پرش به محتوا

جزر و مد: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌تر
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
چرا انقدر از حروف مزخرف فرهنگستان فارسی استفاده میکنین درحالیکه ملت اصلا نمیدونن معنی اینا چی میشه! ویکیپدیای لامذهب شده لانه ی نژادپرستی بحای اینکه ترویج علم کنه.مطمئناً شکایت میکنم ازتون
برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{| border=0 cellpadding=1 cellspacing=0 align=left
{| border=0 cellpadding=1 cellspacing=0 align=left
|- align=center
|- align=center
|[[پرونده:Bay of Fundy High Tide.jpg|بندانگشتی|160px|[[خلیج فاندی]] به هنگام مد.]]
|[[پرونده:Bay of Fundy High Tide.jpg|بندانگشتی|160px|[[خلیج فاندی]] به هنگام فراکشند بالا (مد)]]
|[[پرونده:Bay of Fundy Low Tide.jpg|بندانگشتی|160px|[[خلیج فاندی]] به هنگام جزر.]]
|[[پرونده:Bay of Fundy Low Tide.jpg|بندانگشتی|160px|[[خلیج فاندی]] به هنگام فروکشند (جزر)]]
|}
|}
[[پرونده:Harra sea forest.jpg|چپ|300px|بندانگشتی| '''[[جنگل حرا (هرمزگان)|جنگل‌های حَرا]]''' در هنگام جزر. جزیرهٔ [[قشم]]، [[ایران]]]]
پدیدهٔ '''کِشَند'''<ref name=":0">واژه های مصوب فرهنگستان
⚫
[[پرونده:tide overview.svg|بندانگشتی|300px]]


'''جزر و مدّ''' یا '''کِشَند'''<ref>واژه‌های مصوب فرهنگستان: https://wiki.apll.ir/word/index.php/Tide</ref><ref>«جزر و مدّ» مصوب فرهنگستان: فروکشند و فراکشند (کشند پایین و بالا)</ref> {{به انگلیسی|Tide}} که در پارسی میانه به آن «فرودآهنج و برآهنج» می‌گویند؛ بالا و پایین شدن سطح آب دریاها بر اثر نیروی [[گرانش]] [[کره ماه]] است. از زمان طلوع یا غروب ماه، مدّ آغاز شده و با رسیدن ماه به نصف‌النهار بالایی یا پایینی مدّ به بیشینگی رسیده و بلافاصله جزر آغاز می‌شود و متقابلاً تا طلوع یا غروب ماه، جزر به کمینگی می‌رسد.<ref>https://rch.ac.ir/article/Details?id=9693</ref><ref>https://lib.eshia.ir/12293/08/111</ref>
https://wiki.apll.ir/word/index.php/Tide</ref> یا '''جزر و مد''' {{به انگلیسی|Tide}} حاصل نیروی [[جاذبه]] [[کره ماه]] است، آشکار است که دریاها در مقایسه با خشکی‌ها انعطاف بیشتری دارند و از این روی در برابر نیروی کشش ماه کمتر ایستادگی می‌کنند، به همین دلیل توده‌های آب در زیر پای ماه انباشته می‌گردند و پدیده‌ای را به نام «[[فراکشند]]»<ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/High_tide</ref> (مد، high tide) ایجاد می‌کنند. هم‌زمان با مد رو به ماه، مد دیگری در آن سوی کره زمین ایجاد می‌گردد بدین‌سان که آب‌های آن سوی سیارهٔ زمین که از ماه به‌دورند، کمتر اثر گرفته و به اصطلاح عقب می‌مانند و [[آب-توده]] کلانی را ایجاد می‌کنند، بنابراین روزانه (هر ۲۴ ساعت و ۵۰٫۲ دقیقه) هر نقطه از سطح دریا دو بار دستخوش مد و دو بار هم دستخوش «[[فروکشند]]»<ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/Low_tide</ref> (جزر، low tide) می‌گردد.[[پرونده:Harra sea forest.jpg|چپ|300px|بندانگشتی| '''[[جنگل حرا (هرمزگان)|جنگل‌های حَرا]]''' در هنگام جزر. جزیرهٔ [[قشم]]، [[ایران]]]]
بنابراین، به‌طور [[میانگین]] بازه زمانی میان دو مد و جزر پیاپی ۱۲ ساعت و ۲۵٫۲ دقیقه‌است، درست نیمه زمانی که طول می‌کشد، تا ماه ظاهراً یک دور کامل گرد زمین بپیماید یعنی ۲۴ ساعت و ۵۱ دقیقه.


در برابر نیروی کشش ماه، دریاها در مقایسه با خشکی‌های [[زمین]] نرمش‌پذیری بیشتری دارند و از این روی کمتر ایستادگی می‌کنند، به همین دلیل توده‌های آب در زیر پای ماه انباشته می‌گردند و پدیده‌ای را به نام «'''مدّ'''» ایجاد می‌کنند. هم‌زمان با مد رو به ماه (مدّ اول یا بلند)، مد دیگری در آن سوی کره زمین ایجاد می‌گردد بدین‌سان که آب‌های آن سوی سیارهٔ زمین که از ماه به‌دورند، کمتر اثر گرفته و به اصطلاح عقب می‌مانند و آب‌توده کلانی را ایجاد می‌کنند (مدّ دوم یا کوتاه). از طرفی هنگام طلوع یا غروب ماه، در افق شرقی و غربی، آب‌ها عقب می‌مانند و بالا نمی‌آیند و دچار «'''جَزر'''» می‌شوند.
جزر و مد همراه با حرکت ظاهری ماه از افق شرقی ناظر، به سمت افق غربی او پیش می‌روند.


تقریباً هر شبانه روز، هر دور حرکت ظاهری کره ماه گرد زمین (میانگین ۲۴ ساعت و ۴۸٫۸ دقیقه) هر نقطه از سطح دریا دو بار دستخوش مدّ و دو بار هم دستخوش جزر می‌شود. به عبارتی بازه زمانی میان دو مد و جزر پیاپی ۱۲ ساعت و ۲۴٫۴ دقیقه است.<ref>http://www.sitpor.org/2015/02/tide/</ref> جزر و مدّ همراه با حرکت ظاهری ماه از افق شرقی ناظر، به سمت افق غربی او پیش می‌رود. در بیشتر نقاط دنیا از جمله سواحل اقیانوس هند، خلیج فارس، دریای سرخ، اقیانوس اطلس و بخشهایی از دریای مدیترانه جزر و مد نیم‌روزی (شبانه روز دو جزر و مد) اتفاق می‌افتد. در بعضی نقاط مانند سواحل شمالی مدیترانه، که به دریای اژه و آدریاتیک متصل می‌شود جزر و مد روزانه (شبانه‌روزی یک جزر و یک مد) اتفاق می‌افتد.<ref>https://www.cgie.org.ir/fa/article/223292/جزر-و-مد</ref>
اثر گرانش [[خورشید]] در جزر و مد نسبت به ماه در رده دوم اهمیت قرار می‌گیرد، زیرا بازهٔ آن بیشتر (فاصله خورشید از زمین یکصد و پنجاه میلیون کیلومتر) است، از این‌رو نسبت تأثیر [[نیروی کشندزا|نیروی کشندزای]] خورشید تنها پیرامون ۷ درصد نیروی ماه است.


هنگامی که نیروهای کشندزای ماه و خورشید هماهنگ عمل می‌کنند، مثلاً هنگام ماه نو که هر دو در یک طرف زمین هستند، جزر و مدها در بیشینه خود هستند و به نام کشند فنری یا «[[مه‌کشند]]»<ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/Spring_tide</ref> (spring tide) نامیده می‌شود، حد دیگر وقتی است که خورشید و ماه باهم زاویه ۹۰ درجه (تربیع) می‌سازند در این هنگام جزر و مد را به حداقل و به کشندهای کوچک بدل میسازند. <ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/Neap_tide</ref> (neap tide)
به میزان تفاوت جزر (کاهش) و مدّ (افزایش) سطح آب دریا، دامنهٔ جزر و مدّی می‌گویند. هنگامی که نیروهای گرانش ماه و خورشید هماهنگ عمل می‌کنند و هر دو با زمین در یک راستا هستند (هنگام مقارنه: ماه نو یا مقابله: ماه کامل)، جزر و مدّ دامنه بیشتری پیدا کرده و در بالاترین حد قرار می‌گیرند که کشند فنری یا «مِه‌کشند»<ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/Spring_tide</ref> (بهاری یا کامل) نامیده می‌شود، متقابلاً هنگامی که ماه و خورشید نسب به زمین باهم زاویه ۹۰ درجه (هنگام تربیع اول و دوم: ماه نیم‌قرص) می‌سازند، در این هنگام جزر و مدّ به کمترین حد رسیده و کشندهای کوچک یا «کِه‌کشند»<ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/Neap_tide</ref> (خفیف) نامیده می‌شود.


نزدیکی [[ماه]] نیز تأثیری در بلندی کشند دارد، هنگامی که ماه در حضیض زمینی قرار دارد نیروی کشندزای آن به اندازه ۲۰٪ بیش از حد عادی است.
اثر گرانش [[خورشید]] در کِشند نسبت به ماه در رده دوم اهمیت قرار می‌گیرد، زیرا بازهٔ آن بیشتر (فاصله خورشید از زمین یکصدوپنجاه میلیون کیلومتر) است، از این‌رو نسبت تأثیر نیروی کشندزای خورشید تنها پیرامون ۷ درصد نیروی ماه است. نزدیکی [[ماه]] نیز تأثیری در بلندی کشند دارد، هنگامی که ماه در فرودینه (حضیض) زمینی قرار دارد نیروی کشندزای آن به اندازه ۲۰٪ بیش از حد عادی است. همچنین زمان اعتدالین یا کم شدن فاصله زاویه ای ماه با خورشید در بیشینگی دامنه جزر و مد تأثیر مضاعف دارند.


⚫
گرانش ماه سبب می‌شود افزون بر آماسیدن بخشی آب‌های کرهٔ زمین، خشکی‌ها نیز دستخوش تورم گردند که در سنجش با آماس آب‌ها نامحسوس است. نیروی برآمده از گرانش ماه و لنگری که از جانب انباشته شدن آب به وجود می‌آید، سبب می‌شوند چرخش محوری زمین به آرامی ایست (ترمز) کند و بدین‌سان بر طول شبانه‌روز زمینی می‌افزایند. بررسی خطوط رشد و نمو [[سنگواره]]‌های مرجانی بیانگر آن است که در ۳۵۰ میلیون سال پیش طول شبانه‌روز حدود سه (۳) ساعت کوتاه‌تر از شبانه‌روز کنونی بوده و طول سال خورشیدی به چیزی حدود ۴۰۰ روزافزون می‌گردیده‌است. بررسی‌هایی که از روی پیشینه‌های بجا مانده از [[خورشیدگرفتگی]]‌ها و ماه گرفتگی‌های گذشته انجام شده، نشان می‌دهد که روند افزایش طول روزهای زمینی ۰۰۱۶٪ ثانیه در هر سده بوده‌است.
گرانش ماه سبب می‌شود افزون بر تورم بخشی آب‌های کرهٔ زمین، خشکی‌ها نیز دستخوش تورم گردند که در سنجش با آماس آب‌ها نامحسوس است.

⚫
نیروی برآمده از گرانش ماه و لنگری که از جانب انباشته شدن آب به وجود می‌آید، سبب می‌شوند چرخش محوری زمین به آرامی ایست (ترمز) کند و بدین‌سان بر طول شبانه‌روز زمینی می‌افزایند. بررسی خطوط رشد و نمو [[سنگواره]]‌های مرجانی بیانگر آن است که در ۳۵۰ میلیون سال پیش طول شبانه‌روز حدود سه (۳) ساعت کوتاه‌تر از شبانه‌روز کنونی بوده و طول سال خورشیدی به چیزی حدود ۴۰۰ روزافزون می‌گردیده‌است.

بررسی‌هایی که از روی سوابق [[خورشیدگرفتگی]]‌ها و ماه گرفتگی‌های گذشته انجام شده، نشان می‌دهد که روند افزایش طول روزهای زمینی ۰۰۱۶٪ ثانیه در هر سده بوده‌است.
⚫
[[پرونده:tide overview.svg|بندانگشتی|300px]]


== انرژی جزر و مد سدی چیست؟ ==
== انرژی جزر و مد سدی چیست؟ ==
''نوشتار اصلی: [[انرژی جزر و مد]]''
''نوشتار اصلی: [[انرژی جزر و مد]]''


از انرژی به‌وجود آمده از جزر و مد برای تولید برق استفاده می‌شود بدین منظور در سواحل دریاها و اقیانوس‌ها نیروگاه‌هایی شبیه به [[نیروگاه آبی]] احداث می‌کنند. این نوع نیروگاه دارای سه بخش اصلی است. بخش اول سازه سد است که آب را به هنگام مد در پیش خود نگاه می‌دارد. قسمت دوم دروازه و کانال‌هایی هستند که آب را به سمت بخش سوم یا همان توربین و ژنراتورها هدایت می‌کنند و منجر به تولید الکتریسیته می‌شود. دروازه و کانال‌ها در هنگام مد باز هستند برای تولید انرژی و هنگام جزر بسته هستند برای ایجاد اختلاف ارتفاع و به تبع آن سبب ایجاد پتانسیل برای افزایش نیروی آب به هنگام برخورد با توربین‌ها می‌شود.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.energyenergy.ir/index.php/fa/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C/1118-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AC%D8%B2%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F |title=جزر و مد سدی - پرتال جامع انرژی |accessdate=19 ژوئن 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191026123713/http://www.energyenergy.ir/index.php/fa/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C/1118-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AC%D8%B2%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F |archivedate=26 اكتبر 2019 |dead-url=yes }}</ref>
از انرژی به‌وجود آمده از جزر و مد برای تولید برق استفاده می‌شود بدین منظور در سواحل دریاها و اقیانوس‌ها نیروگاه‌هایی شبیه به [[نیروگاه آبی]] احداث می‌کنند. این نوع نیروگاه دارای سه بخش اصلی است. بخش اول سازه سد است که آب را به هنگام مد در پیش خود نگاه می‌دارد. قسمت دوم دروازه و کانال‌هایی هستند که آب را به سمت بخش سوم یا همان توربین و ژنراتورها هدایت می‌کنند و منجر به تولید الکتریسیته می‌شود. دروازه و کانال‌ها در هنگام مد باز هستند برای تولید انرژی و هنگام جزر بسته هستند برای ایجاد اختلاف ارتفاع و به تبع آن سبب ایجاد پتانسیل برای افزایش نیروی آب به هنگام برخورد با توربین‌ها می‌شود.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.energyenergy.ir/index.php/fa/اطلاعات-انرژی/1118-انرژی-جزر-و-مد-چیست؟ |title=جزر و مد سدی - پرتال جامع انرژی |accessdate=19 ژوئن 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191026123713/http://www.energyenergy.ir/index.php/fa/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C/1118-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AC%D8%B2%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F |archivedate=26 اکتبر 2019 |dead-url=yes}}</ref>


== منشأ جزر و مد ==
== منشأ جزر و مد ==
خط ۳۳: خط ۲۸:


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
⚫
{{ویکی‌انبار-رده|Tides}}
* [[نمودهای ماه]]
* [[نمودهای ماه]]
* [[نیروی کشندی]]
* [[نیروی کشندی]]
خط ۳۸: خط ۳۴:


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس|۲}}
⚫
* [[پاتریک مور]]، گری هانت (Garry hunt): اطلس سامانه خورشیدی، برگردان عباس جعفری، صفحه ۹۴ و بعد، نشر سازمان گیتاشناسی، تابستان ۱۳۷۴ خورشیدی.
⚫
{{ویکی‌انبار-رده|Tides}}
⚫
[[پاتریک مور]]، گری هانت (Garry hunt): اطلس سامانه خورشیدی، برگردان عباس جعفری، صفحه ۹۴ و بعد، نشر سازمان گیتاشناسی، تابستان ۱۳۷۴ خورشیدی.


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
[http://www.sitpor.org/2015/02/tide/ جزر و مد چه جوری کار می‌کنه؟! - سیتپور]{{کره ماه}}
* [http://www.sitpor.org/2015/02/tide/ جزر و مد چه جوری کار می‌کنه؟! - سیتپور]
{{کره ماه}}
{{ژئوفیزیک}}
{{ژئوفیزیک}}
⚫
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{پزشکی غواصی، فیزیولوژی و فیزیک}}
{{پزشکی غواصی، فیزیولوژی و فیزیک}}
{{علوم غواصی}}
{{علوم غواصی}}
⚫
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}

{{جعبه ناوبری زمین‌سنجی}}
[[رده:اقیانوس‌نگاری]]
[[رده:اقیانوس‌نگاری]]
[[رده:جزر و مدها]]
[[رده:جزر و مدها]]

نسخهٔ کنونی تا ۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۲

خلیج فاندی به هنگام فراکشند بالا (مد)
خلیج فاندی به هنگام فروکشند (جزر)
جنگل‌های حَرا در هنگام جزر. جزیرهٔ قشم، ایران

جزر و مدّ یا کِشَند[۱][۲] (به انگلیسی: Tide) که در پارسی میانه به آن «فرودآهنج و برآهنج» می‌گویند؛ بالا و پایین شدن سطح آب دریاها بر اثر نیروی گرانش کره ماه است. از زمان طلوع یا غروب ماه، مدّ آغاز شده و با رسیدن ماه به نصف‌النهار بالایی یا پایینی مدّ به بیشینگی رسیده و بلافاصله جزر آغاز می‌شود و متقابلاً تا طلوع یا غروب ماه، جزر به کمینگی می‌رسد.[۳][۴]

در برابر نیروی کشش ماه، دریاها در مقایسه با خشکی‌های زمین نرمش‌پذیری بیشتری دارند و از این روی کمتر ایستادگی می‌کنند، به همین دلیل توده‌های آب در زیر پای ماه انباشته می‌گردند و پدیده‌ای را به نام «مدّ» ایجاد می‌کنند. هم‌زمان با مد رو به ماه (مدّ اول یا بلند)، مد دیگری در آن سوی کره زمین ایجاد می‌گردد بدین‌سان که آب‌های آن سوی سیارهٔ زمین که از ماه به‌دورند، کمتر اثر گرفته و به اصطلاح عقب می‌مانند و آب‌توده کلانی را ایجاد می‌کنند (مدّ دوم یا کوتاه). از طرفی هنگام طلوع یا غروب ماه، در افق شرقی و غربی، آب‌ها عقب می‌مانند و بالا نمی‌آیند و دچار «جَزر» می‌شوند.

تقریباً هر شبانه روز، هر دور حرکت ظاهری کره ماه گرد زمین (میانگین ۲۴ ساعت و ۴۸٫۸ دقیقه) هر نقطه از سطح دریا دو بار دستخوش مدّ و دو بار هم دستخوش جزر می‌شود. به عبارتی بازه زمانی میان دو مد و جزر پیاپی ۱۲ ساعت و ۲۴٫۴ دقیقه است.[۵] جزر و مدّ همراه با حرکت ظاهری ماه از افق شرقی ناظر، به سمت افق غربی او پیش می‌رود. در بیشتر نقاط دنیا از جمله سواحل اقیانوس هند، خلیج فارس، دریای سرخ، اقیانوس اطلس و بخشهایی از دریای مدیترانه جزر و مد نیم‌روزی (شبانه روز دو جزر و مد) اتفاق می‌افتد. در بعضی نقاط مانند سواحل شمالی مدیترانه، که به دریای اژه و آدریاتیک متصل می‌شود جزر و مد روزانه (شبانه‌روزی یک جزر و یک مد) اتفاق می‌افتد.[۶]

به میزان تفاوت جزر (کاهش) و مدّ (افزایش) سطح آب دریا، دامنهٔ جزر و مدّی می‌گویند. هنگامی که نیروهای گرانش ماه و خورشید هماهنگ عمل می‌کنند و هر دو با زمین در یک راستا هستند (هنگام مقارنه: ماه نو یا مقابله: ماه کامل)، جزر و مدّ دامنه بیشتری پیدا کرده و در بالاترین حد قرار می‌گیرند که کشند فنری یا «مِه‌کشند»[۷] (بهاری یا کامل) نامیده می‌شود، متقابلاً هنگامی که ماه و خورشید نسب به زمین باهم زاویه ۹۰ درجه (هنگام تربیع اول و دوم: ماه نیم‌قرص) می‌سازند، در این هنگام جزر و مدّ به کمترین حد رسیده و کشندهای کوچک یا «کِه‌کشند»[۸] (خفیف) نامیده می‌شود.

اثر گرانش خورشید در کِشند نسبت به ماه در رده دوم اهمیت قرار می‌گیرد، زیرا بازهٔ آن بیشتر (فاصله خورشید از زمین یکصدوپنجاه میلیون کیلومتر) است، از این‌رو نسبت تأثیر نیروی کشندزای خورشید تنها پیرامون ۷ درصد نیروی ماه است. نزدیکی ماه نیز تأثیری در بلندی کشند دارد، هنگامی که ماه در فرودینه (حضیض) زمینی قرار دارد نیروی کشندزای آن به اندازه ۲۰٪ بیش از حد عادی است. همچنین زمان اعتدالین یا کم شدن فاصله زاویه ای ماه با خورشید در بیشینگی دامنه جزر و مد تأثیر مضاعف دارند.

گرانش ماه سبب می‌شود افزون بر آماسیدن بخشی آب‌های کرهٔ زمین، خشکی‌ها نیز دستخوش تورم گردند که در سنجش با آماس آب‌ها نامحسوس است. نیروی برآمده از گرانش ماه و لنگری که از جانب انباشته شدن آب به وجود می‌آید، سبب می‌شوند چرخش محوری زمین به آرامی ایست (ترمز) کند و بدین‌سان بر طول شبانه‌روز زمینی می‌افزایند. بررسی خطوط رشد و نمو سنگواره‌های مرجانی بیانگر آن است که در ۳۵۰ میلیون سال پیش طول شبانه‌روز حدود سه (۳) ساعت کوتاه‌تر از شبانه‌روز کنونی بوده و طول سال خورشیدی به چیزی حدود ۴۰۰ روزافزون می‌گردیده‌است. بررسی‌هایی که از روی پیشینه‌های بجا مانده از خورشیدگرفتگی‌ها و ماه گرفتگی‌های گذشته انجام شده، نشان می‌دهد که روند افزایش طول روزهای زمینی ۰۰۱۶٪ ثانیه در هر سده بوده‌است.

انرژی جزر و مد سدی چیست؟

[ویرایش]

نوشتار اصلی: انرژی جزر و مد

از انرژی به‌وجود آمده از جزر و مد برای تولید برق استفاده می‌شود بدین منظور در سواحل دریاها و اقیانوس‌ها نیروگاه‌هایی شبیه به نیروگاه آبی احداث می‌کنند. این نوع نیروگاه دارای سه بخش اصلی است. بخش اول سازه سد است که آب را به هنگام مد در پیش خود نگاه می‌دارد. قسمت دوم دروازه و کانال‌هایی هستند که آب را به سمت بخش سوم یا همان توربین و ژنراتورها هدایت می‌کنند و منجر به تولید الکتریسیته می‌شود. دروازه و کانال‌ها در هنگام مد باز هستند برای تولید انرژی و هنگام جزر بسته هستند برای ایجاد اختلاف ارتفاع و به تبع آن سبب ایجاد پتانسیل برای افزایش نیروی آب به هنگام برخورد با توربین‌ها می‌شود.[۹]

منشأ جزر و مد

[ویرایش]

اصولاً جزر و مد به دلیل برهمکنش نیروهای جاذبه‌ای و سینماتیکی دستگاه زمین - ماه - خورشید به وجود می‌آید. جزر و مد اثر فراوانی در پارامترهای مداری دستگاه زمین - ماه دارد به نوعی که بررسی دقیق جزر و مد در این عمل کاملاً مختل می‌باشد در حالی که کل نیروهای مولد جزر و مد کوچک است. نیروی اساسی جزر و مد مربوط به ماه است.

جستارهای وابسته

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جزر و مد موجود است.

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ واژه‌های مصوب فرهنگستان: https://wiki.apll.ir/word/index.php/Tide
  2. ↑ «جزر و مدّ» مصوب فرهنگستان: فروکشند و فراکشند (کشند پایین و بالا)
  3. ↑ https://rch.ac.ir/article/Details?id=9693
  4. ↑ https://lib.eshia.ir/12293/08/111
  5. ↑ http://www.sitpor.org/2015/02/tide/
  6. ↑ https://www.cgie.org.ir/fa/article/223292/جزر-و-مد
  7. ↑ https://wiki.apll.ir/word/index.php/Spring_tide
  8. ↑ https://wiki.apll.ir/word/index.php/Neap_tide
  9. ↑ «جزر و مد سدی - پرتال جامع انرژی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئن ۲۰۲۰.
  • پاتریک مور، گری هانت (Garry hunt): اطلس سامانه خورشیدی، برگردان عباس جعفری، صفحه ۹۴ و بعد، نشر سازمان گیتاشناسی، تابستان ۱۳۷۴ خورشیدی.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جزر_و_مد&oldid=39696105»