقلاب کمونیستی چین

بهار ۱۹۱۹ (۱۴ سالگی): ورود به دوره آموزش برای اعزام به خارج از کشور جهت تحصیل.

اکتبر ۱۹۲۰: ورود به فرانسه و شروع به تحصیل دوره متوسطه در مدرسه پسرانه بایو در منطقه نورماندی.

آوریل ۱۹۲۱: شروع به کار در شرکت فولاد اشنایدر اند سی در شهر لو کروزو فرانسه و استعفا در آخر همان ماه و سپس کار در یک کارخانه نساجی به مدت سه ماه و بعداً کار در کاخانه صنایع لاستیک HUTCHINSON از فوریه ۱۹۲۲ تا مارس ۱۹۲۳.

تابستان ۱۹۲۳: عضویت در کنگره جوانان کمونیست اروپا و شروع به کار در ژوئن آن سال در دفتر تشکیلات کمونیست اروپا در پاریس تحت نظر جئو ئن لای و سردبیری مجله پرتو سرخ (RED LIGHT).

ژانویه ۱۹۲۶: حضور در مسکو و ثبت نام در کالج سون جونگ شان (سون یات سن) مسکو تحت شاخه حزب کمونیست چین در روسیه.

بهار ۱۹۲۷: بازگشت به چین و اعزام به مدرسه نظامی شهر شیآن به عنوان دبیر بخش سیاسی. در این برهه و در زمان شکست ائتلاف دو حزب کمونیست و گئو مینگدانگ، وی نام خود را به «دِنگ شیائو پینگ» تغییر داده و در هفتم اوت به جلسه اضطراری حزب در ووهان رفته و سپس عازم شانگهای شد.

اوائل سال ۱۹۲۸ ازدواج با خانم ژانگ شی یوان (سال بعد هنگام زایمان فوت کرد).

از ۱۹۲۸ تا ۱۹۲۹ منصوب شدن به دبیر ارشد (منشی) حزب کمونیست.

مه ۱۹۳۳: عزل از تمامی سمت‌ها و «درج اخطار نهایی» در پرونده و اعزام به روستایی در توابع شهر «له آن» به عنوان مأمور گشت زنی؛ و سپس بازگشت به کار در اوت همان سال و منصوب شدن به عنوان دبیر گارد سرخ چین و سردبیر مجله ستاره سرخ.

سپتامبر ۱۹۳۹ ازدواج با خانم جئو لین.

۱۹۴۵ عضویت در کمیته مرکزی حزب کمونیست چین.

بخش دوم: بعد از پیروزی انقلاب کمونیستی چین

۳۰ سپتامبر ۱۹۴۹: انتخاب به عنوان عضو کمیته دولت خلق چین

ژوئیه ۱۹۵۲: انتخاب به عنوان معاون نخست‌وزیر دولت خلق چین و معاون رئیس کمیته اقتصادی و سپس انتصاب به رئیس دفتر اموری حمل و نقل و همچنین وزیر اقتصاد با حفظ سمت.

آوریل ۱۹۵۴ (بعد از تشکیل هیئت دولت جمهوری خلق چین): انتصاب به عنوان وزیر سازمان دهی و در سپتامبر همان سال انتصاب به عنوان معاون نخست‌وزیر (در تشکیلات جدید) و معاون کمیته دفاع ملی و عضویت در کمیته نظامی.

سپتامبر ۱۹۵۶: انتصاب به عنوان عضو دائم دفتر سیاسی حزب کمونیست چین، دبیرکل دبیرخانه حزب و تبدیل شدن به یکی از مهمترین اعضای همکار مائو زدونگ و رهبران نسل اول چین.

۱۹۶۹ تا ۱۹۷۳: مورد غضب مائو واقع شدن و اقدام به خود انتقادی، سلب تمامی پست‌ها و عناوین و اعزام به کارخانه تعمیر تراکتور در استان جیانگشی برای کار اجباری.

از مارس تا اوت ۱۹۷۳: شروع بازگشت به سمت‌ها و پست‌های متعاقب نامه درخواست از مائو زدونگ در تاریخ ۳ اوت ۱۹۷۲

اول ژانویه ۱۹۷۵: انتصاب به عنوان معاون رهبر حزب مائو زدونگ، معاون نخست‌وزیر، معاون کمیته نظامی مرکزی و رئیس ستاد کل ارتش آزادی‌بخش چین

اکتبر ۱۹۷۶: عزل از تمامی پست‌ها و سمت‌ها برای بار سوم توسط مائو، پیرو اعتراضات در مراسم یابود نخست‌وزیر جئو ئن لای و اقدامات گروه چهار نفره

بخش سوم: دوران رهبری چین

ژوئیه ۱۹۷۷ (۱۰ ماه بعد از مرگ مائو): بازیابی تمامی سمت‌ها و پست‌های رهبری دنگ شیائوپینگ به او (پیرو دستگیری همسر مائو و گروه چهار نفره).

دسامبر ۱۹۷۸: تشکیل پلنوم سوم یازدهمین کنگره سراسری حزب و بازگشت رسمی وی به قدرت و آغاز رهبری نسل دوم نخبگان چین به رهبری دنگ شیائو پینگ (بدون داشتن سمت رسمی رهبری حزب).

۲۸ ژانویه تا ۶ فوریه ۱۹۷۹: آغاز دور جدیدی از روابط خارجی با ایالات متحده آمریکا و بازدید معاون نخست‌وزیر چین کمونیست (دنگ شیائوپینگ) از این کشور.

سپتامبر ۱۹۸۰: استعفاء از مقام معاونت نخست‌وزیری.

سپتامبر ۱۹۸۲: انتخاب وی به عنوان عضو دائم کمیته سیاسی حزب و همچنین تثبیت ریاست وی بر کمیته نظامی و کمیته مشورتی در دوازدهمین اجلاس سراسری حزب کمونیست چین. دیدار با مارگارت تاچر نخست‌وزیر وقت بریتانیا و آغاز مذاکرات در خصوص بازگشت هنگ کنگ به چین.

آوریل ۱۹۸۹: آغاز اعتراضات و جنبش دانشجویی در میدان تیان آن من پکن همزمان با آمادگی برای اولین حضور میخائیل گورباچف رهبر شوروی در چین و آغاز روابط دو کشور.

ژوئن ۱۹۸۹: حادثه میدان تیان آن من و عزل ژائو زیانگ رهبر حزب و انتصاب جیانگ زِمین به عنوان رهبر جدید.

نوامبر ۱۹۸۹: استعفا از آخرین و مهمترین مقام خود یعنی ریاست کمیته نظامی مرکزی و قبول آن در مارس ۱۹۹۰.

ژانویه و فوریه ۱۹۹۲: سفر به مناطق جنوبی چین و شانگهای و ترسیم سیاست تسریع پیشرفت اقتصادی و «اقتصاد سوسیالیستی بازار محور» در چین و تصویب آن در اکتبر همان سال.

۱۹ فوریه ۱۹۹۷: درگذشت در پکن در سن ۹۲ سالگی.

نگارخانه

منابع

  1. ↑ Denmark, Abraham. "40 years ago, Deng Xiaoping changed China — and the world". The Washington Post (به انگلیسی). ISSN 0190-8286. Archived from the original on 8 May 2019. Retrieved 19 April 2021.
  2. ↑ "China overtakes Japan as world's second-largest economy". The Guardian. 16 August 2010. Archived from the original on 12 June 2022. Retrieved 12 June 2022.
  3. ↑ Barboza, David (16 August 2010). "China Passes Japan as Second-Largest Economy". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 11 April 2021. Retrieved 12 June 2022.
  4. ↑ کتاب "دنگ شیائو پینگ؛ اصلاحات در چین". تألیف: ازرا اف. فوگل. ترجمه: میثم مهر متین. نشر ثالث، چاپ اول 1397، ص28.
  5. ↑ کتاب "دنگ شیائو پینگ؛ اصلاحات در چین". تألیف: ازرا اف. فوگل. ترجمه: میثم مهر متین. نشر ثالث، چاپ اول 1397، ص7.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دنگ_شیائوپینگ&oldid=40177839»