مختارنامه
مختارنامه یک مجموعه تلویزیونی ایرانی به کارگردانی داوود میرباقری است که داستان آن پیرامون زندگی مختار ثقفی و چگونگی قیام او که پس از حادثه عاشورا به خون‌خواهیِ حسین بن علی برمی‌خیزد پرداخته است. این مجموعه در ۴۰ قسمت ۶۰ دقیقه‌ای از ۹ مهر ۱۳۸۹ تا ۲۴ تیر ۱۳۹۰ از شبکه یک سیما پخش شد.[۱]
| مختارنامه | |
|---|---|
 پوستر اصلی فیلم | |
| ژانر | تاریخی حماسی مذهبی |
| توسعه‌دهنده | سیمافیلم |
| نویسنده | داوود میرباقری حسن میرباقری محمد بیرانوند |
| کارگردان | داوود میرباقری |
| بازیگران | بازیگران سریال |
| صداپیشگان | صداپیشگان سریال |
| آهنگساز | امیر توسلی |
| کشور سازنده | ایران |
| زبان اصلی | فارسی |
| شمار قسمت‌ها | ۴۰ قسمت (فهرست قسمت‌ها) |
| تولید | |
| تهیه‌کننده | محمود فلاح |
| مکان تولید | تهران، قزوین، تاکستان، ورامین، حسينيه آبادان، زاویه، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، کویر سفیدشهر، اسلامشهر، شاهرود و دامغان |
| فیلمبرداری | عظیم جوانروح |
| تدوین‌گر | مهدی حسینی وند |
| مدت | ۵۰ دقیقه |
| پخش | |
| شبکهٔ اصلی | شبکه ۱ |
| انتشار اولیه | ۹ مهر ۱۳۸۹ – ۲۴ تیر ۱۳۹۰ |
فیلمبرداری سریال مختارنامه در فروردین‌ماه ۱۳۸۳ آغاز شد و در تیرماه ۱۳۸۸ به پایان رسید. فیلمبرداری این مجموعه در تهران، قزوین، تاکستان، ورامین، آبادان، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، اسلامشهر، زاویه، کویر سفیدشهر و شاهرود انجام شده است. همچنین سکانس‌های عاشورای این سریال در بیابان‌های روستای طرود، در نزدیکی شهرستان شاهرود فیلمبرداری شده است. این سریال دارای حدود ۷۰۰ سکانس است که ۱۰۰ سکانس آن مربوط به ۵ جنگ بزرگ این سریال هستند.[۲]
داستان سریال
ویرایشداستان این مجموعهٔ تلویزیونی از زخمی‌شدن حسن بن علی و رفتن وی به مدائن که حاکم آن سعد بن مسعود ثقفی، عموی مختار است شروع می‌شود. مختار از طرف عمویش فرا خوانده می‌شود تا از حسن بن علی محافظت کند. بعد از مسموم و کشته شدن حسن مجتبی توسط همسرش جعده در ادامه، داستان به وقایع سال ۶۰ هجری و مرگ معاویه و حکومت یزید و جریان بیعت‌گرفتن از حسین بن علی رفته و در نهایت پنج سال بعد از حادثهٔ عاشورا، مختار به عنوان رهبر سومین قیام پس از عاشورا با متحدکردن شیعیان با شعار «یا لثارات الحسین» به خون‌خواهی حسین بن علی و کشته‌شدگان کربلا قیام میکند.
بازیگران
ویرایش| بازیگر | نقش | توضیحات | وضعیت |
|---|---|---|---|
| فریبرز عرب‌نیا | مختار ثقفی | نقش مختار | مرده |
| فرهاد اصلانی | عبیدالله بن زیاد (ابن مرجانه) | امیر کوفه در زمان حادثه کربلا | مرده |
| مهدی فخیم‌زاده | عمر بن سعد | شوهر خواهر مختار و فرمانده ارتش کوفه در حادثه کربلا | مرده |
| نسرین مقانلو | ناریه بنت سمره بنت جندب | ام ثابت، همسر اول مختار ثقفی | زنده |
| فریبا کوثری | عُمرِه بنت نعمان بن بشیر | همسر دوم مختار ثقفی | مرده |
| داوود رشیدی | نعمان بن بشیر انصاری | امیر کوفه قبل از ابن زیاد و پدر عمره زن مختار ثقفی | زنده |
| ماه چهره خلیلی | جاریه بنت ابوعبید ثقفی | خواهر ناتنی مختار ثقفی و زن عمر بن سعد | مرده |
| رضا رویگری | کیان ایرانی | سردار ایرانی مختار ثقفی | مرده |
| جعفر دهقان | مصعب بن زبیر | فرمانده ارتش آل زبیر در جنگ با مختار | زنده |
| محمد صادقی | عبدالله بن مطیع | سومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید و دوست مختار | زنده |
| عنایت‌الله شفیعی | عبدالله بن کامل شاکری | یار مختار و فرمانده شرطه‌های کوفه در دولت مختار | مرده |
| حسن میرباقری | ابراهیم بن مالک اشتر | بازوی راست و سپهسالار لشکر مختار | زنده |
| رضا کیانیان | عبدالله بن زبیر | خلیفه مسلمانان در مکه و دشمن مختار | زنده |
| انوشیروان ارجمند | رفاعة بن شداد | یکی از رهبران توابین که با مختار بیعت کرد | مرده |
| محمدرضا شریفی‌نیا | محمد بن حنفیه | برادر حسین بن علی که حکم جهاد به مختار داد | زنده |
| ولی‌الله شیراندامی | سلیمان بن صرد خزاعی | از بزرگان کوفه و رهبر توابین در نبرد عین الورده | مرده |
| ژاله علو | دومه الحسنا | مادر مختار | مرده |
| کاظم هژیرآزاد | مهلب بن ابی‌صفره | مشاور مصعب بن زبیر در جنگ با مختار | زنده |
| حبیب دهقان‌نسب | یزید بن انس | یار مختار ثقفی که در جنگ با ابن زیاد بر اثر بیماری از دنیا رفت | مرده |
| محمد فیلی | شمر بن ذی الجوشن | دوست و همرزم عمر بن سعد در حادثه کربلا | مرده |
| شهرام حقیقت‌دوست | عبیدالله بن حر جعفی | یار مختار که به او خیانت کرد و به سپاه مصعب بن زبیر ملحق شد | زنده |
| امین زندگانی | مسلم بن عقیل | سفیر حسین بن علی در کوفه | مرده |
| محمود جعفری | معقل بن قیس ریاحی | مشاور ابن زیاد | زنده |
| فرخ نعمتی | هانی بن عروه | از بزرگان کوفه که مسلم بن عقیل در خانه او سکونت داشت | مرده |
| پرویز پورحسینی | میثم تمار | خرما فروش معترض به خطبه ابن زیاد در مسجد | مرده |
| مظفر مقدم | شبث بن ربعی | از اشقیای حادثه کربلا که با مختار بیعت کرد | مرده |
| اکبر زنجان‌پور | سعد بن مسعود ثقفی | فرماندار مدائن و عموی مختار | زنده |
| صالح میرزاآقایی | جعفر بن زبیر | برادر عبدالله بن زبیر | زنده |
| رحمان باقریان | زربی | غلام مختار | مرده |
| احمد علامه‌دهر | عبدالرحمن بن شریح | یار مختار ثقفی که در ابتدا برای بیعت با او مردد بود | مرده |
| مصطفی طاری | عمرو بن حُرَیث (بن حُرَیث) | فرمانده اموی شرطه‌های کوفه | زنده |
| حمید مظفری | مسلم بن عوسجه | از همراهان مسلم بن عقیل که پس از شهادت او به قافله حسین بن علی ملحق شد | مرده |
| حمیدرضا عطایی | سائب بن مالک اشعری | یار مختار ثقفی | مرده |
| بهرام شاه‌محمدلو | عبدالله بن یزید | دومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید | زنده |
| رضا خندان | سنان بن انس نخعی | از اشقیای حادثه کربلا که سر حسین بن علی را از تن جدا کرد | مرده |
| سیامک اطلسی | حصین بن نمیر | فرمانده سپاه شام در جنگ مکه و جنگ با توابین | مرده |
| سیروس تقی‌نژاد | شریک بن جدیر | پیرمرد کور قاتل حُصَین بن نُمَیر | مرده |
| کریم اکبری مبارکه | احمر بن شمیط | یار مختار و فرمانده سپاه او در جنگ حرورا | مرده |
| محمود اردلان | زائدة بن قدامه ثقفی | پسر عموی مختار و زندانبان کوفه | زنده |
| زهیر بن قین | از شهدای کربلا و همسر دلهم | مرده | |
| بیژن افشار | محمد بن اشعث ابن قیس | فرمانده نیروهای اموی در دستگیری مسلم بن عقیل که در حادثه کربلا هم حضور داشت | مرده |
| میرصلاح حسینی | عمرو بن حجاج زبیدی | فرمانده جناح راست لشکر عمر بن سعد در حادثه کربلا | مرده |
| سعید نجفی | سعید بن مختار | پسر مختار | زنده |
| حامد میرباقری | ثابت بن مختار | پسر مختار | زنده |
| وهب نصرانی | از شهدای کربلا | مرده | |
| عباس وفایی | خادم عبدالله بن زبیر | زنده | |
| عباس امیری مقدم | عامر بن مسعود | اولین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید | زنده |
| صدرالدین حجازی | خولی بن یزید اصبحی | از اشقیای دشت کربلا و حامل سر بریده حسین بن علی | مرده |
| ابراهیم‌آبادی | عبیده | یار مختار ثقفی که شرب خمر می‌کرد | زنده |
| سیروس کهوری‌نژاد | غلام حرمله | زنده | |
| الهام حمیدی | شیرین | همسر کیان ایرانی که به دست حرمله کشته شد | مرده |
| حسن علیرضایی | مرد علوی، فرمانده زبیری. علیرضایی در گروه سوارکاری سریال مختارنامه هم فعالیت مؤثری داشته است. | ||
| بهنوش طباطبایی | خاشعه | همسر منذر بن زبیر | زنده |
| بهناز جعفری | ماریه | همسر عبیدالله بن حر جعفی | زنده |
| شهره لرستانی | از زنان قبیله حمدان و سردسته زنان کوفی که در مسجد کوفه به عمر بن سعد سنگ زده بودند | زنده | |
| انوش معظمی | حرمله بن کاهل اسدی | قاتل علی اصغر در حادثه کربلا | مرده |
| شهزاد صفوی | عبدالله بن مالک اشتر نخعی | برادر ابراهیم بن مالک اشتر نخعی | زنده |
| حدیث فولادوند | راحله | همسر ابراهیم بن مالک اشتر نخعی | زنده |
| حسین خانی‌بیک | ایاس بن مضارب | فرمانده زبیری شرطه‌های کوفه | مرده |
| آهو خردمند | ساره | همسر اول خولی بن یزید اصبحی | زنده |
| رامونا شاه | حورا | همسر دوم خولی بن یزید اصبحی | زنده |
| حسن پورشیرازی | بهرام رنگرز | عجم دیلمی، رنگرزی که با ابوبصیر حضرمی مشاجره داشت | زنده |
| آفرین عبیسی | صفیه بنت ابوعبید ثقفی | خواهر مختار ثقفی و همسر عبدالله بن عمر | زنده |
| کوروش زارعی | سردسته معترضان به زندانی شدن هانی بن عروه | زنده | |
| مریم سلطانی | از آشنایان عمره زن مختار | پیکی که در زمان محاصره کوفه توسط آل زبیر پیغام مختار را به عمره رساند | زنده |
| ویشکا آسایش | جَعَده بنت اشعث بن قیس | همسر حسن بن علی | زنده |
| مریم بوبانی | دُلهَم | همسر زهیر بن قین | زنده |
| اکبر سلطانعلی | رستم (پَشَنگ) | غلام شمر و قاتل ام وهب و زربی و خواننده تیتراژ اول سریال | مرده |
| گوهر خیراندیش | حنانه | خاله جاریه و نامادری عمر سعد | زنده |
| پروین سلیمانی | سلیمه | زن ترشی فروش | زنده |
| حسین سرچاهی | عباد بن حصین | یکی از فرماندهان زبیری در جنگ حرورا که جنگجوی قابلی بود و شرعیات می‌دانست و مُهَلَب او را به سوی سپاه احمر بن شُمَیط فرستاد. | زنده |
| سیامک صفری | مزدور شامی که مردم مدائن را در زمان فرمانداری سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، از لشکریان شام و کژدم‌های اَرباز ترساند | زنده | |
| معصومه تقی‌پور | طوعه | زنی که مسلم بن عقیل را پناه داد ولی پسرش، بلال، که پسری شراب خور بود او را لو داد | زنده |
| حمیدرضا هدایتی | اَصفر بن سعید | فرستاده مصعب بن زبیر به سمت مختار هنگام محاصره کاخ کوفه | زنده |
| حسین محب‌اهری | ابو بصیر | عرب حَضرمی، تاجری که با بهرام رنگرز مشاجره داشت | زنده |
| سیدجواد هاشمی | تبیان | سردار سپاه حسن بن علی | زنده |
| حسین لطیفی | کثیر بن شهاب حارثی، | از سران اُمَوی کوفه در زمان حکومت ابن زیاد. از کسانی که مردم کوفه را از یاری کردن مسلم بن عقیل نهی کرد و از لشکر شام بیم‌شان داد. | زنده |
| شبنم فرشادجو | زنی از زنان قبیلهٔ نخعی که در هنگام قیام مختار مردی را به عنوان مزدور پیش عمره برد | زنده | |
| مهرداد ضیایی | اَزرق | از خوارج شهر مدائن | زنده |
| مسعود ولدبیگی | نجده بن عامر حنفی | سردسته خوارج مکه | زنده |
| ابوالقاسم پورشکیبا | ابوالحدید ثقفی | مردی از قبایل صحرا نشین که در زمان قیام مسلم بن عقیل با مختار بیعت کرد | زنده |
| محمود بنفشه‌خواه | طبیبِ شمر که به دلیل طمع کردن سکه بیشتر، شمر او را در سرداب خانه‌اش کشت | مرده | |
| رضا آقاربی | عبدالله بن وال | یکی از رهبران توابین | مرده |
| مهدی تقی‌نیا | بن وهب | مشاور اَحمَر بن شُمَیط در جنگ با زبیریان در حَرورا، که بن شمیط را مجاب کرد کیان و سپاهیانش را پیاده به میدان بفرستد | زنده |
| سید مهرداد ضیایی | بن همام | شاعر اموی که در دولت مختار به کاخ وارد شد و اشعاری در تحسین مختار و یارانش خواند. | زنده |
| محمد یگانه | اسماعیل بن کثیر | یار مختار ثقفی که به او خیانت کرد | مرده |
| ولی‌الله مؤمنی | شرحبیل بن ذی کلاع | فرمانده سپاه شام در جنگ با توابین که شکست خورد | مرده |
| محمد پورستار | حبیب بن مظاهر | از همراهان مسلم بن عقیل که پس از شهادت او به قافله حسین بن علی ملحق شد | مرده |
| شهرام عبدلی | بلال | پسر شراب خور که مسلم بن عقیل را لو داد | زنده |
| فریدون سورانی | مسیب بن نجبه | یکی از رهبران توابین | مرده |
| محمدرضا حقگو | بن ضبابی | دوست شمر | زنده |
| رضا شفیعی | عبدالرحمن بن محمد بن اشعث | پسر محمد بن اشعت | زنده |
| رز رضوی | هانیه | زن وهب نصرانی | مرده( در سریال نشان داده نشد اما در عاشورا کشته شده) |
| علی جاویدفر | عبدالله بن عفیف | پیرمرد نابینای کوفی معترض به ابن مرجانه | مرده |
| سارا سلطانی | اَسماء | دختر بن عَفیف پیرمرد نابینای کوفی معترض به ابن مرجانه | مرده |
| مجید علی‌اسلام | منذر بن زبیر | برادر کوچک عبدالله بن زبیر که در جنگ مکه کشته شد | مرده |
| جمشید شاه‌محمدی | عبدالله بن عمر | شوهر خواهر مختار ثقفی | زنده |
| امیررضا دلاوری | از سرداران سپاه سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، در مدائن | زنده | |
| محمدعلی سلیمان تاش | سردسته مردم کوفه، که پس از خروج یکی از اشراف عرب به همراه پسرش از کاخ مختار، جان آنها را به نا حق گرفتند. | زنده | |
| بهزاد رحیم‌خانی | از اشراف عرب که پس از خروج از کاخ مختار مردم جان او را به ناحق گرفتند. | مرده | |
| روژان آریامنش | نائله | دختر مختار ثقفی | زنده |
| مسعود خدابخشیان | ابراهیم بن محمد بن طلحه الخیر | امام جمعه زبیری کوفه در زمان حاکمیت بن یزید | زنده |
| عزیزالله هنرآموز | ابومفلس بن محرر | کاتب دربار کوفه | زنده |
| حامد حدادی | یحیی بن زمزم | غول بنی ضبه | مرده |
| احمد ایراندوست | هارون بن منصور نعلبند | همبند عمر بن سعد در زندان مدائن | زنده |
| فرید ملک‌محمدی | حَفْص | پسر عمر بن سعد | مرده |
| فاضل اجبوری | ابوذاکر | پیرمرد قبیله نشین بیعت کننده با مختار | زنده |
| بهناز توکلی | ام وهب | مادر وهب نصرانی | مرده( نشان داده نشد اما گفته شد که غلام شمر او را کشته) |
| کریم پورزارعی | بُکَیر بن حُمران اَحمری | کسی که مسلم بن عقیل را از کنگره بالای کاخ ابن زیاد پایین انداخت و او را به قتل رساند | زنده |
| مهدی تارخ | طبیبِ حسن بن علی در کوشک مدائن | زنده | |
| نقی سیف‌جمالی | طبیبِ ابن زیاد | زنده | |
| مجتبی کیمیایی | مهران | یار ایرانی کیان | مرده |
| آیدین خطایی‌اصل | حطاب (فارِس یل یل شام) | غول شامیان در نبرد مکه | مرده |
| مریم قادری | عذرا | دختر لال روستایی و نامزد سنان بن اَنَس | مرده |
| شهین نجف‌زاده | بَنی | مادر عذرا و مادرزن سنان بن اَنَس | زنده |
| حبیب جنت‌مکان | سردار سپاه ابراهیم بن مالک اشتر | مرده | |
| ایرج خدری | شرطه کوفی قاتل هانی بن عروه | زنده | |
| اسماعیل یوسف‌پور | غلام بچه شُرَحبیل بن ذی کلاع | مرده | |
| در معرکه کوفیان بعد از مرگ یزید، نقش بوزینه یزید را در آن معرکه بازی کرد | |||
| بهنام تشکر | مترسک گردان معرکه‌گیر مقابل ورودی دارالاماره همراه یحیی بن زمزم، غول زبیری، در دوران محاصره دارالاماره کوفه توسط زبیریان | زنده | |
| محسن صوفی | از یاران کیان |
تولید
ویرایشاین بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
این بخش ممکن است رونوشت از یک منبع باشد و احتمالاً در تناقض با سیاست حق تکثیر ویکی‌پدیا است. لطفاً با ویرایش مقاله این مشکل را با حذف هرگونه محتوای دارای حق تکثیر غیر آزاد برطرف کنید و محتوای آزاد را به درستی ارجاع دهید، یا محتوا را برای حذف برچسب بزنید. لطفاً مطمئن شوید که منبع نقض حق تکثیر خودش آینه ویکی‌پدیا نباشد. |
جلوه‌های ویژه میدانی
ویرایشحمله منجنیق به دارالعماره
ویرایشبرای حمله منجنیق به دارالعماره کوفه، گروه تهیه و تولید جرثقیلی عظیم را به میدان دارالعماره آوردند که طول بازوی آن حدود ۱۲ متر بود. این بازوی جرثقیل حدود دو و نیم برابر دارالعماره ارتفاع داشت در صحنه پرتاب سنگ، در واقع گوی سنگی توسط بازوی این جرثقیل پرتاب و به برج دارالعماره اصابت کرد.
تبر مختار
ویرایشدر بخشی از سکانس نهایی، مختار تبری را به سمت یکی از سربازان آل زبیر پرتاب میکند. برای فیلمبرداری این صحنه و نمایش حرکت مستقیم تبر به سمت دوربین، حفاظی مقابل دوبین چیده شد. پشت این حفاظ «امیر قهرمانی» یکی از همکاران گروه صحنه ایستاده بود که درست پیش از آغاز فیلمبرداری این صحنه، کنجکاویاش برای دیدن نحوه پرتاب تبر کار دستش می‌دهد. هنگامی که قهرمانی سرش را بالا میآورد، همزمان عرب نیا که در فاصلهای دور قرار داشت تبر را به نقطه از پیش تعیین شده پرتاب میکند که به دلیل قرار گرفتن قهرمانی در آن محل، تبر مستقیم به صورت او برخورد میکند! این خطر نیز مانند دیگر خطرات از کنار گوش گروه سازنده سریال «مختارنامه» عبور میکند و قهرمانی با یک مداوای ساده درمان می‌شود.
جلوه‌های ویژه دیداری
ویرایشدر زمان شروع تصویربرداری این مجموعه تلویزیونی در سال ۱۳۸۳، فناوری جلوه‌های ویژه کنونی در ایران وجود نداشت؛ بنابراین سکانس‌هایی نظیر کابوس‌های مختار و تعقیب توسط موجودات برزخی و… در ابتدا به شکل میدانی ساخته شد. پس از اتمام فیلمبرداری در سال ۱۳۸۸ فناوری‌های جدیدتری در کشور وجود داشت و در این مرحله تیم جلوه‌های ویژه بصری به تیم اضافه شد؛ بنابراین بسیاری از این سکانس‌ها مجدداً توسط مسول جلوه‌های ویژه بصری این مجموعه یعنی برادران سحرخیر (امیر و کامران) در استودیو روشنا به شکل رایانه‌ای مجدداً تولید شد. امیر سحرخیز در این باره گفته: «چون از همان اول بحث جلوه‌های ویژه در مجموعه مطرح نبود برای همین روی این مسئله کمتر توجه داشتند. تدوین ابتدایی کار انجام شده بود که ما به پروژه اضافه شدیم.»
بسیاری از صحنه‌های مجموعه نیز به کمک این تیم جذاب‌تر شد. اضافه کردن افکت‌های مختلف نظیر پاشش خون، زیاد کردن جمعیت سپاه‌ها و خیمه‌های آنها، بزرگتر کردن ابعاد شهر و… برخی از این تغییرات بوده است. خصوصاً برای سکانس‌های فلش‌بک ظهر عاشورا اصلاح نور و رنگ ویژه‌ای انجام شد که تفاوت این سکانس‌ها با سایر سکانس‌های مجموعه مشهود است. در بیشتر از ۲۰۰ پلان مختارنامه، از جلوه‌های ویژه استفاده شده است. همچنین ساخت تیتراژ این مجموعه نیز بر عهده همین تیم بوده است.[۳][عدم مطابقت با منبع]
صداپیشگان
ویرایشسرپرستی گویندگان این سریال را حمیدرضا آشتیانی‌پور بر عهده داشته است و برخی صداپیشگان این سریال به شرح زیر است:[۴]
| نام صداپیشه | نام نقش | نام بازیگر |
|---|---|---|
| پرویز بهرام | راوی | – |
| احمد رسول زاده | نعمان بن بشیر | داوود رشیدی |
| حمیدرضا آشتیانی‌پور | ابراهیم بن مالک اشتر | حسن میرباقری |
| ایرج رضایی | محمد حنفیه | محمدرضا شریفی‌نیا |
| تورج مهرزادیان | احمر بن شمیط | کریم اکبری مبارکه |
| ژرژ پطرسی | عبدالله بن مطیع | محمد صادقی |
| علی‌همت مومی‌وند | مصعب بن زبیر | جعفر دهقان |
| منوچهر زنده‌دل | عباس بن علی | کاوه فتوحی |
| بیژن علی‌محمدی | زهیر بن قین | محمود اردلان |
| اکبر منانی | عبیده | ابراهیم‌آبادی |
| مریم شیرزاد | راحله | حدیث فولادوند |
| زهره شکوفنده | ام وهب | بهناز توکلی |
| رضا آفتابی | منذر بن زبیر | مجید علی‌اسلام |
| شهرزاد ثابتی | همسر وهب | رز رضوی |
| مینا شجاع | سلیمه | پروین سلیمانی |
| حسین عرفانی | ابن وهب | مهدی تقی‌نیا |
| شهراد بانکی | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
| حسین خدادادبیگی | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
| امیر حکیمی | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
| شراره حضرتی | زُبیده کنیز خاشعه | ؟ |
| هادی جلیلی باله | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
طبق عقیده بسیاری از مخاطبان فیلم و کارشناسان مشکل بزرگ این فیلم صدای بازیگر نقش مختار ثقفی فریبرز عرب نیا بود صدای او بسیار ضعیف و در حد نقش نبود و صدای او باید دوبله می‌شد و این در جذابیت فیلم مؤثر بود.[نیازمند منبع]
قسمت‌ها
ویرایش| شم. | عنوان | کارگردان | نویسنده | تاریخ پخش اصلی |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | «کوشک سفید» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۹ مهر ۱۳۸۹ |
| ۲ | «خروس جنگی» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۶ مهر ۱۳۸۹ |
| ۳ | «نیش عقرب» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۳ مهر ۱۳۸۹ |
| ۴ | «اسیر غول» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۳۰ مهر ۱۳۸۹ |
| ۵ | «نام‌ها و نامه‌ها» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۷ آبان ۱۳۸۹ |
| ۶ | «ما اهل کوفه …» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۴ آبان ۱۳۸۹ |
| ۷ | «خر دجال» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۱ آبان ۱۳۸۹ |
| ۸ | «شیر در زنجیر» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۸ آبان ۱۳۸۹ |
| ۹ | «نینوا» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۵ آذر ۱۳۸۹ |
| ۱۰ | «خون خدا» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۲ آذر ۱۳۸۹ |
| ۱۱ | «نوش دارو» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۹ آذر ۱۳۸۹ |
| ۱۲ | «تخت سلیمان» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۶ آذر ۱۳۸۹ |
| ۱۳ | «کعبه مطلا» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۳ دی ۱۳۸۹ |
| ۱۴ | «کعبه در آتش» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۰ دی ۱۳۸۹ |
| ۱۵ | «اصحاب الفیل» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۷ دی ۱۳۸۹ |
| ۱۶ | «نعل وارو» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۴ دی ۱۳۸۹ |
| ۱۷ | «میهمان ملکوت» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱ بهمن ۱۳۸۹ |
| ۱۸ | «غلاف شکسته» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۸ بهمن ۱۳۸۹ |
| ۱۹ | «نهضت توابین» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۵ بهمن ۱۳۸۹ |
| ۲۰ | «آخرین بازی» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۲ بهمن ۱۳۸۹ |
| ۲۱ | «دلدل» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۹ بهمن ۱۳۸۹ |
| ۲۲ | «قیام مختار» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۶ اسفند ۱۳۸۹ |
| ۲۳ | «قیام مختار ۲» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۳ اسفند ۱۳۸۹ |
| ۲۴ | «حکومت قانون» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۰ اسفند ۱۳۸۹ |
| ۲۵ | «اتحاد شوم» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۷ اسفند ۱۳۸۹ |
| ۲۶ | «شورش» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۹ فروردین ۱۳۹۰[۵] |
| ۲۷ | «در پوست میش» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۶ فروردین ۱۳۹۰ |
| ۲۸ | «خاطرهٔ آب» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲ اردیبهشت ۱۳۹۰ |
| ۲۹ | «بر خاکستر تنور» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۹ اردیبهشت ۱۳۹۰ |
| ۳۰ | «مترسک» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰ |
| ۳۱ | «تیغ طلا» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۰ |
| ۳۲ | «رستاخیز» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۰ |
| ۳۳ | «دولت مستعجل» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۶ خرداد ۱۳۹۰ |
| ۳۴ | «دلیران ایران» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۳ خرداد ۱۳۹۰ |
| ۳۵ | «دلیران ایران ۲» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۰ خرداد ۱۳۹۰ |
| ۳۶ | «خرس خاله‌ها» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۷ خرداد ۱۳۹۰ |
| ۳۷ | «آتش در نیستان» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۳ تیر ۱۳۹۰ |
| ۳۸ | «رؤیای سرخ» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۰ تیر ۱۳۹۰ |
| ۳۹ | «غول‌کشی» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۱۷ تیر ۱۳۹۰ |
| ۴۰ | «پرواز» | داوود میرباقری | حسن میرباقری و محمد بیرانوند | ۲۴ تیر ۱۳۹۰ |
عوامل
ویرایشکارگردان این سریال داوود میرباقری بوده و به تهیه‌کنندگی محمود فلاح ساخته شده است. مسعود میمی به عنوان برنامه‌ریز، محمود اردلان به عنوان طراح و اجراگرِ صحنه‌های جنگ، حمیدرضا آشتیانی‌پور سرپرستِ گویندگان و همچنین پرویز بهرام در مقام راوی و گویندگانی از جمله علی علی‌همت مومی‌وند، ژرژ پطرسی، اکبر منانی، بیژن علی‌محمدی، امیر حکیمی، حسین عرفانی، ایرج رضایی، تورج مهرزادیان، منوچهر زنده‌دل، مریم شیرزاد و شوکت حجت حضور داشتند.[۶]
در این سریال ۱۱۰ بازیگر اصلی و ۴۰۰ بازیگر فرعی بازی می‌کنند.[۷] مسعود ولدبیگی طراح چهره پردازی و عبدالله اسکندری طراح جلوه‌های ویژه گریم در سریال مختارنامه بوده‌اند. طراحی صحنه، لباس و طراح جلوه‌های ویژه این سریال بر عهدهٔ محسن شاه‌ابراهیمی بوده است. آهنگساز این سریال امیر توسلی بوده[۸] و موسیقی تیتراژ ابتدایی این سریال با خوانندگی اکبر سلطانعلی (بازیگر نقش رستم (پشنگ/رستم)، غلام شمر) بود،[۹] و تیتراژ پایانی نیز با هم‌نوایی لالایی صدیقه بحرانی، نوحه‌خوان بوشهری، همراه بود که به علت خوانندگی یک زن حواشی‌ای نیز در پی داشت.[۱۰] همچنین بهزاد عبدی در قسمت‌های آخر سریال به عوامل آن اضافه شده و چند قطعه‌ای از موسیقی متن این سریال را ساخته است.
بودجه
ویرایشبودجهٔ ساخت مجموعهٔ مختارنامه از سوی داوود میرباقری در همایش «قیام تا قیام» ۲۰ میلیارد تومان اعلام شد.[۱۱] در گزارشی دیگر، بودجهٔ ابتدایی این مجموعه دو میلیارد تومان برآورد شده بود اما در نهایت با بودجهٔ ۲۴ میلیارد تومانی به پایان رسید.[۱۲]
حواشی پخش و حذفیات
ویرایشنمایش سرهای بریدهٔ قاتلان حسین بن علی در بازپخش تلویزیونی سریال مختارنامه حذف شدند. در پخش‌های قبلی این مجموعه، در سکانس‌های مختلف سرهای بریده عبیدالله بن زیاد و شمر و عمر بن سعد در حالی که به بارگاه مختار ثقفی آورده شده بودند، نشان داده می‌شد، اما در پخش بعدی مختارنامه این صحنه‌ها حذف شدند.[۱۳] همچنین به جز صحنهٔ رؤیای ابراهیم مالک اشتر، تمام سکانس‌های مربوط به عباس بن علی و جنگ و کشته شدن وی از این مجموعه حذف شد. برخی از این صحنه‌ها بعداً به شکل غیررسمی در شبکه‌های اجتماعی درز پیدا کرد و دست به دست شد.[نیازمند منبع]
پس از خروج ویشکا آسایش از ایران و ممنوع‌التصویر شدن او صحنه‌های حضور این بازیگر در این مجموعه (در صورت پخش دوباره) حذف می‌شود.[۱۴][۱۵]
انتقادات اهل سنت
ویرایشپخش سریال مختارنامه در ایران با واکنش روحانیون دانشگاه الازهر مصر روبه‌رو شد.
به گزارش روزنامهٔ عربی الشرق الاوسط، روحانیون الازهر مصر از مقامات ایرانی خواسته‌اند تا از پخش این سریال جلوگیری کنند. این روحانیون اعلام کردند که در این سریال به صحابهٔ پیامبر اسلام توهین شده و از کارگروه تقریب مذاهب در ایران خواسته‌اند به سرعت وارد عمل شود و از ایجاد آنچه که یک فتنهٔ مذهبی خوانده شده جلوگیری کند.[۱۶]
پیش از اعتراض علمای مصری و سعودی به پخش سریال مختارنامه از تلویزیون ایران، پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی اهل سنت، سنی آنلاین، به انتقاد از صحنه‌هایی از این سریال پرداخته و نوشته است که در این سریال به صحابهٔ پیامبر و از جمله به عبدالله بن زبیر توهین شده است.[۱۷]
پانویس
ویرایش- ↑ «مختارنامه در چهل قسمت به سرانجام می‌رسد». فرارو. ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
- ↑ «سریال "مختار نامه" انتقادهای اهل سنت ایران را برمی‌انگیزد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
- ↑ «جلوه‌های ویژه مختارنامه چگونه ساخته شد؟». rajanews.com. ۲۰۱۱-۰۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۴.
- ↑ «تمام تلاشمان را کردیم تا در مختارنامه دیده نشویم». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۰۲.
- ↑ «پخش «مختارنامه» به پس از نوروز موکول می‌شود». ایسنا. ۲۰۱۱-۰۳-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۱۶.
- ↑ «برگزاری مراسم تجلیل از عوامل سریال مختارنامه». الف. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
- ↑ «پروژه تاریخی سریال مختارنامه». مجله خیمه. آبان ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
- ↑ «موسیقی سریال مختارنامه نقد می‌شود». همشهری آنلاین. ۲۰۱۱-۱۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۰.
- ↑ «خواننده تیتراژ و بازیگر "مختارنامه": میرباقری گفت، «سلطان» وحشی بخوان!». پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. ۱۰ تیر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
- ↑ سید ابوالحسن مختاباد (۲۳ آذر ۱۳۸۹). «شریفیان و حواشی موسیقی سریال مختارنامه». همشهری‌آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
- ↑ «هزینه ساخت سریال مختارنامه اعلام شد». تابناک. ۱۷ آذر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
- ↑ بهادری، مهسا (۲۰ دی ۱۴۰۱). «۴ هزار میلیارد تومان، بودجه رسمی ساخت دو سریال تاریخی / موج تورم، «موسی» را هم می‌برد». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۲۴.
- ↑ «حذف سرهای بریده از بازپخش سریال مختارنامه». پارسینه. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۲۰.
- ↑ «ویشکا آسایش چرا از ایران خارج شد؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۹-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۰.
- ↑ «اکران فیلم «هفت روز» با بازی ویشکا آسایش در تورنتو؛ محمد فرخ‌منش، تهیه‌کننده: پیام فیلم احترام به حقوق بشر و آزادی است». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۰.
- ↑ «مختارنامه از شایعه تحریم تا ادعای تحریف تاریخ اعراب». خبرآنلاین. ۲۰۱۱-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۹.
- ↑ جمالی، رضا (۲۰۱۱-۰۱-۰۱). ««مختارنامه توهینی به صحابه پیامبر اسلام»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۹.
پیوند به بیرون
ویرایش