رئیس‌جمهور ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
ویرایش
برچسب‌ها: پاک کردن دستی ویرایش ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳:
{{Infobox official post
| post = رئیس‌جمهور ایران
| native_name = رئیس‌جمهوریرئیس ‌جمهوری اسلامی ایران
| insignia = Office of the President of the Islamic Republic of Iran Seal.svg
| insigniacaption = نشان ریاست جمهوری اسلامی ایران
| image = Masoud Pezeshkian 2024 (Acropped) (cropped2).jpg
| incumbent = [[مسعود پزشکیان]]
| incumbentsince = ۷ مرداد ۱۴۰۳
| department = [[نهاد ریاست‌جمهوری ایران|نهاد ریاست‌جمهوری]]{{سخ}}[[دفتر رئیس‌جمهور ایران|دفتر رئیس‌جمهور]]
| status = [[رئیس دولت]]
|member_of = [[هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران|هیئت دولت]]{{-}}[[شورای عالی امنیت ملی]]{{-}}[[شورای عالی انقلاب فرهنگی]]{{-}}[[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]{{-}}[[شورای عالی فضای مجازی]]{{-}}[[شورای عالی آموزش و پرورش]]
| residence = [[خیابان پاستور]]
| seat = [[تهران]]، [[ایران]]
خط ۲۸:
}}
 
'''رئیس‌جمهور ایران'''، [[رئیس دولت]] و دومین مقام عالی‌رتبه در [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پس از [[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر]] است که ریاست [[قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران|قوه مجریه]] و ریاست [[شورای عالی امنیت ملی]] را برعهده دارد و برخلاف سایربیشتر کشورها، [[رئیس کشور]] محسوب نمی‌شود. رئیس‌جمهور ایران طی فرایند [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|انتخابات]] از میان نامزدهای تأیید صلاحیت شده توسط [[شورای نگهبان]] انتخاب می‌شود. مطابق با [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، رئیس‌جمهوری مسئولیت اجرای [[قانون اساسی]] و ریاست [[قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران|قوهٔ مجریه]] را عهده‌دار است. امضای عهدنامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و مسائل مربوط به دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ریزی ملی، بودجه و وظیفهٔ برخی از انتصاب‌های دولتی، مانند گماشتن [[وزارت‌خانه‌های ایران|وزیران]]، [[فهرست استانداران ایران|استانداران]] و [[فهرست سفیران ایران|سفیران]] تابع تصدیق [[مجلس شورای اسلامی]]، از جملهٔ وظایف رئیس‌جمهوری است. همچنین رئیس‌جمهوری در ایران رئیس [[شورای عالی امنیت ملی]]، رئیس [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]] و رئیس [[شورای‌عالی فضای مجازی| شورای عالی فضای مجازی]] هم محسوب می‌شود.<ref>[http://www.servat.unibe.ch/icl/ir00000_.html Iran - Constitution] Chapter IX, section 1 & 2 of the constitution</ref><ref>اصل یکصد و دهم قانون اساسی</ref>
 
رئیس‌جمهوری ایران برای مدت چهار سال توسط رأی مستقیم مردم در [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|انتخابات ریاست‌جمهوری]] انتخاب می‌شود و نمی‌تواند برای بیش از دو دورهٔ متوالی در این سمت باقی بماند. در حال حاضر، [[مسعود پزشکیان]] به‌عنوان نهمین رئیس‌جمهور ایران از سال ۱۴۰۳ مشغول به فعالیت استمی‌کند.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۱۶ تیر ۱۴۰۳|وبگاه=خبرگزاری ایسنا|نشانی=https://www.isna.ir/news/1403041610681/مسعود-پزشکیان-رئیس-جمهور-شد|عنوان= «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور شد}}</ref>
رئیس‌جمهور ایران که طی فرایند [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|انتخابات]]، از میان نامزدان تأیید صلاحیت شده توسط [[شورای نگهبان]]، انتخاب می‌شود. مطابق با [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، رئیس‌جمهوری مسئولیت اجرای [[قانون اساسی]] و ریاست [[قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران|قوهٔ مجریه]] را عهده‌دار است. امضای عهدنامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و مسائل مربوط به دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ریزی ملی، بودجه و وظیفهٔ برخی از انتصاب‌های دولتی، مانند گماشتن [[وزارت‌خانه‌های ایران|وزیران]]، [[فهرست استانداران ایران|استانداران]] و [[فهرست سفیران ایران|سفیران]] تابع تصدیق [[مجلس شورای اسلامی]]، از جملهٔ وظایف رئیس‌جمهوری است. همچنین رئیس‌جمهوری در ایران رئیس [[شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران|شورای عالی امنیت ملی]]، رئیس [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]] و رئیس [[مرکز ملی فضای مجازی|شورای عالی فضای مجازی]] نیز هست.<ref>[http://www.servat.unibe.ch/icl/ir00000_.html Iran - Constitution] Chapter IX, section 1 & 2 of the constitution</ref><ref>اصل یکصد و دهم قانون اساسی</ref>
 
در ایران دفتر ریاست‌جمهوری نظارت و کنترل کامل بر روی [[روابط خارجی ایران|سیاست خارجی]]، [[نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران|نیروهای مسلح]] یا [[برنامه هسته‌ای ایران|سیاست هسته‌ای ایران]] را ندارد،ندارد و بخش‌های این امور همگی زیر نظر مستقیم [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] که [[رئیس کشور]] می‌باشد، است.<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/world/iran/ahmadinejad.htm Mahmoud Ahmadinejad] Accessed 5-23-2008, (see also Article 110 of the constitution)</ref>
رئیس‌جمهوری ایران برای مدت چهار سال توسط رأی مستقیم مردم در [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|انتخابات ریاست‌جمهوری]] انتخاب می‌شود و نمی‌تواند برای بیش از دو دورهٔ متوالی در این سمت باقی بماند. در حال حاضر، [[مسعود پزشکیان]] به‌عنوان نهمین رئیس‌جمهور ایران از سال ۱۴۰۳ مشغول به فعالیت است.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۱۶ تیر ۱۴۰۳|وبگاه=خبرگزاری ایسنا|نشانی=https://www.isna.ir/news/1403041610681/مسعود-پزشکیان-رئیس-جمهور-شد|عنوان= «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور شد}}</ref>
 
در ایران دفتر ریاست‌جمهوری نظارت و کنترل کامل بر روی [[روابط خارجی ایران|سیاست خارجی]]، [[نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران|نیروهای مسلح]] یا [[برنامه هسته‌ای ایران|سیاست هسته‌ای ایران]] را ندارد، بخش‌های این امور همگی زیر نظر مستقیم [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] که [[رئیس کشور]] می‌باشد، است.<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/world/iran/ahmadinejad.htm Mahmoud Ahmadinejad] Accessed 5-23-2008, (see also Article 110 of the constitution)</ref>
 
== پیشینه ==
پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب اسلامی ایران]] در بهمن ماه سال ۱۳۵۷ و [[رفراندوم]] مبنی بر ساختن جمهوری اسلامی در روزهای پنجشنبه و جمعه، ۹ و ۱۰ فروردین ماه ۱۳۵۸ هجری خورشیدی (۲۹ و ۳۰ مارس ۱۹۷۹ میلادی) و پیروزی جمهوری اسلامی با ۹۸/۲ درصد آرا، دولت جدید نیاز به ساخت [[قانون اساسی]] جدید داشت. پس [[سید روح‌الله خمینی]]، دستور اجرای انتخاباتی را برای [[مجلس خبرگان]] داد و این هیئت، موظف به نوشتن قانون اساسی جدید شدند. این هیئت، قانون اساسی را در روز چهارشنبه دوم آبان ۱۳۵۸ (۲۴ اکتبر ۱۹۷۹) به رهبر -خمینی- عرضه کردند و [[نخست‌وزیر]] [[دولت موقت]] -[[مهدی بازرگان]]- آن را به تأیید رسانید.
 
قانون اساسی سال ۱۳۵۸ (۱۹۷۹ میلادی)، برخلاف سایربیشتر کشورها، [[رهبر]] را به عنوان [[رئیس کشور]] و رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر را به عنوان [[رئیس دولت|رؤسای دولت]] معین کرد. اگرچه سمت [[نخست‌وزیری]] در سال ۱۳۶۸ (۱۹۸۹ میلادی) لغو شد.
 
[[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۵۸)|اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران]] در روز سه شنبه ۲۵ دیماه سال ۱۳۵۸ (۱۵ ژانویه ۱۹۸۰) برگزار شد و نتیجه آن برنده شدن [[سید ابوالحسن بنی‌صدر]] با ۷۵٪ مجموع آرا بود. او در روز دوشنبه ۱۵ بهمن ماه ۱۳۵۸ کار خود را آغاز کرد؛ اما در روز یکشنبه ۳۱ خردادماه سال ۱۳۶۰ (۲۱ ژوئن ۱۹۸۱ میلادی)، توسط پارلمان ([[مجلس شورای اسلامی]]) و نهایتاً تأیید رهبر -[[روح‌الله خمینی]]-، به دلیل '''عدم کفایت سیاسی'''، از مقام خویش عزل گردید.<ref>{{cite web |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/iran/experts.htm |title=Assembly of Experts |accessdate=15 August 2009}}</ref> تا زمان [[دومین انتخابات ریاست جمهوری ایران]] در روز جمعه دوم مردادماه ۱۳۶۰ (۲۴ ژوئیه ۱۹۸۱ میلادی)، وظایف رئیس‌جمهوری به عهده شورای موقّت ریاست جمهوری بود. [[محمدعلی رجایی]] در این انتخابات برگزیده شد و در روز دوشنبه ۱۲ مردادماه ۱۳۶۰ (۲ اوت ۱۹۸۱ میلادی) وارد دفتر ریاست جمهوری شد. اگرچه او کمتر از یک‌ماه در دفتر ریاست جمهوری ماند و بعد از آن در روز یکشنبه ۸ شهریورماه سال ۱۳۶۰ (۳۰ اوت ۱۹۸۱ میلادی)، همراه با نخست‌وزیرش -محمدجواد باهنر- ترور شد. شورای موقت ریاست جمهوری بار دیگر دفتر را به عهده گرفت و تا روز جمعه ۱۷ مهرماه سال ۱۳۶۰ (۹ اکتبر ۱۹۸۱) که [[سید علی خامنه‌ای]] برای ریاست جمهوری انتخاب شد، دفتر را به دست داشت. [[سید علی خامنه‌ای]] ([[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر]] کنونی) رکورد دار بالاترین درصد رای، (۹۵٪)درصد در تاریخ [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (مهر ۱۳۶۰)|انتخابات ریاست جمهوری ایران]] است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آیت‌الله خامنه‌ای؛ رکورددار بالاترین درصد رأی در انتخابات ریاست جمهوری/ آیت‌الله هاشمی در جایگاه دوم|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/667643/آیت-الله-خامنه-ای-رکورددار-بالاترین-درصد-رأی-در-انتخابات-ریاست|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2017-05-20|بازبینی=2019-04-02|کد زبان=fa}}</ref>
 
[[سید علی خامنه‌ای]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[سید محمد خاتمی]]، [[محمود احمدی‌نژاد]] و [[حسن روحانی]] افرادی هستند که هر کدام برای ۲ دوره متوالی ریاست جمهوری را تجربه کرده‌اند.
سطر ۱۵۲ ⟵ ۱۵۰:
{| class="wikitable" border="10" style="text-align:center; margin-left:1em;font-size: 95%;"
|-
!'''{{درشت|شماره}}'''
! '''{{درشت|نام}}'''
! {{درشت|تصویر}}
! {{درشت|مدت تصدی}}
!سن
!{{درشت|سن هنگام آغاز تصدی}}
! {{درشت|سن کنونی}}
|-
|''[[سید ابوالحسن بنی‌صدر]]''|| [[پرونده:Abolhassan Banisadr portrait 1980 2.jpg|92x92پیکسل]]||
۱۳۶۰–۱۳۵۸
|{{سن|۱۳۱۲|۱|۲|۱۳۵۸|۱۱|۱۵|از تاریخ=خورشیدی}}
||{{سن|۱۳۱۲|۱|۲|۱۴۰۰|۷|۱۷|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام مرگ)
 
|-
|''[[محمدعلی رجایی]]''|| [[پرونده:Mohammad-Ali Rajai picture.jpg|75px]] ||
۱۳۶۰
|{{سن|۱۳۱۲|۳|۲۵|۱۳۶۰|۵|۱۱|از تاریخ=خورشیدی}}
||{{سن|۱۳۱۲|۳|۲۵|۱۳۶۰|۶|۸|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام [[انفجار در دفتر نخست‌وزیری جمهوری اسلامی ایران|ترور]])
|-
|''[[سید علی خامنه‌ای]]'' || [[پرونده:President Ali Khamenei speech at 2nd legislature of the Islamic Republic of Iran (Cropped).jpg|102x102پیکسل]]||
۱۳۶۸–۱۳۶۰
|{{سن|۱۳۱۸|۱|۲۹|۱۳۶۰|۷|۱۷|از تاریخ=خورشیدی}}
||{{سن|۱۳۱۸|۱|۲۹|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
|''[[اکبر هاشمی رفسنجانی]]'' || [[پرونده:Akbar Hashemi Rafsanjani 1997 cropped.jpg|100x100پیکسل]]||
۱۳۷۶–۱۳۶۸
||{{سن|۱۳۱۳|۶|۳|۱۳۶۸۱۳۹۵|۵۱۰|۲۵۱۹|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام [[مرگ و تشییع اکبر هاشمی رفسنجانی|مرگ]])
||{{سن|۱۳۱۳|۶|۳|۱۳۹۵|۱۰|۱۹|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام مرگ)
|-
|''[[سید محمد خاتمی]]'' || [[پرونده:Mohammad Khatami - November 17, 2003.png|88x88پیکسل]]|| ۱۳۸۴–۱۳۷۶
|{{سن|۱۳۲۲|۷|۲۱|۱۳۷۶|۵|۱۲|از تاریخ=خورشیدی}}
||{{سن|۱۳۲۲|۷|۲۱|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
|''[[محمود احمدی‌نژاد]]''
| [[پرونده:Mahmoud Ahmadinejad 2019 02.jpg|75px]] ||
۱۳۹۲–۱۳۸۴
|{{سن|۱۳۳۵|۸|۶|۱۳۸۴|۵|۱۲|از تاریخ=خورشیدی}}
||{{سن|۱۳۳۵|۸|۶|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
|''[[حسن روحانی]]''
|[[پرونده: Hassan Rouhani 2020.jpg |بی‌قاب|112x112پیکسل]]
|۱۴۰۰–۱۳۹۲
|{{سن|۱۳۲۷|۸|۲۱|۱۳۹۲|۵|۱۲|از تاریخ=خورشیدی}}
|{{سن|۱۳۲۷|۸|۲۱|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
|''[[سید ابراهیم رئیسی]]''
|[[پرونده:2022 Ebrahim Raisi.jpg|بی‌قاب|102x102پیکسل]] || | ۱۴۰۳–۱۴۰۰
|{{سن|۱۳۳۹|۹|۲۳|۱۴۰۰|۵|۱۲|از تاریخ=خورشیدی}}
||{{سن|۱۳۳۹|۹|۲۳|۱۴۰۳|۲|۳۰|از تاریخ=خورشیدی}} (سن در هنگام [[سانحه سقوط بالگرد در ورزقان|مرگ]])
|-
!–
|[[محمد مخبر]]{{سخ}}{{کوچک|(سرپرست)}}
|[[پرونده:MMokhber.png|بی‌قاب|102x102پیکسل]]
|۱۴۰۳
|{{سن|۱۳۱۲۱۳۳۴|۱۴|۲|۱۳۵۸|۱۱|۱۵۴|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
|''[[مسعود پزشکیان]]''
|[[پرونده:Masoud Pezeshkian 2024 (A) (cropped).jpg|بی‌قاب|102x102پیکسل]] || | اکنون–۱۴۰۳
||{{سن|۱۳۳۳|۷|۷|۱۴۰۳|۵|۷|از تاریخ=خورشیدی}}
|| {{سن|۱۳۳۳|۷|۷|از تاریخ=خورشیدی}}
|-
|}
سطر ۲۲۴ ⟵ ۲۱۷:
</div>
 
== جستارهای وابسته ==
== پانویس ==
* [[فهرست سران کنونی کشورها و دولت‌ها]]
 
== منابع ==
{{پانویس|۲}}