Hemoglobina: berrikuspenen arteko aldeak

Hemoglobina
	Irudi gehiago
Formula kimikoa	C2952H4664O8125S8Fe4321
Mota	globin (en) , metalloprotein (en) eta proteina
Erabilera
Elkarrekintza	oxigeno
Identifikatzaileak
CAS zenbakia	9008-02-0
Gmelin	35143
CosIng	85111
MeSH	D006454
KEGG	C01708

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 19:46, 12 maiatza 2023 data duena

Hemoglobina odolaren heteroproteina da, ugaztun eta beste ornodun batzuen globulu gorrietan dagoena. Bere eginkizun nagusia oxigenoaren garraioa da, arnas aparatutik gorputzeko ehunetara.

Pigmentu gorria da, eta odolari gorri kolorea ematen dio. Bere pisu molekularra 64.000 Daltonekoa da.

Hemoglobina, heteroproteina guztien antzera, talde proteikoz (proteinaz) eta talde prostetikoz (molekula ez-proteikoz) osatuta dago. Hemoglobinaren talde prostetikoa eraztun tetrapirrolikoa da, erdian burdin atomoa duena (ikusi irudia). Talde prostetikoari hemo taldea deritzo.

Lau kate polipeptidikoek (bi α eta bi β) osatzen dute hemoglobina molekula, kate bakoitzak hemo talde bat duelarik. Oxigenoa hemo taldearen burdin atomoari lotzen zaio; hortaz, hemoglobina bakoitzak lau molekula oxigeno garraia dezake:

Hb + 4O₂ -> Hb(O₂)₄

Globulu gorriak hiltzen direnean barruko hemoglobina askatzen da, eta ehunetan dauden makrofagoek hemoglobina hori hartzen dute, bilirrubinan eraldatuz.

Oxigenoa ez ezik, hemoglobinak karbono dioxidoa ere garraiatzen du. Oxigenoa biriketan lotu eta odolean zehar zeluletara garraiatzen duen bitartean, karbono dioxidoa metabolismoaren ondorioz gure zeluletan sortzen den produktua da eta biriketara garraiatzen du bertatik kanporatzeko.

Oxigenoak odolean disolbatzeko duen gaitasun txikia dela eta, hemoglobina beharrezkoa da. Antzeko zerbait gertatzen da karbono dioxidoarekin, hau bikarbonato bezala garrraiatzen da odolean.

Hemoglobina oxigenoari lotuta dagoenean oxihemoglobina izena hartzen du, karbono dioxidoari lotuta badago aldiz, karbaminohemoglobina. Karbono dioxidoa hemoglobinari lotzean, honek oxigenoa lotzeko duen gaitasuna jaitsi egiten du. Hau, Bohr efektua bezala ezagutzen da.

Hemoglobinak oxigenoa hartzeko duen ahalmena asko murrizten da karbono monoxidoa (CO) aurrean, bi gasek lehia egiten dutelako hemoglobinari lotzeko (karbono monoxidoa hemoglobinari lotzen zaio oxigenoa lotzen zaion leku berean). Hala ere, hemoglobinak afinitate askoz handiagoa du karbono monoxidoarekiko (CO) oxigenoarekiko baino, 200 aldiz gehiago edo. Horrek esan nahi du CO eta O₂ daudenean, hemoglobinak CO hartuko duela oxigenoaren ordez.

Hori dela eta, CO oso gas toxikoa da, heriotza eragin dezakeena. Karbono monoxidoaren intoxikazioak asfixia eragiten du, biktimaren ehunek ez baitute oxigenoa jasotzen (oxigenoaren ordez CO eramaten baitu hemoglobinak). Karbono monoxidoarekin konbinatzen denean, gorri koloreko konposatu bat eratzen du hemoglobinak, karboxihemoglobina izenekoa; horrek ematen die karbono monoxido intoxikazioaren ondorioz hildako biktimei duten kolore arrosa berezia.

Era berean, hemoglobinak ere afinitatea du zianuroarekiko (CN), sufre monoxidoarekiko (SO) eta nitrogeno dioxidoarekiko (NO₂). Substantzia horiek guztiak toxikoak dira, oxigenoa eta hemoglobinaren arteko lotura eragozten dutelako.

Gorputzean hemoglobinaren maila normalak 12,5-18gr/dL-koak dira. Anemia dagoenean maila horiek jaisten dira. Bihotzeko hainbat gaitzek, aldiz, maila horiek igotzen dituzte.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q43041
Multimedia: Hemoglobin / Q43041

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+{{konposatu kimiko infotaula}}
-'''Hemoglobina''' odolaren heteroproteina da, [[ugaztun]] eta beste [[ornodun]] batzuen [[globulu gorri]]etan aurkitzen dena. Bere eginkizun nagusia [[oxigeno]]aren garraioa da, arnas-aparatutik gorputzeko [[ehun]]etara.
+'''Hemoglobina''' odolaren heteroproteina da, [[ugaztun]] eta beste [[ornodun]] batzuen [[globulu gorri]]etan dagoena. Bere eginkizun nagusia [[oxigeno]]aren garraioa da, arnas aparatutik gorputzeko [[ehun]]etara.
-Pigmentu gorria da, eta [[odola]]ri gorri kolorea ematen dio. Bere pisu molekularra 64.000 Daltonekoa da.
+Pigmentu gorria da, eta [[odol]]ari gorri kolorea ematen dio. Bere pisu molekularra 64.000 Daltonekoa da.
+[[Fitxategi:Heme b.svg|thumb|Hemo taldea]]
+Hemoglobina, heteroproteina guztien antzera, talde proteikoz ([[proteina]]z) eta talde prostetikoz (molekula ez-proteikoz) osatuta dago. Hemoglobinaren talde prostetikoa eraztun tetrapirrolikoa da, erdian [[burdina|burdin]] atomoa duena (''ikusi irudia''). Talde prostetikoari [[hemo|hemo taldea]] deritzo.
-[[Image:Heme.svg|thumb|Hemo taldea]]
+Lau kate polipeptidikoek (bi α eta bi β) osatzen dute hemoglobina molekula, kate bakoitzak hemo talde bat duelarik. Oxigenoa hemo taldearen burdin atomoari lotzen zaio; hortaz, hemoglobina bakoitzak lau molekula oxigeno garraia dezake:
-Hemoglobina, heteroproteina guztien antzera, talde proteikoz ([[proteina]]z) eta talde prostatikoz (molekula ez-proteikoz) osatuta dago. Hemoglobinaren talde prostatikoa eraztun tetrapirrolikoa da, erdian [[burdin]] atomoa duena (''ikusi irudia''). Talde prostatikoari hemo taldea deritzo.
-Lau kate polipeptidikoek osatzen dute hemoglobina molekula, kate bakoitzak hemo talde bat duelarik. Oxigenoa hemo taldearen burdin atomoari lotzen zaio; hortaz, hemoglobina bakoitzak lau molekula oxigeno garraia dezake:
 :Hb + 4O<sub>2</sub> -> Hb(O<sub>2</sub>)<sub>4</sub>
@@ 13. lerroa: / 13. lerroa: @@
 Globulu gorriak hiltzen direnean barruko hemoglobina askatzen da, eta ehunetan dauden [[makrofago]]ek hemoglobina hori hartzen dute, [[bilirrubina]]n eraldatuz.
-Oxigenoa ez ezik, hemoglobinak [[karbono dioxido]]a ere garraiatzen du.
+Oxigenoa ez ezik, hemoglobinak [[karbono dioxido]]a ere garraiatzen du. Oxigenoa [[birika|biriketan]] lotu eta odolean zehar [[zelula|zeluletara]] garraiatzen duen bitartean, karbono dioxidoa [[metabolismo]]aren ondorioz gure zeluletan sortzen den produktua da eta biriketara garraiatzen du bertatik kanporatzeko.
+Oxigenoak odolean disolbatzeko duen gaitasun txikia dela eta, hemoglobina beharrezkoa da. Antzeko zerbait gertatzen da karbono dioxidoarekin, hau bikarbonato bezala garrraiatzen da odolean.
+Hemoglobina oxigenoari lotuta dagoenean [[oxihemoglobina]] izena hartzen du, karbono dioxidoari lotuta badago aldiz, [[karbaminohemoglobina]]. Karbono dioxidoa hemoglobinari lotzean, honek oxigenoa lotzeko duen gaitasuna jaitsi egiten du. Hau, [[Bohr efektua]] bezala ezagutzen da.
+Hemoglobinak oxigenoa hartzeko duen ahalmena asko murrizten da [[karbono monoxido]]a (CO) aurrean, bi gasek lehia egiten dutelako hemoglobinari lotzeko (karbono monoxidoa hemoglobinari lotzen zaio oxigenoa lotzen zaion leku berean). Hala ere, hemoglobinak afinitate askoz handiagoa du karbono monoxidoarekiko (CO) oxigenoarekiko baino, 200 aldiz gehiago edo. Horrek esan nahi du CO eta O<sub>2</sub> daudenean, hemoglobinak CO hartuko duela oxigenoaren ordez.
+Hori dela eta, CO oso gas toxikoa da, heriotza eragin dezakeena. Karbono monoxidoaren intoxikazioak asfixia eragiten du, biktimaren [[ehun]]ek ez baitute oxigenoa jasotzen (oxigenoaren ordez CO eramaten baitu hemoglobinak). Karbono monoxidoarekin konbinatzen denean, gorri koloreko konposatu bat eratzen du hemoglobinak, [[karboxihemoglobina]] izenekoa; horrek ematen die karbono monoxido intoxikazioaren ondorioz hildako biktimei duten kolore arrosa berezia.
+Era berean, hemoglobinak ere afinitatea du [[zianuro]]arekiko (CN), sufre monoxidoarekiko (SO) eta nitrogeno dioxidoarekiko (NO<sub>2</sub>). Substantzia horiek guztiak toxikoak dira, oxigenoa eta hemoglobinaren arteko lotura eragozten dutelako.
+Gorputzean hemoglobinaren maila normalak 12,5-18gr/dL-koak dira. [[Anemia]] dagoenean maila horiek jaisten dira. Bihotzeko hainbat gaitzek, aldiz, maila horiek igotzen dituzte.
+== Ikus, gainera ==
+* [[Bohr efektua]]
+* [[Anemia]]
+== Kanpo estekak ==
-[[Kategoria: Proteinak]][[Kategoria:Hematologia]]
+{{autoritate kontrola}}
+[[Kategoria:Proteinak]]
-[[ar:خضاب الدم]]
+[[Kategoria:Odola]]
-[[bg:Хемоглобин]]
+[[Kategoria:Pigmentu biologikoak]]
-[[bn:হিমোগ্লোবিন]]
+[[Kategoria:Arnasketa pigmentuak]]
-[[bs:Hemoglobin]]
+[[Kategoria:Hemoglobinak]]
-[[ca:Hemoglobina]]
-[[cs:Hemoglobin]]
-[[da:Hæmoglobin]]
-[[de:Hämoglobin]]
-[[dv:ހިމަގްލޯބިން]]
-[[en:Hemoglobin]]
-[[eo:Hemoglobino]]
-[[es:Hemoglobina]]
-[[et:Hemoglobiin]]
-[[fi:Hemoglobiini]]
-[[fr:Hémoglobine]]
-[[gl:Hemoglobina]]
-[[he:המוגלובין]]
-[[hi:हीमोग्लोबिन]]
-[[hr:Hemoglobin]]
-[[hu:Hemoglobin]]
-[[ia:Hemoglobina]]
-[[id:Hemoglobin]]
-[[is:Blóðrauði]]
-[[it:Emoglobina]]
-[[ja:ヘモグロビン]]
-[[kk:Гемоглобин]]
-[[ko:헤모글로빈]]
-[[lt:Hemoglobinas]]
-[[mk:Хемоглобин]]
-[[ms:Hemoglobin]]
-[[nds:Hämoglobin]]
-[[nl:Hemoglobine]]
-[[nn:Hemoglobin]]
-[[no:Hemoglobin]]
-[[pl:Hemoglobina]]
-[[pt:Hemoglobina]]
-[[ro:Hemoglobină]]
-[[ru:Гемоглобин]]
-[[sh:Hemoglobin]]
-[[simple:Hemoglobin]]
-[[sk:Hemoglobín]]
-[[sl:Hemoglobin]]
-[[sq:Hemoglobina]]
-[[sr:Хемоглобин]]
-[[su:Hémoglobin]]
-[[sv:Hemoglobin]]
-[[tg:Ҳемоглобин]]
-[[th:ฮีโมโกลบิน]]
-[[tr:Hemoglobin]]
-[[uk:Гемоглобін]]
-[[ur:حمریچہ]]
-[[vi:Hemoglobin]]
-[[zh:血红蛋白]]