(1)

Η οδηγία 2003/88/ΕΚ σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας καθορίζει στοιχειώδεις απαιτήσεις, οι οποίες, εκτός από τους τομείς που ορίζονται στο άρθρο 20 παράγραφος 1 (ημερήσια ανάπαυση, διαλείμματα, εβδομαδιαία ανάπαυση, διάρκεια της νυχτερινής εργασίας), αφορούν επίσης την οργάνωση του ωραρίου εργασίας στις μεταφορές εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Ωστόσο, επειδή οι διατάξεις της οδηγίας αυτής δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης στην εσωτερική ναυσιπλοΐα, απαιτούνται πιο συγκεκριμένες διατάξεις σύμφωνα με το άρθρο 14 της οδηγίας 2003/88/ΕΚ.

(2)

Οι διατάξεις αυτές αναμένεται να εξασφαλίσουν υψηλό επίπεδο ασφάλειας και προστασίας της υγείας κατά την εργασία για τους εργαζομένους στον τομέα των μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας.

(3)

Οι μεταφορές εσωτερικής ναυσιπλοΐας αποτελούν μια μορφή διεθνών μεταφορών, οι οποίες χαρακτηρίζονται πρωτίστως από διασυνοριακές δραστηριότητες στο ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών μέσω πλωτών οδών. Ο ευρωπαϊκός τομέας μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας θα πρέπει συνεπώς να καταβάλει προσπάθειες ώστε να επικρατούν ομοιόμορφες συνθήκες για την αγορά εργασίας στον εν λόγω τομέα και να αποτραπεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός, ο οποίος βασίζεται στις διαφορές μεταξύ των νομοθεσιών περί της οργάνωσης του χρόνου εργασίας.

(4)

Λόγω της σημασίας του τομέα των μεταφορών για την οικονομική ανταγωνιστικότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ως στόχο της να προωθήσει τους τρόπους μεταφορών που καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, είναι πιο φιλικοί προς το περιβάλλον ή πιο ασφαλείς (1). Η εσωτερική ναυσιπλοΐα ως τρόπος μεταφοράς φιλικός προς το περιβάλλον, με δυναμικό που δεν έχει ακόμη πλήρως αξιοποιηθεί, μπορεί να συμβάλει με βιώσιμο τρόπο στην αποσυμφόρηση των ευρωπαϊκών οδικών και σιδηροδρομικών συγκοινωνιών.

(5)

Η οργάνωση εργασίας ποικίλλει στο εσωτερικό του τομέα. Ο αριθμός των εργαζομένων και ο χρόνος εργασίας τους στο πλοίο διαφέρουν ανάλογα με τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας, την εκάστοτε επιχείρηση, τη γεωγραφική περιοχή δραστηριότητας, το μήκος της διαδρομής και το μέγεθος του σκάφους. Ορισμένα πλοία ταξιδεύουν συνεχώς, δηλαδή επί 24ώρου βάσεως, με προσωπικό που εργάζεται σε βάρδιες. Αντίθετα, ιδίως επιχειρήσεις μεσαίου μεγέθους, έχουν την τάση να λειτουργούν σκάφη τους 14 ώρες την ημέρα για πέντε ή έξι ημέρες την εβδομάδα. Στον τομέα μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας, ο χρόνος εργασίας ενός εργαζομένου σε πλοίο δεν ταυτίζεται με τον χρόνο λειτουργίας ενός σκάφους.

(6)

Μία από τις ιδιαιτερότητες του τομέα μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας είναι ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να έχουν στο πλοίο όχι μόνον τη θέση εργασίας τους αλλά επίσης τον τόπο διαμονής ή διαβίωσής τους. Συνεπώς, είναι σύνηθες οι εργαζόμενοι να παραμένουν στο πλοίο κατά τον χρόνο ανάπαυσης. Πολλοί εργαζόμενοι στον τομέα των μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας, ιδίως εκείνοι των οποίων ο τόπος κατοικίας βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση, εργάζονται πολλές συνεχόμενες ημέρες στο πλοίο για να εξοικονομήσουν τον χρόνο ταξιδιού, και στη συνέχεια να μπορούν να μείνουν πολλές ημέρες στο σπίτι τους ή σε έναν άλλο τόπο της επιλογής τους. Π.χ. ο εργαζόμενος που εργάζεται με ρυθμό 1:1 έχει τον ίδιο αριθμό ημερών ανάπαυσης και εργασίας. Για τον λόγο αυτόν μπορεί ο αριθμός των συνεχόμενων ημερών στο πλοίο καθώς και ο αριθμός των ημερών ανάπαυσης να είναι αντιστοίχως υψηλότερος από αυτόν που αντιστοιχεί σε μια σχέση εργασίας στην ξηρά.

(7)

Ο μέσος χρόνος εργασίας στον τομέα των μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας περιέχει καταρχήν σημαντικό ποσοστό χρόνου διαθεσιμότητας (π.χ. λόγω απρόβλεπτων χρόνων αναμονής σε υδατοφράκτες (κλεισιάδες) ή κατά τη φόρτωση ή την εκφόρτωση του σκάφους), ο οποίος μπορεί επίσης να προκύψει στη διάρκεια της νύχτας. Για τον λόγο αυτόν, τα ανώτατα όρια του ημερήσιου ή εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας ενδέχεται να είναι υψηλότερα από τα οριζόμενα στην οδηγία 2003/88/ΕΚ.

(8)

Ταυτόχρονα πρέπει να αναγνωρισθεί ότι ο φόρτος εργασίας στον τομέα των μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες, π.χ. τον θόρυβο, τις δονήσεις και την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Ιουνίου 1989, σχετικά με τη θέσπιση μέτρων για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία (2), προβλέπονται ετήσιοι ιατρικοί έλεγχοι για την προστασία των εργαζομένων, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες εργασίας στον εν λόγω τομέα.

(9)

Οι επιπλέον απαιτήσεις που συνδέονται με τη νυκτερινή υπηρεσία στο πλοίο, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη περιορίζοντας το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο νυκτερινής εργασίας και με σωστή οργάνωση της εργασίας.

(10)

Στον τομέα των μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας εργάζονται τόσο μισθωτοί όσο και αυτοαπασχολούμενοι (3). Το καθεστώς του αυτοαπασχολούμενου καθορίζεται με βάση το εκάστοτε ισχύον εθνικό δίκαιο.

(11)

Οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης σε επιβατηγά πλοία διαφέρουν από αυτές που επικρατούν σε άλλες μορφές μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας και δικαιολογούν, συνεπώς, την ύπαρξη ειδικών διατάξεων. Το διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον, οι διαφορετικές δραστηριότητες και ο εποχικός χαρακτήρας αυτού του τμήματος του ευρωπαϊκού τομέα μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας αντικατοπτρίζονται στον τρόπο οργάνωσης της εργασίας.

1.

Η παρούσα συμφωνία ισχύει για μετακινούμενους εργαζομένους, οι οποίοι εργάζονται ως μέλη του ναυτικού προσωπικού (μέλη του πληρώματος) ή με άλλη ιδιότητα (επιβαίνον προσωπικό) σε σκάφος το οποίο δραστηριοποιείται στην επικράτεια κράτους μέλους στον τομέα των εμπορικών μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας.

2.

Οι επιχειρηματίες στον τομέα των μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας δεν θεωρούνται εργαζόμενοι με την έννοια της παρούσας συμφωνίας, ακόμη και όταν έχουν καθεστώς εργαζομένου στη δική τους επιχείρηση.

3.

Η παρούσα συμφωνία δεν αντιτίθεται στις εθνικές ή διεθνείς διατάξεις σχετικά με την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, οι οποίες ισχύουν για μετακινούμενους εργαζομένους και για τα άτομα που αναφέρονται στην παράγραφο 1.2.

4.

Σε περίπτωση που υπάρχουν διαφορές όσον αφορά τους χρόνους ανάπαυσης των μετακινούμενων εργαζομένων μεταξύ της παρούσας συμφωνίας και εθνικών και διεθνών διατάξεων για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, υπερισχύουν οι διατάξεις οι οποίες εξασφαλίζουν μεγαλύτερο βαθμό προστασίας της υγείας και της ασφάλειας.

5.

Οι μετακινούμενοι εργαζόμενοι που εργάζονται σε σκάφος το οποίο δραστηριοποιείται στην επικράτεια κράτους μέλους εκτός του τομέα των εμπορικών μεταφορών εσωτερικής ναυσιπλοΐας, και των οποίων οι συνθήκες εργασίας ρυθμίζονται από συλλογικές συμβάσεις και μισθολογικές συμφωνίες μεταξύ των οργανώσεων των εργοδοτών και των εργαζομένων, μπορούν, αφού ζητηθεί η γνώμη και δοθεί η συγκατάθεση των οργανώσεων των εργοδοτών και των εργαζομένων, να συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής της συμφωνίας, σε περίπτωση που οι διατάξεις της παρούσας συμφωνίας είναι πιο ευνοϊκές για τους εργαζομένους.

αα)

αφενός, κάθε εργαζόμενος ο οποίος εκτελεί κανονικά τουλάχιστον τρεις ώρες της καθημερινής του εργασίας στη διάρκεια του νυκτερινού ωραρίου,

ββ)

αφετέρου, κάθε εργαζόμενος ο οποίος εργάζεται ενδεχομένως με νυκτερινό ωράριο στη διάρκεια συγκεκριμένου μέρους του ετήσιου χρόνου εργασίας, το οποίο ορίζεται κατ' επιλογή του εκάστοτε κράτους μέλους:

1.

Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 4 το ωράριο εργασίας καθορίζεται καταρχήν με βάση τις οκτώ ώρες την ημέρα.

2.

Το ωράριο εργασίας μπορεί να παραταθεί σύμφωνα με την παράγραφο 4, εάν στο πλαίσιο των 12 μηνών (περίοδος αναφοράς) δεν υπερβαίνεται ο μέσος όρος των 48 ωρών την εβδομάδα.

3.

Ο μέγιστος χρόνος εργασίας κατά την περίοδο αναφοράς είναι 2 304 ώρες (βάση υπολογισμού: 52 εβδομάδες μείον άδεια τουλάχιστον τεσσάρων εβδομάδων × 48 ώρες). Οι περίοδοι ετήσιας άδειας μετ' αποδοχών, καθώς και οι περίοδοι άδειας ασθενείας δεν συνεκτιμώνται ή είναι ουδέτερες, όσον αφορά τον υπολογισμό του μέσου όρου. Επιπλέον αφαιρούνται τα δικαιώματα χρόνου ανάπαυσης που προκύπτουν από τις επίσημες αργίες.

4.

Για τις σχέσεις εργασίας, των οποίων η διάρκεια είναι μικρότερη από την περίοδο αναφοράς, ο υπολογισμός του ανώτατου επιτρεπόμενου ωραρίου εργασίας βασίζεται στη μέθοδο του υπολογισμού κατ' αναλογία των περιόδων απασχόλησης

1.

Το ωράριο εργασίας, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει:

2.

Αν, σύμφωνα με το φύλλο υπηρεσίας, υπάρχουν περισσότερες ημέρες ανάπαυσης από ημέρες εργασίας, δεν επιτρέπεται η υπέρβαση των 72 ωρών εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας κατά μέσο όρο εντός μιας περιόδου 4 μηνών.

1.

Επιτρέπεται η απασχόληση επί 31 διαδοχικές ημέρες κατ' ανώτατο όριο.

2.

Αν σύμφωνα με το φύλλο υπηρεσίας, προβλέπεται ο ίδιος ανώτατος αριθμός ημερών εργασίας όπως και ημερών ανάπαυσης, αμέσως μετά τη λήξη των διαδοχικών ημερών εργασίας πρέπει να χορηγείται ο ίδιος αριθμός διαδοχικών ημερών ανάπαυσης. Εξαιρέσεις από τον αριθμό των διαδοχικών ημερών ανάπαυσης που πρέπει να χορηγείται αμέσως επιτρέπονται υπό τον όρο ότι:

3.

Αν, σύμφωνα με το φύλλο υπηρεσίας, υπάρχουν περισσότερες ημέρες εργασίας από ημέρες ανάπαυσης, ο ελάχιστος αριθμός διαδοχικών ημερών ανάπαυσης αμέσως μετά τη λήξη των διαδοχικών ημερών εργασίας καθορίζεται ως εξής:

Στον υπολογισμό αυτόν του ελάχιστου αριθμού διαδοχικών ημερών ανάπαυσης προστίθενται τα ποσοστά ημερών ανάπαυσης και χορηγούνται ως ολόκληρες ημέρες ανάπαυσης.

1)

Το ωράριο εργασίας, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει:

2)

Ανά ημέρα εργασίας, πιστώνεται στον εργαζόμενο 0,2 ημέρα ανάπαυσης. Για κάθε χρονική περίοδο 31 ημερών πρέπει να χορηγούνται πραγματικά δύο ημέρες ανάπαυσης. Οι υπόλοιπες ημέρες ανάπαυσης μπορούν να χορηγούνται κατόπιν συμφωνίας.

3)

Λαμβάνοντας υπόψη την προαναφερόμενη πρόταση και την παράγραφο 3 εδάφιο 4, η αντιστάθμιση των ημερών ανάπαυσης καθώς και η τήρηση του κατά μέσο όρο ωραρίου εργασίας των 48 ωρών πραγματοποιείται σύμφωνα με την παράγραφο 3, βάσει συλλογικών συμβάσεων ή συμφωνιών μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ή, αν δεν υπάρχουν τέτοιου είδους συμφωνίες, βάσει διατάξεων εθνικού δικαίου.

α)

τις 10 ώρες σε κάθε χρονική περίοδο 24 ωρών, εκ των οποίων τουλάχιστον 6 ώρες χωρίς διακοπή, και

β)

τις 84 ώρες σε κάθε περίοδο επτά ημερών.

1.

Για εργαζομένους ηλικίας κάτω των 18 ετών ισχύουν οι διατάξεις της οδηγίας 94/33/ΕΚ σχετικά με την προστασία των νέων κατά την εργασία (5).

2.

Κατ' εξαίρεση, τα κράτη μέλη μπορούν με νομοθετική ή κανονιστική διάταξη να επιτρέψουν την απασχόληση νέων μετά τη συμπλήρωση του 16ου έτους της ηλικίας τους, οι οποίοι σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο δεν υπόκεινται πλέον στην υποχρεωτική πλήρη σχολική φοίτηση, κατά την περίοδο στην οποία, σύμφωνα με την οδηγία 94/33/ΕΚ, απαγορεύεται η νυχτερινή εργασία, εάν αυτό χρειάζεται για την επίτευξη του στόχου της κατάρτισής τους στο πλαίσιο αναγνωρισμένου κύκλου μαθητείας και με την προϋπόθεση ότι τους χορηγούνται αντισταθμιστικά οι δέουσες περίοδοι ανάπαυσης και δεν αμφισβητούνται οι στόχοι του άρθρου 1 της οδηγίας 94/33/ΕΚ.

1.

Πρέπει να καταγράφεται καθημερινά το ωράριο εργασίας και ανάπαυσης κάθε εργαζομένου, για να ελέγχεται η τήρηση των διατάξεων σύμφωνα με τις παραγράφους 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11 και 13.

2.

Οι καταγραφές πρέπει να φυλάσσονται στο πλοίο τουλάχιστον μέχρι τη λήξη της περιόδου αναφοράς.

3.

Οι καταγραφές πρέπει να ελέγχονται και να επιβεβαιώνονται σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα (το αργότερο μέχρι τη λήξη του επόμενου μήνα) από τον εργοδότη ή τον αντιπρόσωπό του, από κοινού με τον εργαζόμενο.

4.

Ελάχιστα στοιχεία είναι τα εξής:

5.

Ο εργαζόμενος λαμβάνει αντίγραφο με τις επιβεβαιωμένες σημειώσεις που αφορούν το ωράριο του. Το αντίγραφο αυτό πρέπει να φέρει μαζί του ο εργαζόμενος επί έναν χρόνο.

1.

Ο κυβερνήτης του σκάφους ή ο αναπληρωτής του έχει το δικαίωμα να απαιτήσει από έναν εργαζόμενο να εκτελέσει το ωράριο εργασίας, το οποίο είναι αναγκαίο για την άμεση ασφάλεια του σκάφους, των επιβατών του πλοίου και του φορτίου ή για την παροχή βοήθειας σε άλλα πλοία ή πρόσωπα που βρίσκονται σε έκτακτη ανάγκη.

2.

Σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο 1, ο κυβερνήτης του σκάφους ή ο αναπληρωτής του μπορεί να απαιτήσει από τον εργαζόμενο να εκτελέσει το αναγκαίο ωράριο εργασίας μέχρι να αποκατασταθεί η ομαλή κατάσταση.

3.

Μόλις καταστεί δυνατό, μετά την αποκατάσταση της ομαλής κατάστασης, ο κυβερνήτης του σκάφους ή ο εκπρόσωπός του πρέπει να εξασφαλίσει ότι όλοι οι εργαζόμενοι που εκτέλεσαν εργασία στη διάρκεια περιόδου ανάπαυσης σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, θα έχουν τη δυνατότητα επαρκούς περιόδου ανάπαυσης.

1.

Όλοι οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα για μία δωρεάν ιατρική εξέταση ετησίως. Κατά την ιατρική εξέταση πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα συμπτώματα ή στις συνθήκες, που μπορούν να οφείλονται στην εργασία στο πλοίο με ελάχιστους χρόνους ανάπαυσης και/ή με ελάχιστες ημέρες ανάπαυσης, σύμφωνα με την παράγραφο 5 και την παράγραφο 6.

2.

Οι εργαζόμενοι τη νύχτα, οι οποίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας τα οποία αποδεδειγμένα οφείλονται στο γεγονός ότι εκτελούν νυχτερινή εργασία, πρέπει να μετατίθενται, όποτε είναι δυνατόν, σε θέση ημερήσιας εργασίας για την οποία είναι κατάλληλοι.

3.

Η δωρεάν ιατρική εξέταση υπόκειται στο ιατρικό απόρρητο.

4.

Η δωρεάν ιατρική εξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του δημόσιου συστήματος υγείας.

1.

Οι εργαζόμενοι τη νύχτα και οι εργαζόμενοι σε βάρδιες πρέπει να απολαμβάνουν προστασία της υγείας και της ασφάλειάς τους, ανάλογη προς τη φύση της εργασίας τους.

2.

Οι κατάλληλες υπηρεσίες ή τα μέτρα προστασίας και πρόληψης στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων τη νύχτα και των εργαζομένων σε βάρδιες πρέπει να είναι ισοδύναμα με τα προσφερόμενα στους άλλους εργαζομένους και να είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή.

α)

να διατηρούν ή να θεσπίζουν νομοθετικές και διοικητικές διατάξεις ή

β)

να διευκολύνουν ή να επιτρέπουν την εφαρμογή συλλογικών συμβάσεων ή συμφωνιών που συνάπτονται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων