Gebara

Gebara
	Euskal Herria
	Gebarako dorretxe-jauregia eta atzekaldeko muinoaren gainekaldean Gebara gazteluaren hondakinak
Kokapena
Herrialdea	Araba
Udalerria	Barrundia
Geografia
Koordenatuak	42°53′37″N 2°30′41″W / 42.8936°N 2.5114°W
Demografia
Biztanleria	70 (2022)

Artikulu hau Arabako herriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Gebara (argipena)».

Gebara Arabako iparraldeko herri bat da, egun Barrundiako udalerriaren barruan kokatua. 2017an, 59 biztanle zituen.

Elgeako mendilerroa herriaren iparraldean dago, eta horrek bereizten du Gipuzkoako Debagoieneko eskualdetik.

Gebaratarrak

Gebaratarren leinuaren jatorria ez dago argi, baina aztarnarik urrunenak Nafarroako Erresumakoak dira, XI. mendeko bigarren erdialdekoak.

Leinukoek izena hartu zuten herri honetatik, eta denborarekin zabaldu ziren Oñatira eta Leintz Gatzagara iparraldean, eta Barrundiako beste herrietara, Egilatz eta Araia aldera ekialdean.

Denborarekin, hara eta hona areago zabalduz joan ziren, hala nola Gipuzkoako zenbait herritan izen bereko jauregiak eta baserriak eraikita. Seguran, Gebara etxea (XVI. mende bukaerakoa), Irunen Gebara baserria^[1] (1481erako dagoeneko existitzen zena) eta Gebara Berri baserria, eta hortik metro gutxira, Hondarribiko lurretan, Gebaralarre baserria^[2] eta izen bereko lurrak eta aspaldiko plaia edo padurak. Irungo Gebara eta Gebara Berri baserriak XX. mendearen bukaeran bota zituzten, lehena 1988an harriz harri desmuntatu zuten, geroago berreraikia izateko ustezko asmoarekin, baina azkenean ez zuten Gebara baserri historikoa berreraiki^[3] eta zenbakidun harriak urtetan agerian eta hala moduz pilatuta egon ziren, Udalaren biltegi batean. Bestalde, Hondarribian Ladron de Gebara leinuaren XVII. mendeko jauregia dago,^[4] Kale Nagusian.

Demografia

Gebarako biztanleria

Ondarea

Sakontzeko, irakurri: «Gebara gaztelua» eta «Gebaratarren dorretxea»

Gaztelua, jauregia edo gotorlekua XV. mendearen amaieran eraikiarazi zuen Eneko Belitz Gebarakoak, eta denborarekin leinuaren egoitza nagusi eta administrazio gune bilakatu zen.

Azkenik, Lehen Karlistaldiaren barnean eta Zurbano jeneralaren aginduz suntsitu zuten 1839an. Horren ondorioz, gaur egun arte aztarnak baino ez dira gelditu.

Ermandade eta udalerria

Gebarako ermandadea delakoa egon da historikoki, non izen bereko herriaz gain Elgea, Etura eta Urizar ere zeuden. XIX. mendean burututako udal-erreforman udalerri bihurtu zen.

1885 urtearen inguruan Barrundia udalerriaren barrura sarrarazi zuten.

Garraioa

Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu herrian:

Eskualdeko Garraioa

Zerbitzua	Hasiera	Ibilbidea	Amaiera ⁠
7	Azilu Burgu Dulantzi Ozeta	Elgea • Marieta • Matura • Mendixur • Gebara • Etura • Audikana • Deredia • Dallo • Arrieta • Txintxetru • Etxabarri Urtupiña • Arbulu • Argomaiz • Gazeta • Añua • Trokoniz • Ixona • Egileta • Eretxun	Azilu Burgu Dulantzi Ozeta⁠
8b	Agurain Erdoña Ozeta	Etxabarri Urtupiña • Audikana • Etura • Gebara • Mendixur • Matura • Marieta-Larrintzar • Elgea • Hermua • Larrea • Axpuru • Narbaxa • Zuhatzola • Deredia • Dallo • Arrieta	Agurain Erdoña Ozeta